Í MIÐBÝNUM
Mynd: Fiann Paul
ROSSAFLØTAN
Felagið alarar av føroyskum upprunarossum
Miðvísa arbeiðið at framala føroyska rossið aftur
(FAFU) vil hervið søkja Tórshavnar Býráð um
úr vanda fyri at doyggja út sum egið slag er í allar
at keypa og geva okkum rættindi at halda til á
mestan mun framt av privatum eldsálum. Eitt
trøðni við Dalavegin í Havn1, til vitjanarstað at
áralangt stríð, har eigarar og alarar av rossunum
varðveita og menna føroysk ross.
hava, av egnum áhuga og alski til rossaslagið,
Trøðin er av eigarunum sett til sølu, samstundis sum verkætlanin at verja Stóra Garð er farin í gongd. Tí meina vit tað er eitt gylt høvi at sameina grøna økið til eitt alment gagnligt endamál.
GONGDIN Í ALINGINI Í byrjanini av 1800-talinum vóru um 800 føroysk ross í Føroyum, men í seinnu helvt av 19. øld gjørdist útflutningur av føroyskum rossum til bretar so stór at føroyska rossið varð nærum útdeytt, sum egið slag.
kempa fyri at veita umstøður at menna hópin í. Hóast mangar royndir hevur tað ikki eydnast okkum at fáa Tórshavnar Býráð at gerast tann viðleikaran, sum ein slík stór verkætlan krevur. Tó so, nú vænta vit at vend kemur í. Í 2018 er talið av føroyskum rossum omanfyri 90. Um umstøðurnar fyri alingini batna er vónin at ross nummar 100 verður folað á sumri í 2020. Støðan er, at í skrivandi stund eru føroysku rossini heimleys í Tórshavnar Kommunu. Tí er tað at felagið FAFU søkir Tórshavnar Býráð um at keypa okkum fløtuna við Dalavegin.
Neyðugt var at bjarga rossinum frá at doyggja
Sostatt vil ein føroysk Rossafløta fáa eitt rót
út og tí hava vit seinstu 22 árini arbeitt miðvíst
festi og standa sum ein minnisvarði um at
fyri at bjarga stovinum. DNA-kanningar í 2003
hátíðarhalda føroyska rossinum, til gleði fyri
staðfestu eitt sterkari úrslit av kanningunum í
havnaborgarar, alt føroya fólk og okkara gestir.
1978, um at eingin ábending er um uppíbland, og tí kunnu vit nú gleðiliga staðfesta at,
»Føroyska rossið er sítt egið slag«
VERKÆTLANIN Grøna fløtan við Dalavegin, er eitt upplagt høvi hjá Tórshavnar Kommunu at gerast ak tivur stuðul og viðleikari í menningini og varð veitsluni av føroyska rossinum. 300 m frá Steinatúni, liggja 6.900 m2 av grønari
1. matr. Nr. 864a, 864e, 864f, 864g og 864c við Dalavegin
fløtu, sum er sera væl egnað til eina Rossafløtu,
har innigyrdu rossini, kunnu fáa ein fastan
ferðandi fáa eitt fríøki í miðbýnum at uppihalda
heimstað, til almenningin at fylgja og luttaka í
seg í. Eitt øki, sum ikki bara er grønt, men
menningina og lívinum hjá rossunum.
sum rúmar eina framtíðarvón um at livivánir
Ein heimasíða verður gjørd til Rossafløtuna, har fólk við myndum, filmsbrotum og teksti og greiningartilfari, kunnu fylgja menningi. Við at melda seg til at móttaka tíðindaskriv, verða fólk neyvt dagførd um gongdina. Møguleiki verður eisini á heimasíðuni hjá barnagørðum, skúlaflokkum, ferðabólkum o.ø. at tekna seg til vitjanir inni í gyrðingini. Stuðlar kunnu tekna seg, bæði privatir og vinnuligir at stuðla og stimbra gongdini av menningini. Allir høvuðsstaðir hava okkurt slag av attraktión, sum snýr seg um djór, oftast zoologiskir havar td New York Zoo, Berlin Zoo, CPH Zoo v.fl.. Eitt
hjá føroyska rossinum styrkjast, har ein vitjan stuðlar undir menningini. Vitjandi kunnu á ymsar hættir luttaka, antin við fígging, tekna seg sum frívillig at hampa um, og ambæta djórunum o.ø ella ganga framvið og fylgja rossunum í síni dagligu menning. Um summarið tá foling er fyri vænta vit at tað verður ein enn størri attraktión hjá ungum, sum tilkomnum og eldri, at frøðast og knýta seg at verkætlanini. At vitja Rossafløtuna skal sostatt fyri tann vit jandi gerast ein heildaruppliving, har ein kann velja sín leiklut, um tað er sum eygleiðari ella luttakari á ymsar hættir.
av kendastu døminum í Danmark er hvussu
SKIPAN AV ØKINUM
býurin Randers, við at seta á stovn Randers
Ynskiligt er at fløtan í sínum vakstrarlagi og lendi
Regnskov, flutti seg frá at vera ein útjaðarabýur,
verður varðveitt mest møguligt. Tað merkir
til at gerast eitt tað størsta ferðavinnumálið í
at steinar og lagdir sum eru, verða órørdar.
Danmark. Talan er ikki bert um ein tropiskan
Skelting á staðnum skal vísa á granskingar og
zoologiskan djóragarð, men ein granskingar-
menning. Skelti vera í mestan mun løgd niður
og alidepil, sum ger at staðið gerst ein miðdepil,
á girðing ella steinar, fyri at fella sum best inn í
sum virkar á fleiri kontaktflatum.
landslagið.
