ฮุกกะ: ปรัชญาความสุขฉบับเดนมาร์ก • พลอยแสง เอกญาติ แปล จากเรื่อง The Little Book of Hygge: The Danish Way to Live Well โดย Meik Wiking พิมพ์ครั้งแรก: ส�ำนักพิมพ์ open wo rld s, มีนาคม 2560 ราคา 395 บาท คณะบรรณาธิการอ�ำนวยการ ภิญโญ ไตรสุริยธรรมา สฤณี อาชวานันทกุล แอลสิทธิ์ เวอร์การา กรมัยพล สิริมงคลรุจิกุล พลอยแสง เอกญาติ วรพจน์ วงศ์กิจรุ่งเรือง ปกป้อง จันวิทย์ กฤดิกร เผดิมเกื้อกูลพงศ์ บรรณาธิการบริหาร วรพจน์ วงศ์กิจรุ่งเรือง บรรณาธิการส�ำนักพิมพ์ บุญชัย แซ่เงี้ยว ณัฏฐพรรณ เรืองศิรินุสรณ์ กัญญ์ชลา นาวานุเคราะห์ อภิรดา มีเดช ศิลปกรรม พรชนิตว์ วิศิษฐชัยชาญ กัญญ์ชลา นาวานุเคราะห์ ผู้จัดการส�ำนักพิมพ์ ภาคย์ มหิธิธรรมธร • บรรณาธิการเล่ม กัญญ์ชลา นาวานุเคราะห์ บรรณาธิการต้นฉบับ ณัฏฐพรรณ เรืองศิรินุสรณ์ บุญชัย แซ่เงี้ยว ออกแบบปก พรชนิตว์ วิศิษฐชัยชาญ • จัดท�ำโดย บริษัท โอเพ่นเวิลด์ส พับลิชชิ่ง เฮาส์ จ�ำกัด 33 อาคารเอ ห้องเลขที่ 48 ซอยประดิพัทธ์ 17 แขวงสามเสนใน เขตพญาไท กรุงเทพฯ 10400 โทรศัพท์ 0 2 6 1 8 4 7 30 e m a i l : o p e n w o r l d s t h a i l a n d @ gmail.com f a c e b ook : w w w . f a c e b o o k . c o m /openw or lds t w i t t e r : w w w . t w i t t e r . c o m / o p enw or ldsB K K w e b s i t e : w w w . o p e n w o r l ds.in.th
จัดจ�ำหน่าย บริษัท ซีเอ็ดยูเคชั่น จำ�กัด (มหาชน) S E - E D U C A T I O N P U B L I C C O M PA N Y LIMITE D เลขที่ 1858/87-90 อาคารทีซีไอเอฟทาวเวอร์ ชั้นที่ 19 ถนนบางนา-ตราด แขวงบางนา เขตบางนา กรุงเทพฯ 10260 โทรศัพท์ 0 2 7 3 9 8 2 2 2 , 0 2 739 8000 โทรสาร 0 2 7 3 9 8 3 5 6- 9 w e bs i t e : h t t p : / / w w w . s e - ed.com/
สำ�หรับสถาบันการศึกษา องค์กร หรือบุคคล ที่ต้องการสั่งซื้อหนังสือ จำ�นวนมากในราคาลดพิเศษ โปรดติดต่อ สำ�นักพิมพ์โอเพ่นเวิลด์ส หมายเลขโทรศัพท์ 0 2618 4730 และ 09 7174 9124 หรือ Em a il: o p e n w o rld st h a il and@gmail.c om
ข้อมูลทางบรรณานุกรมของสำ�นักหอสมุดแห่งชาติ วิกิง, ไมก์. ฮุกกะ: ปรัชญาความสุขฉบับเดนมาร์ก. -- กรุงเทพฯ: โอเพ่นเวิลด์ส พับลิชชิ่ง เฮาส์, 2560. 296 หน้า. 1. เดนมาร์ก--ภูมิประเทศและการท่องเที่ยว. I. พลอยแสง เอกญาติ, ผู้แปล. II. ชื่อเรื่อง. 914.89 ISBN 978-616-7885-51-3 • Copyright © Meik Wiking 2016 Original English language edition first published by Penguin Books Ltd, London 2016. This edition published by arrangement with Openworlds Publishing House through Tuttle-Mori Agency Co., Ltd. Thai language translation copyright © 2017 by Openworlds Publishing House The author has asserted his moral rights All rights reserved. • Cover designed by Hampton Associates
