#Είμαστε1 - πλαίσιο αναλυτικού προγράμματος και οδηγίες

Page 1

Πλαίσιο Αναλυτικού Προγράμματος

και Οδηγίες

Ανθρωπιστική Εκπαίδευση

για το Δημοτικό σχολείο

www.omu.org

Πλαίσιο Aναλυτικού Προγράμματος

και Οδηγίες

Εκπαίδευσης

Η ανθρωπιστική εκπαίδευση είναι μια διαδικασία που ενθαρρύνει την κατανόηση της ανάγκης για συμπόνια και σεβασμό προς τους ανθρώπους, τα ζώα και το περιβάλλον και αναγνωρίζει

την αλληλεξάρτηση όλων των έμβιων όντων.

Προτεινόμενος ορισμός: World Animal Net1

Μην περιορίζεις

τα παιδιά σου στην δική σου μόρφωση, διότι έχουν γεννηθεί σε μια άλλη

Κινεζική Παροιμία

Η έννοια της Ανθρωπιστικής
εποχή.
1.ΙΣΤΟΡΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ 4 1.1 Σχετικά με την OMÚ 4 1.2 Εισαγωγή 6 • Υπόβαθρο του Caring for Life Education (CFL) • Caring for Life Education (#Είμαστε1) στην Ελλάδα • Κύριος Στόχος 1.3 Σκεπτικό 8 1.4 Οι 4 Πυλώνες της Εκπαίδευσης, όπως Προκύπτει από τον Εκπαιδευτικό, 9 Επιστημονικό και Πολιτιστικό Οργανισμό των Ηνωμένων Εθνών (UNESCO) 1.5 Αντιμετώπιση της Κλιμάκωσης της Αντικοινωνικής Συμπεριφοράς 12 2. ΠΛΑΙΣΙΟ 14 2.1 Όραμα 14 2.2 Στόχοι 15 2.3 Όραμα και Στόχοι σε ένα Ευρύτερο Πλαίσιο 16 2.4 Κατευθυντήριες Γραμμές και Κύρια Χαρακτηριστικά 17 2.5 Δομή της Μάθησης 18 2.6 Ένας Οδηγός για τις Θεματικές Ενότητες του Μαθήματος 20 • Το Δίκτυο της Ζωής 20 • Συναισθανόμενα Όντα 21 • Φροντίδα και Σεβασμός 22 • Αλληλεπίδραση με Άλλους 23 • Συναισθηματική Νοημοσύνη 24 ΠΑΡΑΡΤΗΜΑΤΑ 26 1. Παραπομπές 26 2. Έννοιες και Μοντέλα 27 3. Λεξιλόγιο 28 4. Αξιολόγηση Πιλοτικής Έρευνας 28 ΕΥΧΑΡΙΣΤΙΕΣ 31
ΠΕΡΙΕΧ Ο ΜΕΝΑ

Μαθαίνω τον Κόσμο

1.1 Σχετικά με την OMÚ

Όσα περισσότερα μαθαίνουμε για τον κόσμο γύρω μας, τόσο πιο εμφανές γίνεται ότι κανένα θέμα που αφορά ανθρώπους, ζώα ή περιβάλλον δεν μπορεί να απομονωθεί από τα υπόλοιπα. Συνεπώς, δημιουργήθηκε η αστική μη κερδοσκοπική εταιρεία OMÚ (ΟΜΟΥ), που στα αρχαία σημαίνει «μαζί», από βασικούς εθελοντές της Φιλοζωικής Κρήτης (1995), ώστε να παρέχει μια πιο ολιστική αντιμετώπιση στις προκλήσεις της κοινωνίας μας.

Βιώνω τον Κόσμο

Η OMÚ είναι μια Μη Κυβερνητική Οργάνωση που ιδρύθηκε στην Κρήτη (το 2018) με όραμα μια κοινωνία πολιτών όπου η εκμετάλλευση και η παραμέληση των ανθρώπων, των ζώων και του περιβάλλοντος ανήκουν στο παρελθόν. Προκειμένου να επιτευχθεί αυτό, η OMÚ εστιάζει σε μια υγιή, ανθρωπιστική εκπαιδευτική πολιτική για τα δημοτικά σχολεία, χρησιμοποιώντας ένα πολυβραβευμένο εξαετές πρόγραμμα σπουδών που βασίζεται στους τέσσερις εκπαιδευτικούς

πυλώνες των Ηνωμένων Εθνών, προσαρμοσμένο, ωστόσο, στα ελληνικά δεδομένα.

Αυτό το μοναδικό εξαετές πρόγραμμα σπουδών ακολουθεί μια διαδικασία που προωθεί και βοηθά τους μαθητές να αναπτύξουν βασικές αξίες, όπως ο σεβασμός, η συμπόνια και η ενσυναίσθηση για τους ανθρώπους, τα ζώα και το περιβάλλον.

Συμμετέχω στον Κόσμο

Μαθαίνοντας να εφαρμόζουν τις δεξιότητες

κριτικής σκέψης μέσω της προοδευτικής

παιδαγωγικής, οι μαθητές θα έχουν τη δυνατότητα

να λαμβάνουν σοφές, ενημερωμένες αποφάσεις

σχετικά με τη συμπεριφορά και τον τρόπο ζωής τους. Τέτοια χαρακτηριστικά είναι σημαντικά, όταν μάλιστα αντιμετωπίζουν τις προκλήσεις του 21ου αιώνα.

Οι επικεφαλής και το συμβούλιο έχουν εις βάθος εμπειρία σε αυτόν τον τομέα της εκπαίδευσης, έχοντας συνεργαστεί με διεθνείς ΜΚΟ τα τελευταία 10 χρόνια.

Το όραμά μας είναι μια κοινωνία στην οποία η αμέλεια και η εκμετάλλευση ανθρώπων, ζώων και περιβάλλοντος αποτελούν παρελθόν.

4
ΙΣΤΟΡΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ

Έχουμε ως στόχο, μέσα από τη μόρφωση, τις εκστρατείες και άλλα προγράμματα, να δημιουργήσουμε μια κοινωνία στην οποία:

η συμπόνια για όλα τα έμβια όντα και ο σεβασμός στο περιβάλλον εκδηλώνονται/προωθούνται έμπρακτα

η ποικιλομορφία είναι αποδεκτή

και επικροτείται

η ανιδιοτέλεια, ο σεβασμός και οι ηθικές αξίες εκφράζονται μέσω της εκπαίδευσης

και του πολιτισμού

η ενεργή συμμετοχή των πολιτών σε κοινωνικά θέματα αποτελεί

τον κανόνα και όχι την εξαίρεση

Λειτουργούμε με βάση τέσσερις θεμελιώδεις

αρχές που παρέχουν μια γενική περιγραφή

των πεποιθήσεών μας και φιλοσοφική

καθοδήγηση, σύμφωνα με την οποία

όλες οι άλλες θέσεις πολιτικής πρέπει

να ευθυγραμμιστούν για να επιτύχουμε

το όραμά μας.

Αυτές είναι:

Προσπαθούμε να

δημιουργήσουμε

κοινότητες, βιώσιμα ανθρωπιστικές

και ενεργές

Εστιάζουμε στην ευαισθησία, την ευημερία και την αρμονία με τη φύση

Βασίζουμε το έργο μας

σε αποδεικτικά στοιχεία

Βοηθάμε τους ανθρώπους

να δημιουργήσουν ένα φιλικότερο

και πιο αρμονικό περιβάλλον

Σε πρακτικό επίπεδο επικεντρωνόμαστε στην ενσωμάτωση του προγράμματος #Είμαστε1 (Caring for Life Education) στην διδακτέα ύλη Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης στην Ελλάδα. Όπως θα δείτε στο βιβλίο αυτό, υπάρχουν

ενδείξεις –μέσα από τριετή έρευνα– ότι μεταβάλλει την συμπεριφορά των παιδιών και βοηθά στην ανάπτυξη κριτικής σκέψης, συναισθηματικής νοημοσύνης και άλλων σημαντικών ικανοτήτων. Επίσης, είναι ανεπτυγμένο με βάση θεμελιώδεις αρχές

της UNESCO και στηρίζοντας τους στόχους Βιώσιμης Ανάπτυξης του ΟΗΕ για την πρόληψη ζητημάτων όπως η φτώχεια, η εγκληματικότητα κ.α. Στο συγκεκριμένο έγγραφο έχει γίνει πιστή μετάφραση

από το αρχικό, χωρίς προσαρμογή στα Ευρωπαϊκά δεδομένα. Οποιαδήποτε προσαρμογή θα γίνει στο υλικό των σχεδίων διδασκαλίας.

Πέρα από το εκπαιδευτικό πρόγραμμα, η OMÚ διεξάγει εθελοντικές δράσεις ευαισθητοποίησης του κοινού για την προστασία του περιβάλλοντος (όπως καθαρισμός παραλιών κ.α.), ενώ παράλληλα αναπτύσσει πλάνο για ερευνητικό (πιλοτικό) πρόγραμμα αλλαγής της καταναλωτικής συμπεριφοράς.

5

1.2 Εισαγωγή

Υπόβαθρο του Caring for Life Education (CFL)

Το CFL εντάσσεται στον ευρύτερο κλάδο της ανθρωπιστικής εκπαίδευσης και εισήχθη στην Κίνα από την ACTAsia το 2012, για να υποστηρίξει

το υποχρεωτικό μάθημα του κινεζικού προγράμματος σπουδών, γνωστό ως Ηθική Εκπαίδευση.

Οι εκπαιδευτικές αρχές και οι εκπαιδευτικοί το

καλωσόρισαν, ενώ ο αντίκτυπός του παρατηρήθηκε

στενά και αξιολογήθηκε ανεξάρτητα μέσω

επιστημονικής ανάλυσης από τον Δόκτορα William Samuels από το City University της Νέας Υόρκης (βλ. παράρτημα 4)

Τα αποτελέσματα έδειξαν επανειλημμένα θετικές

αλλαγές στη συμπεριφορά των παιδιών μετά από

το πρόγραμμα Caring for Life Education. Πρόσφατα,

το Υπουργείο Εκπαίδευσης της Κυβέρνησης

της Σίνδ στο Πακιστάν δεσμεύτηκε για ένα

τριετές πιλοτικό πρόγραμμα CFL σε 50 σχολεία, προσαρμοσμένο στον πολιτισμό τους.

Ν. Καζαντζάκης

6
“ Ν’ αγαπάς την ευθύνη
να λες εγώ, εγώ μονάχος
μου θα σώσω τον κόσμο.
Αν χαθεί, εγώ θα φταίω.

