Партнер на Вашето здравје бр. 3

БЕСПЛАТЕН ПРИМЕРОК

бр.3 • Март 2016

Neuromedica Ви ја претставува првата мобилна апликација Online Doctor за вашиот смартфон!

Новата Болница на Neuromedica ги ОТВОРА вратите во АВГУСТ Интервју со Д-р Емил Угриновски Нова дијагностичка метода во Neuromedica DXA Дијагностика, Детектирајте ја навреме остеопорозата! магазин на:

Новата Болница на ги отвора вратите

во АВГУСТ

СОДРЖИНА БЕСПЛАТЕН ПРИМЕРОК

ИНТЕРВЈУ СО Д-Р ЕМИЛ УГРИНОВСКИ ГЕНЕРАЛЕН ДИРЕКТОР НА НЕУРОМЕДИКА ......................................................................... 4 бр.3 • Март 2016

Посета на менаџерскиот тим на градежните активности на Болницата Неуромедика ..................................................... 6 NEUROMEDICA Мо­бил­на ап­ли­ка­ци­ја ................................................................. 8 Neuromedica Ви ја претставува првата мобилна апликација Online Doctor за вашот смартфон!

Новата Болница на Neuromedica ги отвара вратите во АВГУСТ Интервју со Д-р Емил Угриновски Нова дијагностичка метода во Neuromedica DXA Дијагностика, Детектирајте ја навреме остеопорозата! магазин на:

Нов EMG апарат во Neuromedica ............................................................................. 9 Каротидна болест Дисекција на каротидна артерија .................. 10 OСТЕОПОРОЗА ТИВКА БОЛЕСТ ......................................................................................... 14 ОРАЛНАТА ХИГИЕНА КАЈ ДЕЦАТА ................................................................................... 16 Есенски Стручен состанок - Скопје 2015 ..................................................... 18

Издава П.З.У. Неуромедика

Стручен состанок - Битола 2015 ............................................................................. 19

•Организација ••

NEUROMEDICA Поликлиника на Скопски Маратон 2016 ............... 20

Маркетинг агенција Портал Ексклузив

NEUROMEDICA Поликлиника на Форца Бизнис Лигата во Одбојка ..................................................................... 21

Никола Митревски

Neuromedica Поликлиника на Женската ракометна репрезентација ......................................................... 22

•Уредник ••

•Стручни • • соработници

Проф. Д-р Методи Чепреганов Спец. Д-р Ивона Палашевска Спец. Д-р Марија Милановска Спец. Д-р Александра Димова Спец. Д-р Нада Андоновска Спец. Д-р Антон Кладорабски Спец. Д-р Маринела Малинова Спец. Д-р Ирена Најдовска Спец. Д-р Јулија Рангеловиќ Д-р Никола Чамуровски Д-р Билјана Затараковска Д-р Бојана Ѓорговска

•Лектор ••

Polyposis Nasi (Носна Полипоза) ......................................................................... 24 Депресијата болест на 21 век ................................................................................... 26 БАКТЕРИСКА ВАГИНОЗА ......................................................................................................... 28 Уринарни инфекции кај деца ................................................................................. 30 Што претставува замастување на црниот дроб? .............................. 32 БОТОКС И НЕГОВАТА УПОТРЕБА ..................................................................................... 34 Ме­ди­ци­на­та на тру­дот во се­гаш­но вре­ме ........................................................... 36 Работник на годината ............................................................................................... 38

Димитар Бабалков

НЕУРОМЕДИКА

Дарко Андоновски

Прва Приватна Поликлиника Since 1992 Партизански одреди бр. 42, 1000 Скопје neuromedica@neuromedica.com.mk

