2018 Plastik Sektör Raporu by PAGDER

Plastik Sanayicileri Derneฤ i

Plastik Sektรถr Raporu

2018

www.pagder.org

Plastik Sanayicileri Derneği

2018

PLASTİK SEKTÖR RAPORU

Basım Yılı : 2018 Yayımlayan : PAGDER Plastik Sanayicileri Derneği Yayına Hazırlayanlar : Dr. Öğr. Üyesi Ahmet Oğuz Demir - İstanbul Ticaret Üni. Yavuz Çandır - İstanbul Kalkınma Enstitüsü Berna Dinç - İstanbul Kalkınma Enstitüsü Canberk Türkeç - İstanbul Kalkınma Enstitüsü Dr. Selçuk Mutlu - PAGDER Genel Sekreteri Murat İnkün - PAGDER Genel Sekreter Yrd. Tasarım : Burak Çetiner İletişim : PAGDER Plastik Sanayicileri Derneği İstanbul Ticaret Sarayı, K:5, 332, Giyimkent- İSTANBUL Tel: 444 20 85, Faks: 0212 438 15 93

www.pagder.org

Plastik Sanayicileri Derneği

2018

PLASTİK SEKTÖR RAPORU

Plastik Sanayicileri Derneği

2018

PLASTİK SEKTÖR RAPORU

İÇİNDEKİLER 1.

SEKTÖRÜN TANIMI VE KAPSAMI

DÜNYA VE TÜRKİYE EKONOMİSİ

2.1.

2018 Yılı Küresel Ekonomik Görünümü

2.2.

2018 Yılı Türkiye Ekonomik Görünümü

DÜNYA PLASTİK SEKTÖRÜNDEKİ GELİŞMELER

3.1.

Dünya Plastik Sektör Üretimi

3.1.1. Dünya Plastik Hammadde ve Mamulleri Üretimi 3.1.2. Dünya Plastik ve Kauçuk Makineleri Üretimi 3.2.

Dünya Plastik Sektörü Dış Ticareti

3.2.1. Dünya Plastik Hammadde ve Mamulleri Sektörü Dış Ticareti 3.2.2. Dünya Plastik ve Kauçuk Makineleri Sektörü Dış Ticareti

TÜRKİYE PLASTİK SEKTÖRÜNDEKİ GELİŞMELER

4.1.

Türkiye Plastik Mamulleri İmalatı

4.1.1. Türkiye Plastik Mamulleri Üretimi 4.1.2. Türkiye Plastik Mamulleri İmalatı Girişim Sayısı 4.1.3. Türkiye Plastik Mamulleri İmalatı İstihdamı 4.1.4. Türkiye Plastik Mamulleri Dış Ticareti 4.2.

Türkiye Plastik Hammaddeleri İmalatı

4.2.1. Türkiye Plastik Hammaddeleri Üretimi 4.2.2. Türkiye Plastik Hammaddeleri İmalatı Girişim Sayısı 4.2.3. Türkiye Plastik Hammaddeleri İmalatı İstihdamı 4.2.4. Türkiye Plastik Hammaddeleri Dış Ticareti 4.3.

Türkiye Plastik ve Kauçuk Makineleri İmalatı

4.3.1. Türkiye Plastik ve Kauçuk Makineleri İmalatı Üretimi 4.3.2. Türkiye Plastik ve Kauçuk Makineleri İmalatı Girişim Sayısı 4.3.3. Türkiye Plastik ve Kauçuk Makineleri İmalatı İstihdamı 4.3.4. Türkiye Plastik ve Kauçuk Makineleri Dış Ticareti

Plastik Sanayicileri Derneği

2018

PLASTİK SEKTÖR RAPORU

GRAFİK LİSTESİ Grafik 1: Gelişmişlik Düzeyine Göre İthalat ve İhracat Seviyeleri Endeksi (2012=100) Grafik 2: Temel Emtia Fiyatları (2014 Ocak=100) Grafik 3: Türkiye GSYİH Yıllık Büyüme Hızı Grafik 4: Türkiye Cari İşlemler Açığının GSYH’ye Oranı Grafik 5: Türkiye Dış Ticaret (Milyon Dolar) Grafik 6: Dünya ve AB Plastik Üretimi Grafik 7: Dünya Plastik ve Kauçuk Makineleri Üretimi Grafik 8: Dünya Plastik ve Kauçuk Makineleri Üretimi Ülke Dağılımı (2017) Grafik 9: Dünya Plastik Hammadde ve Mamulleri İhracatı Grafik 10: Dünya Plastik Hammadde ve Mamulleri İhracatı Ülke Payları (̆%) Grafik 11: Dünya Plastik Hammadde ve Mamulleri İthalatı Grafik 12: Dünya Plastik Hammadde ve Mamulleri İthalatı Ülke Payları (%) Grafik 13: Dünya Plastik ve Kauçuk Makineleri İhracatı Grafik 14: Dünya Plastik ve Kauçuk Makineleri İhracatı Pazar Payları (%) Grafik 15: Dünya Plastik ve Kauçuk Makineleri İthalatı Grafik 16: Dünya Plastik ve Kauçuk Makineleri İthalatı Ülke Payları (%) Grafik 17: Türkiye Plastik Mamul Üretimi Grafik 18: Plastik Mamülleri Üreticilerinin İllere Göre Dağılımı Grafik 19: Plastik Mamülleri Üreticilerinin Alt Sektörlere Göre Dağılımları Grafik 20: Plastik Mamülleri İmalatı Çalışan Sayısı Grafik 21: Plastik Mamülleri İmalatı Çalışan Sayısının Dağılımı Grafik 22: Meslek Gruplarına Göre Plastik Mamülleri İmalatında Çalışan Sayıları Grafik 23: Meslek Gruplarına Göre Plastik Mamülleri İmalatında Çalışanların Dağılımı (%) Grafik 24: Türkiye Plastik Mamül İhracatı Grafik 25: Plastik Mamülleri İhracat Birim Fiyatları (Ülkeler Bazında) Grafik 26: Türkiye Plastik Mamul İthalatı Grafik 27: Plastik Mamülleri İthalat Birim Fiyatları (Ülkeler Bazında) Grafik 28: Türkiye Plastik Hammadde Üretimi Grafik 29: Birincil Formda Plastik Hammaddeleri Üreticilerinin İllere Göre Dağımı Grafik 30: Birincil Formda Plastik Hammaddeleri İstihdamının İllere Göre Dağımı Grafik 31: Meslek Gruplarına Göre Plastik Hammaddeleri İmalatında Çalışan Sayıları Grafik 32: Meslek Gruplarına Göre Plastik Hammaddeleri İmalatında Çalışanların Dağılımı (%) Grafik 33: Türkiye Plastik Hammadde İhracatı Grafik 34: Plastik Hammadde İhracat Birim Fiyatları (Ülkeler Bazında) Grafik 35: Türkiye Plastik Hammadde İthalatı Grafik 36: Plastik Hammadde İthalat Birim Fiyatları (Ülkeler Bazında) Grafik 37: Türkiye Plastik ve Kauçuk Makineleri İmalatı Üretimi Grafik 38: Plastik ve Kauçuk Makineleri Üreticilerinin İllere Göre Dağılımı Grafik 39: Plastik ve Kauçuk Makineleri İstihdamının İllere Göre Dağılımı Grafik 40: Meslek Gruplarına Göre Plastik Makineleri İmalatında Çalışan Sayıları Grafik 41: Meslek Gruplarına Göre Plastik Makineleri İmalatında Çalışanların Dağılımı (%) Grafik 42: Türkiye Plastik ve Kauçuk Makineleri İhracatı Grafik 43: Plastik ve Kauçuk İşleme Makinaları İhracatı (Birim maliyet) Grafik 44: Türkiye Plastik ve Kauçuk Makineleri İthalatı Grafik 45: Plastik ve Kauçuk İşleme Makinaları İthalatı (Ülkeler Bazında)

2018

PLASTİK SEKTÖR RAPORU

Plastik Sanayicileri Derneği

TABLO LİSTESİ Tablo 1: Küresel Ekonomik Büyüme ve Seçilmiş Ülke Büyüme Rakamları (%) Tablo 2: Temel Makroekonomik Göstergeler Tablo 3: Dünya Plastik Hammadde ve Mamulleri İhracatı (Milyar Dolar) Tablo 4: Plastik tabaka, levha, tüp ve profil imalatı (Nace Rev2: 22.21) Tablo 5: Plastik ambalaj malzemesi imalatı (Nace Rev2: 22.22) Tablo 6: Plastik inşaat malzemesi imalatı (Nace Rev2: 22.23) Tablo 7: Diğer plastik ürünlerin imalatı (Nace Rev2: 22.29) Tablo 8: Türkiye Plastik Mamul İhracatının Ülkelere Göre Dağılımı Tablo 9: Türkiye Plastik Mamul İhracatının Ürün Gruplarına Dağılımı Tablo 10: Türkiye Plastik Mamul İthalatının Ülkelere Göre Dağılımı Tablo 11: Türkiye Plastik Mamul İthalatının Ürün Gruplarına Göre Dağılımı Tablo 12: Birincil Formda Plastik Hammaddelerin İmalatı (Nace Rev2:20.16) Tablo 13: Türkiye Plastik Hammadde İhracatının Ülkelere Göre Dağılımı Tablo 14: Türkiye Plastik Hammadde İhracatının Ürün Gruplarına Göre Dağılımı Tablo 15: Türkiye Plastik Hammadde İthalatının Ülkelere Göre Dağılımı Tablo 16: Türkiye Plastik Hammadde İthalatının Ürün Gruplarına Göre Dağılımı Tablo 17: Plastik ve Kauçuk Makinelerinin İmalatı (Nace Rev2: 28.96) Tablo 18: Türkiye Plastik ve Kauçuk İşleme Makineleri İhracatının Ülkelere Göre Dağılımı Tablo 19: Plastik ve Kauçuk İşleme Makineleri İhracatının Ürün Gruplarına Göre Dağılımı Tablo 20: Plastik ve Kauçuk İşleme Makineleri İthalatının Ülkelere Göre Dağılımı Tablo 21: Plastik ve Kauçuk İşleme Makineleri İthalatının Ürün Grubuna Göre Dağılımı

Plastik Sanayicileri Derneği

2018

PLASTİK SEKTÖR RAPORU

2018

PLASTİK SEKTÖR RAPORU

Plastik Sanayicileri Derneği

Selçuk GÜLSÜN PAGDER Yönetim Kurulu Başkanı

Merhaba, Öncelikle 37. yönetim döneminin geniş kapsamlı ilk sektör izleme raporunun hayırlı olmasını diliyorum. Raporun hazırlanmasında maddi ve manevi desteklerini esirgemeyen Makine Sanayi Sektör Platformu başta olmak üzere, değerli Hocamız Dr. Öğr. Üyesi Ahmet Oğuz Demir’e ve Genel Sekretaryamıza teşekkürü borç bilirim. Bildiğiniz üzere, Türkiye plastik sektörü 2017’de %8 büyüme göstermişti. Bununla birlikte 2018 yılsonu itibarıyla miktar bazında %6 dolayında daralma ile yaklaşık 9,5 milyon ton işleme kapasitesi ve değer bazında ise %5 dolayında daralma ile 36,5 milyar dolarlık ciro rakamlarının söz konusu olacağını tahmin etmekteyiz. Bu daralmada otomotiv, beyaz eşya, inşaat, elektrik-elektronik, mobilya gibi plastik sektörünün tedarikçi olduğu birçok sektördeki ekonomik aktivitenin yavaşlaması etkili unsurlardan biri olmuştur. Geçen yıldan bu yana artan petrol fiyatlarının üzerine 2018’de kurun yarattığı erozyon binmiştir. Dolayısıyla hammadde maliyetlerindeki artış, faiz oranlarındaki yükseliş, satışlarda ve yatırımlardaki düşüş plastik sektöründeki daralmanın arka planını oluşturmaktadır. Döviz kurlarındaki yukarı yönlü hareket en başta sektörün kullandığı hammaddeyi pahalılaştırmıştır. Bununla birlikte finans piyasaları kadar esnek olmayan imalat sanayinin maliyetlerini ayarlaması kolay olmamakla birlikte; kurdaki oynaklık belirsizliği daha da arttırmaktadır. Bu negatif görünüme kredi kanallarında yaşanan daralma da eklenince sektör oldukça zor bir yılı geride bırakmış oldu. Bu süreç içerisinde en olumlu gelişme ise ihracatta yaşanan artıştır. 2018 sonu itibariyle plastik hammadde ihracatında %25, plastik mamulde %10 ve plastik işleme makinalarında %30 mertebesinde artış beklemekteyiz. Türkiye plastik sektörü açısından 2019 yılının 2018 yılına benzer gelişmelere sahne olabileceğini öngörmekteyiz. Sektördeki daralmanın 2019 yılında da sürmesi beklentiler dâhilindedir. Bununla birlikte dış pazarlardan aldığımız payın artması yönünde beklentilerimiz de mevcuttur. İhracat odaklı bir yıl geçireceğimizi öngörmekteyiz. Hammadde ve mamul ihracatı tarafında ortalamada %15’ler mertebesinde bir artışla 6,5 milyar dolardan fazla ihracat yapmayı öngörmekteyiz. Tekrar raporumuzun hayırlı olmasını diler, sektörümüz kadar tüm kamu ve özel sektör paydaşlarımızın da istifadesine sunulmasından duyduğumuz memnuniyeti ifade etmek isterim. Saygılarımla.

2018

PLASTİK SEKTÖR RAPORU

Plastik Sanayicileri Derneği

1. SEKTÖRÜN TANIMI ve KAPSAMI Plastik Sanayi, tarımdan savunma sanayine, giyimden otomotive kadar çok farklı sayıda sektöre girdi sağlayan ve genel olarak ara malı üreten bir sektördür. Sektörde üretilen ürünler genellikle ara malı olarak kullanılsa da ürettiği nihai ürünlerle de günlük yaşamı kolaylaştırıcı bir rol oynamaktadır. Dayanıklı tüketim malları, otomotiv ve elektronik gibi ekonomilerin ana lokomotifi konumunda olan sektörlere yönelik imalat yapan; sektör ve ambalaj malzemeleri gibi ürünlerde, hizmet sektörünün için de önemli bir tedarikçi konumundadır. Sektöre ilişkin veriler NACE ve HS kodları ile derlenmiştir. İkili NACE kodu kapsamında Plastik ve Kauçuk Ürünleri İmalatı (22) aynı kod altında toplanmıştır. Plastik Ürünleri İmalatı Sanayi 22.2 üçlü̈ kod altında ve başlıca dört alt sektör altında gruplanmıştır. Çalışmamıza Plastik İmalatı Sanayi temel girdisi olan Plastik Hammaddeleri ve Kauçuk ve Plastik Makineleri İmalatı Sanayi de dahil edilmiştir. Rapor kapsamına alınan sektörlerin NACE Rev. 2 gruplaması ile dış ticaret verilerine ilişkin HS kodları aşağıda verilmiştir.

NACE 2 20.16 Birincil formlarda plastik hammaddelerin imalatı 22. Plastik ve kauçuk ürünleri imalatı 22.2 Plastik ürünlerin imalatı 22.21 Plastik tabaka, levha, tüp ve profil imalatı 22.22 Plastik ambalaj malzemesi imalatı 22.23 Plastik inşaat malzemesi imalatı 22.29 Diğer plastik ürünlerin imalatı

28.96 Plastik ve kauçuk makinelerinin imalatı HS 2012 Gruplaması (GTİP) 39. Plastikler ve mamulleri 84.77 Kauçuk veya plastiğin işlenmesine veya kauçuk veya plastikten eşyanın imaline mahsus diğer makina ve cihazlar Bu sektörlerin son yıllarda, özellikle de 2017 yılında yaşadığı gelişimin iyi anlaşılabilmesi için raporda öncelikle dünyada ve Türkiye’de son dönemde belirgin bir şekilde öne çıkan ekonomik gelişmeler ele alınmış ve bu gelişmeler ışığında ana sektör ve alt kollarındaki gelişmeler incelenmiştir.

2018

PLASTİK SEKTÖR RAPORU

Plastik Sanayicileri Derneği

2. DÜNYA ve TÜRKİYE EKONOMİSİ 2.1.

2018 Yılı Küresel Ekonomik Görünümü

Tarihin en etkili ekonomik krizlerinden biri olan 2008 Küresel Finans Krizi’nin onuncu yılı geride bırakılırken dünya ekonomisi özellikle gelişmiş ülkeler öncülüğünde toparlanmaya devam etmektedir. Başta Amerika Birleşik Devletleri (ABD) ve Avrupa Birliği ülkeleri olmak üzere dünya ekonomisinin ana sürükleyici bölgelerinde, krizin etkileri yavaş yavaş yerini toparlanmaya bırakmaktadır. Özellikle bu ülkeler, 2017 yılında küresel bazda yaşanan %3’ün üzerindeki ekonomik büyümeye geçmiş yıllara kıyasla daha fazla katkı sağlamışlardır. Gelişmekte olan ülke ekonomilerinin ise bu dönemde bir miktar yavaşlama sürecine doğru girdiği görülmektedir. Bu süreçte özellikle küresel ekonominin lokomotifi konumunda olan ülkelerde uygulanan ekonomi politikalarının etkili rol oynadığı görülmektedir. 2008 küresel krizi sonrası, uygulanan ekonomik politikaları ve bu politikaların etkilerini üç fazda ele almak mümkündür. Birinci faz, krizin etkilerinin hafifletilmesine yönelik olarak önde gelen gelişmiş ülkelerin merkez bankaları tarafından uygulanan parasal genişleme süreci olarak tanımlanmaktadır. Bu dönemde ABD Merkez Bankası (FED) ve Avrupa Merkez Bankası öncülüğünde piyasalara ciddi miktarda likidite sağlanmıştır. Gelişmiş ülkelerin krizden çıkması için istenen sonucu vermeyen bu kaynak artışı, gelişmekte olan ülkeler için ciddi bir fon akışına dönüşmüştür. Bu dönemde Çin, Hindistan, Brezilya, Türkiye gibi ana gelişmekte olan ülkeler küresel ekonomik büyümenin motoru haline gelmiştir.