Caring for Life Education

(#Είμαστε1)

στην Ελλάδα

Η οικονομική κρίση που ξεκίνησε το 2010 έφερε

τεράστιες αλλαγές στη δυναμική των κλάδων όλων

των χωρών. Ενώ ορισμένες από αυτές τις αλλαγές

ήταν θετικές, όπως το γεγονός ότι οι άνθρωποι

έγιναν πιο δημιουργικοί, ευγνώμονες και συμπονετικοί,

υπήρξαν επίσης και πολλά αρνητικά. Βασικοί τομείς, όπως η Υγεία και η Παιδεία, υπέστησαν μεγάλες

περικοπές, επιχειρήσεις έκλεισαν και μια αλυσιδωτή

αντίδραση σήμανε ότι λίγοι άνθρωποι σε όλη

την κοινωνία έμειναν ανέγγιχτοι, με ορδές νέων

να μετακινούνται στο εξωτερικό, αναζητώντας

ένα καλύτερο μέλλον.

Όπως έχει δείξει η ιστορία, τέτοιες προβληματικές

περίοδοι μπορούν να επισύρουν επικίνδυνες

αντιδράσεις στους ανθρώπους και την κοινωνία στο

σύνολό της. Μια άνοδος του ρατσισμού έγινε εμφανής τόσο στην καθημερινή ζωή όσο και στην πολιτική σκηνή, ενώ η εισροή μεταναστών μετά το 2015 απλώς προστέθηκε σε αυτό πρόβλημα.

Τα τελευταία χρόνια η Ελλάδα φαίνεται να βγαίνει

από την οικονομική κρίση, ενώ οι άνθρωποι

επιστρέφουν από το εξωτερικό, αισιόδοξοι για

την ανοικοδόμηση ενός καλύτερου μέλλοντος.

Ωστόσο, αυτό φαίνεται να έχει επηρεάσει όσον αφορά

τη διαφορά στον τρόπο ζωής. Για παράδειγμα, τώρα

η οικονομική κατάσταση έχει βελτιωθεί και οι άνθρωποι

είναι πιο εύποροι, η παραδοσιακή ελληνική διατροφή

με βάση τα φυτά γίνεται λιγότερο δημοφιλής, ενώ

η ζήτη ση για προϊόντα κρέατος έχει αυξηθεί.

Παρά τις τρέχουσες οικονομικές προκλήσεις, ως αποτέλεσμα της πρόσφατης πανδημίας, εξακολουθεί να είναι πρόσφορο ένα πρόγραμμα όπως το CFL να είναι υψίστης χρήσης και σημασίας.

Το Υπουργείο Παιδείας προσπαθεί αυτή τη στιγμή να διασυνδεθεί με άλλες ευρωπαϊκές χώρες και παροτρύνει τους εκπαιδευτικούς να χρησιμοποιήσουν

και να ενσωματώσουν μια παιδαγωγική στρατηγική

όπως είναι η μάθηση που βασίζεται στην έρευνα. Ωστόσο, αυτό συμβαίνει με αποσπασματικό τρόπο

και χωρίς την κατάλληλη συνεκτική κατάρτιση

των εκπαιδευτικών.

Η πρόταση της OMÚ για την κατάρτιση εκπαιδευτικών

και την εφαρμογή του CFL πρώτου έτους ως πιλοτικό

έργο θα παρέχει μια δομημένη στρατηγική

για την Ελλάδα. Εφαρμόζοντας τη μάθηση μέσα

από τη διερεύνηση και την κριτική ανάλυση, θα επιτρέψει στους μαθητές να αναπτύξουν συναισθηματική νοημοσύνη και να γίνουν υπεύθυνοι πολίτες.

Η έρευνά μας δείχνει ότι μέχρι σήμερα άλλες ΜΚΟ στην Ελλάδα έχουν επικεντρωθεί μόνο στα ζώα και σε μια ad hoc βάση, αντί για μια ενιαία, υγιή και βιώσιμη προσέγγιση.

Κύριος Στόχος

Να μπορέσουν τα παιδιά σε όλη την Ελλάδα, φεύγοντας από το δημοτικό σχολείο, να έχουν γερά θεμέλια από κριτική σκέψη, κοινωνικόσυναισθηματική μάθηση, με εις βάθος

κατανόηση του σεβασμού, της ενσυναίσθησης

και της συμπόνιας για όλα τα έμβια όντα

και το περιβάλλον.

Η OMÚ αναγνωρίζει και εκτιμά τη χρήση

του περιεχομένου του μαθήματος από την

ACTAsia η οποία έχει προσαρμοστεί από

την OMÚ, ώστε να έχει πολιτιστική

και ιστορική συνάφεια.

7

1.3 Σκεπτικό

H αξία της ανθρωπιστικής εκπαίδευσης

εντάσσεται, λόγω των συνεργιακών σχέσεων

που δημιουργεί, στο πλαίσιο της ευρύτερης

ψυχοσυναισθηματικής εκπαίδευσης των μαθητών.

Στόχος είναι να εξελιχθεί ο χαρακτήρας και

οι αξίες των μαθητών, ώστε να ενισχυθεί

η κοινωνική αρμονία.

Η εφαρμογή του προγράμματος «#Είμαστε1»

επιτρέπει στα συνεργαζόμενα σχολεία

να προωθήσουν «κοινότητες αξιών», στις οποίες

η ενσυναίσθηση, η καλοσύνη και οι καλές πράξεις

είναι πρότυπα, διδάσκονται, προσδοκούνται, αναγνωρίζονται και ενισχύονται συνεχώς.

Μέσα από τη μάθηση και αντιμετωπίζοντας

προκλήσεις στην ανθρωπιστική εκπαίδευση, οι μαθητές εξετάζουν τη φύση και την περιπλοκότητα

της ύπαρξήςτους, τη θέση τους στην κοινωνία

και στο περιβάλλον. Αναπτύσσουν τηv κατανόηση

και μια αίσθηση προσωπικής και κοινωνικής ευθύνης, ώστε να συνεισφέρουν στην ευημερία των γύρω τους, των κοινωνιών και περιβαλλόντων τους.

Στην πρωτοβάθμια εκπαίδευση δημιουργούνται

οι ιδανικές συνθήκες για τη διδασκαλία του

περιεχομένου του «#Είμαστε1».

Ενώ υπάρχει η πρωτόγονη

ενσυναίσθηση χαραγμένη

σε κάποια θηλαστικά,

και ιδιαίτερα στα

πρωτεύοντα, η ώριμη

έκφρασή της στους

ανθρώπους απαιτεί

μάθηση, πράξη και ένα αγώγιμο περιβάλλον

Ο Αμερικανός κοινωνιολόγος Morris Massey2

υποστηρίζει ότι τα χρόνια της πρωτοβάθμιας

εκπαίδευσης αποτελούν γέφυρα για δύο κρίσιμες

περιόδους της ανάπτυξης των αξιών: Η «Περίοδος

της Αποτύπωσης» (Imprint Period) ξεκινά από τη

βρεφική ηλικία μέχρι και τα επτά χρόνια και είναι

μια περίοδος που οι μαθητές απορροφούν τα πάντα

γύρω τους. Κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου

είναι σημαντικό να έχουν μια πραγματική εικόνα του κόσμου. Αποτελεί κρίσιμο σημείο η εκμάθηση

της διάκρισης σωστού και λάθους, καλού

και κακού.

Η «Περίοδος της Μίμησης» (Modeling Period),

από οχτώ έως δεκατριών χρονών, είναι το

διάστημα της αντιγραφής και του πειραματισμού.

Σε αυτήν την ηλικία ο δάσκαλος έχει μεγάλη

και ίσως καθοριστική για όλη τους τη ζωή, επιρροή στα παιδιά.

Η ολοκλήρωση του προγράμματος «#Είμαστε1», θα συνεισφέρει σημαντικά στην ικανότητα του

μαθητή να σκέπτεται με ανθρωπιστικό τρόπο και να λαμβάνει τις ανάλογες αποφάσεις για τη ζωή. Οι ενότητες χρησιμοποιούν αληθινά παραδείγματα που αρμόζουν στην ηλικία και το περιβάλλον του μαθητή.

Η εξειδίκευση στην φροντίδα των ζώων μας

επιτρέπει να παρουσιάσουμε μια δυναμική

ανθρωπιστική διδασκαλία σε ένα πλαίσιο που

οι νέοι άνθρωποι βρίσκουν έμφυτα ελκυστικό.

Η επιτυχής ανθρωπιστική μάθηση προσφέρει

στον μαθητή ολιστική ευημερία και προσφέρει

στην γενική ευημερία της τοπικής κοινότητας

και του φυσικού περιβάλλοντος.

Το άτομο αναπτύσσει μια ηθική ευαισθησία, εφόσον ενσωματώνεται από την βρεφική του ηλικία στην γονική ανατροφή, σε ένα οικογενειακό, οικείο

και ευρύτερο περιβάλλον. Η κοινωνία μπορεί να

ενισχύσει αυτό το περιβάλλον παρέχοντας τα κατάλληλα κοινωνικά και δημόσια πλαίσια.

8
Jeremy Rifkin3

1.4 Οι 4 Πυλώνες της Εκπαίδευσης, όπως Προκύπτει από τον Εκπαιδευτικό, Επιστημονικό και Πολιτιστικό Οργανισμό

των Ηνωμένων Εθνών (UNESCO)

Οι «4 Πυλώνες της Εκπαίδευσης» καταγράφηκαν

για πρώτη φορά σε έκθεση της UNESCO, της Διεθνούς Επιτροπής για την Εκπαίδευση του 21ου αιώνα υπό την προεδρία του Jacque Delors4

Οι πυλώνες είναι:

1 Μαθαίνοντας να μαθαίνω (learning to know)

2. Μαθαίνοντας να ενεργώ (learning to do)

3. Μαθαίνοντας να συνυπάρχω (learning to live together)

4. Μαθαίνοντας να υπάρχω (learning to be)

Κάθε πυλώνας στηρίζει μια πτυχή του οράματος της UNESCO για την υποχρεωτική εκπαίδευση

και τη δια βίου μάθηση που επιτυγχάνεται

μέσα από το σχολείο.

Το «#Είμαστε1» είναι σύμφωνο με το

«Μαθαίνω να συνυπάρχω» και αποτελείται από 60 ενότητες, πέντε θεματικές ενότητες, συνδέοντας όλες τις έξι τάξεις του Δημοτικού.

1) Το Δίκτυο της Ζωής. Οι μαθητές μαθαίνουν για την οικολογική σχέση μεταξύ των έμβιων όντων και την επιρροή των ανθρώπων στο περιβάλλον.

