«Новы Час»
«Лiтаратурная Беларусь»
25 мая 2012 г.
№ 5 (69)
15 (7)
№ 21 (293)
15
ПАЭЗІЯ
ВЕРШЫ
МОВА БЕЛАРУСКАЯ ЗАЎСЁДЫ БУДЗЕ Ноч навакол — гэта шчасце, якога набегла задужа! Як толькі ж уздымецца месяц вялікай празрыстай сцюжай, то кожны святляк замілуе мігценнем сваім фасфарычным.
Леанід ДРАНЬКО-МАЙСЮК
Мова Беларуская Рыгору Сітніцу Заўсёды будзе белае; Заўсёды будзе чорнае; Багатае і беднае, І хмарнае, і зорнае;
Грошай няма, але бульба ёсць У беларусаў жыццё такое: Грошай няма, але бульба ёсць, Значыць, жыццё зусім не благое — Хто на парозе, той і госць! У беларусаў дагледжаны грады, Клопат адзін пра дзяцей, каб жылі, А што да гэтай, як кажуць, улады — Небеларускія ёсць каралі! 17 верасня 2005 г.
Здабылі цару Каўказ (Салдацкая песня) Эдуарду Акуліну Два салдаты йшлі з вайны, Хлопцы маладыя, І дамоў няслі яны Раны баявыя. Першы родам з Капыля, А другі з-пад Клецка… Плача родная зямля З іхняга калецтва. Кожны дакульгаў у час Да свайго дамоўя — Здабылі цару Каўказ, Аддалі здароўе… Маці шкадуе сына, Бацька шкадуе дачку, Салдата ніхто не шкадуе — Толькі зямля. 23 лістапада 2011 г.; Менск.
Мой заклік пачуйце, гарадчукі! Гарынскія людзі З Давыд-Гарадка, Гарынь не забудзем, Бо наша рака! Мае дарагія, Ідзіце, сябры, На схілы крутыя Царкоўнай гары. І ў роздуме гожым Успомніце там Пра страчаны Божы — Пра вогненны храм! Хвілінаю горкай Адчуеце вы: Ён — брат Закаморскай, Казанскай царквы! Як хорам палескі У сне-харастве, Той храм Васкрасенскі У сэрцы жыве… Мой заклік пачуйце, Гарадчукі,
Фота Джона Кунстадтэра, budzma.org
Святое і… распуснае, Бо і яно ж нязводнае… А Мова Беларуская Заўсёды будзе роднаю! 22 снежня 2011 г.; Менск.
Плечы на мяккіх падушках, ладан падушак у горле. Ехаць няблага ж уночы, што застанецца адзінай! Спявае сапфір і дарога, пяе за гадзінай гадзіна... Яны ж анічога не чуюць, не знаюць, таму што памёрлі. 1929–1937 гг.
Паэзія Паэзія мая — начны анёл, спакой маладзіковы, сунічны дол у сэрцы і наўкол, і цені, як замовы. І храм адбудуйце Ля роднай ракі! 12 кастрычніка 2011 г.
На Сухой Нічога тут не здарыцца такога… Калі не здарыцца — то ўсё яно нічога! А калі здарыцца — пальецца, нібы з рога, То сэрца зноў жа скажа: «А, нічога…». 21 лістапада 2011 г.; Менск.
Беларускае шчасце
Грошы будзеш мець заўжды; Кажуць недарма ў народзе — Хто начальнік, той і злодзей!». 20 жніўня 2011 г.; Менск.
На Ракаўскай Трэба, сказаўшы: «Трэба…» — Нешта зрабіць такое, Каб рака абярнулася ў неба, А неба стала ракою. 9 лютага 2012 г.; Менск.
Прамінуўшы Ратамскую
Тое раблю, што люблю; Тое люблю, што раблю. І чужынцам кажу з хаты роднае: «Беларускае шчасце кароткае!». 19 жніўня 2011 г.; Менск.
Нарэшце навучыўся жыць: Маўчаць, ні з кім не гаварыць… Пачуўшы развітання медзь, Бяседай доўгаю п’янець Хачу з самім сабой адным — Такім разумным і дурным. 24 лютага 2012 г.; Менск.
Ходзячы з Хомкам па вуліцы Леніна
Ноч у Мадрыдзе 8 чэрвеня 2000 года
Сумненні душу аплялі? Каго пахваліць ты не знаеш?! Хто корміць — таго і хвалі, І большую місу прыдбаеш! 28 снежня 2011 г.; Менск.
Каб дыхаць, як дыхаюць зоркі, — Прастору не рві на прасторкі І свет не дзялі на малое…
Прамінуўшы Раманаўскую Слабаду А гамерычны смех заўжды І незаўжды (гады ў рады!) — Найгеніяльнае мастацтва… І самы час ужо прызнацца: Смяяцца трэба і тады, Калі не хочацца смяяцца. 29 лютага 2000 г. — 28 лістапада 2011 г.