สารบัญ
ค�ำน�ำผู้แปล 7 บทน�ำ 10 กุญแจสู่ความสุข 13 แสง 17 เราต้องคุยกันเรื่องฮุกกะ 31 ด้วยกัน 55 อาหารและเครื่องดื่ม 75 เสื้อผ้า 107 บ้าน 117 ฮุกกะนอกบ้าน 147
ฮุกกะได้ตลอดปี 159 ฮุกกะแบบประหยัด 181 เที่ยวโคเปนเฮเกนแบบเน้นความฮุกกะ 205 คริสต์มาส 221 ฮุกกะในฤดูร้อน 247 ห้ามิติแห่งฮุกกะ 263 ฮุกกะกับความสุข 275 เครดิตภาพประกอบ 292 รู้จักผู้เขียน 295 รู้จักผู้แปล 296
ค�ำน�ำผู้แปล
เมื่อเดนมาร์กติดอันดับประเทศที่มีความสุขมากที่สุดในโลกหลายต่อ หลายครัง้ ในการส�ำรวจของหน่วยงานต่างๆ รวมถึงสหประชาชาติและองค์การ เพือ่ ความร่วมมือทางเศรษฐกิจและการพัฒนา (OECD) ท�ำให้เราอดสงสัยไม่ได้ ว่าประเทศนี้มีอะไรดีถึงท�ำให้คนมีความสุขได้ขนาดนั้น เมื่อลองพิจารณาดูใน หลายๆ ด้านก็พบว่าสวัสดิการที่คนในประเทศได้รับน่าจะมีส่วนอยู่ไม่น้อย แต่ หลายคนมองว่าสิ่งที่ท�ำให้เดนมาร์กโดดเด่นเหนือประเทศอื่นในกลุ่มนอร์ดิก ที่เป็นรัฐสวัสดิการเหมือนกันอาจเป็นแนวคิดที่เรียกว่าฮุกกะก็เป็นได้ ทุกวันนี้ฮุกกะเป็นชื่อที่หลายคนให้ความสนใจ เราได้ยินบ่อยขึ้น เรื่อยๆ ว่าสิ่งนั้นฮุกกะ สิ่งนี้ไม่ฮุกกะ และฮุกกะท�ำให้คนมีความสุข ว่าแต่ฮุกกะ คืออะไรกันแน่ คงไม่มใี ครตอบค�ำถามนีไ้ ด้ดไี ปกว่า Meik Wiking ผูเ้ ขียนหนังสือ เล่มนีซ้ ึ่งเป็นทั้งชาวเดนมาร์ก นักวิจัย และซีอีโอของสถาบันวิจัยความสุข เขา ได้พยายามอธิบายและยกตัวอย่างความฮุกกะเพื่อน�ำเสนอให้คนทั่วโลกเข้าใจ มันมากขึ้น ผ่านหนังสือรูปเล่มน่ารักที่มีภาพประกอบสวยงามและการเล่าเรื่อง อย่างอารมณ์ดี หากใครที่สนใจศาสตร์ความสุขของเดนมาร์ก หรืออยากรู้ว่าอะไร ท�ำให้คนประเทศนี้ได้ชื่อว่ามีความสุขมากที่สุดในโลก หรืออยากรับแนวทาง ไปท�ำตามเพือ่ ให้มคี วามสุขมากขึน้ หนังสือเล่มนีน้ า่ จะตอบโจทย์ได้ดี นอกจาก อ่านเพลิน ภาพสวยแล้ว เมื่ออ่านจบคุณอาจรู้สึกว่ามันเป็นประสบการณ์ที่ ฮุกกะมากจริงๆ พลอยแสง เอกญาติ
THE LITTLE BOOK OF
HYGGE . by
Meik Wiking
ฮุกกะ ปรัชญาความสุขฉบับเดนมาร์ก
แปลโดย
พลอยแสง เอกญาติ
บทน�ำ
ฮุกกะรึ? ฮยูกใู ช่ไหม? เฮอร์เกอห์หรือเปล่า? ไม่สำ� คัญหรอกว่าคุณจะเลือก ออกเสียงหรือแม้แต่สะกดค�ำว่า hygge อย่างไร ผมขอให้เหตุผลด้วย ค�ำพูดของ วินนี เดอะ พูห์ นักปรัชญาผูย้ งิ่ ใหญ่ทสี่ ด ุ คนหนึง่ ในยุคสมัยนี้ เมื่อมีคนถามเขาว่าจะเขียนอารมณ์บางอย่างออกมาเป็นค�ำได้อย่างไร เขา ตอบว่า “เราไม่สะกดมันหรอก แค่รู้สึกถึงมันก็พอ” อย่างไรก็ตาม การสะกดและออกเสียง ฮุกกะ ถือเป็นงานง่ายไปเลย