14
Voeding en kanker: praktische tips voor de oncologische patiënt Stefanie Mortier, diëtiste met een specialisatie in oncologie, Oncologisch centrum UZ Gent.
Als een oncologische diagnose wordt gesteld, komt bij de patiënt heel wat informatie terecht. Een team van artsen, verpleegkundig consulenten, psychologen, sociale werkers en ook diëtisten die gespecialiseerd zijn in oncologie, staat klaar. De diëtist(e) begeleidt de patiënt doorheen het volledige zorgtraject. Dit traject kan bestaan uit chemo- en/of radiotherapie en ook chirurgie. Een goede of adequate voeding heeft een ondersteunde rol doorheen dit traject. Een goede voeding streeft naar gezondheidsbevordering en het behoud van gezondheid op lange termijn. Een adequate voeding zorgt voor de aanbreng van voldoende energie en voedingstoffen om de voedingstoestand te handhaven en is toereikend voor het dagelijks functioneren. Recent gewichtsverlies, belastende behandelingen en complicaties zijn bijvoorbeeld belangrijke indicaties voor een eiwit- en/of energieverrijkte voeding. Een voeding die zich richt op het maximaal welbevinden en reduceren van klachten is een palliatieve voeding. Gerelateerd aan de behandeling kunnen klachten met betrekking tot voeding optreden: onbedoeld gewichtsverlies, anorexie en cachexie, voedingsaversies, smaak- en reukverandering, misselijkheid en braken, kauw- en slikproblemen, droge mond (xerostomie), mucositis.
Onbedoeld gewichtsverlies, anorexie en cachexie Ondervoeding is een voedingstoestand waarbij sprake is van een tekort of disbalans van energie, eiwitten en/of andere nutriënten. Dat leidt tot meetbare nadelige effecten op de lichaamsomvang en lichaamssamenstelling, op het functioneren en op de klinische resultaten. De patiënt heeft een risico op ondervoeding bij een BMI <18,5kg/m² of onbedoeld gewichtsverlies van ≥ 5% in 1 maand of ≥ 10% in 6 maand. We spreken dan van een gemengd proteocalorisch tekort. Cachexie (BMI<16kg/m²) is een complex metabool syndroom dat een uiting is van een onderliggende ziekte. Het wordt gekenmerkt door ernstig gewichtsverlies en een toenemend katabole toestand met verlies van spiermassa en spierkracht, al dan niet in combinatie met verlies van vetweefsel.