Tablo 1: Küresel Ekonomik Büyüme ve Seçilmiş Ülke Büyüme Rakamları (%) 2015

2016

2017

2018 (T)

2019 (T)

Dünya

3,3

3,1

3,6

3,7

3,5

ABD

2,9

1,6

2,2

2,9

2,7

Avro Alanı Ort.

2,0

1,9

2,5

1,9

1,8

Japonya

1,4

1,0

1,7

0,9

1,0

Kanada

1,0

1,4

3,0

2,1

2,2

Birleşik Krallık

2,3

1,8

1,7

1,3

1,4

Çin

6,9

6,7

6,9

6,6

6,3

Brezilya

-3,6

-3,4

1,0

1,2

2,1

Nijerya

2,6

-1,6

0,8

1,9

2,3

Rusya

-2,8

-0,1

1,5

1,6

1,5

Türkiye

5,9

3,2

7,4

3,3

-0,4

Kaynak: OECD

Kriz sonrasında uygulanan politikalar açısından ikinci faz ise 2013 yılında yine ABD Merkez Bankası tarafından başlatılmıştır. Bu sürece girilmesiyle birlikte likidite enjeksiyonu sona erdirilmiş ve ülke ekonomilerinin birinci fazda küresel ölçekte artan para arzına tepkileri anlaşılmaya çalışılmıştır. Bu fazın sona ermesi ise özellikle gelişmiş ülkelerde başlayan talep artışları ve enflasyonist baskının hızlanması, işsizlikteki düşüş ve gelişmiş ülkelerde ivmelenen ekonomik büyüme ile gerçekleşmiştir. Küresel krizden çıkış sürecinde halihazırda içinde bulunduğumuz üçüncü faz ise enflasyonist baskı ile beraber gelen faiz artırımı ya da bir başka deyişle parasal sıkılaşma sürecidir. Bu sürece de yine öncülük eden ABD Merkez Bankası olmuştur. 2016 yılı itibariyle faiz artırımlarını kontrollü olarak başlatan FED, krizden çıkış için piyasaya sunduğu kaynakların ABD’ye dönüşünü hızlandırmıştır. Bu gelişmenin en önemli etkilerinin başında

2018

PLASTİK SEKTÖR RAPORU

Plastik Sanayicileri Derneği

ise ABD Doları’nın diğer para birimleri karşısında hızla değerlenmesi gelmiş, daha önceki yıllarda özellikle gelişmekte olan ülkeler açısından çok daha uygun olan yatırım ortamı ve finansal şartlar görece olumsuz bir görünüme dönmeye başlamıştır. Bütün bu makro çerçeve değişikliklerine rağmen 2017 yılı içerisinde uluslararası ticaret hacmi hem gelişmiş hem de gelişen ülkeler açısından olumlu bir seyir göstermiştir. Küresel ticaretin hareketlenmesi ve halihazırda gelişmekte olan ülkelerdeki olumlu seyire, yıl sonuna doğru gelişmiş ülkelerde de hızlı bir artış eşlik etmiştir. Gelişmiş ülkelerde 2017 yılının ilk yarısında ticaretteki artış %2,3 olarak gerçekleşmiş olmasına rağmen ikinci yarıda ivme artmış ve %4,3 gibi güçlü bir artış yakalanmıştır. Gelişmekte olan ülkelerde ise yılın ilk yarısında %7,2’lik bir hızla artan ticaret hacmi, yılın ikinci yarısında %6’lık bir artışla bu performansa yakın bir seyir izlemiştir. Gelişmiş ülke ekonomilerinin yılın ikinci yarısında ivmelenen ekonomik büyüme artışı bu noktada temel belirleyici olarak görülmektedir. İhracat hacmi açısından da yine hem gelişmiş ülkeler hem de gelişmekte olan ülkeler 2017 yılının ikinci yarısını ilk yarıya göre daha iyi bir performans sergilemiştir.

Grafik 1: Gelişmişlik Düzeyine Göre İthalat ve İhracat Seviyeleri Endeksi (2012=100)

World

Developed

Developing

World

Developed

2017Q3

2017Q1

2016Q3

2016Q1

2015Q3

2015Q1

2014Q3

2014Q1

2013Q3

2013Q1

2017Q3

2017Q1

2016Q3

2016Q1

2015Q3

2015Q1

100

95 2014Q3

105

100

2014Q1

110

105

2013Q3

115

110

2013Q1

120

115

2012Q3

125

120

2012Q1

125

2012Q3

Imports 130

2012Q1

Exports 130

Developing

Kaynak: Dünya Ticaret Örgütü ve UNCTAD

Bu olumlu şartlar altında başlayan 2018 yılında, parasal sıkılaşmanın yarattığı baskı ile birlikte gelişmekte olan ülkelerin karşılaştıkları bir diğer temel sorun da ABD Başkanı Donald Trump tarafından başlatılan ve küresel ticaretin önündeki engellerin her geçen gün artması endişelerini arttıran “kapanmacı süreç – ticaret savaşları” olmuştur. ABD Başkanı Trump, 2017 yılında göreve başladıktan sonra ilk olarak 2012 yılından bu yana devam eden AB-ABD Serbest Ticaret ve Yatırım Ortaklığı (TTIP) ve Trans-Pasifik Ortaklığı (TPP) anlaşma süreçlerini iptal etmiştir. 2017 yılı sonu itibariyle de başta AB, Meksika, Kanada, Çin olmak üzere ABD’nin bazı ülkelerle çeşitli mal ve hizmet kalemlerinde yaptığı ticaretteki tarifelerin yükselmesine karar vermiştir. İlgili ülkelerden bazıları (örneğin Çin) ise bu artışlara benzer tarife artışları ile cevap vermiş ve bu gelişmeler özellikle son yıllarda yakalanan iyileşmeye yönelik kuşkuların artmasına neden olmuştur. Öte yandan son dönemde daha fazla gündeme gelen jeopolitik risklerin artması ve politik belirsizlikler, piyasalarda da bozulmalara neden olmaktadır. Kudüs ve Suriye meselesi başta olmak üzere Orta Doğu’ya ilişkin risk beklentileri artmaktadır. ABD Hükümeti’nin İran ile yaptığı nükleer anlaşmadan çekilmesi ve İran’a iki aşamalı ticaret ambargosu uygulaması küresel ticaretin gelişimi için yeni bir risk olarak ortaya çıkmıştır. İki aşamalı ambargo ile petrol ticaretinde yaşanacak gerilim ve ambargo kapsamında İran ile ticaret yapan diğer ülkelere de yaptırım kararı (ve bu konuda AB ve ABD arasında yaşanan uyumsuzluk) küresel ticareti olumsuz etkileyecektir. ABD – Rusya Federasyonu ilişkilerinde artan gerginlik ve yeni yaptırımların Ağustos 2018 itibariyle

2018

PLASTİK SEKTÖR RAPORU

Plastik Sanayicileri Derneği

gündeme gelmesi de küresel ekonomik büyüme ve küresel ticaret için belirsizliklerin daha fazla artmasına neden olmaktadır. Son olarak küresel ekonomik büyümenin önündeki bir diğer risk ise yaşanan jeopolitik gerginliklerin etkisiyle artan emtia fiyatlarıdır. ABD ambargosu ile İran’ın petrol ticaretinde karşılaşacağı kısıtlamanın yanı sıra, petrol fiyatlarında yaşanacak sapmalardan kaynaklı ortaya çıkabilecek riskler küresel ticareti ve büyümeyi olumsuz etkileyecektir. Ortadoğu’da yaşanan gerginlikler ve OPEC’in petrol arz kesintisi ile ilgili aldığı kararlar da özellikle petrol fiyatlarında artışa neden olmaktadır. Tüm emtia fiyatları da bu gelişmelere paralel olarak artış göstermektedir.

Grafik 2: Temel Emtia Fiyatları (2014 Ocak=100) 120 100 80 60 40

Energy

Food

Raw Materials

2018M01

2017M10

2017M07

2017M04

2017M01

2016M10

2016M07

2016M04

2016M01

2015M10

2015M07

2015M04

2015M01

2014M10

2014M07

2014M04

2014M01

Metals

Kaynak: Dünya Bankası Emtia Fiyatları Endeksi

Bütün bu gelişmelere rağmen Dünya Ticaret Örgütü (WTO) 2015 yılından bu yana hızlı bir şekilde büyümeye devam eden dünya mal ticareti hacminin 2017’deki %4,7’lik rekor büyümenin ardından 2018 yılında da %4,4 büyüyeceğini tahmin etmektedir. Kriz döneminde %3’lere inen büyümenin yeniden %4’ün üzerine çıkması bu açıdan küresel ekonomik büyümenin önündeki politik ve ekonomik risklere rağmen ticaret iştahının artış eğiliminde olduğunu göstermektedir.

2.2.

2018 Yılı Türkiye Ekonomik Görünümü

2016 yılının ilk yarısında makroekonomik dengelerin korunmuş olmasına rağmen 15 Temmuz darbe girişimi sonrası ülkede yaşanan ortam nedeniyle GSYİH sert bir şekilde daralmıştır. 2016 yılında yaşanan sert düşüşün ardından Türkiye ekonomisinde büyüme, 2016 yılındaki %3,2 seviyesinden 2017 yılında %7,4 seviyesine yükselmiştir. Türkiye ekonomisinin 2017 yılında toparlanmasında ve 2018 yılının ilk yarısında yakaladığı güçlü büyüme performansında ana unsur kamu ve tüketim harcamaları olmuştur. Ancak özellikle Mayıs 2018 itibariyle TL’nin hızlı değer kaybı, bu değer kaybının fiyatlara yansıması, Eylül ayı itibariyle %25’lere ulaşan faiz oranı yılın ikinci yarısında ciddi bir ivme kaybı ve daralma beklentilerini de beraberinde getirmiştir.

2018

PLASTİK SEKTÖR RAPORU

Plastik Sanayicileri Derneği

Grafik 3: Türkiye GSYİH Yıllık Büyüme Hızı

Ekonomik büyüme (%) 9 7 5 3 2013

2014

2015

2016

2017

Kaynak: Türkiye İstatistik Kurumu

Bu noktada Türkiye ekonomisinin kırılgan özellikleri, yukarıda bahsi geçen küresel gelişmeler ve ülke içindeki olumsuz ekonomik ve siyasal ortam ile birlikte daha fazla ortaya çıkmaya başlamıştır. 2013 yılı Mayıs ayında FED’in parasal genişlemeyi durdurma kararı ile başlayan TL’nin değer kaybı süreci 2017 yılı itibariyle hızlanmış, 2018’in ilk 9 ayında ise neredeyse %60’lara ulaşmıştır. Bu açıdan, döviz kurlarında yaşanan değişim ile daha belirgin hale gelen Türkiye ekonomisinin iki temel sorunu; yüksek dış ticaret açığı ve artan enflasyon olarak görülmektedir. a. Yüksek dış açık: Türkiye, küresel finansal kriz sonrasında FED ve diğer gelişmiş ülke merkez bankaları tarafından yürütülen parasal genişleme süreçlerinden en olumlu etkilenen ülkelerden biri olmuştur. Parasal genişleme sürecinde Türkiye ekonomisinde dış kaynaklı finansman girişinde ciddi artışlar yaşanmış, bu kaynak girişi ile hızlı bir büyüme temposu yakalanarak ekonomik dinamizm sürdürülmüştür. Kaynak girişinin bol olduğu bu dönemde, Türkiye’nin ithalatında da ciddi bir artış yaşanmış ancak dış finansmanın girişi ortaya çıkan açığı finanse etmiştir. Ancak FED’in faiz arttırma sürecine girmesiyle paralel olarak Türkiye ekonomisinin dış finansmana erişiminde başlayan sıkıntı ve finansman maliyetlerindeki artış, büyüme temposuna aynı hızda devam etmeye çalışan Türkiye’nin cari açık sorununun yeniden gündeme gelmesine sebep olmuştur. 2018 yılı itibariyle yıllık 60 milyar dolayında olması beklenen cari işlemler açığı, finansal kesimde yaklaşan dış borç ödemeleri ile birlikte Türkiye’nin dış yükümlülükleri açısından riskini arttırmış, bu artış da finansman maliyetlerinin ciddi biçimde artmasına neden olmuştur. Cari işlemler açığında yaşanan bozulmaya ek olarak ortaya çıkan banka ve şirketler kesimin dış borç ödemesi için gerekli finansman ihtiyacı, 2018 ve takip eden dönem açısından en önemli sorun olarak görülmektedir.

2018

PLASTİK SEKTÖR RAPORU

Plastik Sanayicileri Derneği

Grafik 4: Türkiye Cari İşlemler Açığının GSYH’ye Oranı Cari Açık: Enerji ve Enerji Dışı (GSYH’ye % oran olarak)

10.0

Cari Açık

8.6 7.2 5.9 4.5 3.1 1.7 0.4 -1.0

20 17

20 16

20 15

20 14

20 13

20 12

20 11

20 10

20 09

20 08

20 07

20 06

20 05

20 04

20 03

20 02

20 01

20 00

-2.4

Kaynak: Turkey Data Monitor

b. Yüksek enflasyon: Türk Lirası’nın değer kaybı süreci ve gıda fiyatlarındaki dalgalanmalar enflasyonun Mart 2017 itibariyle çift hanelere ulaşmasına neden olmuştur. Türkiye’nin dış borçlanma maliyetlerinin arttığı ve küresel finansal konjonktürün gelişmekte olan ülkeler aleyhine seyrettiği bir dönemde enflasyondaki hızlı artış da makroekonomik algının daha kötümser görünmesine yol açmıştır. Ekim 2018 itibariyle yıllık %25’in üzerine çıkan tüketici enflasyonunun yanı sıra üretici maliyetleri de yıllık %40’lık bir artış ile karşı karşıya kalmıştır. Fiyatlarda yaşanan artış ve beraberinde gelen faiz artışları tüketim harcamalarının Eylül ayı itibariyle hızla düşmesine neden olmuştur. Tüketici Güven Endeksi, 2008 yılındaki rekor düşük seviyelere gerilemiş, tüm ana üretim sektörlerinde talep daralmasının olumsuz etkisi de kendini göstermeye başlamıştır. Bu iki temel problemin daha da büyümesine neden olan ekonomi dışı gelişmeler de 2018 yılı itibariyle öne çıkmıştır. Ayrıca 2018 Haziran ayında gerçekleşen genel seçimler, AB ve ABD ile yaşanan gerginliklerden Türkiye ekonomisi olumsuz etkilenmiştir.

Tablo 2: Temel Makroekonomik Göstergeler TÜFE %

2014

2015

2016

2017

2018 (Temmuz)

8,17

8,81

8,53

11,92

15,85

ÜFE %

6,36

5,71

9,94

15,47

25,00

İşsiz (Bin)

2.853

3.057

3.330

3.454

3.086

9,9

10,3

10,9

9,6

Cari İşlemler Dengesi (Milyar Dolar)

İşsizlik %

-43,6

-32,1

-33,1

-47,1

-31,2

Dış Ticaret Açığı (Milyar Dolar)

-63,6

-48,1

-40,9

-58,6

-33,6

Kaynak: Netherlands Bureau for Economic Policy Analysis (CPB)

2018

PLASTİK SEKTÖR RAPORU

Plastik Sanayicileri Derneği

Makro ölçekte yaşanan bu gelişmeler, finansal piyasalarda olduğu kadar mal ve hizmet piyasalarında da ciddi belirsizlikler, maliyet artışları ve ekonomik türbülansa neden olmuştur. Türkiye ekonomisinin 2010 yılından bu yana yıllık ortalama ihracat değeri 144,25 milyar dolar olarak gerçekleşirken ithalatın ortalaması ise 224,55 milyar dolar olarak gerçekleşmiştir. 2014 yılında dış ticaret açığının rekor seviyeye ulaşmasının ardından 2015 ve 2016 yılında düşüş yaşanmıştır. Dış ticaretin Türkiye ekonomisinin büyüme performansı ile yakından ilişkili olduğu dikkate alındığında, dış ticaret açığının 2016 yılında son dokuz yılın en düşük seviyesinde gerçekleşmiştir. Öte yandan 2017 yılında yakalanan hızlı ekonomik büyüme performansına paralel olarak dış ticaret açığı da 2016 yılındaki 40,9 milyar dolar seviyesinden 56,8 milyar seviyesine çıkmıştır. 2017 yılında Türkiye’nin genel ihracatı 2016 yılına göre %10,1 artmış ancak ithalattaki %17,7 oranında artış ile tabloda görüldüğü üzere cari açık sorunu derinleşmiştir.