2) Ενσυναίσθηση. Οι μαθητές μαθαίνουν τι σημαίνει να είναι συναισθανόμενα όντα –να νιώθουν ευχαρίστηση, πόνο, συναισθήματα και γιατί τα συναισθήματα των άλλων μας ενδιαφέρουν.

3) Φροντίδα και σεβασμός. Οι μαθητές διδάσκονται τη σημασία του να σέβονται τους ανθρώπους, το περιβάλλον και τα ζώα, συμπεριλαμβανομένου του πώς πρέπει να φροντίζουν τα κατοικίδιά τους.

4) Αλληλεπίδραση με άλλους. Οι μαθητές μαθαίνουν πώς να αλληλεπιδρούν με άλλους ανθρώπους, τα ζώα και το φυσικό κόσμο, με ασφάλεια και υπευθυνότητα.

5) Συναισθηματική νοημοσύνη. Οι μαθητές αναπτύσσουν αισθήματα συμπόνιας και ενσυναίσθησης και μαθαίνουν

πώς να παίρνουν υπεύθυνες αποφάσεις

για την προσωπική τους ζωή, την κοινωνία και τον ευρύτερο κόσμο.

9

Η διδασκαλία του «#Είμαστε1» στα παιδιά

συμπληρώνει τους Στόχους Βιώσιμης Ανάπτυξης

των Ηνωμένων Εθνών. Αυτοί οι 17 στόχοι (SDGS) είναι

μέρος μιας Παγκόσμιας Συμφωνίας· Μετασχηματίζοντας

τον κόσμο μας: Το Πρόγραμμα του 2030 για Βιώσιμη

Ανάπτυξη, υιοθετήθηκε στα Ηνωμένα Έθνη στις

25 Σεπτέμβρη του 2015 και καλύπτει όλα τα

χαρακτηριστικά του μέλλοντός μας – για τον

πλανήτη μας και την ανθρωπότητα.

Το «#Είμαστε1» για τα παιδιά υποβλήθηκε από

το Θεματικό Σύμπλεγμα Ζητημάτων Ζώων, συμπεριλαμβανομένων των Ανθρώπων Ζώων προς

εξέταση στο Υψηλού Επιπέδου Πολιτικό φόρουμ των

Ηνωμένων Εθνών κατά το 2019, για την εκπλήρωση

τριών στόχων και δεικτών για τους SDG 4 και τους

περαιτέρω εμπλεκόμενους 10, 12, 13, 14, 15 και 16.

Επιπρόσθετα, δουλεύουμε για τον SDG 17.

Οι στόχοι αυτοί απασχολούν όλα τα έθνη και θα οδηγήσει σε παγκόσμια εξέλιξη μέχρι το 2030, μέσω του προγράμματος βιωσιμότητας που σχετίζεται με τη φτώχεια, την ανθρώπινη εξέλιξη, το περιβάλλον και την κοινωνική δικαιοσύνη.

Το «#Είμαστε1» εναρμονίζεται με τους στόχους του «Μαθαίνοντας να συνυπάρχουμε» και ερμηνεύει το σκοπό του με μια ευρύτερη έννοια, ώστε να συμπεριλάβει όλα τα συναισθανόμενα όντα.

Στις ενότητες των αρχικών μαθημάτων διαπιστώνεται

ότι για να κατανοήσουμε τους άλλους, πρέπει πρώτα

να κατανοήσουμε τον εαυτό μας και το άμεσο περιβάλλον μέσα στο οποίο ζούμε. Το πρόγραμμα βοηθά τους νέους μαθητές να αντιληφθούν την αλληλεξάρτηση

και να ανακαλύψουν πώς νιώθουν για τις ζωές

των άλλων ανθρώπων και ζωντανών οργανισμών.

Σχήμα 1: Εκπαίδευση «#Είμαστε1»: Ένα θεμελιώδες μάθημα για το «Μαθαίνω να συνυπάρχω», βασισμένο στους 4 πυλώνες εκπαίδευσης της UNESCO

Μαθαίνω να Συνυπάρχω

Το Δίκτυο της Ζωής Συναισθανόμενα Όντα Φροντίδα και Σεβασμός

Πρόγραμμα

Αλληλεπίδραση με Άλλους

Συναισθηματική

Νοημοσύνη

10
Διδασκαλίας «#Είμαστε1»

Το πρόγραμμα ενθαρρύνει τους μεγαλύτερους

σε ηλικία μαθητές να λάβουν υπόψη τους

κοινούς σκοπούς και τους προτρέπει να

πράξουν με βάση τις αξίες τους σε ομαδικά προγράμματα και σε προσωπικές επιλογές.

Οι νέοι άνθρωποι χρειάζονται την

ανθρωπιστική εκπαίδευση προκειμένου να:

Μάθουν για τον κόσμο

Αποκτήσουν γνώσεις για τη

διασυνδεδεμένη ύπαρξη όλων

των μορφών ζωής.

Βιώσουν και να αποκτήσουν

εμπειρίες για τον κόσμο

Να έχουν συναισθηματική νοημοσύνη

και να επιδεικνύουν συμπόνια προς

όλες τις μορφές ζωής.

Συμμετάσχουν ενεργά στον κόσμο

Να πάρουν ανθρωπιστικές αποφάσεις

και να εξασκούν κοινωνική ευθύνη.

Έχει ενσυναίσθηση και νοιάζεται για τον κόσμο

Ο μαθητής του «#Είμαστε1»

Έχει τις ικανότητες

να δρα και να συμμετέχει ενεργά στον κόσμο

Έχει γνώσεις για τον κόσμο

Πλάτωνας

Σχήμα 2: Το «#Είμαστε1»

επιχειρεί να συνδέσει

τη γνώση και τα αισθήματα με τις πράξεις

11
Δεν ξέρω τίποτα άλλο, για το οποίο κάθε λογικός
άνθρωπος θα έπρεπε να νοιάζεται
περισσότερο, παρά το πώς το παιδί θα γίνει ο πιο καλός άνθρωπος.

Συμπεριφοράς

Σχήμα 3: Η κλιμάκωση

της αντικοινωνικής συμπεριφοράς

Αντικοινωνική Συμπεριφορά και Εγκληματικότητα

Κακοποίηση

των Συμμαθητών

Κακοποίηση

Ζώων

Ένας ολοένα αυξανόμενος αριθμός ερευνών

αποδεικνύουν τη σύνδεση μεταξύ της

κακοποίησης των ζώων κατά την παιδική

ηλικία με την μετέπειτα εγκληματικότητα, βία και αντικοινωνική συμπεριφορά.

Έγκυρες ψυχολογικές έρευνες

συσχετίζουν τη βιαιότητα στην παιδική

ηλικία με την εξέλιξη άλλων προβληματικών

συμπεριφορών.

Η Ελεονώρα Γκουλόνε5 (Eleonora Gullyne)

υποστηρίζει πως, λόγω του ότι η κακοποίηση

των ζώων συνδέεται στενά με την ανθρώπινη

κακοποίηση, πρέπει να δίνεται υψηλή

προτεραιότητα στην αντιμετώπισή της.

Το μάθημα «#Είμαστε1» αποτελεί μια

αποτελεσματική και οικονομική μέθοδο για μαθητές, ώστε να ανακαλύψουν τα

μειονεκτήματα που προκύπτουν από

την αδιαφορία για τους άλλους. Επίσης, αποθαρρύνει την εδραίωση μιας ανήθικης συμπεριφοράς που αργότερα μπορεί να εξελιχθεί σε αποκλίνουσα συμπεριφορά.

Η κακοποίηση των ζώων πρέπει να αντιμετωπίζεται, ώστε να αποτρέπεται η κλιμάκωση των αντικοινωνικών συμπεριφορών.

12
1.5 Αντιμετώπιση
της Κλιμάκωσης
της Αντικοινωνικής

Το Εγχειρίδιο Εκπαιδευτικού

παρέχει καθοδήγηση για

εφαρμογή του εξαετούς

Εάν υπάρχει ομορφιά

στον χαρακτήρα,

θα υπάρχει αρμονία

στο σπίτι.

Εάν υπάρχει αρμονία

στο σπίτι, θα υπάρχει

τάξη στο έθνος.

Εάν υπάρχει τάξη

στο έθνος, θα υπάρχει

ειρήνη στον κόσμο.

Παροιμία
Κινέζικη

ΠΛΑΙΣΙΟ

2.1 Όραμα

Η OMÚ έχει ως αποστολή να υποστηρίξει

την εξέλιξη υψηλού επιπέδου ανθρωπιστικής

εκπαίδευσης στην Ελλάδα. Το πλαίσιο του

προγράμματος τονίζει τα ολιστικά οφέλη

των προγραμμάτων που αναπτύσσουν την

ενσυναίσθηση και άλλες σχετικές ηθικές

ευαισθησίες.

Οραματιζόμαστε ο κάθε μαθητής να μάθει να σέβεται όλους τους ανθρώπους, τα ζώα και το περιβάλλον και όλοι οι μαθητές να αποκτήσουν τις απαιτούμενες δεξιότητες ώστε να συνειδητοποιήσουν τις προσωπικές τους δυνατότητες ενσυναίσθησης.

Χαρά

Εμπιστοσύνη Προσδοκία

Επαγρύπνηση

Εκστασιασμός Θαυμασμός

Θυμός

Εκδίκηση

Τρόμος

Κατάπληξη Πένθος Αηδία

Φόβος Αποστροφή

Έκπληξη

Σχήμα 4: Εκπαίδευση

Λύπη

«#Είμαστε1»: Σεβασμός, ενσυναίσθηση και συμπόνια για όλους

14

2.2 Στόχοι

Ανάπτυξη της Αρετής

Ανάπτυξη των χαρακτηριστικών που θα βοηθήσουν

τους μαθητές να είναι δραστήριοι, οξυδερκείς

και να έχουν την αίσθηση του φυσικού δικαίου

που θα προέρχεται από ηθική ευαισθησία.

Ενθάρρυνση της Συμμετοχής

Προώθηση της πολιτικής ευθύνης και ενθάρρυνση

των μαθητών να συμμετάσχουν σε τοπικές κοινότητες

και στην ευρύτερη κοινωνία.

Υποστήριξη Ανθρωπιστικής Λήψης Αποφάσεων

Διευκόλυνση των μαθητών να αξιολογήσουν τα μονοπάτια της μελλοντικής ζωής τους, ώστε να πάρουν συνειδητές και ανθρωπιστικές αποφάσεις.

Ανάπτυξη

Νοημοσύνης

Συνεισφορά στην ευημερία του μαθητή και στην ποιότητα της ζωής του. Η συναισθηματική νοημοσύνη σχετίζεται με την ικανότητα δημιουργίας και διατήρησης σχέσεων στοργής με οικογένεια, φίλους και άλλους ζωντανούς οργανισμούς.

