Mount Kenya, uitzicht vanaf de westzijde op Batian (5199 meter) en Nelion (5189 meter).
Jungfraufirn en Grosser Aletschgletjer vanaf de Mönch (4099 meter).
committeren aan de bescherming van de sites, vormt de lijst als vanzelf een instrument daartoe. De World Heritage Convention hanteert een List in Danger. Wanneer een van de sites hierop belandt, kan direct actie worden ondernomen in de vorm van acties, gerichte (financiële) ondersteuning bij beschermende maatregelen of het aandragen van alternatieven bij bedreigingen van diverse aard. Over de jaren heen blijkt dat geen loze kreet. De rol van UNESCO in de concrete bescherming van belangrijke sites en de bewustwording hierover bij de diverse lidstaten, is niet te onderschatten. De aanwijzing tot werelderfgoed is geen garantie voor de eeuwigheid, maar een duw in de rug de goede kant op, dat is het zeker. Ter omlijsting van het principe kiezen we uit de lange lijst drie wat minder bekende gebieden uit die we hier kort karakteriseren. Gros Morne, de Sacri Monti en Tsingy de Bemaraha. Wie heeft daar ooit van gehoord?
Gros Morne National Park Dit Canadese nationaal park ligt in Newfoundland en is voer voor geologen. Heel goed voer welteverstaan, in de sfeer van kaviaar en truffels. Elke beschrijving van het park put zich uit in superlatieven (‘textbook example’). Naar het schijnt kan vrijwel nergens de beweging en botsing van aardschollen zo goed worden bestu-
deerd als hier. De bodem van de diepzee heeft zich hier opgestuwd in de voortdurende beweging van de aardmantel. Botsende schollen, die vormen bergen, met ongekende vormen en big walls tot zevenhonderd meter hoogte. In feite vormt het park een uitloper van de Appalachen. Kortom, voer voor bergliefhebbers.
Sacri Monti De Sacri Monti, de heilige bergen, mogen niet ontbreken. Willebrord Nieuwenhuis schrijft in Dichter bij de hemel in Italië: “In de uitlopers van de Alpen in Lombardije en Piemonte, zijn vanaf het einde van de vijftiende eeuw unieke kapellencomplexen gebouwd langs de flanken van de bergen. […] Bergen waren al in het verre verleden, in de Perzische Oudheid en in het Oude Testament, de uitgelezen plekken om offers te brengen en heil te zoeken in een mogelijk aards paradijs.” Wat Nieuwenhuis betreft, wordt de bezoeker ervan ‘deelnemer in dit theater van de bergen’. Het is de tekst van een reclamefolder. Korte tijd voordat hij deze woorden opschreef, op 3 juli 2003, riep de UNESCO een aantal van deze complexen uit tot werelderfgoed. Cruciaal voor de toewijzing was de manier waarop de groepen van kapellen door de architecten zijn vervlochten met het berglandschap, daarmee diezelfde bergen een rol gevend in de spirituele doeleinden die de bouw van de kapellen beoogde. De uitvoering hiervan
Mani-muur bij Jorsale, Nepal.
was volgens de UNESCO dermate succesvol dat deze Sacri Monti een diepgaande invloed hebben gehad op soortgelijke initiatieven elders in Europa. En ook dit mag gelden als de tekst van een reclamefolder, de betere folder welteverstaan.
Tsingy de Bemaraha Wie één foto ziet van het Tsingy de Bemaraha Strict Natural Reserve weet genoeg: karst & karst, een door water geërodeerd kalkmassief. Op Madagaskar spreekt men van ‘tsingy’, kathedralen van uitgesleten karstformaties. In 1990 werd het uitgestrekte rotsmassief tot werelderfgoed verklaard, mede door de uitzonderlijke biodiversiteit en de daar aangetroffen ecosystemen. Veel van de voor Madagaskar iconische dieren komen nu juist hier voor, beschermd door de ontoegankelijkheid van het massief, en laten we hopen, door de status van werelderfgoed.
Meer weten ?
(films, websi tes, docu’s, bo nesco.org eken?)
http://whc.u
Rijksdienst vo
or het Cultur eel Erfgoed:
www.culture
elerfgoed.nl
HOOGTELIJN 1-2013 |
21