Grafik 5: Türkiye Dış Ticaret (Bin Dolar) 300.000 250.000 200.000 150.000 100.000 50.000 0

2010

2011

2012

2013

Dış Ticaret Açığı

2014 İhracat

2015

2016

2017

İthalat

Kaynak: Türkiye İstatistik Kurumu

2018 yılı sonu itibariyle TL’nin değer kaybı ile ihracat için önemli fırsatlar getirirken, ithal hammadde ile üretim yapan sektörler için ciddi maliyet artışı, rekabet gücü kaybı ve iç talepteki daralma ile birlikte ciddi sorunları da beraberinde getirmektedir. Bütün bu şartlar özellikle dış pazarlara yönelik hareket eden firmalar için ciddi fırsatları beraberinde getirirken, ana pazarı içerde olan üreticiler için zorlu bir sürece işaret etmektedir. Bu noktadan hareketle raporun devam eden kısmında öncelikle küresel pazardaki gelişmeler ele alınmış, ardından da sektörün Türkiye’deki mevcut durumu incelenerek değerlendirme yapılmıştır.

2018

PLASTİK SEKTÖR RAPORU

Plastik Sanayicileri Derneği

3. DÜNYA PLASTİK SEKTÖRÜNDEKİ GELİŞMELER 3.1.

Dünya Plastik Sektör Üretimi Genel Görünümü

3.1.1. Dünya Plastik Hammadde ve Mamulleri Üretimi Dünya plastik hammadde ve mamulleri üretiminin miktar olarak, 1976 yılı ile 2002 yılı arasında yıllık ortalama büyüme oranı %5,48 düzeyindedir. Takip eden 2002 ile 2017 yılları arasında ise sektördeki üretim artışı %9,62’lik bir orana ulaşmış, aynı dönemde plastik mamul üretimi 200 milyon tondan 345 milyon ton düzeyine çıkmıştır. Plastik mamulleri üretiminde ikinci sırada yer alan ve özellikle plastik sektörünün karşılaştığı düzenlemeler açısından en fazla zorlayıcı kurallara sahip olan AB genelinde dahi plastik mamullerin üretimi artmaya devam etmektedir. Sektörde sadece 2018 yılı için dahi AB’de %1,5’luk bir üretim artışı öngörülmekte, dünya genelinde ise toplam üretimin yaşanan küresel üretim artışı ile 350 milyon tonluk bir seviyeye ulaşması beklenmektedir. Raporun ilk bölümünde belirtilen artan küresel büyüme temposu da dikkate alındığında sektörün önümüzdeki dönemde bu büyüme beklentilerini de aşacak bir performansa ulaşması mümkün görülmektedir. Bu noktada yukarıda da değindiğimiz üzere sektörün en önemli oyuncusu olan Avrupa Birliği açısından Türkiye önemli bir pazar niteliği taşımaktadır. Türkiye sektörde Avrupa’nın ihraç pazarları bağlamında hem plastik hammadde hem de plastik mamullerinde en üst sıralarında yer almaktadır. Ancak Türkiye’nin AB ithalatı içerisindeki payı hem imalat hem de işleme açısından aynı noktada değildir. AB’nin plastik imalatı sektöründe en çok ithalat yaptığı ülkeler ABD, Güney Kore ve Suudi Arabistan iken, plastik işleme sektöründe Çin, ABD ve İsviçre öne çıkmaktadır.

Grafik 6: Dünya ve AB Plastik Üretimi 400,0

Milyon Ton

350,0 300,0

288,0 299,0 270,0 279,0

311,0 322,0

350,0 335,0 345,0

250,0 200,0 150,0 100,0

57,0

58,0

57,0

59,0

58,0

60,0

61,5

62,4

50,0 0,0 2010

2011

2012

2013

2014

2015

2016

2017

2018 T

Dünya

Kaynak: Plastics Europe

UNIDO tarafından yapılan tahminlere göre de kauçuk ve plastik ürünleri üretiminin önümüzdeki yıllarda dünya genelinde %4,2 oranında büyüyeceği, sektörün gelişmekte olan ülkelerde %5,4 hızında, gelişmiş ülkelerde ise %3,5’luk bir hızla üretimini arttıracağı tahmin edilmektedir.

2018

PLASTİK SEKTÖR RAPORU

Plastik Sanayicileri Derneği

3.1.2. Dünya Plastik ve Kauçuk Makineleri Üretimi

VDMA verileri incelendiğinde 2013 yılında 30,8 milyar Euro olarak gerçekleşen dünya plastik ve kauçuk makine üretimi değeri, 2017 yılında 36,3 milyar Euro’ya yükselmiştir. Her geçen yıl artış gösteren sektörün son 5 yıl içerisindeki ortalama büyüme hızı yaklaşık %4 oranında gerçekleşmiştir. Sektörün 2018 yılı içerisindeki üretim miktarının 37,4 milyar Euro olması beklenmektedir. Buna göre bir önceki yıla oranla yaşanacak artış yaklaşık %3 olarak hesaplanmıştır. Böylelikle dünyadaki plastik ve kauçuk makineleri üretimi; önceki beş yıllık ortalama büyümenin altında kalacak, ancak artış trendi devam edecektir.

Grafik 7: Dünya Plastik ve Kauçuk Makineleri Üretimi

Milyar Euro

37,4

36,3

35 34,9

34 33,5

33 32,5

32 31 30

30,8

2013

2014

2015

2016

2017

2018 (T)

Kaynak: VDMA

Dünya plastik ve kauçuk makineleri üretiminin ülkelere göre dağılımı incelendiğinde; 2017 yılında AB ülkelerinin toplam üretimin %37’sini gerçekleştirdiği görülmektedir. Ancak 2013 yılında bu oranın %48,2 olduğu dikkate alındığında, AB ülkelerinin üretimdeki payında önemli bir azalma olduğu göze çarpmaktadır. Bu ülkelerin içerisinden Almanya ve İtalya ise toplam üretimin %22,1’ini karşılayarak AB ülkelerinin genelinde yaşanan düşüşün aksine son beş yıl içerisinde üretim payını korumayı başarmıştır. 2015 Sektör İzleme Raporu’nda belirtilen rakamlarla karşılaştırıldığında Dünya Plastik ve Kauçuk Makineleri üretiminin ülkelere göre dağılımında aynı dönemde Çin’in payının %34’ten %32’ye gerilediği; bu payın Almanya, Japonya ve İtalya pazarlarına geçtiği görülmektedir.

Grafik 8: Dünya Plastik ve Kauçuk Makineleri Üretimi Ülke Dağılımı (2017) Diğer %25 Çin %32

Japonya %5

ABD %7 İtalya %9

Almanya %22

Kaynak: VDMA

2018

PLASTİK SEKTÖR RAPORU

Plastik Sanayicileri Derneği

3.2.

Dünya Plastik Sektörü Dış Ticareti

3.2.1. Dünya Plastik Hammadde ve Mamulleri Sektörü Dış Ticareti Plastik hammadde ve mamullerinin dünya ihracat rakamları incelendiğinde 2013 yılında 604,5 milyar dolar olan dünya ihracatının 594,6 milyar dolara gerilediği görülmektedir. Özellikle 2015 yılında yaklaşık %12 oranında daralma olması toplam ihracatın 553 milyar dolara gerilemesine ve son beş yılık ortalamanın da olumsuz etkilenmesine sebep olmuştur. Bunun yanında 2016 yılında 548 milyar dolar olarak gerçekleşen toplam ihracat 2017 yılına gelindiğinde toparlanmaya başlamış, %7,7’lik artış ile 594,6 milyar dolara yükselmiştir.

Grafik 9: Dünya Plastik Hammadde ve Mamulleri İhracatı

623,9 604,5 594,6

553

2013

2014

548,7

2015

2016

2017

Kaynak: ITC, Trademap

Plastik hammadde ve mamulleri ihracatında ülkelerin pazar payları incelendiğinde Çin’in %11,9 ile birinci sırada yer aldığı görülmektedir. Son beş yıl içerisinde ihracatını yaklaşık 9 milyar dolar arttıran Çin, toplam ihracat içerisindeki payını da %1,7 oranında arttırmıştır. Toplam küresel ihracat içerisinde Çin’i %11,7 pazar payı ile Almanya ve %10,3 ile de ABD takip etmektedir. Özellikle Almanya’nın ihracatı beş yıllık periyotta 4 milyar dolardan fazla daralırken, küresel ticaretteki daralmaya paralel olarak toplam ihracat içerisindeki payı %0,3 artmıştır. Türkiye ise dünya plastik hammadde ve mamulleri ihracatının %0,9’unu gerçekleştirerek 20. sırada yer almıştır.

Grafik 10: Dünya Plastik Hammadde ve Mamulleri İhracatı Ülke Payları (%) 14,0 12,0 10,0 8,0 6,0 4,0 2,0 Gü A ne BD yK or e Be lçi Ho ka lla nd a Ja po ny a Fr an sa İta ly Su T a ud ayv an iA ra bi st Sin an ga p Ta ur yla n Ka d na da Bi İspa rle n şik ya K Ho rall ng ık Ko n Po g lo ny a M ek Av sika us tu r Çe M ya k C al um ezy hu a riy et i BA Hi nd E ist a Tü n rk iye

Al Çin m an ya

0,0

2015

2016

Kaynak: ITC, Trademap

2017

2018

PLASTİK SEKTÖR RAPORU

Plastik Sanayicileri Derneği

Plastik ürünleri ihracatının 2017 yılında en çok ihracat yapan ilk on ülkesi toplam ihracatın %62’sini gerçekleştirmektedir. Bu açıdan bakıldığında sektörün küresel ölçekte oligopol bir yapıya sahip olduğu ortaya çıkmaktadır. Çin, Almanya ve ABD ihracatta ilk üç sırada yer alırken, bölgesel olarak rakamlar incelendiğinde; Asya pazarında Güney Kore, Japonya ve Tayvan, Çin’den sonra en fazla ihracat yapan ülkeler olarak öne çıkmaktadır. Avrupa’da ise Belçika, Hollanda, Fransa ve İtalya, Almanya’nın ardından sektörde en çok ihracat yapan ülkeler olarak konumlanmaktadır.

Tablo 3: Dünya Plastik Hammadde ve Mamulleri İhracatı (Milyar Dolar) Ülkeler

2013

2014

2015

2016

2017

Çin

61,7

66,7

65,6

62,3

70,6

Almanya

68,0

70,5

60,6

62,1

63,6

Amerika Birleşik Devletleri

60,9

60,2

58,6

61,5

Güney Kore

31,1

31,8

28,2

27,6

31,4

Belçika

35,5

32,3

27,5

27,2

29,6

Hollanda

26,5

27,3

23,5

23,1

25,4

Japonya

25,7

25,2

22,4

23,4

25,1

Fransa

22,1

23,1

19,5

19,4

21,3

İtalya

20,9

21,5

18,6

18,9

20,5

Tayvan

21,8

21,3

18,5

17,5

20,3

İlk 10 Ülke

374,2

382,7

344,6

340,1

369,3

Türkiye

5,6

6,0

5,3

5,0

5,4

Diğerleri

225

235,2

203,5

203,6

219,9

Toplam

605

623,9

553,4

548,7

594,6

Kaynak: : ITC, Trademap

Dünya ithalatında, ihracat ile benzer bir durumla karşılaşılmaktadır. Plastik hammadde ve mamulleri sektörü için ithalat, 2013 yılında 600 milyar olarak gerçekleşirken, son beş yıl içerisinde sınırlı bir artış yaşamış ve 608,6 milyar dolara yükselmiştir. Bu zaman dilimi içerisinde 2014 yılında 623,9 milyar dolar ile zirve noktasına ulaşan ithalat tutarı, 2015 yılında yaşanan %11’lik düşüş ile 561 milyar dolara gerilemiştir. Her ne kadar 2016 yılında da ithalat miktarında düşüş yaşanmış olsa da 2017 yılında yaşanan yaklaşık %9’luk artış dünya genelinde plastik hammadde ve mamulleri ithalatının 608,6 milyar dolara ulaşmasını sağlamıştır.

Grafik 11: Dünya Plastik Hammadde ve Mamulleri İthalatı (Milyar Dolar) '

623,9 608,6 600,2

561 555,3

2013

2014

2015

Kaynak: ITC, Trademap

2016

2017

2018

PLASTİK SEKTÖR RAPORU

Plastik Sanayicileri Derneği

2015 ve 2016’da plastik ürünleri dış ticaretinden etkilenen sektör, 2017 yılında daha iyi bir performans sergilemiştir. 2018 yılında küresel büyüme beklentisinin de yüksek olması sektörün yeniden 2014 yılındaki zirveye yakın bir ithalat hacmine ulaşması beklentisini yaratmaktadır. Ülkelerin pazar paylarına bakıldığında ise Çin’in sektör için önemli ticaret merkezlerinden biri olduğu da görülmektedir. Çin, 2017 yılında 68,9 milyar dolara ulaşan ithalatıyla sektörde birinci pazar konumunda yer alırken Amerika Birleşik Devletleri 54,8 milyar dolar ithalat ile ikinci ve Almanya ise 44,4 milyar dolarlık ithalat hacmi ile üçüncü sırada yer almaktadır. Çin’in bu ithalat rakamı ile sektör ithalatının %11,3’lük kısmını tek başına yaptığı görülmektedir. ABD’nin ise son beş yıl içerisinde ithalatının 46,3 milyar dolardan 54,8 milyar dolara yükseldiği görülmektedir. Türkiye’nin dünya ithalatındaki payı ise %2,2 olarak gerçekleşmiştir. Son beş yıllık periyotta ise Türkiye’nin benzer oranlara sahip olduğu ve dünya genelinde 12. sırada bulunduğu dikkat çekmektedir. Bu açıdan sektörün, Türkiye’nin genel dış ticaret profiline benzer olarak açık verdiği görülmektedir.

Grafik 12: Dünya Plastik Hammadde ve Mamulleri İthalatı Ülke Payları ' (%) 14,0 12,0 10,0 8,0 6,0 4,0 2,0 Çi n AB D Al m an ya Fr an sa M ek sik a İta lya Be Bi rle lçika şik Kr a Ho llık lla n Ka da na da Ja po ny a Tü rk Hi iye nd ist a Po n lo ny İsp a an Sin ya ga p Gü ne ur y Ho Ko re n Çe k C g Ko n um g hu riy et i Ru sy Ta a En ylan do d ne zy a M ale zy a Sin ga Av pur us tu ry a

0,0

2015

2016

2017

Kaynak: ITC, Trademap

3.2.2. Dünya Plastik ve Kauçuk Makineleri Sektörü Dış Ticareti Dünya plastik ve kauçuk makineleri ihracatının son beş yıl içerisinde ortalama %2,3 büyüme oranı ile 24,7 milyar dolardan 27,4 milyar dolara yükseldiği görülmektedir. İhracat tutarının 2015 yılında yaklaşık %9’luk küçülmesine karşın takip eden yıllarda sırasıyla yaşanan %5,1 ve %10,4’lük artışlar sektör ihracatının genel olarak toparlanma eğiliminde olduğu görüntüsünü çizmektedir. Nitekim küresel ölçekte birçok sektörün aksine plastik ve kauçuk makineleri sektörü ihracatı 2014 yılındaki rekor rakamları geride bırakmayı başarmıştır. Sektörün uluslararası ticaretindeki büyüme ise plastik hammadde ve mamulleri sektörünün büyümesine ışık tutmakta, yatırım malı olarak makine sektörünün ticaretinde yaşanan artış, 2018 yılı için ana sektördeki büyüme temposunun da güçleneceğine işaret etmektedir.

2018

PLASTİK SEKTÖR RAPORU

Plastik Sanayicileri Derneği

Grafik 13: Dünya Plastik ve Kauçuk Makineleri İhracatı (Milyar Dolar)

27,4

25,5 24,7

24,5

23,2

2013

2014

2015

2016

2017

Kaynak: ITC, Trademap

Plastik ve Kauçuk makinelerinin ihracatında ülkelerin sahip oldukları paylar incelendiğinde Almanya’nın %21,9 oranı ile en çok paya sahip olan ülke olduğu görülmektedir. Son beş yıl içerisinde Almanya ihracatında düşüş gözlemlenmesine karşın, toplam ihracatta en çok paya sahip ülke konumunu koruduğu görülmektedir. Almanya’yı takip eden Çin’in ise son beş yıl içerisinde ihracattaki payı %12,4’ten %14,7 oranına çıkmıştır.

Grafik 14: Dünya Plastik ve Kauçuk Makineleri İhracatı Pazar Payları (%) 25 20 15 10 5 0 Almanya

Çin

Japonya

İtalya

Avusturya

2015

ABD

2016

Tayvan

Fransa

Kanada

G. Kore

Türkiye

2017

Kaynak: ITC, Kaynak: ITC,Trademap Trademap

Küresel ihracat içerisinde öne çıkan ülke toplam payın %20’den fazlasını karşılayan Almanya’dır. Almanya’yı takiben ise Çin ihracatta Pazar payına sahip olan ikinci ülke konumunda bulunmaktadır. Türkiye’nin toplam ihracat içerisindeki payı ise %0,6 oranında gerçekleşmekte ve son beş yıl içerisinde yatay bir seyirde devam etmektedir.

2018

PLASTİK SEKTÖR RAPORU

Plastik Sanayicileri Derneği

Grafik 15: Dünya Plastik ve Kauçuk Makineleri İthalatı (Milyar Dolar) 28

26,1

Milyar Dolar

24,9

23,8

23,7

2015

2016

2013

2014

2017

Kaynak: ITC, Trademap

Plastik ve kauçuk makineleri ithalatı da yine ihracata benzer şekilde 2017 yılında önemli bir artış göstermiştir. Makine ithalatı değeri, 2015 ve 2016 yılında 23,7 milyar dolar civarında seyrederken 2017 yılında 27 milyar dolara ulaşmıştır. Plastik hammadde ve mamullerinin küresel ölçekteki üretim artışı, bu sektörler için önemli bir sermaye malı olan makine talebinin de artmasına neden olmuştur. Önümüzdeki dönemde üretimdeki artış beklentisine paralel olarak ithalatta da artış olması beklenmektedir. İthalatta öne çıkan ülkeler, ABD, Çin, Meksika, Almanya ve Rusya Federasyonu olarak görülmektedir. Plastik hammadde ve mamulleri sektöründe de görüldüğü üzere ABD, Çin ve Almanya bu alanda da dünyanın önde gelen ithalatçıları olarak dikkat çekmektedir.

