ROK 2014, NR 1
) o p ( a t e z ga Słowem wstępu
W NUMERZE: Akcja MOTYL! O mocy hortiterapii „Noc Biologów” widziana oczami nie-biologa Studenci na „Nocy Biologów”
D la cz e g o b i o l o g i a ? Różnorodny świat roślin
C
o robią naukowcy w swoich laboratoriach? Czym zajmują się na co dzień olsztyńscy biolodzy różnych specjalności? Czego szukają w genach, jeziorach czy na Antarktydzie? I czy te badania mogą przejeść jakieś wymierne korzyści, na przykład na Warmii i Mazurach? Tego wszystkiego dowiedzieć się było można 10 stycznia, w czasie ogólnopolskiej Nocy Biologów.
My zapraszaliśmy gości na UWM, na Wydział Biologii i Biotechnologii. Wystarczyło zatem odwiedzić miasteczko uniwersyteckie w Kortowie. Przygotowana gazeta jest podsumowaniem kolejnej edycji Nocy. Znajdziecie tu relacje uczestników, świadków, a także samych naukowców. Zapraszamy do lektury! :)
Organizatorzy
STR. 2
OKIEM ORGANIZATORA:
Dlaczego biologia?
B
Fot. S. Czachorowski
iologia to nauka o życiu. Biologia rozwiązuje wiele ważnych problemów współczesnego świata. Zmienia nie tylko filozofię i codzienne dyskusje w mediach, ale wpływa także na rozwój ekonomiczny i gospodarkę opartą na innowacji.
le. Biolodzy to naukowcy, pracujący w nowoczesnych laboratoriach i rozwiązujący różnorodne problemy. Biologią stosowaną jest np. biotechnologia, inżynieria środowiskowa. Z odkryć biologicznych czerpie rolnictwo, medycyna, kosmetologia, ochrona przyrody, leśnictwo czy nawet coraz dynamiczniej rozwijająca się bioBiolodzy to nie siwiejący dziadko- gospodarka. wie, biegający po łące z siatką na motyPod wpływem odkryć biologicznych zmienia się nasz język, na przykład mówimy już o ekosystemach inwestycyjnych, ewolucji wszechświata czy nawet naturalnej selekcji wszechświatów. Modelujemy już nie tylko ekosystemami czy całą biosfera i klimatem ale na poziomie molekularnym wymyślamy biologiczne drukarki 3D. Nic nie jest już tak jak dawniej, nawet rodzicielstwo. Coraz częściej biolodzy zadają sobie pytanie nie czy coś jest możliwe, ale czy warto to zrobić w sensie etycznym. Przełom XX i XXI wieku przyniósł wiele niezwykłych odkryć biologicznych. Zaczęto poznawać genomy wielu organizmów, w tym człowieka. Na coraz szerszą skalę są uprawiane rośliny modyfikowane genetycznie a wykorzystanie innych grup istot żywych jako GMO jest coraz większe w różnych dziedzinach życia. Trwa spór o globalne zmiany klimatyczne, skalę wpływy zmian antropogenicznych na to ocieplenie oraz o wpływ tych zmian na GAZETA (PO) NOCY BIOLOGÓW
STR. 3
ROK 2014, NR 1
różnorodność biologiczną. ONZ ogłosiło Dekadę Bioróżnorodności (2011-2020). Pojawienie się nowych chorób, groźnych dla człowieka, wyzwoliło lawinowy rozwój nauk biomedycznych. Wyzwaniem staje się dalszy rozwój cywilizacyjny w zgodzie z możliwościami środowiska. Wiele wskazuje na to, że XXI stulecie będzie wiekiem biologii. Trudno się więc dziwić, że ta fascynująca dziedzina nauki przyciąga rzesze chętnych do zgłębiania jej tajemnic, zarówno w formie studiów jak i kształcenia ustawicznego czy poza formalnego, czy tylko zaspakajania ciekawości w różnorodnych środkach przekazu. Tym ciągle rosnącym oczekiwaniom społecznym starały się wyjść naprzeciw największe uczelnie w Polsce,
nawet bardzo prostymi metodami. Celem Nocy nie jest tylko zabawa i popularyzacja odkryć biologicznych, celem jest także objaśnianie świata i próba odpowiedzi na pytanie „dlaczego” w odniesieniu do różnych zjawisk. Chcemy popularyzacji nauki w formule uniwersytetu otwartego. Chcemy rozbudzać ciekawość oraz chęć do poznawania i rozumienia świata przyrodniczego, szczególnie u dzieci i młodzieży szkolnej, w celu kształtowania poglądów, pozwalających na zrozumienie prawidłowości funkcjonowania przyrody oraz na nieszkodliwe obcowanie ze światem żywym (biologicznym). Stanisław Czachorowski Koordynator olsztyńskiej Nocy Biologów
Zajęcia pt. „Poznaj laboratorium biologii molekularnej od kuchni”.