της Κριτικής Σκέψης του Μαθητή

Ενίσχυση των μαθητών, ώστε να ασκούν κριτική σκέψη και να παίρνουν αποφάσεις, λαμβάνοντας υπόψη το κόστος των ενεργειών τους και τις περιβαλλοντικές επιπτώσεις αυτών.

Έμπνευση για την Αριστεία

Έμπνευση και παροχή κινήτρων των μαθητών, ώστε να επιδιώξουν την αριστεία μέσω της μάθησης

και την ανάπτυξη των δυνατοτήτων τους.

15
της Συναισθηματικής
Ενίσχυση

2.3 Όραμα και

Η Ασία απαριθμεί περισσότερο από

4,2 δισεκατομμύρια ανθρώπους. H Κίνα, ως το πιο πυκνοκατοικημένο κράτος, έχει πάνω από 1,35 δισεκατομμύρια

κατοίκους. Στην Ασία αυξάνεται ραγδαία

η κατανάλωση των φυσικών πόρων

και των ζωικών προϊόντων, ενώ η παραγωγή αερίων του θερμοκηπίου είναι τεράστια.

Η βιομηχανική ανάπτυξη και το κέρδος

έχει, ενίοτε, προτεραιότητα σε σχέση με τα

προβλήματα του πλανήτη, των ανθρώπων και

των ζώων που βρίσκονται σε αυτόν. Τα πιο

ευάλωτα μέλη της κοινωνίας κινδυνεύουν

να αποτελέσουν αντικείμενο εκμετάλλευσης.

Τα προβλήματα της εκμετάλλευσης

του περιβάλλοντος έχουν βαθιά ριζωμένα

τα αίτια στην κοινωνία της Κίνας αλλά

και στην Ευρώπη. Πολλοί άνθρωποι δεν

γνωρίζουν, για παράδειγμα, ότι τα ζώα είναι

συναισθανόμενα όντα με ικανότητα να νιώσουν

πόνο, φόβο και ευχαρίστηση. Επιπλέον, πολλοί

άνθρωποι δεν αντιλαμβάνονται τη σύνδεση μεταξύ μιας υγιούς κοινωνίας με την ευημερία του περιβάλλοντος και τις επιπτώσεις των επιλογών τους ως καταναλωτές.

Σχήμα 5: Δεξιότητες και συμπεριφορές που αναπτύσσονται

κατά τη διάρκεια του προγράμματος «#Είμαστε1»

Κριτική

Σκέψη

Αυτογνωσία

Συμμετοχή

στα Κοινά

Ενσυναίσθηση

και Σεβασμός

Είναι απαραίτητη μια μακροπρόθεσμη

προσέγγιση μέσω της εκπαίδευσης, η οποία θα προετοιμάσει το έδαφος ώστε να δεχτούμε τους καρπούς της ενσυναίσθησης.

Το «#Είμαστε1» ενθαρρύνει

τους ανθρώπους να σκέφτονται ανεξάρτητα

και να συνειδητοποιούν τις επιπτώσεις των επιλογών και των πράξεών τους ως

προς το ευρύτερο περιβάλλον τους. Εάν

μια κοινότητα δίνει αξία στην ανθρωπότητα

και στη δικαιοσύνη, υπάρχει μεγάλη ελπίδα, οι νεότερες γενιές να νοιάζονται για όσους

έχουν ανάγκη στην κοινωνία, ενώ παράλληλα να προστατεύουν το περιβάλλον.

Επίλυση Διενέξεων

Οικοδόμηση

Σχέσεων

16
Στόχοι σε ένα
Ευρύτερο Πλαίσιο

2.4 Κατευθυντήριες

Γραμμές και Κύρια

Χαρακτηριστικά

Αλληλεπιδράσεις

Για να αποδώσουν αποτελεσματικά οι μαθητές, πρέπει να υπάρχει συχνή και ουσιώδης

αλληλεπίδραση μεταξύ των μαθητών

και μεταξύ μαθητών και δασκάλων.

Προκειμένου να μειώσουν τους φραγμούς

τους και να συνάψουν σχέσεις, οι συμμετέχοντες

χρειάζονται ευκαιρίες για να αποκτήσουν

αυτοπεποίθηση και επάρκεια. Αυτό επιτυγχάνεται

με τον καλύτερο τρόπο, χρησιμοποιώντας

τον δάσκαλο ως ανθρωπιστικό εκπαιδευτικό.

Έρευνα

Οι συνεχείς απορίες των μαθητών αποτελούν

το κλειδί για την εξέλιξη της γνώσης. Η κατανόηση

προκύπτει από τη συνεργασία των μαθητών, ώστε

να λύσουν προβλήματα και να ανακαλύψουν

νέες γνώσεις.

Ο ρόλος του δασκάλου είναι να βοηθήσει

τους μαθητές να εξερευνήσουν κρυμμένες

πληροφορίες και να φέρουν στο προσκήνιο ερωτήσεις-κλειδιά.

και Ομαδική Εργασία

Ο τρόπος διδασκαλίας προσφέρει δυνατότητες,

ακόμα και στον πιο νέο μαθητή, να δουλέψει

σε συνεργασία με τους συνομήλικούς του.

Η συνεργασία και η ομαδική εργασία

είναι πολύπλοκες διαδικασίες που προϋποθέτουν

οι μαθητές να κατανοήσουν τους εαυτούς τους

καθώς και τα κίνητρα, τις σκέψεις

και τα πιστεύω των άλλων.

Προώθηση των Αξιών

Η ανθρωπιστική εκπαίδευση περιλαμβάνει

την ανάπτυξη της ηθικής συμπεριφοράς

και της συναισθηματικής νοημοσύνης των μαθητών.

Το «#Είμαστε1» είναι σχεδιασμένο να διδαχθεί

σε διάφορες χώρες, ανεξαρτήτως

της επικρατούσας ιδεολογίας.

Ευελιξία

Οι διδακτικές υποενότητες αποτελούν

μια θεμελιώδη βάση στην ανθρωπιστική εκπαίδευση.

Μια διδακτική υποενότητα προσφέρει αυτοτελές

υλικό μαθήματος, με συνοχή προς

τις άλλες υποενότητες.

Οι διδακτικές υποενότητες έχουν σχεδιασθεί έτσι, ώστε η ώρα μαθήματος να μπορεί να παραταθεί

ή να μειωθεί ανάλογα με τις ανάγκες των μαθητών.

Εστίαση από το Γνώριμο

στο Ευρύτερο

Οι εκπαιδευτές του «#Είμαστε1» ενθαρρύνονται

να προσαρμόζουν το υλικό του μαθήματος

σύμφωνα με τις ανάγκες των σχολείων τους

και των μαθητών τους. Οι μαθητές μαθαίνουν

καλύτερα όταν ξεκινούν από κάτι οικείο προς αυτούς.

Οι μαθητές που έχουν συνειδητοποιήσει

την κατάσταση που βρίσκονται οι ζωές τους, είναι σε θέση να κατανοήσουν καλύτερα τις ανάγκες των άλλων, είτε είναι άνθρωποι ή άλλα είδη.

17
Συνεργασία

2.5 Δομή της Μάθησης

Τα συνεργαζόμενα σχολεία διαθέτουν

λεπτομερή έγγραφα που περιλαμβάνουν

σχέδια διδασκαλίας, μεταφρασμένα από

την αγγλική στην επιθυμητή γλώσσα.

Επαγγελματικά σεμινάρια εξέλιξης

παραδίδονται σε τοποθεσίες που εξυπηρετούν

τους συμμετέχοντες και χωρίς χρέωση για όλους του συμμετέχοντες δασκάλους.

Οι δάσκαλοι που ολοκληρώνουν το δια ζώσης πρόγραμμα εκπαίδευσης της OMÚ, αναγνωρίζονται ως Πιστοποιημένοι Εκπαιδευτές της OMÚ για το «#Είμαστε1».

Το περιεχόμενο του μαθήματος είναι

δομημένο σε πέντε θεματικές ενότητες, από τις οποίες η καθεμία συμβάλλει στην αναλυτική κατανόηση της Ανθρωπιστικής Εκπαίδευσης.

Θεματικές Ενότητες:

1. Το δίκτυο της Ζωής

2. Συναισθανόμενα Όντα

3. Φροντίδα και Σεβασμός

4. Αλληλεπίδραση με Άλλους

5. Συναισθηματική Νοημοσύνη

Οι θεματικές ενότητες είναι συνυφασμένες με τρεις επαναλαμβανόμενες μαθησιακές αρχές, όπως απεικονίζονται στο Σχήμα 6-Υφαντό Κέσι. Αυτή η αρχαία τεχνική υφάνσεως των νημάτων δημιουργεί μια σχετική αναλογία σε σχέση με την κατασκευή του προγράμματος που χρησιμοποιείται κατά το μάθημα «#Είμαστε1» και στηρίζει μια ολοκληρωμένη αντίληψη της ανθρωπιστικής διαβίωσης.

Μαθησιακές Αρχές στην

Ανθρωπιστική Εκπαίδευση:

Γνώση της αλληλεξάρτησης των φυσικών

περιβαλλόντων και όλων των μορφών ζωής

Αναγνώριση και διαχείριση των συναισθημάτων

ως βασικό παράγοντα για την αλληλεπίδραση και τη συμπεριφορά

Συμμετοχή και προσωπική και κοινωνική ευθύνη ως απάντηση σε ανθρωπιστικά διλήμματα

Κάθε σχολικό έτος η κάθε τάξη διδάσκεται δύο διδακτικές υποενότητες για καθεμία από τις πέντε θεματικές ενότητες, απαιτώντας συνολικά περίπου 10 διδακτέες ώρες ανά σχολική χρονιά.

Κάθε θεματική ενότητα είναι σχεδιασμένη

να διδάσκεται με βάση τη δομή της και να προσαρμόζεται στην εκάστοτε ηλικιακή ομάδα.

Το μάθημα «#Είμαστε1» χρησιμοποιεί ως μέσο διδασκαλίας την διερευνητική μάθηση, κατά την οποία οι μαθητές επεξεργάζονται παραδείγματα καθημερινής ζωής. Οι συμμετέχοντες (καθηγητές και δάσκαλοι) ενθαρρύνονται να αναδείξουν την ηθική σοφία που υπάρχει στις κοινωνίες τους η οποία φανερώνεται μέσα από σπουδαίες ιστορίες, έργα τέχνης, λογοτεχνία, ιστορία και βιογραφίες.