Grafik 16: Dünya Plastik ve Kauçuk Makineleri İthalatı Ülke Payları (%) 14 12 10 8 6 4 2 0

ABD

Çin

Meksika

2015

Almanya

2016

Kaynak: ITC, Trademap

2017

Rusya

Türkiye

2018

PLASTİK SEKTÖR RAPORU

Plastik Sanayicileri Derneği

4. TÜRKİYE PLASTİK SEKTÖRÜNDEKİ GELİŞMELER

4.1.

Türkiye Plastik Mamulleri İmalatı

4.1.1. Türkiye Plastik Mamulleri Üretimi Türkiye’nin plastik mamul üretimi, TÜİK istatistiklerine göre 2013 yılında yaklaşık 8,1 milyon tondan 2017 yılında 9,9 milyon tona çıkmıştır. Bu dönemde üretim miktarı %22,2’lik bir artış göstermiştir. Üretimin mali değerinde de üretim miktarındaki artışa benzer bir artış yaşanmıştır. Değer olarak 2013 yılında 34,6 milyar dolar olan plastik mamulleri üretim değeri 2017 yılında 37,6 milyar dolar olarak gerçekleşmiştir. Ancak rakamlardan da görüldüğü üzere üretim miktarında yakalanan artış, üretim değeri göz önünde bulundurulduğunda görece düşük kalmıştır. Son beş yıl içerisinde üretimin değeri dolar bazında yaklaşık %8,6 oranında artmıştır.

40000

10000

38000

8000

36000

6000

34000

4000

32000

2000

30000

2013

2014

2015

2016

Milyon Dolar

2017

2018 (T)

Milyon Ton

Milyon Dolar

Grafik 17: Türkiye Plastik Mamul Üretimi

Milyon Ton

Kaynak: Türkiye İstatistik Kurumu

4.1.2. Türkiye Plastik Mamulleri İmalatı Girişim Sayısı Bu raporda verilen plastik mamulleri imalatı girişim sayısı ve istihdam verileri, sürekli güncellenen ve kapasite raporlarını baz alan bir yapıya sahip olması nedeniyle TOBB Sanayi Veri tabanı kullanılarak hazırlanmıştır. Ancak aynı işletmenin birden fazla alt sektörde yer alması ve bu nedenle birden çok NACE kodu içerisinde sınıflandırılmasından ötürü mükerrer sayım ile karşılaşılması ihtimali de dikkate alınmıştır. 2018 yılı ağustos ayında derlenen veriler çerçevesinde plastik mamulleri imalatında faaliyet gösteren firma sayısı 6027 olarak görülmektedir. Bu firmaların yaratmış olduğu istihdam ise 293.381 kişi olurken girişim başına çalışan kişi sayısı ortalama 48,68’dir. Bu noktada plastik mamulleri imalatında yer alan girişimlerin genel itibariyle küçük ve orta büyüklükte (KOBİ) işletmeler olduğu görülmektedir. Plastik mamulleri üreticilerinin Türkiye genelinde iller bazında dağılımları incelendiğinde sektörün görece sanayisi gelişmiş illerde yoğunlaştığı görülmektedir. Özellikle İstanbul toplam üretici sayısının %41’ine ev sahipliği yaparak sektörün sürükleyici şehri olarak dikkat çekmektedir. İzmir %6, Ankara, Bursa ve Kocaeli ise şirketlerin %5’inin yer aldığı şehirler olarak İstanbul’u takip etmektedir. Bu şehirlerin dışında kalan illerin, toplam üretici sayısı ise %38’dir. 22

2018

PLASTİK SEKTÖR RAPORU

Plastik Sanayicileri Derneği

Grafik 18: Plastik Mamülleri Üreticilerinin İllere Göre Dağılımı

Diğer

İstanbul

%38

%41

Kocaeli

Bursa Ankara İzmir %6

Kaynak: TOBB Sanayi Veri Tabanı

Plastik mamulleri imalatında faaliyet gösteren üreticilerin alt sektörlerde dağılımları incelendiğinde “Plastik Ambalaj Malzemesi İmalatı” altında daha fazla sayıda işletmenin faaliyet gösterdiği görülmektedir. Bu sektörü takiben ise “Plastik Tabaka, Levha ve Tüp ve Profil İmalatı” alt sektöründe %22, “Plastik İnşaat Malzemesi İmalatı” alt sektöründe de %18’lik üretici yoğunluğu dikkat çekmektedir. Sektörde yer alan üreticilerin %35’i ise “Diğer Plastik Ürünleri İmalatı” alt sektöründe faaliyet göstermektedir.

Grafik 19: Plastik Mamülleri Üreticilerinin Alt Sektörlere Göre Dağılımları

Plastik tabaka, levha, tüp ve profil imalatı

Diğer plastik ürünlerin imalatı

%35

%22

Plastik ambalaj malzemesi imalatı

Plastik inşaat malzemesi imalatı

%25

Kaynak: TOBB Sanayi Veri Tabanı

2018

PLASTİK SEKTÖR RAPORU

Plastik Sanayicileri Derneği

Plastik tabaka, levha, tüp ve profil imalatı alt sektöründe çalışan personelin şehir bazında dağılımı incelendiğinde şirket sayısına bağlı olarak İstanbul’da yoğunluğun yüksek olduğu dikkat çekmektedir.

4.1.3. Türkiye Plastik Mamulleri İmalatı İstihdamı Personel sayısı dağılımı göz önünde bulundurulduğunda diğer plastik ürünlerin imalatı alt sektöründe yer alan çalışan sayısı öne çıkmaktadır. Bu alt sektörü takiben ise plastik tabaka, levha, tüp ve profil imalatı alt sektörü yaklaşık 86 bin kişinin istihdamını sağlayarak öne çıkan ikinci alt sektördür. Plastik inşaat malzemesi imalatı alt sektöründe ise çalışan sayısı 43,100 olarak yer almıştır.

Grafik 20: Plastik Mamülleri İmalatı Çalışan Sayısı

22.21 Plastik tabaka, levha, tüp ve profil imalatı Çalışanlar Sayısı

86.558

22.22 Plastik ambalaj malzemesi imalatı Çalışanlar Sayısı

66.117

22.23 Plastik inşaat malzemesi imalatı Çalışanlar Sayısı

43.100

22.29 Diğer plastik ürünlerin imalatı Çalışanlar Sayısı -15.000

115.655

5.000

25.000

45.000

65.000

85.000

105.000

125.000

Kaynak: TOBB Sanayi Veri Tabanı

Plastik mamulleri ana sektöründe sağlanan istihdamın alt sektörlere göre dağılımında diğer plastik ürünlerin imalatının %37 oranı ile öne çıktığı görülmektedir. Ana sektörün istihdam yükünü çeken diğer sektörler ise toplam istihdamın %28’ini karşılayan plastik tabaka, levha, tüp ve profil imalatı alt sektörü ile %21 istihdam oranı ile plastik, ambalaj malzemesi imalatı alt sektörleridir.

Grafik 21: Plastik Mamülleri İmalatı Çalışan Sayısının Dağılımı

22.21 Plastik tabaka, levha, tüp ve profil imalatı Çalışanlar Sayısı

22.29 Diğer plastik ürünlerin imalatı Çalışanlar Sayısı

%28

%37

22.22 Plastik ambalaj malzemesi imalatı Çalışanlar Sayısı

22.23 Plastik inşaat malzemesi imalatı Çalışanlar Sayısı

%21

%14

Kaynak: TOBB Sanayi Veri Tabanı

2018

PLASTİK SEKTÖR RAPORU

Plastik Sanayicileri Derneği

Plastik mamulleri imalatı ana sektöründe çalışan sayısı meslek gruplarına göre incelendiğinde işçi sayısının 231.255 olurken idari personel olarak sektörde görev alanların ise 38.905 kişidir. Usta olarak ana sektörde görev alan çalışanların sayısı ise 18 bindir. Diğer gruplara kıyasla kalifiye personel olarak adlandırılan teknisyen ve mühendis sayısının diğerlerine oranla düşük olduğu görülmektedir. Bu noktada teknisyen sayısı 10.442, mühendis sayısı ise 9.982’dir.

Grafik 22: Meslek Gruplarına Göre Plastik Mamülleri İmalatında Çalışan Sayıları

İdari

38905

İşçi 231255

Usta

18000

Teknisyen

10442

Mühendis

9982 0

50.000

100.000

150.000

200.000

250.000

Kaynak: TOBB Sanayi Veri Tabanı

Plastik mamulleri imalatında çalışanların meslek gruplarına göre dağılımı göz önünde bulundurulduğunda sektördeki istihdamın işçi istihdamında (%74,94) yoğunlaştığı görülmektedir. İdari personel olarak görev alan grup ise %12,61 ile sektörde en çok istihdam edilen ikinci çalışan grubudur. Usta olarak çalıştırılan personel oranı %5,83 iken diğer meslek gruplarına kıyasla kalifiye eleman statüsünde yer alan teknisyen (%3,38) ve mühendis (%3,23) oranının sektör genelinde düşük yoğunlukta olduğu tespit edilmektedir.

Grafik 23: Meslek Gruplarına Göre Plastik Mamülleri İmalatında Çalışanların Dağılımı (%)

İdari

%12,61

İşçi %74,94

Usta

%5,83

Teknisyen

%3,38

Mühendis

%3,23 %10

%20

%30

%40

Kaynak: TOBB Sanayi Veri Tabanı

%50

%60

%70

%80

2018

PLASTİK SEKTÖR RAPORU

Plastik Sanayicileri Derneği

Kalifiye personel olarak çalışan mühendis ve teknisyen sayısı görece kalifiye olmayan usta ve işçi sayısına oranlandığında İzmir, Ankara ve Tekirdağ şehirlerinin öne çıktığı görülmektedir. Buna göre Tekirdağ %14,92 oranı ile bu alanda önde gelirken Ankara %15,59 oranı ile ikinci sırada, İzmir ise %14,34 oranı ile üçüncü sırada yer almaktadır. Türkiye ortalamasıyla (%9,20) kıyaslandığında ise İstanbul’un %7,30 oranı ile ortalamanın altında kaldığı dikkat çekmektedir.

Tablo 4: Plastik tabaka, levha, tüp ve profil imalatı (Nace Rev2: 22.21) Personel Bilgileri

Kayıtlı Üretici

İD

Toplam

İstanbul

438

579

532

1160

14056

2737

19064

İzmir

103

198

274

316

2975

811

4574

Kocaeli

334

333

558

5426

1265

7916

İl Adı

Ankara

144

214

398

2056

568

3380

Gaziantep

181

263

330

5144

685

6603

Bursa

148

119

2738

426

3524

Konya

198

1992

352

2667

Tekirdağ

167

566

361

4551

499

6144

Adana

190

2286

418

3064

Antalya

161

1643

360

2303

Kayseri

990

192

1321

Manisa

251

218

145

8418

1381

10413

Eskişehir

1272

214

1687

Sakarya

103

110

108

1567

231

2119

Mersin

590

131

846

Trabzon

377

479

Hatay, Şanlıurfa ( Her ilde 15 üretici )

138

516

770

Samsun

396

516

Diyarbakır, Elazığ ( Her ilde 13 üretici )

545

739

Kahramanmaraş

244

328

Malatya, Düzde ( Her ilde 10 üretici )

882

122

1220

Denizli, Kırklareli, Aksaray ( Her ilde 8 üretici )

1487

149

1790

Balıkesir, Çorum, Sivas ( Her ilde 7 üretici )

451

152

730

Bilecik, Sinop ( Her ilde 6 üretici )

1129

1335

Aydın, Kütahya, Karaman ( Her ilde 5 üretici )

351

501

Burdur, Muğla, Nevşehir, Niğde, Van, Kırıkkale, Batman ( Her ilde 4 üretici )

423

550

Afyon, Erzurum, Ordu, Uşak, Yozgat, Şırnak, Bartın, Yalova, Osmaniye ( Her ilde 3 üretici)

755

945

Amasya, Çanakkale, Erzincan, Mardin, Zonguldak (Her ilde 2 Üretici)

148

214

2018

PLASTİK SEKTÖR RAPORU

Plastik Sanayicileri Derneği

Adıyaman, Bolu, Gümüşhane, Isparta, Kastamonu, Kırşehir, Tokat, Iğdır, Karabük, Kilis ( Her ilde 1 üretici ) TOPLAM

671

816

1601

1016

2218

2744

4519

49430

9368

87343

Kaynak: TOBB Sanayi VERİ TABANI M: Mühendis; T: Teknisyen; U: Usta; İ: İşçi, İD: İdari

Plastik ambalaj malzemesi imalatı alt sektöründe çalışan personelin %35,8’i İstanbul merkezli işyerlerinde faaliyet göstermektedir. Ancak kalifiye personel dağılımının görece kalifiye olmayan usta ve işçilere oranı dikkate alındığında Eskişehir’in %13,87 oranı ile ilk sırada yer alan şehirdir. Balıkesir ise %12,5 oranı ile Eskişehir’in altında kendisine yer bulmaktadır. İzmir (%12,04) ve Kocaeli (%10,36) ise bu alanda öne çıkan diğer illerdir.

Tablo 5: Plastik ambalaj malzemesi imalatı (Nace Rev2: 22.22) Personel Bilgileri

Kayıtlı Üretici Sayısı

Mühendis

Teknisyen

Usta

İşçi

İdari

Toplam

İstanbul

694

708

693

1351

17149

3169

23070

İzmir

103

170

184

212

2728

615

3909

İl Adı

Gaziantep

129

122

313

4485

685

5734

Bursa

101

181

2777

433

3577

Adana

167

1966

270

2510

Mersin

140

1340

228

1827

Konya

154

1841

350

2510

Kocaeli

142

120

218

2312

485

3277

Ankara

195

1406

341

2097

Tekirdağ

165

2003

280

2599

Antalya

1262

205

1671

Manisa

101

1108

171

1461

Denizli

771

902

Hatay

393

587

Kayseri

454

603

Sakarya

340

449

Eskişehir

374

523

Balıkesir

382

110

587

Kahramanmaraş, Trabzon ( Her ilde 10 üretici )

310

439

Diyarbakır, Samsun ( Her ilde 8 üretici )

263

331

Afyon, Elazığ, Muğla, Ordu, Şanlıurfa ( Her ilde 7 üretici)

115

1052

180

1417

Niğde

126

156

Çanakkale, Isparta, Malatya, Uşak, Van, Aksaray, Karaman, Batman, Yalova ( Her ilde 5 üretici )

248

101

1444

136

1987

Rize, Sivas, Düzce ( Her ilde 4 üretici )

420

544

Aydın, Kırklareli, Kütahya, Nevşehir, Kırıkkale, Şırnak, Osmaniye ( Her ilde 3 üretici )

382

129

573

2018

PLASTİK SEKTÖR RAPORU

Plastik Sanayicileri Derneği

Bilecik, Bolu, Muş, Sinop, Yozgat ( Her ilde 2 üretici )

458

554

Ağrı, Amasya, Artvin, Çankırı, Çorum, Erzincan, Erzurum, Kars, Kastamonu, Tokat, Iğdır, Kilis ( Her ilde 1 üretici )

450

536

TOPLAM

993

1240

1422

2639

30847

5212

64430

Kaynak: TOBB Sanayi VERİ TABANI M: Mühendis; T: Teknisyen; U: Usta; İ: İşçi, İD: İdari

Plastik inşaat malzemesi imalatı alt sektörü çalışan sayısı ve çalışan sayısının il bazında dağılımı incelendiğinde Türkiye genelinde çalışanların %26,8’inin İstanbul’da yer aldığı görülmektedir. Kalifiye personel olarak çalışan mühendis ve teknisyen sayısı görece kalifiye olmayan usta ve işçi sayısına oranlandığında Kocaeli şehrinin %12,49 oranı ile ilk sırada yer aldığı görülmektedir. Bilecik ise bu alanda %10,04 oranı ile ikinci sırada kendisine yer bulmaktadır. Aynı veri bölge olarak incelendiğinde ise Çorum, Erzurum, Isparta ve Nevşehir’in yer aldığı bölgenin %33,5 oranı ile ilk sırada yer almaktadır.