เมื่อเทียบกับการอธิบายให้ชัดเจนว่ามันคืออะไร นี่คืองานยากของจริง ฮุกกะ มีนิยามมากมาย ตั้งแต่ “ศิลปะในการสร้างความใกล้ชิด” “ความสบายของจิต วิญญาณ” “การปราศจากความร�ำคาญ” “การหาความสุขเมือ่ มีสงิ่ ปลอบประโลม จิตใจ” “การรวมตัวกันที่แสนสบาย” ไปจนถึงนิยามที่ผมเองชื่นชอบเป็นพิเศษ อย่าง “โกโก้ใต้แสงเทียน” ฮุกกะเกี่ยวข้องกับบรรยากาศและประสบการณ์มากกว่าสิ่งของ มัน เกี่ยวข้องกับการได้อยู่กับคนที่เรารัก ความรู้สึกของบ้าน ความรู้สึกว่าเรา ปลอดภัย ว่าเราได้รับการปกป้องคุ้มครองจากโลกภายนอก จนสามารถลด ก�ำแพงป้องกันลง เราอาจสนทนาต่อเนื่องไม่จบสิ้นเกี่ยวกับเรื่องเล็กหรือใหญ่ ในชีวิต หรือแค่สบายใจเมื่ออยู่เงียบๆ ด้วยกัน หรือรื่นรมย์กับชาสักถ้วยตาม ล�ำพังก็ยังได้ M ei k Wi ki n g
11
ปีหนึง่ ในเดือนธันวาคมช่วงก่อนคริสต์มาส ผมไปพักทีก่ ระท่อมเก่ากับ เพือ่ นๆ ในช่วงสุดสัปดาห์ วันทีส่ นั้ ทีส่ ดุ ในรอบปีสว่างสดใสขึน้ เพราะพรมหิมะที่ ปกคลุมบริเวณโดยรอบ เมือ่ อาทิตย์ตกดินตอนประมาณสีโ่ มงเย็น เราก็จะไม่ได้ เห็นมันไปอีก 17 ชั่วโมง จึงพากันเข้าไปในกระท่อมเพื่อจุดเตาผิง ทุกคนเหนือ่ ยล้าหลังเดินป่าและเกือบหลับขณะนัง่ ล้อมเป็นครึง่ วงกลม หน้าเตาผิงในกระท่อม พวกเราสวมเสือ้ ไหมพรมตัวใหญ่และถุงเท้าขนสัตว์ เสียง ทีไ่ ด้ยนิ มีแค่เสียงสตูเดือด ไฟปะทุในเตาผิง และใครบางคนจิบไวน์รอ้ น จากนัน้ เพื่อนคนหนึ่งก็เอ่ยท�ำลายความเงียบขึ้นมา “มันจะฮุกกะมากไปกว่านี้ได้ไหมนะ?” เขาถามลอยๆ “ได้สิ” สาวคนหนึ่งพูดหลังจากผ่านไปครู่หนึ่ง “ถ้าข้างนอกมีพายุโหม กระหน�่ำละก็นะ” เราทุกคนพยักหน้า
12
T he Little Bo o k o f Hy g g e
กุญแจสู่ความสุข งานของผมดีที่สุดในโลก ผมศึกษาว่าอะไรท�ำให้คนมีความสุข พวกเราที่ สถาบันวิจยั ความสุข (Happiness Research Institute) ซึง่ เป็นศูนย์วจิ ยั อิสระ ให้ความส�ำคัญกับความอยู่ดีมีสุข ความสุข และคุณภาพชีวิต เรา ส�ำรวจสาเหตุและผลลัพธ์ของความสุขในชีวิตมนุษย์ พร้อมทั้งหาทาง ปรับปรุงคุณภาพชีวิตของประชาชนทั่วโลก เรามีส�ำนักงานอยู่ในเดนมาร์ก และใช่ครับ เราจุดเทียนที่ส�ำนักงาน ตั้งแต่วันจันทร์ถึงวันศุกร์ และก็ใช่อีก ส่วนหนึ่งที่เราเลือกส�ำนักงานแห่งนี้ เป็นเพราะองค์ประกอบความฮุกกะ แต่ที่นี่ไม่มีเตาผิงนะครับ ตอนนี้ยังไม่มี อีกสาเหตุหนึง่ ทีเ่ ราก่อตัง้ และมีฐานทีม่ นั่ ในเดนมาร์กเป็นเพราะประเทศนีจ้ ดั อยู่ ในกลุ่มประเทศที่ประชากรมีความสุขที่สุดในโลก เดนมาร์กไม่ใช่ยูโทเปียที่ สมบูรณ์แบบ ประเทศนี้เผชิญปัญหาและความท้าทายเหมือนประเทศอื่นๆ แต่ผมเชื่อว่าเดนมาร์กเป็นแรงบันดาลใจให้ประเทศอื่นได้ในเรื่องการยกระดับ คุณภาพชีวิตให้ประชากร สถานะประเทศที่ประชากรมีความสุขที่สุดในโลกประเทศหนึ่งท�ำให้ เดนมาร์กได้รับความสนใจจากสื่อมวลชนไม่น้อย แทบทุกสัปดาห์ผมต้องตอบ ค�ำถามจากนักข่าวส�ำนักต่างๆ เช่น New York Times, BBC, Guardian, China Daily และ Washington Post ที่เฝ้าถามอะไรท�ำนองว่า “ท�ำไมคน เดนมาร์กมีความสุขจัง?” และ “เราจะเรียนรู้อะไรจากเดนมาร์กได้บ้างเกี่ยวกับ ความสุข?” นอกจากนัน้ ตัวแทนผูน้ ำ� ท้องถิน่ นักวิจยั และผูก้ ำ� หนดนโยบายจาก ทัว่ ทุกมุมโลกยังมาเยีย่ มสถาบันวิจยั ความสุขบ่อยๆ เพือ่ ตามหา...เอ่อ...ความสุข หรืออย่างน้อยก็ตามหาเหตุผลทีท่ ำ� ให้ประชาชนชาวเดนมาร์กมีระดับความสุข ความอยูด่ มี สี ขุ และคุณภาพชีวติ ทีส่ งู หลายคนมองว่าเรือ่ งนีเ้ ป็นปริศนา เพราะ นอกจากสภาพภูมิอากาศที่เลวร้ายแล้ว ชาวเดนมาร์กยังโดนเรียกเก็บภาษี M ei k Wi ki n g
13
ในระดับที่จัดว่าสูงที่สุดในโลกด้วย สิ่งที่น่าสนใจคือชาวเดนมาร์กสนับสนุนแนวคิดเรื่องรัฐสวัสดิการ อย่างกว้างขวาง ทั้งนี้เพราะเรารับรู้ว่าระบบสวัสดิการเปลี่ยนความมั่งคั่ง ของชาติเป็นความอยู่ดีมีสุข เราไม่ได้จ่ายภาษีแต่เราก�ำลังลงทุนให้สังคม เรา ก�ำลังซือ้ คุณภาพชีวติ ความสามารถของระบบสวัสดิการทีล่ ดความเสีย่ ง ความ ไม่มั่นคง และความกังวลในหมู่ประชากร อีกทั้งยังช่วยป้องกันความทุกข์ขั้น รุนแรง เหล่านี้คือกุญแจในการท�ำความเข้าใจเรื่องระดับความอยู่ดีมีสุขที่สูงใน เดนมาร์ก อย่างไรก็ตาม เมื่อไม่นานมานี้ผมยังค้นพบด้วยว่าอาจมีส่วนผสม อีกอย่างที่ถูกมองข้ามไปในสูตรความสุขของเดนมาร์ก นั่นคือฮุกกะ ค�ำว่า “ฮุกกะ” มีก�ำเนิดมาจากค�ำภาษานอร์เวย์ที่แปลว่า “ความอยู่ดีมีสุข” เดนมาร์ก และนอร์เวย์เคยเป็นอาณาจักรเดียวกันเกือบ 500 ปี จนกระทั่งเดนมาร์กเสีย นอร์เวย์ไปในปี 1814 ค�ำว่า “ฮุกกะ” ปรากฏเป็นลายลักษณ์อักษรครั้งแรกใน ภาษาเดนมาร์กช่วงต้นศตวรรษที่ 19 ดังนั้นความเชื่อมโยงระหว่างฮุกกะกับ ความอยู่ดีมีสุขหรือความสุขจึงอาจไม่ใช่เรื่องบังเอิญ ชาวเดนมาร์กมีความสุขที่สุดในยุโรปตามข้อมูลของกลุ่มส�ำรวจทาง สังคมยุโรป (European Social Survey) พวกเขาเจอเพื่อนและครอบครัวบ่อย ทีส่ ดุ แถมยังใจเย็นและสงบสุขมากทีส่ ดุ ด้วย ดังนัน้ จึงไม่แปลกทีเ่ ริม่ มีคนสนใจ ฮุกกะมากขึ้นเรื่อยๆ นักข่าวพากันเดินทางไปทั่วเดนมาร์กเพื่อค้นหาฮุกกะ สหราชอาณาจักรมีวทิ ยาลัยทีส่ อนหลักสูตรฮุกกะแบบเดนมาร์ก แถมทัว่ โลกยัง มีเบเกอรี่ ร้านค้า และคาเฟ่แนวฮุกกะผุดขึ้นเป็นดอกเห็ด แต่เราจะสร้างฮุกกะ ขึ้นมาได้อย่างไร? ฮุกกะกับความสุขเชื่อมโยงกันอย่างไร? แล้วฮุกกะคืออะไร กันแน่? เหล่านี้คือค�ำถามบางส่วนที่หนังสือเล่มนี้พยายามหาค�ำตอบ
14
T he Little Bo o k o f Hy g g e
16
T he Little Bo o k o f Hy g g e