18

Εκπαιδεύοντας

το μυαλό, χωρίς

να εκπαιδεύσουμε την καρδιά, αυτό

δεν είναι καθόλου εκπαίδευση

Αριστοτέλης (384 – 322 π.Χ.) Έλληνας φιλόσοφος

Caring for Life Education– το «Υφαντό»

της Μάθησης

Το «Κέσι» είναι μια αρχαία τεχνική

για την παραγωγή μεταξένιων υφάνσεων

η οποία θαυμάζεται για την φωτεινότητά

του και την σαφήνεια των μοτίβων.

Το μάθημα «#Είμαστε1» δανείζεται

τη μέθοδο του υφαντού Κέσι, ώστε

να έχουν οι μαθητές πλήρη επίγνωση της

ανθρωπιστικής τους εκπαίδευσης.

Οι 5 θεματικές ενότητες εμπλέκονται

και ενσωματώνονται με τις 3 μαθησιακές

αρχές της ανθρωπιστικής εκπαίδευσης, ώστε

να προσφέρουν μια πλούσια, αναλυτική εικόνα

των πτυχών της σύγχρονης ζωής - όπως

συμβαίνει και στο υφαντό Κέσι.

Μαθαίνω

τον Κόσμο

Αλληλεξάρτηση

Όλων των

Έμβιων Όντων

Βιώνω τον Κόσμο Ενσυναίσθηση και συμπόνια

Συμμετέχω στον Κόσμο Κοινωνική Ευθύνη

Το δίκτυο της Ζωής

Σχήμα 6: Μάθημα «#Είμαστε1» – Τα περιεχόμενα

των μαθησιακών αρχών σε σχέση

με τις θεματικές ενότητες

Συναισθανόμενα Όντα Φροντίδα και Σεβασμός

Αλληλεπίδραση με Άλλους Συναισθηματική Νοημοσύνη

Μαθησιακές Άρχες

19
5 3 4 2 1
Θεματικές Ενότητες

Ενότητες του

Μαθήματος

Α. Το Δίκτυο της Ζωής

Ο κόσμος μας είναι απίστευτα ποικιλόμορφος και παρόλα αυτά κάθε κλάδος της ζωής ενώνεται μέσα από μια κοινή αλληλεξάρτηση. Συνεπώς, όλοι οι οργανισμοί είναι, ή θα έπρεπε να είναι, σημαντικοί για εμάς.

Ο κόσμος μας είναι και ο κόσμος τους. Η ευημερία τους

είναι και δική μας ευημερία. Είμαστε ενωμένοι και από

κοινού θα μοιραστούμε τις ανάλογες συνέπειες, θετικές

ή αρνητικές.

Θα ήταν σφάλμα να προσποιούμαστε ότι η επιτυχία μας είναι ανεξάρτητη από το φυσικό περιβάλλον.

Ως ζωντανά πλάσματα πρέπει να κατανοήσουμε

τη ζωή ως μια απείρως πολύπλοκη ακολουθία

από συνδεδεμένους κύκλους, ένα μετακινούμενο

δίκτυο ή ένα πλέγμα διαδραστικότητας, στο οποίο το κάθε πλάσμα επηρεάζει το άλλο.

Η ενότητα διερευνά την ευθύνη του ατόμου για τον κόσμο που μοιραζόμαστε. Τα μαθήματα εξετάζουν

πραγματικά προβλήματα του περιβάλλοντος και τις επιπτώσεις σε ανθρώπους και ζώα. Αυτή η πρακτική ενότητα ερευνά εξετάζει τα κόστη και τα οφέλη της μοντέρνας ζωής και επιτρέπει στους μαθητές να ανακαλύψουν πιθανές λύσεις.

πλέξει τον ιστό της ζωής.

Είμαστε απλώς μια ίνα μέσα

σε αυτόν. Ό,τι κι αν κάνουμε

στον ιστό, το κάνουμε στον

εαυτό μας. Όλα τα πράγματα είναι ενωμένα μεταξύ

τους. Όλα τα πράγματα επικοινωνούν.

Σχήμα 7: Απεικονίζεται η αλλαγή στο ετήσιο μέσο όρο της θερμοκρασίας του αέρα

20
2.6 Ένας Οδηγός για τις Θεματικές
Το ανθρώπινο είδος δεν έχει
Chief Seattle6

Β. Συναισθανόμενα Όντα

Αισθητικότητα (sentience) είναι η ικανότητα

να αντιλαμβάνεσαι ή να νιώθεις πράγματα.

Ο χαρακτηρισμός των ζώων ως συναισθανόμενα

όντα σημαίνει ότι μοιράζονται με εμάς αισθήσεις, συνείδηση, αισθήματα, συναισθήματα, αντίληψη

και την ικανότητα να βιώσουν πόνο, φόβο, δυστυχία

και καταστάσεις ευημερίας. Αυτές οι ικανότητες

είναι ευρέως αποδεκτές για ένα όλο και μεγαλύτερο φάσμα ειδών.

Οι περισσότεροι μαθητές θα έχουν παρατηρήσει

ένα ζώο, ίσως ένα κατοικίδιο ή ένα ζώο σε αγρόκτημα,

και θα έχουν αναρωτηθεί σε σχέση με τις σκέψεις

του ή τις συμπεριφορές του. Παρόλο που μπορεί

να φαίνονται απλές αυτές οι ερωτήσεις, είναι

στην πραγματικότητα ιδιαίτερα περίπλοκες

και σημαντικές για να κατανοήσουμε τη θέση

των ανθρώπων στον φυσικό κόσμο.

Η ενότητα ενθαρρύνει την εξέταση των αισθημάτων

και αναγκών των ζώων και τα συγκρίνει με το δικό

μας είδος. Οι μαθητές συγκρίνουν τη συμπεριφορά

και τις ικανότητες από διάφορα είδη ζώων

και εντόμων. Ένα θέμα του μαθήματος είναι

να εξετάσουμε τον αντίκτυπο της φυλάκισης των

ζώων στον συναισθηματικό τους κόσμο, αλλά

και τη φυσική τους ευημερία.

21
Τα αποκαλούμε ανόητα, και έτσι είναι, καθώς
δεν μπορούν να μας πουν
πώς νιώθουν, αλλά δεν
υποφέρουν λιγότερο επειδή δεν έχουν τα λόγια να το εκφράσουν.
Anna Sewell7

Γ. Φροντίδα και Σεβασμός

Ο σεβασμός έχει μεγάλη σημασία, καθώς

δείχνει ότι το ένα άτομο υπολογίζει

το άλλο ως οντότητα και ότι θα σεβαστεί

τα προσωπικά δικαιώματα και την

αξιοπρέπεια αυτού του ατόμου. Άτομα που δεν σέβονται, έχουν λιγοστούς φίλους, ενώ άλλοι δεν απολαμβάνουν να βρίσκονται κοντά τους.

Η ενότητα αυτή προωθεί τον σεβασμό ανεξαρτήτως φυλής, πολιτισμού, εθνικότητας

και είδους. Οι μαθητές ενθαρρύνονται

να νοιάζονται και να λαμβάνουν υπόψη τους άλλους. Το πλαίσιο της κατοχής κατοικίδιου χρησιμοποιείται για να γίνει αντιληπτή

η εξέλιξη των σχέσεων με σεβασμό. Οι

μαθητές αποκτούν πρακτικές γνώσεις για

την καλύτερη φροντίδα διαφορετικών ειδών ζώων, συμπεριλαμβανομένου των ειδών υπό εξαφάνιση και των κατοικίδιων. “

Στο τέλος

θα προστατεύουμε

μόνο ό,τι αγαπάμε,

θα αγαπάμε μόνο

ό,τι κατανοούμε,

και θα κατανοούμε

μόνο ό,τι έχουμε

Εικόνα 3: Θαλάσσια χελώνα ολοκληρώνει

μεταναστευτικό ταξίδι αποστάσεως άνω των

χιλίων μιλίων

22
διδαχθεί.
Baba Dioum8

© Σχολή σκύλων οδηγών “Λάρα”, Τάσος Μπατσιούλας.

Δ. Αλληλεπίδραση με άλλους

Ένας ραγδαία διασυνδεδεμένος κόσμος

αυξάνει τον όγκο και την ποικιλία των

αλληλεπιδράσεων που απαιτούνται από τον

μέσο άνθρωπο. Ανθρώπινες αλληλεπιδράσεις

εκτός περιφερειακών και εθνικών ορίων

κατευθύνονται από την οικονομική

παγκοσμιοποίηση και διευκολύνονται από

τον κυβερνοχώρο. Οι αλληλεπιδράσεις

μεταξύ ανθρώπων και μερών του φυσικού

περιβάλλοντος έχουν επίσης επιταχυνθεί, καθώς η οικονομική και πληθυσμιακή

ανάπτυξη απαιτεί ολοένα και μεγαλύτερη

χρήση φυσικών πρώτων υλών, ενώ η επιθυμία

για ταξίδια οδηγεί τους ανθρώπους σε όλο

και πιο απομακρυσμένες περιοχές.

Η ενότητα εξετάζει έναν αριθμό

αλληλεπιδράσεων που μπορεί

να αντιμετωπίσουν οι μαθητές. Από

τους μαθητές ζητείται να σκεφτούν πώς

θα μεριμνήσουν για την ασφάλειά τους, όταν

αλληλεπιδρούν με συνήθη ζώα και έντομα.

Τα μαθήματα χρησιμοποιούν το παράδειγμα

της λύσσας για να τονίσουν τα αρνητικά

αποτελέσματα των αλληλεπιδράσεων σε αντίθεση με τις θετικές αλληλεπιδράσεις, όπως για παράδειγμα τους σκύλους-οδηγούς

τυφλών. Αλληλεπιδράσεις μεταξύ ατόμων

θεωρούνται, επίσης, η ευγενής ενασχόληση

με τους ηλικιωμένους και με όσους

αντιμετωπίζουν κάποια αναπηρία.

Ο σκοπός της ζωής

είναι αναμφίβολα

να κατανοήσουμε

τον εαυτό μας.

Δεν μπορούμε

να το καταφέρουμε,

αν δεν μάθουμε

να ταυτίζουμε

τον εαυτό μας

με όλα όσα ζουν.

Εικόνα 4: Γυναίκα με βλάβη στην

όραση και σκύλο οδηγό

Mahatma Gandhi9

23

Ε. Συναισθηματική

Νοημοσύνη

Η ικανότητα να διαχειριστείς τα συναισθήματά

σου και να κάνεις επιλογές με βάση την

ενσυναίσθηση είναι ανάλογη με την εξέλιξη

την συναισθηματικής νοημοσύνης.

(Goleman, 1995)

Η σημαντικότητα της συναισθηματικής

νοημοσύνης αναδεικνύεται στην επιστημονική έρευνα εδώ και δεκαετίες.