•Фотографија •• •Дизајн ••

Даниела Чабуковска

•Печат ••

Графички Центар Скопје – Скопје

Дирекција: 02/3 114-023 | Центар: 02/3 133-313 | Влае: 02/2 042-323 Битола: 047/252-255 | Тетово: 044/344-000 | Куманово: 031/414-033 Штип: 032/385-355 | Кукуш, Грција: + 302 341 022-060

www.neuromedica.com.mk

ИНТЕРВЈУ СО Д-Р ЕМИЛ УГРИНОВСКИ, ГЕНЕРАЛЕН ДИРЕКТОР НА НЕУРОМЕДИКА

Новата Болница на Neuromedica

ги отвОра вратите во АВГУСТ Неуромедика гради модерна болница, но размислува и за уште една! Овие денови имав средба со голем американски инвестициски фонд кој не стимулира да размислуваме за градба и на втора болница. Така навистина ми се роди идеја сериозно да размислувам во догледно време сето тоа да го прифатиме и да почнеме со градба на втора болница - вели Угриновски

4

Поз­на­ти­от здрав­ствен бренд Не­у­ро­ме­ди­ка гра­ди но­ва хи­рур­шка бол­ни­ца во цен­трал­но­то град­ско под­рач­је на Скоп­је. Бол­ни­ца­та е до­маш­на ин­вес­ти­ци­ја вред­на 7 ми­ли­о­ни ев­ра и се о­че­ку­ва пр­ви­те па­ци­ен­ти да ги при­ми за 6-7 ме­се­ци. Из­ми­на­ ти­ве го­ди­ни во о­ва­а при­ват­на­та здрав­стве­на ус­та­но­ва, ко­ја е си­но­ним за ква­ли­тет и про­фе­си­о­нал­ност, ме­ди­цин­ски ус­лу­ги ко­рис­те­ле го­лем број па­ци­ен­ти од зем­ја­ва и од стран­ство. Здрав­стве­ни­от бренд Не­у­ро­ме­ди­ка ве­ќе 24 го­ди­ни е при­су­тен во ма­ке­дон­ски­от здрав­ствен сек­тор­. Па­ци­ен­ ти­те ве пре­поз­на­ва­ат, би­деј­ќи за нив сте име што ну­ ди ква­ли­тет и врв­на здрав­стве­на ус­лу­га. Во меѓу време, поч­нав­те да гра­ди­те но­ва бол­ни­ца, до ка­де се гра­деж­ни­ те ак­тив­нос­ти и ко­га ќе би­де о­фи­ци­јал­ни­от стар­т?

- Точ­но пред ед­на го­ди­на, ла­ни на 11 фев­ру­а­ри, го пос­ та­вив­ме и го ос­ве­тив­ме ка­мен-те­мел­ни­кот на но­ва­та бол­ни­ца. Ве­ќе ед­на го­ди­на бол­ни­ца­та ин­тен­зив­но се гра­ди и мо­рам да на­пом­нам де­ка сè оди спо­ред пла­нот, а гра­деж­ни­те ак­тив­нос­ ти се од­ви­ва­ат без ни­ка­ков зас­тој, оти вре­мен­ски­те ус­ло­ви беа по­вол­ни и о­воз­мо­жи­ја неп­ре­че­но да се из­ве­ду­ва­ат гра­деж­ни­те ак­тив­нос­ти. По ед­на го­ди­на мо­жам со гор­дост да ка­жам де­ка завр­шив­ме со ка­ра­бин­ски­от дел и де­ка во ми­на­ти­те не­кол­ку де­на поч­нав­ме со фа­зи­те на из­вед­ба ко­иш­то се дел од вто­ра­та фа­за, од­нос­но со из­вед­ба на стру­ја, во­да, фа­са­да, ма­шин­ство, лиф­то­ви. До­се­га сè е по­ра­ча­но, пот­пи­ша­ни се до­го­во­ри и за­ поч­на­ти се гра­деж­ни­те ак­тив­нос­ти кои се дел од таа фа­за. Ка­ко што пла­ни­рав­ме, по 18 ме­се­ци од пос­та­ву­ва­ње­то на ка­мен-те­ мел­ни­кот, во ав­густ ќе да завр­ши­ме со гра­деж­ни­те ак­тив­нос­ти и ќе поч­не все­лу­ва­ње­то на пр­ва­та е­та­па, од­нос­но пр­ва­та фа­за, а тоа е по­лик­ли­нич­ки­от дел. Вто­ра­та фа­за е за бол­нич­ко­то у­ре­ду­ ва­ње и не са­ка­ме да бр­за­ме за да не­ма греш­ки. Са­ка­ме да ви­ди­