Fot. M. Zagórska
STR. 4
Z p u n k t u w id z e n i a z a b i e g a n eg o o r g a n i za t o r a
GAZETA (PO) NOCY BIOLOGÓW
ROK 2014, NR 1
STR. 5
Fot. Stanisław Czachorowski
Fot. Archiwum organizatorów.
STR. 6
Różnorodny
świat roślin Warsztaty podczas olsztyńskiej Nocy Biologów, były bardzo zróżnicowane. Zajęcia w Szklarni Wydziału Biologii i Biotechnologii przy ulicy Heweliusza, prowadziła mgr inż. Teresa Jagielska. W ciągu trzech godzin zajęć odwiedziło nas ponad 150 osób, które zapoznały się z roślinami znajdującymi się w szklarni Wydziału Biologii i Biotechnologii oraz z owocami i nasionami niektórych roślin. W podróży po Świecie Roślin spotkaliśmy zwrotnikowe rośliny Słońca orz tropikalną dżunglę.
Poznaliśmy owoce i nasiona roślin uprawianych przez Indian w Ameryce Południowej, a w klimacie śródziemnomorskim wyszukaliśmy rośliny często cytowane w biblii np. oliwkę, figę, granat. Spróbowaliśmy także, jak smakują owoce i nasiona, poznaliśmy zapach prawdziwego owocu wanilii, oraz używaliśmy olej kokosowy jako krem do rąk. Na koniec dowiedzieliśmy się, jak pozyskać sadzonki z różnych roślin oraz każdy uczestnik otrzymał pod opiekę wybraną sadzonkę.
GAZETA (PO) NOCY BIOLOGÓW
ROK 2014, NR 1
STR. 7
Za pomoc w realizacji zadania bardzo dziękuję doktorantkom Wydziału Biologii i Biotechnologii: Bożenie Kondrat i Milenie Szymczak, studentom Kierunku Biotechnologia: Natalii Piaszczyk i Piotrowi Orłowskiemu oraz wolontariuszkom, które często wspierają mnie w moich projektach: Iwonie P. i Magdzie P. mgr inż. Teresa Jagielska
Zdjęcia przedstawiają wnętrze Szklarni Wydziału Biologii i Biotechnologii podczas zajęć. Fot. Archiwum organizatorów.
STR. 8
Akcja motyl ! „Noc Biologów” była także miejscem na spotkanie biologii z najmłodszymi. Jedną z odsłon tych spotkań, były gry i zabawy, a wśród nich „Akcja Motyl czyli szyjemy skrzydła motylom”, którą prowadziła Małgorzata Gadomska.
J
eszcze raz dziękuję Organizatorom za zaproszenie. Gdy tylko rozłożyłam się ze wszystkim, z utęsknieniem wypatrywałam kogokolwiek, kto zaszedłby do mnie. Czekałam, czekałam, czekałam... Caaaałe 10 dłuuuugich minut i - przyszły Przedszkolaki chętne do szycia! Ucieszyłam się, bo przez chwilę myślałam, że sama będę siedzieć przez 8 godzin. Maluchy miały 5-6 lat i podobno w życiu nie szyły. Mimo wszystko - nieźle sobie poradziły. Razem z Paniami tłumaczyłyśmy i pomagałyśmy im stawiać pierwsze „szyciowe” kroki. Jaka była radocha, jak się udawało zszyć samodzielnie skrzydełko, a potem połączyć je z brzuszkiem! Największa zabawa była podczas napełniania skrzydełek. Wyszłam z założenia, że fajnie, gdyby były lekkie, więc do środka wkładaliśmy kulki styropianowe.