Αυτό επιβεβαιώνει, όχι μόνο την αξία της

διδασκαλίας των νέων ανθρώπων, ώστε

να κατανοήσουν και να διαχειριστούν τα

συναισθήματά τους, αλλά επίσης αποτελεί

ένδειξη ότι η συναισθηματική νοημοσύνη

μπορεί να είναι προφητική για τη μελλοντική επιτυχία στην ζωή.

Η συναισθηματική νοημοσύνη προκύπτουν

από την ένωση του σώματος με το μυαλό

και το πνεύμα, καθώς και από τον τρόπο που λειτουργούν οι αισθήσεις μας, οι σκέψεις μας

και τα αισθήματά μας. Η ενσυναίσθηση είναι

κυρίαρχο κίνητρο για την συμπόνια

και τη δράση με αλτρουισμό και καλοσύνη.

Η ενότητα χρησιμοποιεί μια σειρά

από πραγματικά σενάρια για να μπορούν

οι μαθητές να εξασκήσουν τις βασικές

δεξιότητες της συμπόνιας

και της ενσυναίσθησης. Βλέποντας

μέσα από τα μάτια των άλλων, οι μαθητές συνειδητοποιούν πως μπορούν

να κάνουν τη διαφορά και να γίνουν ήρωες της καθημερινότητας.

Εικόνα 5: Η συναισθηματική

νοημοσύνη είναι το κλειδί για επιτυχημένες και θετικές σχέσεις

24
είναι
να
τον πόνο
αλλά
“ Πραγματική
συμπόνια
δεν
μόνο
νιώθεις
του άλλου,
να θέλεις να τον βοηθήσεις να ανακουφιστεί από αυτόν.
Daniel Goleman10
25 “ Η εκπαίδευση είναι
πιο ισχυρό όπλο
να αλλάξουμε
κόσμο.
Mandela11
το
για
τον
Nelson

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑΤΑ

1. Παραπομπές

1. Πρώην World Animal Net (WAN) νυν World Federation for Animals

Ιδρύθηκε το 1997 και είναι το μεγαλύτερο δίκτυο οργανώσεων

προστασίας ζώων με πάνω από 3.000 συνεργάτες σε περισσότερες

από 100 χώρες. Το WAN έχει Ειδική Συμβουλευτική Ιδιότητα

στο Οικονομικό και Κοινωνικό Συμβούλιο (ECOSOC) του Οργανισμού

Ηνωμένων Εθνών. Ο ορισμός της ανθρωπιστικής εκπαίδευσης

χρησιμοποιείται στη δημοσίευσή τους –Πρότυπη νομοθεσία

ορθής μεταχείρισης των ζώων. (2014)

worldanimal.net/our-programs/humane-education

2. Morris Massey - Κοινωνιολόγος (1939-)

Ο Morris Massey είναι ένας Αμερικανός κοινωνιολόγος, γνωστός

για την εξέταση του σχηματισμού αξιών στους νέους. Στο «Τι Λειτουργεί

Στην Εργασία» (Εκδόσεις Lakewood, 1988) αναφέρεται ως ένας από τους 27 πιο σημαντικούς εμπειρογνώμονες της εποχής στον χώρο εργασίας. Για περισσότερες πληροφορίες μπορείτε να δείτε εδώ: http://worldcat.org/identities/lccn-n79015840/

3. Jeremy Rifkin - Οικονομικός και Κοινωνικός Θεωρητικός (1945-)

Ο Jeremy Rifkin είναι ένας πρωτοπόρος στοχαστής για τις κοινωνικές

επιπτώσεις της τεχνολογίας και της επιστημονικής καινοτομίας.

Ο Riffkin έχει εργαστεί με συμβουλευτική αρμοδιότητα για τη Λαϊκή

Δημοκρατία της Κίνας, την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και για πολλούς

άλλους αρχηγούς κρατών. Για περισσότερες πληροφορίες μπορείτε

να δείτε εδώ: foet.org/JeremyRifkin.htm

4. Jacques Delors - Οικονομολόγος και Πολιτικός (1925-)

Ο Jacques Delors ήταν ο όγδοος πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής

και ήταν το κεντρικό πρόσωπο στην ανάπτυξη της Ε.Ε. καθ ‘όλη τη

δεκαετία του 1980. Μια πολύ σημαντική μορφή στα φόρουμ της

εκπαίδευσης της UNESCO, ο Delors προήδρευσε της Επιτροπής

για την Εκπαίδευση για τον 21o αιώνα. Για περισσότερες

πληροφορίες μπορείτε να δείτε εδώ: britannica.com/biography/Jacques-Delors

5. Eleonora Gullone - Ακαδημαϊκός, Ψυχολόγος, Υπέρμαχος των Ζώων Η Eleonora Gullone είναι Ιταλίδα/Αυστραλή συγγραφέας και υποστηρίζει ότι η συμπόνια προς όλα τα συναισθανόμενα όντα

θα μειώσει την αντικοινωνική και βίαιη συμπεριφορά. Για

περισσότερες πληροφορίες μπορείτε να δείτε εδώ: monash.academia.edu/EleonoraGullone

6. Ο Chief Seattle - Ο Αρχηγός των Ανθρώπων του Ντουάμις (1786 - 1866)

Ο Chief Seattle ήταν ένας πολύ σεβαστός ηγέτης που ακολούθησε

πορεία αμοιβαίου σεβασμού και συνεργασίας με τους λευκούς αποίκους.

Σήμερα, ο αρχηγός Seattle είναι ευρύτερα γνωστός για την γλαφυρή

ινδιάνικη σοφία του και τα γραπτά του περί οικολογίας.

Για περισσότερες πληροφορίες μπορείτε να δείτε εδώ: californiaindianeducation.org/famous_indian_chiefs/chief_seattle/

7. Anna Sewell - Συγγραφέας (1820 - 1878)

Η Anna Sewell ήταν η Βρετανή μυθιστοριογράφος, υπεύθυνη για το παιδικό κλασικό βιβλίο «Black Beauty». Αυτό είναι το μοναδικό δημοσιευμένο της έργο και είναι πλέον ευρέως αναγνωρισμένη για τον προοδευτικό χαρακτηρισμό του αλόγου και την απεικόνισή του ως συναισθανόμενο ον. Για περισσότερες πληροφορίες μπορείτε να δείτε εδώ:

https://www.britannica.com/biography/Anna-Sewell

8. Baba Dioum - Περιβαλλοντολόγος (1937-)

Ο Baba Dioum έχει συνεισφέρει σημαντικά στη διαχείριση Αφρικανικών περιβαλλοντικών θεμάτων, συμπεριλαμβανομένης και της αγροτικής πολιτικής και της συντήρησης γης και υδάτινων πόρων. Κατείχε σημαντικές θέσεις, όντας ενδεικτικά κύριος συντονικής των Υπουργείων Αγροτικής Ανάπτυξης και Ανάπτυξης της Δυτικής και Κεντρικής Αφρικής, καθώς και υπεύθυνος ομάδας Αγροτικής Πολιτικής στο Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης της Σενεγάλης. Για περισσότερες πληροφορίες, μπορείτε να δείτε εδώ: https://www.wikiwand.com/en/Baba_Dioum

9. Mahatma Gandhi - Πνευματικός και Πολιτικός Ηγέτης (1869 - 1948)

Ο Gandhi οδήγησε την Ινδία στην ανεξαρτησία από τη βρετανική αυτοκρατορία και ενέπνευσε κινήματα για τα πολιτικά δικαιώματα και την ελευθερία σε όλο τον κόσμο. Η ιδιότητά του στην Ινδία είναι εμφανής στον άτυπο τίτλο του ως «πατέρας του έθνους».

Για περισσότερες πληροφορίες μπορείτε να δείτε εδώ: biographyonline.net/politicians/indian/gandhi.html

10. Daniel Goleman - Ψυχολόγος και Δημοσιογράφος

Επιστημών (1946-)

Ο Daniel Goleman είναι ένας διεθνώς γνωστός ψυχολόγος, του οποίου το βιβλίο του 1995 «Συναισθηματική Νοημοσύνη» σχολιάστηκε από

την επιχειρηματική αξιολόγηση του Χάρβαρντ ως «μια επαναστατική

ιδέα, ένα συγκλονιστικό παράδειγμα». Το έργο του «Goleman»

ως δημοσιογράφου επιστημών έχει αναγνωριστεί με πολλά βραβεία, μεταξύ των οποίων ένα βραβείο για τη δια βίου καριέρα από τoν Αμερικάνικο Οργανισμό Ψυχολογίας. Για περισσότερες πληροφορίες μπορείτε να δείτε εδώ: danielgoleman.info/biography/

11. Nelson Mandela - Πολιτικός και Ακτιβιστής (1918 - 2013)

Ο Nelson Mandela εξελέγη ως πρώτος μαύρος πρόεδρος στη Νότια Αφρική το 1994, μετά από μια εκστρατεία ενάντια στο απαρτχάιντ που διήρκησε 20 χρόνια. Μια ευρέως σεβαστή προσωπικότητα μέσα σε παγκόσμιες υποθέσεις του 20ου αιώνα, ο νομπελίστας Nelson Mandela ήταν ένθερμος υποστηρικτής της μόρφωσης και της δύναμης της σοφίας και της υπομονής πάνω από τη μισαλλοδοξία και την ωμή βία. Για περισσότερες πληροφορίες μπορείτε να δείτε εδώ: nelsonmandela.org/content/page/biography

26

2. Έννοιες

και Μοντέλα

Τέσσερις Πυλώνες της Εκπαίδευσης - Βλ. 1.4

Ένα σχέδιο για την εκπαίδευση που παρουσιάστηκε για πρώτη

φορά στo ‘Μάθηση: Ο Θησαυρός Μέσα μας’ (UNESCO 1996)

Η δια βίου μάθηση βασίζεται σε τέσσερις πυλώνες: μαθαίνοντας

να γνωρίζω, μαθαίνοντας να κάνω, μαθαίνοντας να συνυπάρχω

και μαθαίνοντας να είμαι.

Μαθαίνουν να μαθαίνουν, συνδυάζοντας μια επαρκώς ευρεία γενική

γνώση με την ευκαιρία να εργαστούν σε βάθος πάνω σε έναν μικρό

αριθμό θεμάτων. Αυτό σημαίνει, επίσης, ότι μαθαίνουν πώς

να μάθουν, έτσι οι μαθητές επωφελούνται από τις ευκαιρίες

που παρέχει η δια βίου εκπαίδευσή τους.