ме как­ва ќе би­де пос­та­ве­нос­та на си­те а­па­ра­ти и сис­те­ми, ка­ко и си­те ин­ста­ла­цис­ки ра­бо­ти. Вто­ра­та фа­за од бол­нич­ки­от дел е пред­ви­де­но да би­де завр­ше­на за 8-12 ме­се­ци од пуш­та­ње­то на пр­ва­та фа­за од по­лик­ли­нич­ки­от дел, та­ка што од мај до ав­густ ид­на­та 2017 го­ди­на пла­ни­ра­ме ком­плет­но се да завр­ши­ме се и то­гаш да се пуш­ти во у­пот­ре­ба бол­ни­ца­та. Се ра­бо­ти за бол­ни­ца ко­ја што се гра­ди ква­ли­ тет­но и се вни­ма­ва бук­вал­но на сè. Спо­ред про­ек­тот со кол­кав ка­па­ци­тет ќе би­де таа?

- Бол­ни­ца­та е на 8 ка­та, два се под зем­ја­та и 6 се над зем­ја­та, вклу­чу­вај­ќи го и при­зем­је­то. На ми­нус вто­ро­то ни­во­ е пла­ни­ра­но да би­де смес­тен га­раж­ни­от прос­тор за во­зи­ла и пар­кин­гот, ка­ко и тех­нич­ки­те содр­жи­ни што ги ба­ра­ат не­ко­и ин­ста­ла­цис­ки сис­те­ми. На ми­нус е­ден пред­ви­де­но е да би­де ди­јаг­нос­тич­ки­от дел. На­ша­та врв­на ди­јаг­нос­ти­ка ќе би­де во по­го­лем о­бем и на по­го­лем прос­тор­, што ќе до­не­се по­го­лем ко­мо­ди­тет и по­доб­ра ко­му­ни­ка­ци­ја со са­ми­те па­ци­ен­ти. На при­зем­ни­от дел ќе би­де ур­ген­тни­от при­фа­тен дел за па­ци­ен­ти, ко­иш­то ќе и­ма­ат пот­ре­ба да би­дат хос­пи­та­ли­зи­ра­ни. На пр­ви­от и на вто­ри­от кат се пред­ви­де­ни 21 ам­бу­лан­та за прег­ле­ди на па­ци­ен­ти­те за спе­ци­ја­лис­тич­ки и суп­спе­ци­ја­лис­тич­ки ус­лу­ги. На тре­ти­от кат ќе би­дат две­те о­пе­ра­цис­ки са­ли, ин­тен­зив­на­та не­га и пос­то­пе­ра­тив­на­та не­га. На четвр­ти­от кат ќе би­дат пос­та­ ве­ни а­пар­тма­ни­те за па­ци­ен­ти­те, ед­нок­ре­вет­ни, двок­ре­вет­ни и трик­ре­вет­ни со стан­дар­ди за ви­со­ко бол­нич­ко смес­ту­ва­ње. На пот­кров­је­то, од­нос­но на нај­гор­ни­от кат, пред­ви­де­но е да би­де смес­тен ме­наџ­мен­тот и ад­ми­нис­тра­ци­ја­та. Во повр­ши­на се­то ова ќе би­де 3.500 м/2, што е со­се­ма до­вол­но, и­ак­ о сум си­гу­рен де­ка за крат­ко вре­ме ќе ни би­де мал­ку и нај­ве­ро­јат­но ќе мис­ ли­ме и за но­ва бол­ни­ца.