Fot. M. Zagórska GAZETA (PO) NOCY BIOLOGÓW
STR. 9
Fot. M. Zagórska
ROK 2014, NR 1
I chociaż na początku było w miarę czysto, to pod koniec dnia… aż strach było spojrzeć na podłogę. Styropian jest super wypełnieniem i extra zabawą dla dzieci, jednak nie kupujcie go do domu, nie radzę. No chyba, że macie super dobry odkurzacz:) Zdjęcia nie oddają w pełni tego, co się działo podczas szycia. Naprawdę byłam w szoku, że przedszkolaki potrafią posługiwać się igłą. Chciałam Wam powiedzieć, że Przedszkolaki dzielnie walczyły ze stereotypami, że tylko dziewczynki potrafią szyć.
Chłopcy równie dobrze radzili sobie z igłą i nitką. Okazało się jednak, że nie tylko Dzieciaki szyły - szyły też doktoranckie ręce Angeliki G. Po południu na szycie przyszły całe rodziny i całe rodziny szyły jednego motylka. Zabawy było co niemiara, zwłaszcza, podczas ładowania wypełnienia do skrzydełek. Wszystkim Uczestnikom dziękuję - za to, że byliście i podołaliście. Wiem, że lekko nie było :)
Małgorzata Gadomska
BRAWO PRZEDSZKOLAKI ! :)
STR. 10
Motylkowe szycie w obiektywie
Fot. M. Zagórska
GAZETA (PO) NOCY BIOLOGÓW
STR. 11
Fot. M. Zagórska
ROK 2014, NR 1
Pierwszą grupą, która odwiedziła stanowisko Małgorzaty Gadomskiej, były dzieci z Przedszkola Miejskiego Nr 5 w Olsztynie. Więcej zdjęć można znaleźć na blogu organizatorki akcji — www.grzesiowy.blox.pl
STR. 12
„Noc biologów” widziana
oczami nie-biologa Szanowni czytelnicy, Nie jestem biologiem, ani naukowcem, raczej beztroskim obserwatorem świata pełnym ciekawości. Oddając swój czas Gazecie Turystycznej Warmii i Mazur, próbuję zaszczepiać innym tą ciekawość i miłość do regionu. Chętnie dzielę się tym, co porusza, tym co wzbogaca i pobudza do myślenia. Czasem też tym, co niepokoi… Olsztyńska Noc Biologów stała się już tematem niejednego artykułu i relacji w prasie, czy telewizji. Opowiadano o propagowaniu wiedzy
przyrodniczej, wystawach, przedsięwzięciach… Cały uniwersytet w medialnym obrazie pokazuje się jako uczelnia nowoczesna, silny ośrodek naukowo-badawczy, właściwie zachwytom nie ma końca. Prawda jednak zahacza w niektórych momentach o absurd… bo król jest nagi! Obok tych wszystkich medialnych wydarzeń, przygotowanych i wypieszczonych, są też ciągnące się korytarze, pomieszczenia, które opowiadają swoją równoległą do medialnej historię. A historia wielu z tych miejsc i przedmiotów jest
GAZETA (PO) NOCY BIOLOGÓW
ROK 2014, NR 1
STR. 13
bardzo długa, a spacer korytarzami to Oczywiście opowieść ta nie dotyczy swego rodzaju podróż w czasie, takie nie- sztandarowego, pokazowego miejsca jazarejestrowane muzeum. kim jest LDM, tam nawet nie zaglądam… Lukrowana propaganda wcale nie osładza tego co widzę, a raczej daje słodko-gorzki posmak.... Słodki, bo uświadamia mi, jak wielcy pasjonaci tu pracują. Wydaje się, że funkcjonowanie znakomitej większości sprzętów jest zasługą wyłącznie zaciętości i zaangażowania ludzi tam pracujących. Widać tą pasję, błysk w oku, kiedy opowiadają o swojej działalności, osiągnięciach, pracy ze studentami. Jak prywatnie angażują się w sprawne funkcjonowanie sal dydaktycznych i pomieszczeń do pracy, również w kwestiach finansowych. Z drugiej strony słodycz miesza się z gorzkim smakiem. Niedowierzanie, że sprzęt taki jeszcze funkcjonuje, że meble się nie rozleciały, że to „muzeum” dzieje się na moich oczach. Chwilowo przenoszę się w czasie, co na początku być może jest ciekawe i zabawne. Sytuacja podszeptuje żarty, nieskończony galop cytatów z filmów o czasach PRL-u. Później jednak gorycz przesłania smak słodyczy...