Μαθαίνουν να πράττουν, προκειμένου να αποκτήσουν όχι μόνο

επαγγελματικές ικανότητες, αλλά και ευρύτερα, την ικανότητα

αντιμετώπισης ποικίλλων καταστάσεων και τη συνεργατική

μάθηση. Αυτό σημαίνει, επίσης, ότι μαθαίνουν να δρουν στο πλαίσιο

διαφόρων κοινωνικών και εργασιακών εμπειριών, κάτι που μπορεί

να είναι είτε άτυπο, ως αποτέλεσμα του τοπικού ή εθνικού πλαισίου, είτε επίσημο, με τη συμμετοχή σε μαθήματα, εναλλάσσοντας

τη μελέτη και τη δράση.

Μαθαίνουν να συνυπάρχουν, αναπτύσσοντας την κατανόηση των

άλλων ανθρώπων και την εκτίμηση της αλληλεξάρτησης κατά την εκτέλεση κοινών έργων, ενώ μαθαίνουν να διαχειρίζονται

συγκρούσεις, με ένα πνεύμα σεβασμού των αξιών του πλουραλισμού, της αμοιβαίας κατανόησης και της ειρήνης.

Μαθαίνουν να υπάρχουν, ώστε να αναπτύσσουν καλύτερα την προσωπικότητά τους και να είναι σε θέση να ενεργούν με όλο και μεγαλύτερη αυτονομία, κρίση και προσωπική ευθύνη. Στο πλαίσιο αυτό, η εκπαίδευση δεν πρέπει να αγνοεί καμία πτυχή των δυνατοτήτων του ατόμου: μνήμη, λογική, αισθητική, σωματικές ικανότητες και δεξιότητες επικοινωνίας.

Κλασικά εκπαιδευτικά συστήματα τείνουν να δίνουν έμφαση στην απόκτηση γνώσεων εις βάρος άλλων ειδών μάθησης, αλλά είναι ζωτικής σημασίας τώρα να συλλάβουν την εκπαίδευση με έναν πιο εμπεριστατωμένο τρόπο. Ένα τέτοιο όραμα θα πρέπει να καθοδηγήσει τις μελλοντικές εκπαιδευτικές μεταρρυθμίσεις

και την πολιτική, σε σχέση τόσο με το περιεχόμενο όσο και με τις μεθόδους.

Εκμάθηση ΚΕΣΙ - Βλ. 2.5

Το «#Είμαστε1» είναι ένα ολοκληρωμένο πρόγραμμα μαθημάτων που συνδέει τις 5 θεματικές ενότητες που μελετώνται από τα

αντικείμενα των κατά μήκος γραμμών, τονίζοντας τις κοινές έννοιες.

Το μοντέλο είναι κατανοητό με την αναφορά στην ύφανση του κεντητού μέσω της τεχνικής δημιουργίας του «Kesi».

Θεματικές Ενότητες

Μαθησιακές Αρχές

Σχήμα 8: Πρόγραμμα σπουδών με βάση το «Κέσι»

Το Δίκτυο της Ζωής - Βλ. 2.6

Το μοντέλο ‘δίκτυο της ζωής’ βασίζεται στη Συστημική Θεωρία με έμφαση στη διασυνδεσιμότητα και την ανατροφοδότηση μεταξύ όλων των ζωντανών οργανισμών.

Με απλά λόγια, κάθε μέρος του φυσικού κόσμου είναι συνδεδεμένο άμεσα ή /και έμμεσα σε επίπεδα πολυπλοκότητας πολύ πέρα από την απλή κατανόηση. Έτσι, κάθε στοιχείο έχει κοινό ενδιαφέρον

για την ευημερία του άλλου.

Περαιτέρω πληροφορίες - Capra F (1997). Το δίκτυο της ζωής: Μια νέα επιστημονική κατανόηση του ζωντανών συστημάτων.

Συναισθηματική Νοημοσύνη - Βλ. 2.6 Συναισθηματική νοημοσύνη είναι η ικανότητα της εντόπισης και διαχείρισης των συναισθημάτων σας, αλλά και αυτών σε άλλους. Περιλαμβάνει γενικά 3 δεξιότητες:

Τη συναισθηματική ευαισθητοποίηση, συμπεριλαμβανομένης της δυνατότητας αναγνώρισης των δικών σου συναισθημάτων και αυτών των άλλων.

Τη δυνατότητα να αξιοποιήσεις τα συναισθήματα και να τα

εφαρμόσεις σε εργασίες, για παράδειγμα, σκέψη και επίλυση προβλημάτων.

Την ικανότητα να διαχειριστείς τα συναισθήματα, την ικανότητα

να ρυθμίζεις τα δικά σου συναισθήματα, αλλά και τη δυνατότητα

να ενθουσιάσεις ή να ηρεμήσεις ένα άλλο πρόσωπο.

Περισσότερες πληροφορίες danielgoleman.info/topics/emotional-intelligence

27

3. Λ εξιλόγιο

Ψυχοσυναισθηματική Εκπαίδευση

Ψυχοσυναισθηματική εκπαίδευση είναι ένας γενικός

όρος που χρησιμοποιείται αόριστα για να περιγράψει τη

διδασκαλία των παιδιών με τρόπο που θα τους κατευθύνει

προς την ηθική, την κοινωνική, καλή, και με καλούς

τρόπους, σωστή συμπεριφορά.

Ανθρωπιστική Εκπαίδευση

Η ανθρωπιστική εκπαίδευση είναι ένας φακός, ένα σώμα

γνώσης, και ένα σύνολο εργαλείων και στρατηγικών για τη

διδασκαλία που σχετίζεται με την ανθρώπινη ευημερία, την

προστασία των ζώων, την περιβαλλοντική διαχείριση και

τα πολιτιστικά θέματα, καθώς αυτά συνδέονται και είναι

αναπόσπαστα κομμάτια μιας δίκαιης και υγιούς κοινωνίας.

Διερευνητική Μάθηση

Διερευνητική μάθηση είναι μια προσέγγιση της

διδασκαλίας και της μάθησης που θέτει ερωτήματα,

ιδέες και παρατηρήσεις των μαθητών στο κέντρο της

μαθησιακής εμπειρίας. Οι εκπαιδευτικοί διαδραματίζουν ενεργό ρόλο σε όλη τη διαδικασία για την καθιέρωση μιας κουλτούρας, κατά την οποία οι ιδέες αμφισβητούνται με σεβασμό, δοκιμάζονται, επαναπροσδιορίζονται και αναθεωρούνται ως βελτιωμένες. Τα παιδιά πλέον δεν αναρωτιούνται, αλλά κατανοούν και θέτουν περαιτέρω ερωτήματα. (Scardamalia, 2002).

Μαθαίνοντας να Συνυπάρχουμε

Το «Μαθαίνοντας να συνυπάρχουμε» αποτελεί πυλώνα της μάθησης, όπως αναφέρει η UNESCO στην έκθεσή της «Μαθαίνοντας τον Εσωτερικό Θησαυρό». Αυτός ο πυλώνας περιλαμβάνει την ανάπτυξη της κατανόησης των άλλων μέσω του διαλόγου, που οδηγεί στον σεβασμό και την εκτίμηση. Η εκπαίδευση πρέπει να εμπνέει το πνεύμα της ενσυναίσθησης, έτσι ώστε να μπορεί να επηρεάσει τις κοινωνικές αλληλεπιδράσεις σε όλη τη διάρκεια της ζωής του μαθητή/της μαθήτριας.

Συναίσθηση

Συναίσθηση είναι η ικανότητα να αισθανόμαστε, να αντιλαμβανόμαστε, ή να αποκτούμε υποκειμενικές

εμπειρίες. Η έννοια αυτή διαδραματίζει σημαντικό ρόλο

στη φιλοσοφία των δικαιωμάτων των ζώων, επειδή η συναίσθηση είναι απαραίτητη, ώστε να έχουν την ικανότητα να υποφέρουν, και έτσι να αποκτούν συγκεκριμένα δικαιώματα.

Εκπαιδευτικός, Επιστημονικός και Πολιτιστικός Οργανισμός των Ηνωμένων Εθνών (UNESCO)

Η UNESCO είναι ένας υπερεθνικός οργανισμός που δημιουργήθηκε για να ενώσει ισχυρές πεποιθήσεις εθνών, σφυρηλατημένες από δύο παγκόσμιους πολέμους σε λιγότερο από μια γενιά, υποστηρίζοντας ότι οι πολιτικές και οικονομικές συμφωνίες δεν είναι αρκετές για να

οικοδομήσουμε διαρκή ειρήνη. Πρέπει να καθιερωθεί

η ειρήνη με βάση την ηθική και πνευματική αλληλεγγύη

της ανθρωπότητας.

4. Αξιολόγηση Πιλοτικής Έρευνας

«Caring For Life Education» 2013-2016

Τριετές Ερευνητικό Έργο

Η επιστημονική εγκυρότητα του προγράμματός μας βασίζεται στην αξιολόγησή του με τη χρήση συσχετισμένων ελέγχων και τη στατιστική ανάλυση των αποτελεσμάτων με επικυρωμένα μέσα. Η τριετής έρευνα πραγματοποιήθηκε υπό την επίβλεψη του Καθηγητή Bill Samuels, Ph.D., του πανεπιστημίου City University της Νέας Υόρκης (ΗΠΑ) με την υποστήριξη της Κινέζικης Επιτροπής για την Επόμενη Γενιά.

Η αξιολόγηση διερεύνησε τις μεταβολές που είχε επιφέρει το πρόγραμμα στα τρία χρόνια διδασκαλίας.

Τα βασικά αποτελέσματα ήταν:

Προ-κοινωνική (Pro-Social) Συμπεριφορά: (ηθελημένη συμπεριφορά που συμβάλλει στην ευημερία των άλλων).

Κάθε χρόνο μετρήσαμε αν το κάθε παιδί στην Α’ και Β’ τάξη ήταν φιλικό, δημοφιλές κι αν εξέφραζε συμπόνια προς τους άλλους.

[1. Μέτρηση μέσω του Teacher Observation of Classroom Adaptation – checklist (Koth, Bradshaw, & Leaf, 2009)]

Ανακαλύψαμε ότι το πρόγραμμα είχε ισχυρή και αξιόπιστη επιρροή στην κοινωνική συμπεριφορά των παιδιών και τα παρότρυνε να νοιάζονται για την ευημερία των άλλων (Σχήμα 1).

Σχήμα 1

Pretest
Changes in Prosocial Behavior
Prosocial Average Score Posttest 5.4 5.0 4.6 5.2 4.8 4.4 4.2 All control Groups All experimental Groups 28
Higher scores indicate greater prosociality

Κακόβουλες συμπεριφορές

(αρνητικές συμπεριφορές που βλάπτουν τους άλλους

ή που δείχνουν έλλειψη σεβασμού και ανειλικρίνεια)

Παρακολουθήσαμε αν ένα παιδί έβλαπτε σωματικά

ή απειλούσε τους άλλους, παρέβαινε τους κανόνες,

δεν τα πήγαινε καλά με τους συμμαθητές του ή γινόταν

επιθετικό όταν το προκαλούσαν.