Tablo 6: Plastik inşaat malzemesi imalatı (Nace Rev2: 22.23) Personel Bilgileri

İl Adı

Kayıtlı Üretici

İD

Toplam*

İstanbul

373

344

354

588

8513

1445

11244

Ankara

311

2006

413

2908

İzmir

120

236

1828

519

2769

Konya

155

1841

275

2425

Antalya

217

1503

208

2009

Adana

163

1244

207

1688

Kocaeli

138

1119

317

1731 1378

Kayseri

127

1043

178

Trabzon

435

555

Sakarya

1056

140

1382

Gaziantep

697

113

904

Bursa

405

539

Mersin

208

344

Tekirdağ

326

484

Eskişehir

685

134

917

Aydın, Manisa, Samsun, Şanlıurfa ( Her ilde 12 üretici )

181

1496

253

2006

Zonguldak

377

498

Balıkesir, Denizli, Diyarbakır, Hatay, Malatya, Ordu ( Her ilde 10 üretici )

172

824

152

1172

Düzce

150

Bilecik

131

2194

134

2611

Rize, Batman ( Her ilde 7 üretici )

181

298

Adımayan, Afyon, Çanakkale, Kütahya, Muğla, Uşak, Karaman ( Her ilde 6 üretici )

144

1177

110

1463

Niğde, Sinop, Sivas, Aksaray, Bartın, Osmaniye ( Her ilde 5 üretici )

103

656

850

Edirne, Giresun, Kırklareli, Kahramanmaraş ( Her ilde 4 üretici )

380

518

Çorum, Erzurum, Isparta, Nevşehir ( Her ilde 3 üretici )

106

358

109

615

Bolu, Burdur, Elazığ, Kastamonu, Mardin, Tokat, Van, Şırnak, Yalova (Her ilde 2 üretici )

246

332

Ağrı, Amasya, Artvin, Çankırı, Gümüşhane, Kars, Kırşehir, Siirt, Tunceli, Karabük

151

TOPLAM

786

761

937

2634

22479

3886

41941

Kaynak: TOBB Sanayi VERİ TABANI M: Mühendis; T: Teknisyen; U: Usta; İ: İşçi, İD: İdari

2018

PLASTİK SEKTÖR RAPORU

Plastik Sanayicileri Derneği

Bir diğer alt sektör olan diğer plastik ürünlerin imalatı alt sektöründe çalışan sayısı incelendiğinde İstanbul’un yine istihdam sağlamada ön planda olduğu görülmektedir. Ancak kalifiye personel olarak yer alan mühendis ve teknisyen sayısının görece daha az kalifiye olan usta ve işçi sayısına oranı hesaplandığında Gaziantep %16,64 ile ilk sırada gelmektedir. Bu alanda öne çıkan diğer iller ise %14,61 oranı ile Kocaeli, %13,73 ile Ankara gelmektedir.

Tablo 7: Diğer plastik ürünlerin imalatı (Nace Rev2: 22.29) Personel Bilgileri

Kayıtlı Üretici

İD

Toplam*

İstanbul

1201

1204

1058

2009

31317

4953

40541

Bursa

182

672

456

562

11417

1527

14634

Ankara

133

225

272

452

3169

568

4686

Kocaeli

130

705

732

686

9152

1930

13205

İzmir

122

269

219

356

3681

751

5276

Konya

115

1040

139

1393

Manisa

226

281

198

9254

1447

11406

Kayseri

229

2472

248

3091

Gaziantep

134

1083

193

1553

İl Adı

Tekirdağ

159

131

184

2891

387

3752

Adana

291

397

Eskişehir

102

1455

155

1873

Denizli

1641

221

1979

Sakarya

1165

198

1495

Antalya

697

195

1019

Kahramanmaraş

982

1132

Mersin, Samsun ( Her ilde 9 üretici )

110

1077

175

1531

Amasya

678

794

Balıkesir, Hatay ( Her ilde 7 üretici )

367

453

Kırklareli, Zonguldak, Düzce ( Her ilde 6 üretici )

1410

144

1689

Afyon, Bolu, Kütahya, Aksaray ( Her ilde 5 üretici )

1510

165

1868

Bilecik, Diyarbakır, Şanlıurfa, Karaman ( Her ilde 4 üretici )

530

696

Çorum, Mardin, Sivas, Trabzon, Uşak, Yozgat, Batman ( Her ilde 3 üretici )

480

614

Aydın, Erzurum, Isparta, Muğla, Sinop, Van ( Her ilde 2 üretici )

269

379

Burdur, Çanakkale, Edirne, Elazığ, Giresun, Malaya, Nevşehir, Niğde, Kırıkkale, Yalova, Kilis ( Her ilde 1 üretici )

160

199

1121

2928

2702

3740

56871

8873

115655

TOPLAM

Kaynak:TOBB Sanayi VERİ TABANI M: Mühendis; T: Teknisyen; U: Usta; İ: İşçi; İD: İdari; * Tabloda gözükmemesine rağmen Toplam çalışan içine diğer çalışan (geçici, mevsimlik vb.) de dahil edilmiştir.

2018

PLASTİK SEKTÖR RAPORU

Plastik Sanayicileri Derneği

4.1.4. Türkiye Plastik Mamulleri Dış Ticareti 4.1.4.1.Türkiye Plastik Mamülleri İhracatı

Türkiye plastik mamulleri ihracatının son beş yıl içerisinde yatay bir seyir içerisinde olduğu dikkat çekmektedir. 2013 yılında yaklaşık 1,5 milyon ton olan plastik mamul ihracatı 2014 yılında 1,6 milyon ton civarına yükselmiş olsa da; 2015 ve 2016 yıllarında düşüş göstererek 2013 yılı seviyesine geri dönmüştür. Sektör ihracatının 2017 yılında ise 1,6 milyon tonun üzerine yükselmesi gelecek dönemlerde artışların devam edeceği beklentisini yaratmaktadır. Plastik mamul ihracatı rakamları incelendiğinde emtia ve petrol fiyatlarında yaşanan hareketlerin ihracat gelirlerine doğrudan etki ettiği görülmektedir. 2014 ve 2017 yıllarında ihracatı yapılan ürün miktarında artış olmasına rağmen sektörün ihracat gelirleri düşmüştür. 2014 yılında 1,60 milyon tona ulaşan ihracatın dolar karşılığı 4,9 milyar dolarken 2017 yılında 1,63 milyon tona artan ihracatın yarattığı gelir 4,3 milyar dolara gerilemiştir.

Grafik 24: Türkiye Plastik Mamül İhracatı 8000

1750

7000

1700

6000

1650

1600 4000 1550

3000 2000

1500

1000

1450

2013

2014

2015

Milyon Dolar

2016

2017

2018(T)

Milyon Ton

Milyon Dolar

5000

1400

Milyon Ton

Kaynak: TUİK

Son dört sene içerisinde ihracatta yaşanan daralmanın en temel noktası ise Irak pazarı olmuştur. Türkiye’nin Irak’a yapmış olduğu plastik mamul ihracatı yaklaşık 150 milyon dolar azalarak 545 milyon dolardan 405 milyon dolara gerilemiştir. Buna rağmen Türkiye’nin plastik mamulleri ihracatı ülkelere göre değerlendirildiğinde en yüksek hacmin halen Irak pazarında yaratıldığı görülmektedir. Sektör ihracatı içerisinde 2014-2017 döneminde en fazla artış sağlanan ülke ise Almanya’dır. Almanya’ya yapılan plastik mamulleri ihracatının toplam ihracat içerisindeki payı 2014 yılında %5,3 seviyelerindeyken; 2017 yılında bu seviye 50 milyon dolarlık artış ile %7,1’e yükselmiştir.

69,2

Birleşik Krallık

İsrail

Fransa

Bulgaristan

Romanya

716,00

1601,4

İlk 10 Ülke Toplam

Genel Toplam

Kaynak: TÜİK

45,7

İran

43,1

58,80

İtalya

Gürcistan

50,4

44,90

48,3

46,4

67,60

Almanya

241,6

Irak

MİKTAR

Ülke

Sıra

4.975,70

2.158,70

198,10

157,80

138,70

154,80

151,70

186,90

132,90

231,10

261,50

545,2

DEĞER

2014

100

43,38

3,98

3,17

2,79

3,11

3,05

3,76

2,67

4,64

5,26

10,96

PAY

3,11

3,01

4,33

2,68

3,22

3,07

3,38

3,87

2,86

3,34

3,87

2,26

BİRİM FİYAT

1.575,40

727,10

41,30

50,60

44,5

52,3

42,50

51,50

60,7

74,60

81,70

227,40

MİKTAR

4.337,60

1.911,00

139,30

116,80

125,90

133,80

123,80

172,00

151,40

217,60

265,90

464,50

DEĞER

2015 PAY

100,00

44,06

3,21

2,69

2,90

3,08

2,85

3,97

3,49

5,02

6,13

10,71

PLASTİK MAMUL- GTİP bazında ihracat

Tablo 13: Türkiye Plastik Mamul İhracatının Ülkelere Göre Dağılımı

2,75

2,63

3,37

2,31

2,83

2,56

2,91

3,34

2,49

2,92

3,25

2,04

FİYAT

BİRİM

1.549,90

728,60

42,50

46,00

51,90

54,40

43,80

51,90

74,10

78,30

87,20

198,50

MİKTAR

4.106,70

1.859,80

132,40

103,30

136,20

142,70

138,00

168,50

168,80

196,90

299,30

373,70

DEĞER

2016

100,00

45,29

3,22

2,52

3,32

3,47

3,36

4,10

4,11

4,79

7,29

9,10

PAY

2,65

2,55

3,12

2,25

2,62

3,15

3,25

2,28

2,51

3,43

1,88

FİYAT

BİRİM

MİKTAR: Bin Ton / DEĞER: Milyon $

1.471,50

765,60

34,40

51,30

54,40

54,90

45,70

51,20

88,90

77,90

84,60

222,30

MİKTAR

4.338,00

1.964,60

111,20

111,30

143,30

150,20

160,10

166,80

198,60

206,30

311,30

405,50

DEĞER

2,56

2,57

3,30

3,46

3,69

3,85

4,58

4,76

7,18

9,35

PAY

100,00

45,29

2017

2,95

2,57

3,23

2,17

2,63

2,74

3,50

3,26

2,23

2,65

3,68

1,82

FİYAT

BİRİM

Plastik Sanayicileri Derneği

PLASTİK SEKTÖR RAPORU

2018

PLASTİK SEKTÖR RAPORU

Plastik Sanayicileri Derneği

İhracatın birim fiyatı açısından baktığımızda ise Almanya dışında tüm ülkelerde Türkiye’den ihraç edilen plastik mamullerinin fiyatlarının düştüğü görülmektedir. Bu ülkeler içerisinde ise özellikle İsrail ve Irak’a yapılan ihracatta birim fiyat açısından görece sert düşüşler yaşanmaktadır.

Dolar

Grafik 25: Plastik Mamülleri İhracat Birim Fiyatları (Ülkeler Bazında)

4 3,8 3,6 3,4 3,2 3 2,8 2,6 2,4 2,2 2 1,8

2014 Irak

2015 Almanya

2016 Birleşik Krallık

2017 İsrail

Fransa

Kaynak: TÜİK , Trademap

Türkiye’nin plastik mamulleri ihracatı ürün gruplarına göre incelendiğinde; plastikten diğer levha, yaprak, pelikül ve lamlar ihracatı 975 milyon dolarlık hacim ile öne çıkmaktadır. Ürünlere bağlı ihracat dağılımında öne çıkan diğer bir alt başlık ise eşya yapma taşıma ambalajı için plastik mamulleri, tıpa, kapak ve kapsül grubudur. Bu grubun ihracat kalemi içerisinde yaratmış olduğu değer ise 2017 yılında 889 milyon dolardır. Dört yıllık periyot içerisinde ihracatı en çok düşen ürün grubu ise plastikten tüpler, borular, hortumlar, conta, dirsek, rako alt grubudur. Bu ürün grubu 2014 yılında 925 milyon dolar ile en çok değer yaratan alt grup iken; 2017 yılına gelindiğinde ihracat yaklaşık 400 milyon dolar düşerek 522 milyon dolara gerilemiştir.

Tablo 9: Türkiye Plastik Mamul İhracatının Ürün Gruplarına Dağılımı PLASTİK MAMUL- GTİP bazında ihracat GTIP

GTIP AÇIKLAMA

MİKTAR: Bin Ton / DEĞER: Milyon $

2014

2015

2016

2017

MİKTAR

DEĞER

MİKTAR

DEĞER

MİKTAR

DEĞER

MİKTAR

DEĞER

194,8

407,5

156,1

296,6

145,7

250

161,5

269,2

3917

Plastikten tüpler, borular, hortumlar; conta, dirsek, rakor

351,2

925,1

283,2

718

214,7

552,3

211

522,7

3918

Plastikten yer kaplamaları-duvar ve tavan kaplamaları

16,6

38,5

14,7

29,6

13,2

25,6

12,5

26,8

3919

Plastikten yapışkan levha, yaprak, şerit, lam vb. düz şek.

20,9

148,4

19,4

115,4

19,6

113,2

19,7

99,0

Plastikten 3916

monofil, çubuk, profiller-Enine kesiti 1 mm.’yi

2018

PLASTİK SEKTÖR RAPORU

Plastik Sanayicileri Derneği

3920

Plastikten diğer levha, yaprak, pelikül ve lamlar

302,1

967,7

338,5

914,6

369,3

922,9

383,5

975,7

3921

Plastikten diğer levhalar, yaprak, pelikül, varak ve lamlar

120,8

420,2

128,6

385,7

139,8

401,6

145,8

415,8

3922

Plastikten küvet, duş, lavabo, bide, hela küveti ve donanım.

25,7

128,1

24,3

107,3

99,9

25,7

104,2

3923

Eşya taşıma ambalajı için plastik mamulleri, tıpa, kapak, kapsül

278,4

816,4

324,3

809,2

334,5

808,9

365,5

889,4

3924

Plastikten sofra, mutfak ve diğer ev eşyası, tuvalet eşyası

106,7

395,9

111,1

345,9

121,1

355,8

141,4

398,6

3925

Plastikten inşaat malzemesi

115,7

326,1

106,5

264,4

94,2

217,1

85,8

218,6

68,4

401,8

68,7

350,8

73,4

358,9

80,1

417,5

1,601.40

4,975.70

1,575.40

-1.6

4,337.60

-12.8

100

2.8

3926

Plastikten diğer eşya

TOPLAM Kaynak: TÜİK

4.1.4.2. Türkiye Plastik Mamülleri İthalatı Türkiye’nin plastik mamul ithalatı incelendiğinde miktar olarak yukarı yönlü, ancak değer olarak dalgalı bir seyir ile karşılaşılmaktadır. Miktar bazında 2013 yılında 535 bin ton olan plastik mamul ithalatı, 2017 yılında 621 bin ton seviyesine yükselmiştir. İthalatın değeri incelendiğinde ise 2013 yılında 2,9 milyar dolar seviyesinde olan toplam ithalat, 2014 yılında 100 milyon dolar artış ardından; 2015 yılında ise 200 milyon dolar düşerek 2,87 milyar dolar seviyesine gerilemiştir. Devam eden yıllarda ise ithalat miktarına paralel olarak artış gözlenen ithalat, 2017 yılında 3,1 milyar dolar seviyesinde gerçekleşmiştir.

Grafik 26: Türkiye Plastik Mamul İthalatı 640

3200

3100

3000 560 2900 520

2800

2700

2013

2014

2015

2016

Milyon Dolar Kaynak: TÜİK

Milyon Ton

2017

2018(T)

480

Milyon Ton

Milyon Dolar

600

2,8

17,20

Japonya

Belçika

İspanya

575,3

Genel Toplam

Kaynak: TÜİK

404,30

İlk 10 Ülke Toplam

9,3

13,1

Birleşik Krallık

23,7

12,00

Fransa

ABD

34,9

İtalya

87,7

160,6

Güney Kore

Almanya

Miktar

Çin

Ülke

Sıra

3.086,20

2.334,20

61,20

87,00

53,80

114,70

118,30

177,20

211,90

253,30

590,6

666,2

Değer

2014

100

75,63

1,98

2,82

1,74

3,72

3,83

5,74

6,87

8,21

19,14

21,59

Pay

5,36

5,77

6,58

5,06

19,21

8,76

9,86

7,48

6,07

5,89

6,73

4,15

Birim Fiyat

584,60

413,10

10,70

17,80

3,50

12,50

10,90

25,60

32,9

47,00

94,10

158,10

Miktar

2.872,70

2.172,10

57,50

80,30

51,60

101,70

122,70

164,60

187,70

234,80

537,70

633,50

Değer

2015

PLASTİK MAMUL- GTİP bazında ithalat

Tablo 10: Türkiye Plastik Mamul İthalatının Ülkelere Göre Dağılımı

100

75,61

2,79

1,79

3,54

4,27

5,72

6,53

8,17

18,71

22,05

Pay

4,91

5,26

5,37

4,51

14,74

8,14

11,26

6,43

5,71

5,00

5,71

4,01

Birim Fiyat

589,10

421,00

10,90

14,40

5,00

12,40

13,00

28,10

34,70

51,60

93,90

157,00

Miktar

2.927,80

2.291,00

61,70

72,20

72,00

96,10

132,50

192,20

214,60

266,20

558,40

625,10

Değer

2016

100,00

78,25

2,11

2,47

2,46

3,28

4,53

6,56

7,33

9,09

19,07

21,35

Pay

MİKTAR: Bin Ton / DEĞER: Milyon $

toplam plastik mamulleri ithalatı 570 milyon dolara gerileyerek %18 oranında gerçekleşmiştir.