Fot. Izabela Treutle
Na korytarzach mijam przestarzałe gabloty, które kryją zbiory przyrody wszelakiej – motyle, muszle, ryby, owady… Nie jestem przekonana, czy jest to właściwe dla nich miejsce… Czy takie zbiory nie wymagają specjalnego traktowania? Temperatury, wilgotności, naświetlenia, nieustannej kontroli? W poszukiwaniu opowieści o pijawkach natrafiam do muzeum, takiego prawdziwego… no bynajmniej z nazwy. Nie rozumiem, dlaczego uczelnia, o tak wielkich tradycjach w dziedzinie nauk przyrodniczych, nie prezentuje nam do tej pory muzeum z prawdziwego zdarzenia? Czy nie właśnie przyroda i otaczająca nas natura jest największym skarbem i potencjałem regionu? Drogi uniwersytecie, jaki jest koniec tej opowieści, czekamy na morał. Wkrótce znów się spotkamy… Izabela Treutle
STR. 14
Studenci (nie tylko) na „Nocy Biologów”
P
rawdziwe złoto testuje się w ogniu :). Ile warci są studenci można poznać w prawdziwych działaniach, w stresie, trudnościach, w zderzeniu z rzeczywistością. Nie na zajęciach, ale właśnie w działaniach.
go udziału w debacie o gospodarce. Jesteście naszym kapitałem ludzkim, bogactwem regionu. Warto zrobić wszystko, abyście zostali, abyście widzieli szanse dla siebie w naszym regionie.
PS. "Następną razą” (odwołując się do filmu To normalni studenci, nie przebrani, Machulskiego) znowu coś wymyślimy. Cieszę wyselekcjonowani. Normalna grupa w całości. się, że jesteście gotowi na niecodzienne Uczyli się współpracy i działania zespołowego. wyzwania. Nie pierwszy zresztą raz. Była duża trema, ale w wystąpieniach Stanisław Czachorowski publicznych wypadli bardzo dobrze. Nie tyle „Są cenni, bo umieją myśleć, odpytywać, co stwarzać szanse i realne problemy. Są lepsi niż o nich myślimy. sformułować problem i go Osobiście jestem zadowolony z Wasze-
rozwiązać, a potrzebną w danej branży wiedzę szybko przyswoić.”
Grupa studentów z Wydziału Biologii i Biotechnologii. Fot. Renata Gołębiewska
GAZETA (PO) NOCY BIOLOGÓW
STR. 15
ROK 2014, NR 1
Studenci pomagający przy rejestracji gości. Fot. S. Czachorowski
D
ziękujemy studentom za współpracę w przygotowaniu Nocy Biologów. Nie udałaby się tak dobrze, gdyby nie wasze zaangażowanie, zarówno w przygotowanie i zrealizowanie pokazów jak i pomoc organizacyjna, w tym w biurze Nocy Biologów. Przyjmijcie serdeczne podziękowania: Studenci Wydziału Biologii i Biotechnologii: Marta Gramowska, Agnieszka Orzechowska, Jakub Idźkowski, Agata Leonowicz, Maciej Więcek, Patrycja Kostrzewa, Martyna Dobak, Tomasz Ślężak, Marta Pakuła, Magdalena Jemioła, Agata Nowak, Artur Kleina, Marcin Walter, Monika Pepłowska, Małgorzata Gajdulewicz, Sylwia Monika Galińska, Paweł Gocłowski, Dominika Gołubczyk, Ewelina Goryszewska, Marlena Weronika Górska, Magdalena Górzyńska, Dominika Anna Gruchała, Anna Maria Jaworska, Łukasz Kalkowski, Robert Kiewisz, Katarzyna Kisielewska, Karolina Krajza, Natalia Piaszczyk, Piotr Orłowski, Konrad Patyra, Biegał Mateusz, Grucza Krzysztof, Regin Katarzyna, Smulska Natalia, Regin Katarzyna, Gwiazda Marta, Matysiewicz Michał, Ewa Waszkiewicz, Monika Górska, Mateusz Kuczyński, Wioletta Sztybel, Monika Jabłońska, Martyna Korzeniewska, Jarosław Ignaszak, Daria Stapurewicz, Damian Tański, Małgorzata Nowa-