Μετρήθηκε η συμβολή του προγράμματος και στις δύο

τάξεις ως προς τη μείωση των κακόβουλων συμπεριφορών

προς τους άλλους, έμμεσα κι άμεσα. Δεν υπήρχαν μεγάλα

περιθώρια για βελτίωση κακόβουλων συμπεριφορών

και οι εκπαιδευτικοί είχαν αναφέρει ότι τα παιδιά σπάνια

επιδεικνύουν τέτοια συμπεριφορά ακόμα και πριν τη

διεξαγωγή της έρευνάς μας. Όμως, μερικά παιδιά που

περιστασιακά επεδείκνυαν κακόβουλη συμπεριφορά,

είχαν καλύτερη συμπεριφορά μετά την παρακολούθηση

των μαθημάτων (Σχήμα 2)

Σχήμα 2

All control Groups

All experimental Groups

Έγνοια για το περιβάλλον

Επίσης, κατά το ακαδημαϊκό έτος 2015-16, μετρήσαμε

την ευαισθητοποίηση και την ανησυχία των παιδιών για το περιβάλλον, συμπεριλαμβανομένων των άγριων ζώων, της μόλυνσης, του νερού, της ενέργειας και για την ανακύκλωση. [μέτρηση με το Children’s Environmental Attitude and Knowledge Scale (Leeming, Dwyer, & Bracken, 1995)].

Η ομάδα ελέγχου έδειξε μια χαρακτηριστική πτώση αναφορικά με τον προβληματισμό τους για περιβαλλοντικά θέματα, ενώ όσα συμμετείχαν στο πρόγραμμα ανέπτυξαν σημαντικά μεγαλύτερη έγνοια (Σχήμα 4).

Ενσυναίσθηση

Κατά το ακαδημαϊκό έτος 2015-16, μετρήσαμε πόσο νοιάζονταν οι μαθητές για τα συναισθήματα των άλλων, καθώς κι αν μπορούσαν να διακρίνουν και να μοιραστούν

χαρά ή λύπη. Εντελώς τυχαία, τα παιδιά της ομάδας

ελέγχου έδειχναν μεγαλύτερη ενσυναίσθηση απ’ όσο η

πειραματική ομάδα πριν ξεκινήσει η μελέτη. Ωστόσο, μετά από τη συμμετοχή στο πρόγραμμα, οι μαθητές της

πειραματικής ομάδας έδειξαν συναφή αποτελέσματα με

αυτά της ομάδας έλεγχου. [μέτρηση με το Basic Empathy

Scale (Jolliffe & Farrington, 2006)] (Σχήμα 3)

Γνώσεις

Νωρίτερα, κατά την διάρκεια της έρευνας, αξιολογήθηκε

ο βαθμός που οι μαθητές κατανοούν το νοιάξιμο για τους άλλους, τα ζώα, το περιβάλλον και τον πλανήτη γενικότερα.

Προς το τέλος της τριετίας, αξιολογήσαμε την παιδαγωγική πρόοδο

των παιδιών που συμμετείχαν. Η έρευνα έδειξε ότι τα παιδιά που συμμετείχαν είχαν κατανοήσει περισσότερο τα θέματα που αφορούσαν τα παραπάνω, αξιοποιώντας τις υπάρχουσες γνώσεις τους και αναπτύσσοντας επιθυμητά χαρακτηριστικά συμπόνιας. [Μέτρηση με την «Caring for Life Education» Scale, ACTAsia, από το Primary Attitude Scale WIRE & NAHEE, 1983] (Σχήμα 5)

29
Disruptiveness Average Score
Pretest Changes in Disruptive Behavior Lower scores indicate less disruptiveness Posttest 2.0 1.8 1.6 1.4
Empathy Average Score Control Experimental Σχήμα 3 Pretest Changes in Empathy Higher scores indicate greater empathy for other people Posttest 38 36 34 37 35 33 32
Environmental Attitude Average Score Control Experimental Σχήμα 4 Pretest
in Attitudes about Environmental Issues Higher scores indicate greater concern and understanding of many issues Posttest 8.4 8.0 7.6 8.2 7.8 7.4 7.2 Knowledge Average Score Control Experimental Σχήμα 5 Pretest Changes in knowledge of all caring for life issues Higher scores indicate greater knowledge Posttest 54 50 52 48
Changes

Τι σημαίνουν όλα αυτά;

Τα αποτελέσματα αυτής της ανεξάρτητης αξιολόγησης

δείχνουν ότι το #Είμαστε1 της ACTAsia μπορεί αξιόπιστα

να βελτιώσει την κοινωνική συμπεριφορά των παιδιών και

να μειώσει διασπαστικές συμπεριφορές. Μπορεί, επίσης, να

βελτιώσει τις γνώσεις και τις στάσεις τους σχετικά με τα

θέματα που θίγονται στο Πρόγραμμα «#Είμαστε1».

Αυτό σημαίνει ότι το πρόγραμμα καλλιεργεί την

ενσυναίσθηση, τη συμπόνια και τον σεβασμό, ενώ αποτρέπει την επιθετικότητα. Το πρόγραμμα σπουδών ενθαρρύνει, παράλληλα, την κριτική σκέψη και την ενεργητική συμπεριφορά και προσφέρει μηχανισμούς στους μαθητές για να αντεπεξέλθουν στις δυσάρεστες στιγμές της καθημερινότητας.

Γιατί έχει σημασία;

Η έρευνα έχει δείξει ότι οι μαθητές που συμμετέχουν

σε κοινωνικό-συναισθηματικά επιμορφωτικά προγράμματα εκμάθησης, όπως το «#Είμαστε1» παρουσιάζουν:

Αισθήματα ενδυνάμωσης και καλύτερους μηχανισμούς

αντιμετώπισης

Βελτίωση της συμπεριφοράς στην τάξη

Καλύτερες κοινωνικές δεξιότητες

Μειωμένα επιθετικά ξεσπάσματα και μείωση

εκφοβισμού (bullying)

Αυξημένη αυτοεκτίμηση και χαμηλότερα επίπεδα άγχους Πιστεύουμε ότι αυτές οι ιδιότητες τροφοδοτούν την ευημερία των παιδιών. Μεταγενέστερα, αυτές οι δεξιότητες και οι αξίες μπορεί να μεταφραστούν σε μειωμένα ποσοστά ενδοοικογενειακής βίας, χαμηλότερη κατάχρηση ναρκωτικών και αλκοόλ, καλύτερα ακαδημαϊκά αποτελέσματα κι έναν πιο ικανοποιητικό, πιο συμπονετικό τρόπο ζωής.

30

ΕΥΧΑΡΙΣΤΙΕΣ

Θερμές ευχαριστίες στην ACTAsia για την παραχώρηση όλου του εκπαιδευτικού υλικού προς προσαρμογή και χρήση στην Ελλάδα από την OMÚ. Επίσης, ευχαριστούμε

διεθνείς φίλους, συναδέλφους και εθελοντές που

βοήθησαν με ποικίλους τρόπους κατά τη διάρκεια της προετοιμασίας των τμημάτων του προγράμματος, δίνοντας μας, για παράδειγμα, πρόσβαση σε πηγές και προτείνοντας ιδέες για δραστηριότητες στην τάξη.

Ιδιαίτερες ευχαριστίες στους Yazhi Luo και Cheng-Kian Wong, τους πρώτους διδάξαντες του Caring For Life

Education στα δημοτικά σχολεία της Κίνας, και τον William Samuels PhD, του Πανεπιστημίου «City University», της Νέας Υόρκης των Η.Π.Α, ο οποίος ανέλυσε τα ερευνητικά

δεδομένα για το πιλοτικό μάθημα και χορηγεί πάντα λεπτομερείς αναφορές της επιστημονικής του αξιολόγησης και τεκμηρίωσης που έχουν οδηγήσει στην επανειλημμένη δημοσίευση ερευνών.

Το πρόγραμμα μαθημάτων «Caring For Life Education»

δημιουργήθηκε από το τμήμα εκπαίδευσης ACTAsia, υπό τη διεύθυνση της Pei F.Su. Το πρόγραμμα μαθημάτων «Caring For Life Education» σχεδιάστηκε και καταγράφηκε σε δύο εκδόσεις: «Πλαίσιο αναλυτικού προγράμματος και οδηγίες» (Curriculum Framework and Guidelines) και «Βιβλίο Δασκάλων» (Curriculum Standard) από τον Nick Leney, Εκπαιδευτικό Σύμβουλο σε Αγγλία και Νέα Ζηλανδία.

Για την προσαρμογή και χρήση του υλικού στην Ελλάδα, ευχαριστούμε την VegFund για την γενναιόδωρη στήριξή τους.

31

Σχετικά με την ACTAsia

Η ACTAsia ιδρύθηκε το 2006, με την πρόθεση να βοηθήσει

τις ασιατικές κοινωνίες να εξελιχθούν σε αλληλέγγυες,

με σεβασμό προς όλες τις μορφές της ζωής.

Πολλοί από το προσωπικό της, σύμβουλοι και εθελοντές,

έχουν πλούσια γνώση και εμπειρία στο πεδίο της ευημερίας

των ζώων και της ανθρωπιστικής εκπαίδευσης, και εξακολουθούν

να εκπαιδεύονται από κορυφαίες διεθνείς εταιρίες προστασίας

των ζώων και περιβάλλοντος.

Όραμά τους ασιατικές κοινωνίες με ενσυναίσθηση, οικολογική

συνείδηση και σεβασμό προς κάθε μορφή ζωής οι οποίες βοηθούν

την παγκόσμια κοινότητα να δημιουργήσει ένα υγιές

και βιώσιμο περιβάλλον για όλα τα συναισθανόμενα όντα.

Μέσα από τη εκπαίδευση, προωθούμε μαζί με την ACTAsia

την συμπόνια για τα ζώα, την καλοσύνη απέναντι

στους ανθρώπους και τον σεβασμό για το περιβάλλον.

Αστική Μη Κερδοσκοπική Εταιρεία Μονής Καρδιωτίσσης 49, Ηράκλειο 712 01, Κρήτη, Ελλάδα.

E hello@omu.gr

www.omu.gr

Copyright ACTAsia

All rights reserved. Materials and text used in the production of this document can only be reproduced with permission of the originator.

Turn static files into dynamic content formats.

Create a flipbook
Issuu converts static files into: digital portfolios, online yearbooks, online catalogs, digital photo albums and more. Sign up and create your flipbook.