4,97

5,44

5,66

5,01

14,40

7,75

10,19

6,84

6,18

5,16

5,95

3,98

Birim Fiyat

621,60

440,70

13,70

17,20

5,90

15,30

11,90

28,00

39,90

53,80

92,90

162,10

Miktar

3.104,10

2.395,10

77,00

81,00

85,80

108,90

130,90

192,10

233,60

288,10

570,30

627,40

Değer

2017

100

77,15

2,48

2,6

2,76

3,5

4,21

6,18

7,52

9,28

18,37

20,21

Pay

4,99

5,43

5,62

4,71

14,54

7,12

11,00

6,86

5,85

5,36

6,14

3,87

Birim Fiyat

yesine gerilemiştir. Almanya ise 2014 yılında 590 milyon dolar ile Türkiye plastik mamul ithalatının %19’unu gerçekleştirmiştir. 2017 yılına gelindiğinde ise Almanya’nın

2014 yılında 666 milyon dolar ile Türkiye’nin toplam plastik mamulleri ithalatının %22’sini gerçekleştirdiği Çin ürünleri, 2017 yılına gelindiğinde 627 milyon dolar sevi-

rine yakın olduğu görülmektedir.

edilen ürünler Çin’den ithal edilen ürünlerin neredeyse yarısı kadar olsa da, katma değerin yüksekliği nedeniyle bu ülkelerden yapılan ithalatın toplam değerinin birbi-

Türkiye’nin plastik mamul ithal ettiği ülkeler incelendiğinde Çin ve Almanya’nın öne çıktığı görülmektedir. Miktar ve değer bazında bakıldığında ise Almanya’dan ithal

Plastik Sanayicileri Derneği

PLASTİK SEKTÖR RAPORU

2018

PLASTİK SEKTÖR RAPORU

Plastik Sanayicileri Derneği

Türkiye plastik mamul ithalatı birim fiyat üzerinden değerlendirildiğinde ise, miktar ve değer bakımından birinci sırada yer alan Çin’in; diğer ülkelere kıyasla, birim fiyatının düşük olduğu görülmektedir. Bu noktada Çin’den ithal edilen ürünlerin görece fiyat avantajına sahip olduğu görülmektedir. Diğer ülkelerden yapılan ithalatın birim fiyatlarına bakıldığında önemli bir değişim görülmemektedir. Ancak son iki yıllık süreçte İtalya, Fransa ve Almanya’dan ithal edilen plastik mamul ürünlerinin fiyatlarında bir artış görülmektedir. Bu dönemde TL’nin değer kaybı da dikkate alındığında üreticilerin kullandığı ithal plastik mamullerinin fiyatlarının TL cinsinden önemli bir artış trendi içerisinde olduğu da dikkat çekmektedir.

Grafik 27: Plastik Mamülleri İthalat Birim Fiyatları (Ülkeler Bazında) 7,5 7

Dolar

6,5 6 5,5 5 4,5 4 3,5 2014 Çin

2015 Almanya

2016 İtalta

2017

G.Kore

Fransa

Kaynak: TÜİK, Trademap

Plastik mamul ithalatı ürün bazında değerlendirildiğinde Türkiye’nin özellikle plastikten levha, yaprak, pelikül ve lamlar ürün grubunda ithalat miktarının yüksek olduğu görülmektedir. 2014 yılında 1 milyar dolar dolaylarında gerçekleşen plastikten levha, yaprak, pelikül ve lamlar ürün grubunun miktarı 2017 yılında 998 milyon dolara düşmüştür. Türkiye’nin plastik mamul ithalatında öne çıkan diğer bir ürün grubu ise plastikten diğer eşyalar alt grubudur. Bu ürün grubunun 2014 yılında ithalat rakamı 702 milyon dolarken, 2017 yılında 683 milyon dolara gerilemiştir.

Tablo 11: Türkiye Plastik Mamul İthalatının Ürün Gruplarına Göre Dağılımı PLASTİK MAMUL- GTİP bazında ithalat GTIP

GTIP AÇIKLAMA

MİKTAR: Bin Ton / DEĞER: Milyon $ 2014

2015

2016

2017

MİKTAR

DEĞER

MİKTAR

DEĞER

MİKTAR

DEĞER

MİKTAR

DEĞER

3916

Plastikten monofil, çubuk, profiller-Enine kesiti 1 mm.’yi

9,9

51,7

12,3

52,3

13,7

56,6

12,7

3917

Plastikten tüpler, borular, hortumlar; conta, dirsek, rakor

22,7

208,7

23,9

197

26,2

209,3

27,6

238,2

3918

Plastikten yer kaplamaları-duvar ve tavan kaplamaları

30,7

76,3

69,2

22,3

88,6

24,3

3919

Plastikten yapışkan levha, yaprak, şerit, lam vb. düz şek.

55,5

338,8

57,4

322,6

57,5

331

61,2

340,9

3920

Plastikten diğer levha, yaprak, pelikül ve lamlar

252

1004

255,8

922,1

248,9

907,1

271,3

998,8

3921

Plastikten diğer levhalar, yaprak, pelikül, varak ve lamlar

65,7

276,9

65,3

253,8

63,7

249,6

69,9

269,5

3922

Plastikten küvet, duş, lavabo, bide, hela küveti ve donanım.

4,5

49,1

4,9

48,9

4,4

41,5

4,5

42,3

3923

Eşya taşıma ambalajı için plastik mamulleri, tıpa, kapak, kapsül

45,6

245,9

47,2

221,2

60,7

268,7

63,4

284,1

3924

Plastikten sofra, mutfak ve diğer ev eşyası, tuvalet eşyası

12,7

93,3

11,7

10,6

68,2

60,1

3925

Plastikten inşaat malzemesi

6,5

38,9

46,7

10,4

39,4

9,4

41,4

3926

Plastikten diğer eşya

69,5

702,6

68,1

657,9

70,7

667,8

68,3

683,8

575,3

3086,2

584,6

2872,7

589,1

2927,8

621,6

3104,1

TOPLAM Kaynak: TÜİK

2018

PLASTİK SEKTÖR RAPORU

Plastik Sanayicileri Derneği

4.2. Türkiye Plastik Hammaddeleri İmalatı 4.2.1. Türkiye Plastik Hammaddeleri Üretimi

Türkiye plastik hammadde üretiminin son dört yıl içerisindeki gelişimi incelendiğinde bir artış trendi yakalandığı görülmektedir. Özellikle 2014 yılında 3,06 milyon ton olan plastik hammadde üretimi 2015 yılında yaklaşık 300.000 ton artmış ve takip eden yıllarda da bu artış devam etmiştir. 2017 yılına gelindiğinde ise plastik hammadde üretimi 3,5 milyon ton olarak gerçekleşmiştir.

Grafik 28: Türkiye Plastik Hammadde Üretimi 3717,8 3700

3600

3506,7 3390,1

Bin Ton

3400

3346,1

3200

3067,2 3000

2800

2014

2015

2016

2017

2018(T)

Kaynak: TÜİK Üretim İstatistikleri, T:YİÜFE, Üretim Endeksi, Yerli Üretici Verileri

4.2.2. Türkiye Plastik Hammaddeleri İmalatı Girişim Sayısı 2018 yılı Ağustos ayında derlenen veriler çerçevesinde plastik mamulleri imalatında faaliyet gösteren firma sayısı 400 olarak kaydedilmektedir. Bu firmaların yaratmış olduğu istihdam ise 27.924 kişi olurken girişim başına çalışan kişi sayısı ortalama 69,81’dir. Bu noktada plastik hammaddeleri imalatında yer alan girişimlerin çalışan sayısı itibariyle küçük ve orta büyüklükte (KOBİ) işletmeler olduğu görülmektedir. Plastik hammadde üreticilerinin ülke genelinde dağılımları incelendiğinde %31’inin İstanbul merkezli üretim faaliyetlerini yürüttüğü görülmektedir. İşletmelerin yoğun olarak faaliyet gösterdiği diğer şehirlerde ise toplam şirket sayısı içerisinde %12 oranı ile Kocaeli, %11 ile İzmir, %5 ile Bursa ve Tekirdağ gelmektedir. Üreticilerin %36’sı ise diğer şehirlerde faaliyet göstermektedir. Genel durum değerlendirildiğinde üretimin başta İstanbul olmak üzere Marmara bölgesinde yoğun olduğu görülmektedir. Bu noktada İstanbul ve İstanbul çevresi olarak nitelendirilebilen Kocaeli ve Tekirdağ illerinde üreticilerin %47’si faaliyet göstermektedir.

2018

PLASTİK SEKTÖR RAPORU

Plastik Sanayicileri Derneği

Grafik 29: Birincil Formda Plastik Hammaddeleri Üreticilerinin İllere Göre Dağımı

İstanbul

Diğer

%31

%36

Kocaeli

%12

Tekirdağ

Bursa

İzmir

%11

Kaynak: TOBB Sanayi Veri Tabanı

4.2.3. Türkiye Plastik Hammaddeleri İmalatı İstihdamı Birincil formda plastik hammaddeleri sektöründe sağlanan istihdamın illere göre dağılımı incelendiğinde toplam istihdamın %18’inin İstanbul’da yer aldığı görülmektedir. Kocaeli ve İzmir şehirleri de %13’lük istihdam oranı ile İstanbul’dan sonra en çok istihdamın yaratıldığı şehirler olarak sıralanmaktadırlar. Adana %9, Kayseri %8 oranları ile sektörde en çok istihdam yaratan dördüncü ve beşinci şehirler olarak yer almaktadırlar.

Grafik 30: Birincil Formda Plastik Hammaddeleri İstihdamının İllere Göre Dağımı

İstanbul

%18

Diğer

%39

Kocaeli

%13

İzmir

Kayseri

Adana

%13

Kaynak: TOBB Sanayi Veri Tabanı

Plastik hammaddelerin imalatı sektöründe çalışan personelin il bazında ve meslek gruplarına göre dağılımları incelendiğinde; kalifiye personel olarak kabul edilen mühendis sayısının, İstanbul’da faaliyet gösteren işletmelerde yoğun olduğu görülmektedir. Kalifiye personel sayısının fazla olduğu diğer bir şehir ise, sanayi altyapısıyla öne çıkan Kocaeli’dir. Toplam 49 üreticinin faaliyet gösterdiği şehirde 305 mühendis çalışmaktadır.

2018

PLASTİK SEKTÖR RAPORU

Plastik Sanayicileri Derneği

Kalifiye olan mühendis ve teknisyen sayısının usta ve işçi sayısına oranı hesaplandığında ise Manisa şehri %61,76 ile öne çıkan ilk şehir olurken, Tekirdağ %61,73 ile ikinci sırada yer almaktadır. Bu alanda öne çıkan diğer şehirler ise %54,34 ile İzmir ve %32,65 ile Kocaeli şehirleridir.

Tablo 12: Birincil Formda Plastik Hammaddelerin İmalatı (Nace Rev2:20.16) İl Adı İstanbul

Personel Bilgileri

Kayıtlı Üretici

İD

Toplam*

126

386

304

228

3141

1110

5169

Kocaeli

282

454

257

1997

701

3691

İzmir

305

671

159

1637

806

3578

Tekirdağ

286

584

290

1283

Kayseri

104

165

1606

187

2160

Bursa

403

629

Adana

170

110

1718

438

2520

Gaziantep

1009

132

1258

Ankara

402

151

636

Denizli

190

264

Eskişehir

584

150

816

Mersin

427

563

Sakarya

782

129

1054

Manisa

165

338

102

673

Balıkesir

178

Aksaray

106

167

Aydın

173

254

232

143

541

637

773

103

1168

294

1717

400

1928

2724

1260

17142

4870

27924

Hatay, Şanlıurfa, Düzce ( Her ilde 3 üretici ) Antalya, Bilecik, Edirne, Konya, Kütahya, Mardin, Sinop, Bartın, Yalova ( Her ilde 2 Üretici ) Adıyaman, Artvin, Bolu, Çankırı, Çorum, Kastamonu, Kırklareli, Ordu, Samsun, Uşak, Van, Zonguldak, Kilis ( Her ilde 1 Üretici ) TOPLAM Kaynak:TOBB Sanayi VERİ TABANI M: Mühendis; T: Teknisyen; U: Usta; İ: İşçi; İD: İdari;

Plastik hammaddeleri imalatında çalışan sayısı meslek gruplarına göre incelendiğinde; işçi sayısı 17.142 iken, idari personel olarak sektörde görev alanların sayısı 4.870 kişidir. Usta olarak ana sektörde görev alan çalışanların sayısı ise 1.260’dır. Diğer gruplara kıyasla kalifiye personel olarak adlandırılan teknisyen ve mühendis sayısının diğerlerine oranla düşük olduğu görülmektedir. Bu noktada teknisyen sayısı 2.742, mühendis sayısı ise 1.928’dir.

2018

PLASTİK SEKTÖR RAPORU

Plastik Sanayicileri Derneği

Grafik 31: Meslek Gruplarına Göre Plastik Hammaddeleri İmalatında Çalışan Sayıları

İdari

4.870

İşçi 17.142 1260

Usta

2724

Teknisyen Mühendis

1928 0

2000

4000

6000

8000

10000

12000

14000

16000

18000

Kaynak: TOBB Sanayi Veri Tabanı

Meslek gruplarına göre plastik hammadde imalatı sektöründe çalışanların oransal dağılımları incelendiğinde %61,3’ünün işçi olarak çalıştığı görülmektedir. İdari çalışanlar ise toplam çalışanların %17,4’ünü oluştururken usta olarak çalışanlar %4,5’idir. Eğitim kriteri dikkate alınarak meslek gruplarına göre dağılım incelendiğinde, teknisyen ve mühendislik grubunda yer alanların oranı %16,6’dır.

Grafik 32: Meslek Gruplarına Göre Plastik Hammaddeleri İmalatında Çalışanların Dağılımı (%)

İdari

%17,44

İşçi

%61,39

Usta

%4,51

Teknisyen

%9,76

Mühendis

%6,90 %0

%10

%20

Kaynak: TOBB Sanayi Veri Tabanı

%30

%40

%50

%60

%70

2018

PLASTİK SEKTÖR RAPORU

Plastik Sanayicileri Derneği

4.2.4. Türkiye Plastik Hammaddeleri Dış Ticareti 4.2.4.1. Türkiye Plastik Hammadde İhracatı

Türkiye’nin plastik hammadde ihracatı son 5 yıllık süreçte dalgalı bir seyirde ilerlemiştir. İhracatın miktar olarak tepe noktasına ulaştığı yıl olan 2017’de 738 bin tonluk ihracat gerçekleştirilmiştir. Değer olarak bakıldığında ise daha farklı bir seyir görülmektedir. İhracatın 2014 yılında miktarı 2017 ve 2016 yıllarına kıyasla düşük olsa da, yaklaşık 1,1 milyar dolarlık değer yakalamıştır. İhracat miktarı ile değer arasındaki farkın oluşmasının en büyük sebebi ise son yıllarda emtia ve petrol fiyatlarındaki dalgalanmadan kaynaklanmaktadır.

1200

800

1000

750

800

700

600

650

400

600

200

550

2013

2014

2015

2016

Milyon Dolar

Bin Ton

2017

Bin Ton

Milyon Dolar

Grafik 33: Türkiye Plastik Hammadde İhracatı

500

Kaynak: TÜİK, Trademap

Türkiye’den plastik hammadde ihracatının en çok yapıldığı ülke Almanya’dır. Plastik hammadde ihracatında yaklaşık %10’luk bir paya sahip olan Almanya son üç yıl içerisinde aynı seviyede kalmıştır. Türkiye’nin son üç yılda plastik hammadde ihracatını arttırdığı ülkeler ise İtalya ve İran’dır. İtalya’ya 2014 yılında yapılan 89 milyon dolarlık ihracatı 2017 yılında 96 milyon dolara yükselirken, İran’da ise aynı dönemde 45 milyon dolardan 62 milyon dolara çıkmıştır.

Kaynak: TÜİK

670,1

Genel Toplam

Romanya

26,00

351,10

İsrail

22,4

30,40

İlk 10 Ülke Toplam

İspanya

Irak

Rusya

48,7

Bulgaristan

52,6

Mısır

16,5

İtalya

İran

65,5

MİKTAR

Almanya

Ülke

Sıra

1.124,10

588,20

30,40

39,30

43,20

22,50

75,40

48,10

71,80

45,80

89,4

122,3

DEĞER

2014

100

52,33

2,70

3,50

3,84

2,00

6,71

4,28

6,39

4,07

7,95

10,88

PAY

1,68

1,60

1,51

1,93

1,88

2,48

0,99

1,37

2,78

1,54

1,87

BİRİM FİYAT

687,80

346,00

21,70

24,70

17,60

14,50

31,20

51,60

61,2

20,70

36,60

66,20

MİKTAR

932,90

471,30

28,10

30,50

28,00

31,20

63,10

38,60

66,30

46,70

46,30

92,50

DEĞER

2015

PLASTİK MAMUL- GTİP bazında ithalat

Tablo 10: Türkiye Plastik Mamul İthalatının Ülkelere Göre Dağılımı

100,00

50,52

3,01

3,27

3,00

3,34

6,76

4,14

7,11

5,01

4,96

9,92

PAY

1,36

1,29

1,23

1,59

2,15

2,02

0,75

1,08

2,26

1,27

1,40

BİRİM FİYAT

697,14

333,30

22,50

26,20

21,60

20,20

19,10

41,10

55,50

25,30

37,80

64,00

MİKTAR

857,26

452,60

25,70

30,50

29,10

26,60

34,70

35,20

54,30

54,00

74,80

87,70

DEĞER

2016

100,00

52,80

3,00

3,56

3,39

3,10

4,05

4,11

6,33

6,30

8,73

10,23

PAY

MİKTAR: Bin Ton / DEĞER: Milyon $

1,23

1,36

1,14

1,16

1,35

1,32

1,82

0,86

0,98

2,13

1,98

1,37

BİRİM FİYAT

738,99

358,90

24,40

28,30

25,00

22,90

25,30

41,10

54,70

26,10

43,80

67,30

MİKTAR

1.017,45

572,60

34,70

37,10

37,60

39,20

47,30

52,40

60,60

62,40

96,20

105,10

DEĞER

2017

100,00

56,28

3,41

3,65

3,70

3,85

4,65

5,15

5,96

6,13

9,46

10,33

PAY

1,38

1,60

1,42

1,31

1,50

1,71

1,87

1,27

1,11

2,39

2,20

1,56

BİRİM FİYAT

Plastik Sanayicileri Derneği

PLASTİK SEKTÖR RAPORU

2018

PLASTİK SEKTÖR RAPORU

Plastik Sanayicileri Derneği

Plastik hammadde ihracatında kırılma noktasının yaşandığı yıl için 2016 yılı işaret edilebilir. O yıla kadar yapılan ihracatta değer bazında düşüş gözlemlenirken, 2016 yılından itibaren küresel eğilimlere paralel bir şekilde yukarı yönlü bir trendin yakalandığı görülmektedir. Son bir yıl içerisinde en büyük sıçrama ise Almanya’ya yapılan ihracatta gerçekleşmiştir. Türkiye’nin Almanya’ya yaptığı ihracat 2016 yılında 37,8 milyon dolar seviyesindeyken, 2017 yılında neredeyse 3 kat artarak 96,2 milyon dolara ulaşmıştır. Birim fiyat dikkate alındığında da Almanya’nın öne çıktığı görülmektedir. Özellikle 2015 yılından itibaren Almanya’ya yapılan ihracatın birim fiyatında artış başlamış ve 2017 yılında diğer ülkelere kıyasla en yüksek seviyeye ulaşmıştır. Ayrıca diğer ülkelere yapılan ihracatın birim fiyatları dikkate alındığında, 2016 yılından itibaren yukarı yönlü bir trendin olduğu dikkat çekmektedir.