Хохлік Хохлік бегаў ля варот… Янка Купала
Забудзь пра дурныя разборкі; Ідзі да Купалы, да Лоркі, — Да роднай душы і чужое! 27 лютага 2012 г.; Менск.
Размова з венгерскім паэтам у Лісабоне Вы кажаце: «Памежны з Аўстрыяй Сомбатхей Славуты архітэктурай рымскай даўніны…». А я кажу: «Яшчэ й тым, што ў ім нарадзіўся Рудольф — Бацька Леапольда Блума…».
Верш пра Хохліка паэт Склаў — няхай чытае свет! І курганнага паэта Хохлік палюбіў за гэта!
Вы кажаце: «Цэнтр медзье Феер Секешфехервар Знакаміты руінамі раманскай царквы…».
І хваліўся як папала: «Пра мяне пісаў Купала! Памятае хай народ: Хохлік бегаў ля варот!
А я кажу: «Яшчэ й тым, што ў ім жыў Стэфан — Стрыечны брат Рудольфа…».
Я ж таксама — не сакрэт — У душы крыху паэт. Падабаюся я ўсім Простым вершыкам такім:
Вы кажаце: «У Венгрыі надпіс «Віраг» (кветкі) Сустракаецца на шыльдах часцей за іншыя надпісы…».
Будзь начальнікам, тады
А я нагадваю:
«Менавіта Віраг — прозвішча Рудольфа, Бацькі Леапольда Блума…». Уздыхаеце: «Уліс» — мой нелюбімы раман…». Уздыхаю таксама: «І мой…». 19 сакавіка 2012 г.; Менск.
У 1995 годзе Жыццё адно і смерць адна, А вёснаў шмат ужо мінула. Аднак была адна вясна — Пяшчоты поўная прачулай. І я казаў тады, што мне Праз два світанні будзе сорак — Дно крыўды, бо на гэтым дне Я не знайду спрыяльных зорак. А ты павінна іх знайсці, Іначай згубіш век дзіцячы; Ты ўбачыш у маім жыцці Той край, якога мне не ўбачыць… Неверагодная вясна Неверагоднай застаецца. Я разумею, што яна Адна прыносіць кроў у сэрца. 30 сакавіка 2012 г.; Менск.
У кавярні «Вяроза» — 9 Будзь самотны і галодны, Еш падсушаныя слівы, — Колькі часу ты самотны, Столькі часу ты шчаслівы… Вольга расказала ў горы, Крымскія забыўшы чары, Як Васіль на Чорным моры Тры разы аб смерці марыў… 7 сакавіка 2011 г.
ЧАТЫРЫ ВЕРШЫ КАНСТАНТЫ ІЛЬДЭФАНС ГАЛЧЫНСКАГА Вандроўка ў шчаслівую Аравію Пунсовыя стужкі пугі вецер цалуе залётны. Зорак у небе столькі, колькі ў Афрыцы птушак. Цягнуцца ледзьве коні, колы па золку тужаць. Вознік на козлах п’яны і вельмі, вельмі самотны. Як музыка, гэта карэта — вандроўны куфар музычны!
Няма жанчын пры мне, няма дзяўчат, і ўжо заснулі словы, і патанае старасвецкі сад у спеве цвыркуновым. І гэта ў ёй, паэзіі маёй, мой кот стары, лянівы спіць на акне пад фортачкай крывой і сніць, вядома, дзівы. 1934–1937 гг.
Струны кранаць Струны кранаць — маладзік узыходзіць! Чуйная ноч і чароўныя шолахі скрозь... Кветкамі коней аздобіць, мора гайдаць, як жанчыну, ранак вітаць і дзяцей, што ў школу ідуць. Струны кранаць, калі сонца ўзыходзіць, вусны каханкі любіць больш за сонца і месяц, свет, нібы астру, да сэрца прыціснуць, а сэрца зоркай зрабіць і прасіць: «Варажы на спакой!». 1935–1937 гг.
Караль Шыманоўскі (паэтычная версія размовы на Кракаўскім Рынку непадалёк дома «Пад Мурынамі» ўночы з 1 па 2 красавіка 1947 г.) Ганне Івашкевічавай Так. Гэта тут; ля гэтых Мурынаў з Конга; пад зоркай, што смешнай пчалою гудзе. Вецер-заіка не можа спытацца звонка: «Мумумумузыка дзе?..». А ў музыцы флажалеты, нібыта персідскае тканне! Як вам гучанне, пані? Мне з вамі добра тута — толькі б слухаць.. (журбою сагрэты), доўга слухаць.. (сагрэты расстаннем) пра тое, што вусны запахнуць райскім грэйпфрутам. 1947–1948 гг.