GEZONDHEID Ouderen worden vaak geconfronteerd met oogproblemen. “Je moet er snel bij zijn, dan kunnen ernstige gevolgen meestal vermeden worden”, zegt professor oogheelkunde Peter Stalmans.
Risico op oogproblemen neemt toe
okramagazine april 2012
Peter Stalmans: “De belangrijkste oogziekte bij ouderen is ongetwijfeld macula degeneratie. Twintig tot dertig procent van de ouderen heeft daar last van. Hoe ouder je wordt, hoe groter de kans dat je ermee te maken krijgt. De ziekte komt vooral voor in de westerse wereld, bij het blanke Kaukasische ras. Macula degeneratie hangt immers samen met de pigmentatie van de huid. Hoe meer pigmentatie, hoe beter beschermd tegen de aandoening. Als je een verbuiging van je zicht opmerkt, is de kans groot dat je lijdt aan macula degeneratie. We tonen patiënten een rooster met vierkantjes van 0,5 cm op 0,5 cm met daarin een bolletje. We vragen hen of alle lijnen recht lopen. Is dat niet zo, is de kans groot dat ze lijden aan macula degeneratie. Dit testje kan je ook makkelijk thuis doen.
32
Er bestaan twee vormen: de droge vorm en de natte vorm. Lijd je aan de droge vorm, zijn letters moeilijker te lezen en krijg je zwarte vlekken in je zicht. Dat is hinderlijk maar je wordt er niet blind van. Bij de natte vorm groeien er nieuwe bloedvaatjes tussen de achterwand van het oog en het netvlies. Die zijn van slechte kwaliteit en leiden tot bloedingen. Daardoor krijg je een zwarte vlek midden in je gezichtsveld wat een grote impact heeft.”
Is behandeling mogelijk? Peter Stalmans: “Een grootschalig onderzoek toonde aan dat als je dagelijks vitamines slikt, de kans kleiner is dat de droge vorm overgaat in de natte vorm. Echte behandelingen voor de droge vorm zitten nog in een experimentele fase. Voor de natte vorm zijn er wel behandelingsmogelijkheden. Zo wordt deze vorm soms aangepakt door de bloedvaten een laserbehandeling te geven. Soms worden de bloedingen ook operatief weggenomen. Er bestaat sinds kort ook een medicijn dat geïnjecteerd wordt in het oog. Dat remt het hormoon dat de wildgroei van bloedvaten veroorzaakt. Daardoor stopt de groei van die bloedvaten. Nadeel van dit medicijn is wel dat het peperduur is: het kost zo’n 1 000 euro per injectie. Bovendien is er maandelijks een inspuiting nodig. Wetenschappers werken nu aan een middel dat maar één keer om de drie tot vier maanden ingespoten moet worden. Het kost evenveel maar is dus relatief goedkoper en bovendien minder belastend voor de patiënt omdat die minder langs moet komen bij het ziekenhuis.” Hangt de maculaire pucker samen met macula degeneratie? Peter Stalmans: “Nee, bij een maculaire pucker groeit er een litteken op het netvlies. Maar deze
aandoening veroorzaakt ook een vervorming van het zicht, net zoals maculaire degeneratie. Deze aandoening is typisch voor 60-plussers. Het is minder ernstig en komt ook minder voor dan macula degeneratie. De impact op het zicht is nooit zo groot. Bovendien is een maculaire pucker goed te opereren. Patiënten blijven een nachtje in het ziekenhuis en herstellen meestal zeer goed na deze operatie.” Een andere veel voorkomende oogziekte bij ouderen is vitreomaculaire tractie. Peter Stalmans: “Ja, deze ziekte heeft rechtstreeks te maken met het verouderingsproces. Het hele oog is gevuld met glasvocht, een soort gel die bij jonge mensen tegen het netvlies kleeft. Bij oudere mensen komt dit los van het netvlies. Soms blijft het vocht plakken aan het midden van het netvlies waardoor er een bult ontstaat. Daardoor wordt het zicht gehinderd. Vroeger bood enkel een operatie soelaas maar een internationaal team van wetenschappers onder leiding van mezelf ontwikkelde een medicijn dat via een inspuiting ingebracht kan worden. Het komt hopelijk dit jaar nog op de markt.” De meest bekende oogziekte bij ouderen is ongetwijfeld cataract. Peter Stalmans: “Iedereen vanaf 75 à 80 jaar wordt ermee geconfronteerd. Het is trouwens de voornaamste reden van blindheid in de niet-westerse wereld maar is hier goed te behandelen. Cataract heeft alles te maken met het troebel worden van de lens. De eiwitten in de lens klonteren samen waardoor die aan helderheid inboet. Daardoor wordt het zicht waziger, vooral bij fel zonlicht. Typische klacht voor deze ziekte is dat mensen vinden dat ze mistig zien bij klaar weer. Ook jongeren kunnen aan cataract lijden, bijvoorbeeld als ze een ongeval hadden of langdurig