Okkara ynski og endamál er at vit megna at
Gøta verður løgd millum gyrðingina uttast á
fáa Rossafløtuna at gerast ein høvuðsstaðar
trøðni og Stóra Garð, við atkomumøguleikum
attraktión, har allir barnagarðar og skúlaflokkar
fyri koyristólum og barnavognum. Einastaðni
í landinum vitja, aftur og aftur. Umframt at
sneiðir inngyrðingin seg so at vitjandi kenna seg
at standa inni á fløtuni. Har smalkar tað so um
í nóg stóran mun kunnu strekkja seg í einum
økið hjá rossunum, men møguleikin fyri at koma
longri lopi.
tætt at rossunum økist og møguleiki gerst fyri at kína rossunum, um og tá tey ynskja tað.
Fløtan við Dalavegin er seinasti møguleiki hjá kommununi at ogna sær eitt tilpass stórt
Einasta ávirkan á lendi sjálvt verður sostatt ein
traðalendi í miðbýnum og sum nú er tøk. Tað
gyrðing og tvey smá fjós í einari hædd, at rúma
er upplagt at friða trøðna og tilhoyrandi part
5 rossum hvør, 7 geldum ríðingarrossum og
av Stóra Garði, so verandi og eftirkomandi
umleið 3 ryssum. Greðingarnir hava fingið páss
borgarar og gestir fáa varðveitt grøna økið, sum
í Sundshaga og vera ikki partur økinum. Fjósið
vil veita eina heilárliga uttandura uppliving,
verður bygt í føroyskum stíli, við flagtekju og
uttan mun til veður og vind.
timbri, har møguleiki er hjá rossunum at ganga frítt út og inn at kroka. Talan verður um tvey fjós sum er 9,42 x 16,50 m2 , hvør, sum fylgja føroysk an byggisið. Saman vilja fjósini skapa lívd. Tað verður sópað dagliga og tøðini verða koyrd í ein vogn og koyrd burtur av økinum. Sostatt vera ikki luktgenir fyri grannar og vitjandi.
ÍLØGAN
Miðbýurin er um at vera so tættbygdur at ongin flatur jarðarteigur er eftir. Tørvurin á fríluftsøkjum er tí stórur, serstakliga órørdum økjum, sum rúma djóralívi. Tað er eyðsæð at grønar fløtur í miðbýnum spæla ein stóran leiklut í mun til trivnað og sum eisini vil tryggja mangfeldni í mun til landslag og mentanarligan arv. Í mun til áhaldandi fólkavøkstur hevur tað
Fyri at Rossafløtan gerst veruleiki krevst tað
ongantíð havt størri týdning fyri miðbýin at
at kommunan keypir økið frá seljaranum, sum
ansa eftir rekreativum økjum. Ágangurin eftir
ynskir at selja trøðna.
øki og lendi at byggja á í miðbýnum er stórur
Girðing og fjós, sum eru mett at kosta 2 mió. kr., søkir felagið aðrar stuðlar um, men um Tórs havnar Kommuna ynskir at luttaka allan vegin í verkætlanini, er tað góður møguleiki fyri tí.
orsaka av stóru bústaðarneyðini, men her meina vit at Tórshavnar Býráð eigur at hugsa seg væl um, tí er fyrst bygt vendst illa aftur. Tíbetur kunnu vit siga at fólk vóru so tilpass framsíggin at leggja Viðarlundina, tann tíð
Vit hava hugt at øðrum kommunalum jarðar
tað var, sum vit ídag kunnu frøðast um. Tað
teigum í miðbýnum, men ongin hevur hesa
Havnini tørvar í mun til trivnað, eru fleiri slík
longd á stykkinum, sum krevst fyri at rossini
grøn og livandi øki. Serstakliga eina fløtu, sum
er náttúrlig í sínum uppruna, við tí seinasta føroyska djóraslagnum, ið er eftir, nevnliga føroyska rossinum. Tað okkum tørva er ein fløta, sum liggur í miðbýnum og sum gevur meining, við tí serføroyska og møguleikanum hjá øllum, aktivt at luttaka í, og sum gevur eitt greitt mark millum tað, sum er bygt, og tað sum er grønt og frítt. Stóri garður er sambært skráseting hjá Tórs havnar Kommunu á trøðni við Dalavegin í sera góðum standi, eins og bert eitt annað stað úti við Strond. Stýrið fyri Mentanararvin í Danmark hevur lýst eitt mentanarumhvørvi ella eitt virðismikið býarumhvørvi, sum ”eitt landafrøðiliga avmarkað øki, sum í sínum skapi og skipan vísir á týðandi eyðkenni í samfelagsligu menningini”. Fløtan við Dalavegin við Stóra Garði, er helst seinasta mentanarumhvørvi av sínum slagi upprunastandi innanfyri Stóra Garð og í miðbýnum, sum er sera virðismikið
Vinarliga heilsan Felagið alarar av føroyskum upprunarossum
og vert at varðveita við at gerast karmur um
Roar Heini Olsen
eina burðardygga verkætlan av hesum slag.
formaður
Tað er okkara vón at Tórshavnar Býráð tekur
Suðuroyarvegur
sær stundir gjølla at eftirhugsa okkara áheitan
Tórshavn
at fáa trøðna við Dalavegin til Rossafløtu og vit
Tel. 55 64 32
gleða okkum at hoyra frá tykkum.
roar61@gmail.com