Не­у­ро­ме­ди­ка е чис­то ма­ке­дон­ски бренд, но да­ли но­ва­та ин­вес­ти­ци­ја ќе би­де ма­ке­дон­ска или ќе има со­ра­ бот­ка и со дру­ги бол­ни­ци од ре­ги­о­нот и по­ши­ро­ко?

-Ин­вес­ти­ци­ја­та е чис­то ма­ке­дон­ска, ка­ко ин­вес­ти­ци­ ја на Не­у­ро­ме­ди­ка, од вкуп­но о­ко­лу 7 ми­ли­о­ни ев­ра, од кои 3 ми­ли­о­ни ев­ра се на­ме­не­ти за гра­деж­ни­те ак­тив­нос­ти, а ос­та­ на­ти­те 4 ми­ли­о­ни ев­ра за ком­плет­ни ди­јаг­нос­тич­ки а­па­ра­ти и сис­те­ми. Гор­дост ми е што ќе ос­та­не чис­то ма­ке­дон­ски бренд, о­до­ле­ав­ме на при­мам­ли­ви­те по­ну­ди на раз­ни стран­ски ин­вес­ ти­цис­ки фон­до­ви и ин­вес­ти­то­ри ко­иш­то са­ка­а да би­дат на­ши пар­тне­ри. Но, ме­не и на це­ли­от ме­на­џер­ски тим ни претставува гор­дост што ос­та­нав­ме чис­то ма­ке­дон­ски бренд и ќе би­де­ме пре­поз­нат­ли­ви на о­ви­е прос­то­ри по сво­јот ква­ли­тет. Еве, да би­дам ис­крен, о­ви­е де­но­ви и­мав сред­ба со го­лем а­ме­ри­кан­ ски ин­вес­ти­цис­ки фонд, кој не сти­му­ли­ра да раз­мис­лу­ва­ме за град­ба и на вто­ра бол­ни­ца. Та­ка, на­вис­ти­на ми се ро­ди и­де­ја се­ ри­оз­но да раз­мис­лу­вам во дог­лед­но вре­ме се­то тоа да го при­ фа­ти­ме и да поч­не­ме со град­ба на вто­ра бол­ни­ца. Од­лич­на е мес­то­по­лож­ба­та на ва­ша­та бол­ни­ца. Таа е смес­те­на во цен­трал­но­то град­ско под­рач­је. Да­ ли сме­та­те де­ка тоа ќе би­де до­пол­ни­тел­на пред­ност и ква­ли­тет за па­ци­ен­ти­те?

- Го­ле­ма пред­ност е што се на­о­ѓа во цен­та­рот на гра­дот и тоа не е слу­чај­но, оти Не­у­ро­ме­ди­ка е бренд и за­то­а е мно­ гу бит­но ка­де ло­ка­цис­ки ќе се на­о­ѓа са­ма­та бол­ни­ца, по­себ­но по­лик­ли­нич­ки­от и ам­бу­лан­тски­от дел, би­деј­ќи и­ма­ме па­ци­ен­ти од це­ла­та те­ри­то­ри­ја на Скоп­је и од це­ла Ма­ке­до­ни­ја и со тоа ќе би­де­ме поп­рис­тап­ни за си­те. Цен­трал­на­та град­ска по­зи­ци­ ја не слу­чај­но е из­бра­на, и­ма­ме па­ци­ен­ти кои се­кој­днев­но ги ко­рис­тат на­ши­те ус­лу­ги, а ние са­ка­ме тие по­лес­но да ста­са­ат до нив. Ко­ја ќе би­де спе­ци­јал­нос­та на о­ва­а здрав­стве­на ус­та­но­ва?

