vaäy. Nghóa laø, quan heä “coäng saûn kieåu lính Troãi” khoâng chæ laø “saûn phaåm” rieâng cuûa lính Troãi. Vuõ truï “kieåu lính Troãi” mang tính “quy luaät cuûa muoân ñôøi”, coù coäi nguoàn xa xöa, vaø trong ñoù, nhöõng troø phaù phaùch, ñaùnh loän cuûa hoïc sinh khoâng heà ñöôïc nhöõng ngöôøi ôû khaâu thöïc hieän “dung tuùng” hoaëc ñaõ toû ra buoâng xuoâi. Ngöôïc laïi, chính caùc thaày ñaõ kìm cheá nhöõng maët tieâu cöïc cuûa noù (nhö thoùi “caù lôùn nuoát caù beù”) vaø thuùc ñaåy nhöõng maët tích cöïc cuûa noù (nhö tinh thaàn ñoàng ñoäi). Caùc thaày ñaõ giuùp hoïc sinh chuyeån hoaù, töø nhöõng bieåu hieän mang tính “töï phaùt” cuûa hoïc sinh thaønh yù thöùc taäp theå. Moät anh baïn khoaù 4 noùi raèng, caùc thaày “nhaø mình” khoâng thua gì Makarencoâ (dó nhieân anh ta chæ noùi veà ngöôøi thaày chöù khoâng ñònh so saùnh lính Troãi vôùi ñoái töôïng chòu söï giaùo duïc cuûa Makarenkoâ). Cho tôùi nay, chuùng toâi vaãn cho raèng, töø khi rôøi tröôøng Troãi, tuïi mình chöa gaëp ñöôïc moät thaày naøo khaû dó nhö caùc thaày “nhaø mình”; raèng, leõ ra caùc thaày phaûi ñöôïc taëng thöôûng huaân chöông “Vì söï nghieäp giaùo duïc”môùi phaûi. H.C.Q
323