l ROZDZIAŁ III ADAPTACJA KULTUROWA l
Rozdział III Adaptacja kulturowa
1. Szok kulturowy Nauczyciele powinni wiedzieć, że na funkcjonowanie uczniów z innej kultury mają wpływ podstawowe procesy adaptacyjne, które przechodzi każda osoba reprezentująca odrębność kulturową. Pierwszym ważnym etapem adaptacji kulturowej, składającym się z kilku faz, jest szok kulturowy. W literaturze przedmiotu najczęściej przedstawianym i stosowanym modelem postępowania na etapie szoku kulturowego jest model U, stworzony przez Lysgaarda (1955) oraz Oberga (1960)35. Zgodnie z tym modelem zachowanie ucznia jest wynikiem przeżywania kolejnych faz szoku kulturowego, którego doświadcza. Wspieranie dziecka w przechodzeniu przez fazy szoku kulturowego36 staje się zatem ważnym zadaniem nauczycieli i rówieśników. W procesie akulturacji – w tym adaptacji kulturowej – istotną rolę odgrywają rodzice, opiekunowie lub inne znaczące osoby dorosłe z otoczenia dziecka. Ogromne znaczenie ma ścisła współpraca tych osób ze szkołą oraz stałe motywowanie ich do zaangażowania się w życie placówki edukacyjnej. Ważne jest, aby uczeń dostrzegł, że rodzic czy opiekun nie widzi zagrożenia i czuje się bezpiecznie w relacjach z przedstawicielami szkoły.
35 Boski P., (2009), Kulturowe ramy zachowań społecznych. Podręcznik psychologii międzykulturowej, Warszawa: Wydawnictwo SWPS Academica i Wydawnictwo Naukowe PWN. 36 Sposoby wspierania ucznia zostały zebrane przez autorki w wyniku ich doświadczeń szkoleniowych, związanych z rozwijaniem kompetencji międzykulturowych nauczycieli ze szkół wielokulturowych, oraz zaproponowane m.in. w publikacji: Fiok. E., (2014), Osiem kroków, czyli kilka praktycznych rad, Warszawa: Ośrodek Rozwoju Edukacji.
26