Grafik 34: Plastik Hammadde İhracat Birim Fiyatları (Ülkeler Bazında) 2,8 2,5 2,2

Dolar

1,9 1,6 1,3 1 0,7 2014 Çin

2015 Almanya

2016 İtalta

G.Kore

2017 Fransa

Kaynak: TÜİK

Türkiye’nin plastik hammadde ihracatında öne çıkan ürün grupları akrilik polimerleri ve poliasetaller, diğer polieterler, epoksit-alkid reçinelerdir. İki ürün grubundan elde edilen toplam gelir 2014 yılında 639 milyon dolara ulaşmıştır. Dört yıllık periyotta ise ihracat miktar bazında sürekli artış göstermiş ve 2017 yılında 1 milyon tonu aşmıştır.

2018

PLASTİK SEKTÖR RAPORU

Plastik Sanayicileri Derneği

Tablo 14: Türkiye Plastik Hammadde İhracatının Ürün Gruplarına Göre Dağılımı PLASTİK HAMMADDE- GTİP bazında ihracat GTIP

MİKTAR: Bin Ton / DEĞER: Milyon $

2014

GTIP AÇIKLAMA

2015

MİKTAR

DEĞER

MİKTAR

2016

DEĞER

MİKTAR

2017

DEĞER

MİKTAR

DEĞER

3901

Etilen polimerleri

110,5

35,3

52,3

26,3

24,4

32,2

3902

Propilen ve diğer olefinlerin polimerleri

28,2

38,9

25,5

32,3

26,8

34,8

3903

Stiren polimerleri

24,3

41,6

31,7

41,6

26,1

30,1

3904

Vinil klorür/halojenli diğer olefin polimerleri

21,5

27,8

17,8

20,4

21,3

19,4

21,4

3905

Vinil asetat/diğer vinil esterlerinin polimerleri

36,1

41,1

46,6

41,9

41,5

41,6

3906

Akrilik polimerleri

151,5

229,4

167,1

198,9

174

184,5

180

207,9

3907

Poliasetaller, diğer polieterler, epoksit-alkid reçineler

194,9

410

200,9

330,3

216,1

321,9

242,3

397,8

3908

Poliamidler

33,2

13,2

26,1

13,8

23,9

15,3

3909

Amino reçineler, fenolik reçineler, poliüretanlar

66,2

100,2

77,1

90,7

79,8

85,8

81,7

120,3

Silikonlar

5,4

19,4

6,4

20,2

6,2

21,7

6,1

19,6

0,4

1,8

0,5

2,1

0,7

2,4

1,3

3,7

3910 3911

Petrol reçineleri, politerpenler, polisülfitler vb.

3912

Selüloz ve kimyasal türevleri

43,2

55,8

44,7

51,8

39,5

42,9

42,3

47,1

3913

Tabii polimerler, değiştirilmiş tabii polimerler, türevleri

0,2

1,3

0,2

1,2

0,18

0,95

0,16

0,98

3914

Polimer esası iyon değiştiriciler

0,1

0,2

0,5

0,16

0,51

0,13

0,57

3915

Plastikten döküntü, kalıntı ve hurdalar

20,2

17,8

16,1

16,8

12,5

15,1

16,5

670,1

1124,1

687,8

932,9

697,14

857,26

738,99

1017,45

TOPLAM Kaynak: TÜİK

4.2.4.2. Türkiye Plastik Hammadde İthalatı Türkiye plastik hammadde ithalatında ihracat ile benzer bir yapı görülmektedir. Miktar olarak son beş yıl içerisinde artış gözlenen plastik hammadde ithalatında, değer bazında ise azalma görülmektedir. Buna göre 2013 yılında miktar olarak 6 milyon ton civarında olan ithalat miktarı; değer olarak 10,9 milyar dolar seviyesindeyken, 2017 yılında 7,1 milyon tona yükselirken değer olarak 10,1 milyar dolar seviyesine gerilemiştir.

Grafik 35: Türkiye Plastik Hammadde İthalatı

7500

12000 10000

6500

6000 4000

6000 2000 0

5500

2013

2014

2015

2016

Milyon Dolar

Bin Ton

Kaynak: TÜİK , Trademap

2017

Bin Ton

Milyon Dolar

7000 8000

399,1

206,3

277,40

Fransa

Hollanda

İspanya

Mısır

304,6

6043,4

Genel Toplam

Kaynak: TÜİK

3.945,50

İlk 10 Ülke Toplam

207,6

314,5

242,20

İran

İtalya

386,2

Almanya

Belçika

586

Güney Kore

1021,6

MİKTAR

Suudi Arabistan

Ülke

Sıra

11.064,30

7.468,20

327,00

498,90

471,10

525,30

542,70

504,60

743,60

1.021,40

1128,5

1705,1

DEĞER

2014

100

67,50

2,96

4,51

4,26

4,75

4,90

4,56

6,72

9,23

10,20

15,41

PAY

1,83

1,89

1,58

1,80

2,28

1,67

2,24

1,66

1,93

2,56

1,93

1,67

BİRİM FİYAT

6.269,00

3.986,20

248,00

262,50

226,30

282,00

237,60

351,90

383,30

410,90

606,70

977,00

MİKTAR

9.395,60

6.170,90

300,00

406,80

403,90

394,90

439,30

455,80

606,40

882,00

972,80

1.309,00

DEĞER

2015

65,68

3,19

4,33

4,30

4,20

4,68

4,85

6,45

9,39

10,35

13,93

PAY

100,00

PLASTİK HAMMADDE- GTİP bazında ithalat

Tablo 15: Türkiye Plastik Hammadde İthalatının Ülkelere Göre Dağılımı

değerinin artış oranı düşük bir seviyede gerçekleşmiştir.

1,50

1,55

1,21

1,55

1,78

1,40

1,85

1,30

1,58

2,15

1,60

1,34

BİRİM FİYAT

6.521,90

4.183,60

269,00

264,80

227,80

300,20

236,80

360,90

384,50

429,30

646,20

1.064,10

MİKTAR

8.698,90

5.927,70

290,30

370,70

412,50

401,80

431,80

401,90

570,20

890,10

932,90

1.225,50

DEĞER

2016

100,00

68,14

3,34

4,26

4,74

4,62

4,96

4,62

6,55

10,23

10,72

14,09

PAY

MİKTAR: Bin Ton / DEĞER: Milyon $

1,33

1,42

1,08

1,40

1,81

1,34

1,82

1,11

1,48

2,07

1,44

1,15

BİRİM FİYAT

7.165,20

4.513,40

310,80

273,50

244,70

316,50

245,00

416,60

419,10

488,20

665,70

1.133,30

MİKTAR

10.159,50

6.882,60

372,80

422,10

478,20

481,20

482,70

488,10

678,10

1.013,20

1.093,00

1.373,20

DEĞER

2017

100,00

67,75

3,67

4,15

4,71

4,74

4,75

4,80

6,67

9,97

10,76

13,52

PAY

1,42

1,52

1,20

1,54

1,95

1,52

1,97

1,17

1,62

2,08

1,64

1,21

BİRİM FİYAT

Diğer ülkelere bakıldığında da benzer bir değişim ile karşılaşılmaktadır. Ancak Mısır ve Hollanda ile yapılan ithalatın artışı dikkat çekmektedir. Bu iki ülkede ithalatın parasal

1,133 milyona yükselirken, değeri 1,7 milyar dolardan 1,3 milyar dolara gerilemiştir.

ye’nin en fazla ithalat yaptığı ülke olan, Suudi Arabistan ile yapılan ithalat düşüş göstermiştir. Bu noktada 2014 yılında 1 milyon ton civarı olan ithalat miktarı; 2017 yılında

Plastik hammadde ithalatında Türkiye’nin ticaret yaptığı ilk 10 ülkeye bakıldığında ithalatta genel bir düşüş olduğu görülmektedir. Ülke özelinde incelendiğinde ise Türki-

Plastik Sanayicileri Derneği

PLASTİK SEKTÖR RAPORU

2018

PLASTİK SEKTÖR RAPORU

Plastik Sanayicileri Derneği

Birim fiyat baz alınarak plastik hammadde ithalatı incelendiğinde, fiyatlarda aşağı yönlü bir eğilim ile karşılaşılmaktadır. Özellikle 2016 yılına kadar süren düşüşün bu yıldan itibaren yönünü yukarıya çevirmeye başladığı görülmektedir. Bu yukarı doğru eğilim özellikle petrol fiyatlarındaki artışla paralel gerçekleşmektedir.

Grafik 36: Plastik Hammadde İthalat Birim Fiyatları (Ülkeler Bazında) 2,7 2,5

Dolar

2,3 2,1 1,9 1,7 1,5 1,3 1,1 2014 S.Arabistan

2015 G.Kore

2016 Almanya

Belçika

2017 İran

Kaynak: TÜİK

Ürün bazında plastik hammadde ithalatı incelendiğinde Türkiye’nin ağırlıklı olarak etilen polimerleri, propilen ve diğer olefinlerin polimerleri ürünlerinde yoğun olarak ithalatı gerçekleştirdiği dikkat çekmektedir. Bu iki ürünün son dört yıl içerisindeki grafiğine bakıldığında doğrusal bir artış gözlemlenmektedir. Türkiye’nin ithal ettiği etilen polimerlerinin; 2014 yılında miktarı 1,5 milyon ton civarındayken, 2017 yılında bu miktar 1,8 milyon tona ulaşmıştır. Değer olarak ise 3,3 milyar dolar olan ürün ithalatı 2,4 milyar dolara gerilemiştir. Türkiye’nin propilen ve diğer olefinlerin polimerleri ithalat miktarı ise 2014 yılında 1,8 milyon ton seviyesinden 2,1 milyon tona yükselmiş ancak değeri 3,3 milyar dolardan 2,7 milyar dolara gerilemiştir.

2018

PLASTİK SEKTÖR RAPORU

Plastik Sanayicileri Derneği

Tablo 16: Türkiye Plastik Hammadde İthalatının Ürün Gruplarına Göre Dağılımı PLASTİK MAMUL- GTİP bazında ithalat GTIP 3901

MİKTAR: Bin Ton / DEĞER: Milyon $ 2014

GTIP AÇIKLAMA

2015

2016

2017

MİKTAR

DEĞER

MİKTAR

DEĞER

MİKTAR

DEĞER

MİKTAR

DEĞER

Etilen polimerleri

1498,5

2617,9

1600,3

2406,4

1710,1

2340,6

1814,2

2442 2722,2

3902

Propilen ve diğer olefinlerin polimerleri

1898,9

3314,2

1942,6

2649,8

2021,1

2346,2

2136,2

3903

Stiren polimerleri

476,5

973,7

511,5

795

508,8

698,2

534,5

880,6

3904

Vinil klorür/halojenli diğer olefin polimerleri

892,1

1021,6

833,6

816,5

757,7

705,3

859,5

903,4

3905

Vinil asetat/diğer vinil esterlerinin polimerleri

35,2

103,1

42,2

99,5

45,1

106

47,1

111,3

3906

Akrilik polimerleri

193,5

451,5

197,5

370,2

207,7

301,5

224,2

363,5

3907

Poliasetaller, diğer polieterler, epoksit-alkid reçineler

545,3

1280,2

627,9

1173,8

687,8

1134,1

828,8

1399,8

3908

Poliamidler

90,8

288,2

86,8

212,8

94,4

213,5

100,1

266,6

3909

Amino reçineler, fenolik reçineler, poliüretanlar

205,5

534,3

216,9

447,2

217,5

410,7

235,1

553,8

Silikonlar

28,6

127,2

29,7

111,1

31,7

117

36,5

141,4

27,6

98,8

28,6

89,4

32,5

90,8

34,4

97,2

3910 3911

Petrol reçineleri, politerpenler, polisülfitler vb.

3912

Selüloz ve kimyasal türevleri

36,4

165,6

38,5

150,5

38,9

148,6

42,9

163,9

3913

Tabii polimerler, değiştirilmiş tabii polimerler, türevleri

3,6

28,2

3,1

23,4

3,8

23,6

3,2

3914

Polimer esası iyon değiştiriciler

5,5

14,3

5,9

14,4

5,3

13,3

6,7

15,6

3915

Plastikten döküntü, kalıntı ve hurdalar

TOPLAM

105,3

45,4

104

35,6

159,5

49,5

261,8

76,2

6043,4

11064,3

6269

9395,6

6521,9

8698,9

7165,2

10159,5

Kaynak: TÜİK

4.3. Türkiye Plastik ve Kauçuk Makineleri İmalatı 4.3.1. Türkiye Plastik ve Kauçuk Makineleri İmalatı Üretimi Plastik ve kauçuk makineleri imalatında Türkiye son dört yıl içerisinde yukarı yönlü bir ivme yakalamıştır. TÜİK tarafından elde edilen verilere göre; 2015 yılında 394 milyon dolar olan plastik ve kauçuk makineleri imalatı üretimi doğrusal bir artış göstererek 2017 yılında 646 milyon dolara yükselmiştir.

Grafik 37: Türkiye Plastik ve Kauçuk Makineleri İmalatı Üretimi (Milyon Dolar) 700

646,3 587

600 500 400

454 394

300 200 100 0

2015

2016

2017

Kaynak: TÜİK Üretim İstatistikleri, (T):Üretim Endeksi, YİÜFE

2018 (T)

2018

PLASTİK SEKTÖR RAPORU

Plastik Sanayicileri Derneği

4.3.2. Türkiye Plastik ve Kauçuk Makineleri İmalatı Girişim Sayısı 2018 yılı Ağustos ayında derlenen veriler çerçevesinde plastik ve kauçuk makineleri imalatında faaliyet gösteren firma sayısı 429’dur. Bu firmaların yaratmış olduğu istihdam ise 9.487 kişi iken girişim başına çalışan kişi sayısı ortalama 22,11’dir. Bu rakamlar doğrultusunda sektördeki firmaların genel olarak KOBİ ölçeğinde faaliyet gösterdiği anlaşılmaktadır. Plastik ve kauçuk makineleri üreticilerinin faaliyetleri diğer plastik mamülleri, plastik hammadde üretimi ve alt sektörlerine benzer bir şekilde yoğun olarak İstanbul’da gerçekleşmektedir. Türkiye genelinde firmaların %51’i bu kapsamda İstanbul’da faaliyet göstermekte, sektörde faaliyet gösteren firmaların yer aldığı diğer şehirler ise %7 ile İzmir, %6 ile Kocaeli, %5 ile Gaziantep ve Bursa olarak karşımıza çıkmaktadır.

Grafik 38: Plastik ve Kauçuk Makineleri Üreticilerinin İllere Göre Dağılımı

Diğer

%26 İstanbul

Bursa

%51

Gaziantep

Kocaeli

İzmir

Kaynak: TOBB Sanayi Veri Tabanı

4.3.3. Türkiye Plastik ve Kauçuk Makineleri İmalatı İstihdamı Plastik ve kauçuk makineleri imalatı sektöründe istihdam ağırlığı üretici sayısının da yoğun olduğu İstanbul’dadır. Sektörün toplam istihdamının %49’u İstanbul’da bulunurken, %10’u Kocaeli, %6’sı Tekirdağ ve İzmir ve %4’ü Bursa’da gerçekleşmektedir.

Grafik 39: Plastik ve Kauçuk Makineleri İstihdamının İllere Göre Dağılımı

Diğer

%25 İstanbul

Bursa

%49

Tekirdağ

Kocaeli

%10

İzmir

Kaynak: TOBB Sanayi Veri Tabanı

2018

PLASTİK SEKTÖR RAPORU

Plastik Sanayicileri Derneği

Çalışan gruplarının şehirlerdeki dağılımı plastik ve kauçuk makinelerinin imalatı içerisinde incelendiğinde, İstanbul’un üretici sayısıyla orantılı olarak toplam istihdamın çoğunluğunu karşıladığı görülmektedir. Ancak kalifiye personel oranının görece daha az nitelikli olarak kabul edilen usta ve işçilere oranı incelendiğinde Ankara’nın %31,62 oranı ile öne çıktığı görülmektedir. Bu alanda öne çıkan diğer şehirler ise %27,75 oranı ile İzmir, %23,60 oranıyla Eskişehir’dir. İstanbul ise %16,11 oranı ile Türkiye ortalamasının (%17,40) altında kalmaktadır.