kowska, Klaudia Bojarowska, Monika Czermińska, Joanna Najmuła, Patrycja Raszewska, Edyta Rytelewska, Ewelina Rucińska AIESEC Olsztyn: Jonatan Kaczmarczyk, Maja Makowska, Karolina Bagrowska, Damian Prokopowicz, Kuba Ławrynowicz, Dominik Wojciechowski Doktoranci Wydziału Biologii i Biotechnologii: mgr Karina Misiułajtis, mgr Agnieszka Kołomycka, mgr Bożena Kondrat, mgr Milena Szymczak, mgr Eliza Przystał, mgr Angelika Gomolińska, mgr Justyna Święczkowska, mgr Justyna Szydłowska, mgr Katarzyna Krawczyk, mgr Joanna Ruszczyńska, mgr Joanna Flisińska, mgr Witold Żakowski, mgr Joanna Cichocka, mgr Żaneta Adamiak-Brud, mgr Kamil Dobrzyń, mgr Mariusz Dziekoński, mgr Joanna Czerwińska, mgr Agnieszka Kołomycka, mgr Patrycja Młotkowska, mgr Aleksandra Zamojska, mgr Katarzyna Chojnowska, mgr Marcin Martyniak, mgr Aleksandra Kurzyńska, mgr Angelika Król, mgr Kamila Dmochowska, mgr Ewa Zaobidna, mgr Michał Matysiewicz, mgr Monika Ślipiko, mgr Katarzyna Wołosz, mgr Kamila Zglejc, mgr Karol Szeszko
W imieniu organizatorów jeszcze raz DZIĘKUJĘ! St. Czachorowski
STR. 16
Zofia Wojciechowska podczas warsztatów. Fot. M. Zagórska
O mocy hortiterapii W
iecie czym jest hortiterapia? Zastanawialiście się kiedyś, jaki wpływ na nasze życie mają rośliny? Nie chodzi mi wcale o tezy typu „oddychamy dzięki drzewom”. Moje rozmyślania na ten temat też nie były duże. Do czasu.
odbyły się zajęcia zielonych warsztatów florystycznych. Zofia Wojciechowska, wprowadziła uczestników w świat mazurskich legend i podań. Przybliżono mi (i nie tylko) tematykę ziołolecznictwa i bioróżnorodności ogrodów wiejskich na Mazurach w odniesieniu do dziedzictwa kultuEtnobotanika to dziedzina, którą rowego i przyrodniczego. każdy choć trochę powinien się zaintereOpowiadań dotyczących świata sować. Opisuje ona bowiem relację mię- roślin jest wiele. Nie każdy wie, co symdzy światem natury a człowiekiem, czyli bolizują konwalie trzymane przez Kopersztuką, kulturą, medycyną, kuchnią, reli- nika albo z czym powiązana jest lipa na gią i architekturą. W „Noc Biologów” naszych ziemiach.
GAZETA (PO) NOCY BIOLOGÓW
ROK 2014, NR 1
Hortiterapia, krótko mówiąc, to leczenie pięknem roślin. Jest także nazywana ogrodoterapią. Na UWM można już kształcić się w zakresie właśnie hortiterapii (studia podyplomowe, Katedra Ogrodnictwa). Spotkanie podczas „Nocy Biologów” było także dla mnie miejscem zapoznania się z ideą Instytutu Hortiterapii, który wspólnie z UWM działa na rzecz ustanowienia zawodu hortiterapeuty. Zielone warsztaty, seminaria i kursy mają na celu propagowanie idei dziedzictwa kulturowego i przyrodniczego Warmii i Mazur. Czasami potrzeba zrozumieć filozofię życia wśród roślin... M. Zagórska
Więcej informacji: www.hortiterapia.blogspot.com
Warsztaty florystyczne w Collegium Biologiae. Fot. M. Zagórska
STR. 17
STR. 18
GAZETA (PO) NOCY BIOLOGÓW
ROK 2014, NR 1
STR. 19
„Noc Biologów” w Laboratorium Diagnostyki Molekularnej Warsztaty poprowadzili dr Grzegorz Fiedorowicz i mgr Marek Piłat.
Fot. Archiwum LDM.
Zapraszamy na stronę Wydziału Biologii i Biotechnologii UWM— www.biologiaolsztyn.blogspot.com
GAZETA (po) NOCY BIOLOGÓW REDAKCJA: Martyna Zagórska, Stanisław Czachorowski AUTORZY: St. Czachorowski, Teresa Jagielska, Małgorzata Gadomska, Izabela Treutle, M. Zagórska ZDJĘCIA: Archiwum organizatorów, St. Czachorowski, M. Zagórska