Tablo 22: Plastik ve Kauçuk Makinelerinin İmalatı (Nace Rev2: 28.96) Personel Bilgileri

Kayıtlı Üretici

İD

Toplam*

İstanbul

220

275

294

423

3109

524

4625

İzmir

293

543

Kocaeli

688

129

962

Bursa

294

423

Gaziantep

167

225

Kayseri

147

251

Ankara

209

Sakarya

108

Tekirdağ

348

587

Konya

230

345

Adana

120

Eskişehir

154

221

Samsun

Mersin, Manisa (Her ilde 3 Üretici )

214

278

Antalya, Kütahya, Düzce ( Her ilde 2 Üretici )

125

171

Afyon, Amasya, Balıkesir, Burdur, Çanakkale, Çorum, Erzincan, Hakkari, Hatay, Kırklareli, Aksaray, Kırıkkale, Iğdır ( Her ilde 1 Üretici )

223

333

Toplam

209

315

314

430

3184

619

4862

İl Adı

Kaynak:TOBB Sanayi Veri Tabanı M: Mühendis; T: Teknisyen; U: Usta; İ: İşçi; İD: İdari;

Plastik makineleri imalatında çalışan sayısı meslek gruplarına göre değerlendirildiğinde işçi sayısının 6.293 olduğu, idari personel olarak sektörde görev alan kişi sayısının ise 1.143 olduğu görülmektedir. Usta olarak sektörde görev alan çalışanların sayısı ise 853 olarak gerçekleşmektedir. Diğer gruplara kıyasla kalifiye personel olarak görev alan teknisyen ve mühendis sayısının düşük olduğu görülmektedir. Bu noktada teknisyen sayısı 608, mühendis sayısı ise 590’dır.

2018

PLASTİK SEKTÖR RAPORU

Plastik Sanayicileri Derneği

Grafik 40: Meslek Gruplarına Göre Plastik Makineleri İmalatında Çalışan Sayıları

İdari

1143

İşçi

6293

Usta

853

Teknisyen

608

Mühendis

590 0

1000

2000

3000

4000

5000

6000

7000

Kaynak: TOBB Sanayi Veri Tabanı

Plastik ve kauçuk makineleri imalatında çalışanların %66,3’ü işçi olarak çalışmaktadır. İstihdamı en çok olan diğer bir grup ise %12,05 oranı ile idari personeldir. Bu iki meslek grubunun ardından en çok istihdamı olan grup ise ustalardır. Kalifiye personel olarak değerlendirilebilen mühendis ve teknisyen meslek gruplarının ise toplam istihdam içerisindeki payı %12,6 oranındadır. Bu bakımdan sektörde daha az kalifiye personel yoğunluğunun, görece fazla olduğu yorumu yapılabilmektedir.

Grafik 41: Meslek Gruplarına Göre Plastik Makineleri İmalatında Çalışanların Dağılımı (%)

İdari

%12,05

İşçi

%66,33

Usta

%8,99

Teknisyen

%6,41

Mühendis

%6,22 %0

%10

%20

%30

%40

%50

%60

%70

Kaynak: TOBB Sanayi Veri Tabanı

4.3.4. Türkiye Plastik ve Kauçuk Makineleri Dış Ticareti 4.3.4.1. Türkiye Plastik ve Kauçuk Makineleri İhracatı Plastik ve kauçuk makineleri ihracatı baz alındığında Türkiye’nin son 6 yıl içerisinde ihracat tutarını arttırdığı görülmektedir. Türkiye İstatistik Kurumu tarafından elde edilen verilere göre 2011 yılında 102,5 milyon dolar olan plastik ve kauçuk makine ihracatı, 2017 yılında %68 artmış ve 168,8 milyon dolara yükselmiştir.

2018

PLASTİK SEKTÖR RAPORU

Plastik Sanayicileri Derneği

Grafik 42: Türkiye Plastik ve Kauçuk Makineleri İhracatı 180

168,8

160 140

122,7

120

145,91

141,8

133,7

131,4

102,5

100 80 60 40 20 0

2011

2012

2013

2014

2015

2016

2017

Kaynak: TÜİK, Trademap

Plastik ve kauçuk makineleri ihracatında Türkiye için iki önemli pazar öne çıkmaktadır. Toplam ihracatın 2014 yılında %22’sinin gerçekleştirildiği Rusya ve İran, Türkiye’nin sektörde önemli pazarları arasında yer almaktadır. Buna karşın geçtiğimiz dört yıllık periyotta Türkiye’nin iki ülkeye yapmış olduğu ihracatta düşüş görülmektedir. Buna göre Rusya’ya yapılan ihracat tutarı 16,5 milyon dolardan 11,8 milyon dolara gerilerken, İran’a yapılan ihracat 14,8 milyon dolardan 11 milyon dolar seviyesine gerilemiştir. İki pazarın toplam ihracat içerisindeki payı ise %13,4 seviyesine düşmüştür. Türkiye plastik ve kauçuk işleme makineleri ihracatının genel durumu değerlendirildiğinde son 4 yıl içerisinde ilk 10 ülkenin ihracattan aldığı toplam payın azaldığı görülmektedir. İhracat pazarlarında çeşitlenmenin temel göstergesi olan yoğunlaşmanın azalması bölgesel risklerin azaltılması açısından olumlu bir gelişmedir.

Tablo 18: Türkiye Plastik ve Kauçuk İşleme Makineleri İhracatının Ülkelere Göre Dağılımı PLASTİK VE KAUÇUK İŞLEME MAKİNALARI - GTİP bazında ihracat Sıra

Ülke

2014

2015

DEĞER: Milyon $ 2016

2017

DEĞER

PAY

DEĞER

PAY

DEĞER

PAY

DEĞER

PAY

Rusya

16,50

11,64

11,10

8,44

8,20

5,62

11,80

6,99

İran

14,8

10,44

8,70

6,62

12,10

8,29

11,00

6,52

Cezayir

2,1

1,48

3,80

2,89

6,60

4,52

9,60

5,69

Almanya

8,5

5,99

7,40

5,63

7,10

4,87

7,80

4,62

Bulgaristan

6,4

4,51

4,90

3,73

5,00

3,43

6,10

3,61

Romanya

4,70

3,31

7,00

5,32

4,40

3,02

6,00

3,55 2,84

Irak

11,7

8,25

2,50

1,90

2,60

1,78

4,80

Özbekistan

5,3

3,74

3,60

2,74

2,60

1,78

4,70

2,78

Güney Afrika

1,60

1,13

1,80

1,37

3,10

2,12

4,70

2,78

İspanya

1,3

0,92

1,00

0,76

1,60

1,10

4,20

2,49

İlk 10 Ülke Toplam

72,90

51,41

51,80

39,39

53,30

36,53

70,70

41,88

Genel Toplam

141,8

100,00

131,50

100,00

145,90

100,00

168,80

100,00

Kaynak: TÜİK

2018

PLASTİK SEKTÖR RAPORU

Plastik Sanayicileri Derneği

Grafik 43: Plastik ve Kauçuk İşleme Makinaları İhracatı (Ülkeler Bazında) 18,00 16,00

Milyon Dolar

14,00 12,00 10,00 8,00 6,00 4,00 2,00 0,00 2014

2015 Rusya

İran

2016 Cezayir

2017

Almanya

Kaynak: TÜİK

Ürün bazında plastik ve kauçuk makineleri sektöründe yapılan ihracatta Türkiye’nin presler ve diğer makinalar ürün grubunda yoğunlaştığı görülmektedir. Türkiye İstatistik Kurumu verilerine göre bu ürün alt grubunda Türkiye’nin 2014 yılı ihracatı 63,5 milyon dolar iken, son 4 yıl içerisinde 73,2 milyon dolara yükselerek, alt ürün grupları içerisinde en büyük artışın sağlandığı ürün olmuştur. Ayrıca sektör ihracatında öne çıkan ekstrüzyon makinaları ürün grubu ise 29,6 milyon dolardan 34,3 milyon dolar seviyesine yükselmiştir.

Tablo 19: Plastik ve Kauçuk İşleme Makineleri İhracatının Ürün Gruplarına Göre Dağılımı PLASTİK MAMUL- GTİP bazında ithalat GTIP

GTIP AÇIKLAMA

MİKTAR: Bin Ton / DEĞER: Milyon $ 2014

2015

2016

2017

DEĞER

847710

Enjeksiyon makinaları

13,7

11,3

12,2

847720

Ekstrüzyon makinaları

29,6

30,5

35,3

34,3

847730

Şişirme makinaları

0,3

0,6

0,41

1,9

847740

Termoforming makinaları

11,7

12,2

18,7

Presler ve diğer makinalar

63,5

60,9

57,4

73,2

84775159-80 847790 Toplam

Aksam ve parçalar

19,2

22,8

23,2

141,8

131,4

145,91

168,8

Kaynak: TÜİK

4.3.4.2. Türkiye Plastik ve Kauçuk Makineleri İhracatı Plastik ve kauçuk makineleri ithalatına bakıldığında 2014 yılı haricinde doğrusal bir azalma olduğu yorumu yapılabilmektedir. TÜİK verilerine göre 2011 yılında 691,7 milyon dolar olan toplam ithalat, 2017 yılına gelindiğinde 582,8 milyon dolara gerilemiştir. Bu süre zarfında ithalatın en düşük seviyesi ise 2013 yılında 526,8 milyon dolar olurken, takip eden yıllarda az miktarda artış yaşanmaya başladığı dikkat çekmektedir.

2018

PLASTİK SEKTÖR RAPORU

Plastik Sanayicileri Derneği

Grafik 44: Türkiye Plastik ve Kauçuk Makineleri İthalatı 18,00 16,00

691,7

14,00

641

596,4

12,00

526,8

576,9

580,4

582,8

2015

2016

2017

10,00 8,00 6,00 4,00 2,00 0,00

2011

2012

2013

2014

Kaynak: TÜİK , Trademap

Türkiye’nin kauçuk makineleri ithalatı ülkeler bazında incelendiğinde Çin, Almanya ve İtalya öne çıkmaktadır. Sektörde Türkiye’nin ithalatının %60’tan fazlası bu üç ülke ile yapılmaktadır. Çin 2014 yılında Türkiye’nin toplam plastik ve kauçuk makineleri ithalatının %24,32’sini gerçekleştirirken, 2017 yılında bu oran %26,97 seviyesine yükselmiştir. Diğer taraftan İtalya da Türkiye pazarında payını arttıran ülkelerin başında gelmektedir. İtalya’nın Türkiye ithalatında payı %12,65’ten %15,34 oranına yükselmiştir. Türkiye’nin sektörde diğer bir önemli tedarikçisi olan Almanya’nın ise Türkiye pazarında payının düştüğü görülmektedir. Almanya’nın payı 2014 yılında Türkiye ithalatının %25,32’sine karşılık gelirken 2017 yılında bu oran %21,04’e gerilemiştir.

Tablo 20: Plastik ve Kauçuk İşleme Makineleri İthalatının Ülkelere Göre Dağılımı PLASTİK VE KAUÇUK İŞLEME MAKİNALARI - GTİP bazında ithalat Sıra

Ülke

2014

2015

DEĞER: Milyon $ 2016

2017

DEĞER

PAY

DEĞER

PAY

DEĞER

PAY

DEĞER

PAY

Çin

155,90

24,32

158,90

27,54

146,30

25,21

157,20

26,97

Almanya

162,3

25,32

133,90

23,21

116,30

20,04

122,60

21,04

İtalya

81,1

12,65

70,40

12,20

107,70

18,56

89,40

15,34

Avusturya

48,3

7,54

37,90

6,57

35,30

6,08

52,80

9,06

Japonya

42,8

6,68

28,70

4,97

48,80

8,41

38,60

6,62

Tayvan

29,10

4,54

29,00

5,03

28,70

4,94

25,80

4,43

İsviçre

13,3

2,07

19,10

3,31

11,60

2,00

16,30

2,80

ABD

1,72

13,80

2,39

9,50

1,64

10,00

1,72

Güney Kore

11,90

1,86

14,70

2,55

12,30

2,12

9,80

1,68

Tayland

10,4

1,62

11,10

1,92

2,10

0,36

8,10

1,39

566,10

88,32

517,50

89,70

518,60

89,35

530,60

91,04

641

100,00

576,90

100,00

580,40

100,00

582,80

100,00

İlk 10 Ülke Toplam Genel Toplam Kaynak: TÜİK

2018

PLASTİK SEKTÖR RAPORU

Plastik Sanayicileri Derneği

Grafik 45: Plastik ve Kauçuk İşleme Makinaları İthalatı (Ülkeler Bazında) ' 170,00

Milyon Dolar

150,00 130,00 110,00 90,00 70,00 50,00 30,00 2014

2015 Çin

2016

Amanya

İtalya

2017

Avusturya

Kaynak: TÜİK

Türkiye’nin plastik ve kauçuk makineleri ithalatında talebinin yoğun olduğu ürün grupları ise presler ve diğer makinalar, enjeksiyon makinaları ve ekstrüzyon makinalarıdır. Bu ürün grupları içerisinde ise enjeksiyon makinaları ve ekstrüzyon makinaları ithalatında periyodik olarak düşüş dikkat çekerken presler ve diğer makinalar alt grubunda tam tersi gerçekleşmiştir. Tabloda yer alan verilere göre presler ve diğer makinalar ürün grubunun ithalatı 2014 yılında 199,9 milyon dolar seviyesinden 2017 yılında 204,4 milyon dolar seviyesine yükselmiştir.

Tablo 21: Plastik ve Kauçuk İşleme Makineleri İthalatının Ürün Grubuna Göre Dağılımı GTIP

GTIP AÇIKLAMA

2014

2015

2016

2017

DEĞER

847710

Enjeksiyon makinaları

187,3

191,6

172,3

186,4

847720

Ekstrüzyon makinaları

173,7

111,4

114,6

98,8

847730

Şişirme makinaları

14,3

17,5

22,8

23,3

847740

Termoforming makinaları

11,9

9,5

14,8

21,8

Presler ve diğer makinalar

199,9

197,5

209,8

204,4

Aksam ve parçalar

53,9

49,4

46,1

48,1

641

576,9

580,4

582,8

84775159-80 847790 Toplam Kaynak: TÜİK

Plastik Sanayicileri Derneği

2018

PLASTİK SEKTÖR RAPORU

Plastik Sanayicileri Derneği

2018

PLASTİK SEKTÖR RAPORU

5. DEĞERLENDİRME VE SONUÇ

Plastik mamulleri, hammaddeleri ve makineleri sektörü, diğer sektörlerle olan ilişkisi ve küresel ölçekte yakalanan toparlanma ile birlikte büyümeye devam etmektedir. 2017 yılındaki büyümeye paralel olarak 2018 yılı başından raporun hazırlandığı döneme kadar geçen süreç, küresel ölçekte üretim ve ticaretin plastik mamulleri sektöründe de büyümenin eğiliminin devam ettiğine işaret etmektedir. Türkiye’de rakamlardan görüldüğü üzere bu süreçte büyüme trendini takip etmektedir. Ancak Türkiye’nin küresel ticaretteki payı hala oldukça düşük kalmaktadır. Son dönemde özellikle Türk Lirası’nda yaşanan değer kaybı hem ithal plastik hammadde ve mamuller yerine yerli üretimin artmasına destek olmakta hem de ihracat açısından üreticilerimize fiyat avantajı sunmaktadır. Ancak küresel finansal gelişmelerin dışında sektörün hala net dış ticaret açığı veren bir sektör olduğu, bu bağlamda üretim ve rekabetçiliğinin geliştirilmesine yönelik adımlar atılması gerektiği de ortadadır. Tüm sektörlerde olduğu gibi teknoloji ve AR-GE temelli bir üretim yapısının oluşturulması, sektörün en önemli ürünü olan plastik ve kaucuk makinelerinde de sektörün rekabetçi bir yapıya kavuşması orta ve uzun vadede Türkiye ekonomisine olan katkısını arttıracaktır. Firma ölçeğinde nitelikli eleman istihdamının bu bağlamda arttırılması, firmalarımızın yenilik ve AR-GE odaklı faaliyetlerini arttırması, bu faaliyetlerin artışına yönelik olarak kamu politikalarının geliştirilmesi büyük önem arz etmektedir. Öte yandan sektörün dış ticaret ilişkisinin yoğun olduğu bölgeler olarak ithalatta AB ülkeleri, ihracatta ise yakın coğrafya gelmektedir. Bu açıdan bakıldığında sektörün dış ticaretinin, uluslararası siyasi ve ekonomik ilişkilerle oldukça bağlantılı olduğu da dikkat çekmektedir. Türkiye’nin son dönemde enerjisini daha fazla alan uluslararası politik meselelerde ekonomik çıkarlarını dikkate alan, ikili ilişkilerin gelişmesini temele oturtan bir bakış açısıyla hareket etmesi bu noktada sektörün gelişimi için önemli bir fırsat alanı sunabilecektir. 2018 yılı mevcut görünümü ve 2019 yılı beklentilerini dikkate aldığımızda, 2018 yılı ikinci çeyreğinden itibaren başlayan genel ekonomik durgunluğun, 2019 yılında etkilerinin azaltılabilmesi için küresel gelişmeleri dikkate alan ve bu bağlamda sanayi üretiminin gelişimine odaklanan bir ekonomi politikası tüm sektörler için olduğu gibi plastik sektörü için de büyük önem taşımaktadır. Yarattığı istihdam ve katma değer ile Türkiye ekonomisine önemli katkı sağlayan plastik sektörünün, diğer imalat sanayi sektörleri gibi artan faiz, üretim ve finansman maliyetleri altında zorlandığı görülmektedir. Bu noktada yukarıda da belirtildiği gibi ihracat fırsatlarının daha etkin değerlendirilmesi sektör açısından kritik bir öneme sahiptir.

444 20 85