- Бол­ни­ца­та ќе би­де хи­рур­шка. Во Ма­ке­до­ни­ја ток­му хи­ рур­шки­те бо­лес­ти се нај­де­фи­ци­тар­ни. Хи­рур­ги­ја­та ка­ко гран­ка е нај­пот­реб­на, таа се­кој­днев­но мо­же да се над­гра­ду­ва. Ис­тов­ ре­ме­но хи­рур­ги­ја­та е так­ва гран­ка ко­ја се­ко­гаш ба­ра не­ко­ја но­ви­на и се­ко­гаш оди во тр­ка со вре­ме­то. Во бол­ни­ца­та ќе се ра­бо­ти оп­шта хи­рур­ги­ја, плас­тич­на ре­кон­струк­тив­на хи­рур­ги­ја ко­ја и се­га ја ра­бо­ти­ме, ор­то­пе­ди­ја, тра­у­ма­то­ло­ги­ја, аб­до­ми­нал­ на хи­рур­ги­ја и си­те о­ни­е гран­ки што ги оп­фа­ќа хи­рур­ги­ја­та. Во но­ва­та бол­ни­ца се пла­ни­ра да би­дат вра­бо­те­ни о­ко­лу 60 но­ви ли­ца. Во пр­ва­та фа­за о­ко­лу 20 но­ви вра­бо­ту­ва­ња, а ос­та­на­ти­ те ко­га ќе се пуш­ти бол­ни­ца­та во фун­кци­ја. Нај­го­ле­ми­от дел од нив се и док­то­ри со ви­со­ко об­ра­зо­ва­ни­е,а дел ќе би­де ка­дар на­ме­нет за про­ши­ру­ва­ње на ме­наџ­мен­тот. Из­ми­на ед­на ус­пеш­на 2015 го­ди­на, кол­ку па­ци­ен­ти ла­ни по­ба­ра­а здрав­стве­ни ус­лу­ги во Не­у­ро­ме­ди­ка?

- Гор­ди сме на на­ши­от број на па­ци­ен­ти кој­што пос­то­ја­но рас­те. Од 2013 го­ди­на завр­шив­ме со 131.000 па­ци­ен­ти, во 2014 со 147.000 па­ци­ен­ти и 2015 го­ди­на со пре­ку 150.000 па­ци­ен­ти. Гор­ди сме и на пер­ма­нен­тни­от раст што го и­ма­ме и кој­што е сти­ мул за си­те вра­бо­те­ни во Не­у­ро­ме­ди­ка. Низ го­ди­ни­те се до­ка­

жав­ме ка­ко бренд на кој па­ци­ен­ти­те му ве­ру­ва­ат, а кој е из­гра­ден со ква­ли­тет­на и се­ри­оз­на ра­бо­та и за­то­а о­ва­а ус­пеш­на при­каз­на тра­е ве­ќе 24 го­ди­ни, од ју­ни 1992 го­ди­на од ко­га е фор­ми­ра­на по­лик­ли­ни­ка­та. На 25-го­диш­ни­на­та се на­де­вам де­ка ќе би­де ком­плет­но завр­ше­на на­ша­та бол­ни­ца и си­те од­де­ли ќе би­дат ста­ ве­ни во фун­кци­ја. Во Не­у­ро­ме­ди­ка ра­бо­тат пре­ку 100 вра­бо­те­ни, од ко­иш­то 90% се со ви­со­ко об­ра­зо­ва­ни­е, од­нос­но тоа се ле­ка­ри и ле­ка­ри-спе­ци­ја­лис­ти, кои пер­ма­нен­тно се до­е­ду­ци­ра­ат. Ток­му о­вој е­ду­ци­ран ка­дар не пра­ви да би­де­ме пре­поз­нат­ли­ви на о­ви­е прос­то­ри. Не­у­ро­ме­ди­ка, ис­то та­ка, е си­но­ним на ква­ли­тет­на ди­ јаг­нос­тич­ка про­це­ду­ра во рам­ки­те на Бал­кан­ски­от ре­ги­он. И­ма­ ме па­ци­ен­ти кои не се од Ма­ке­до­ни­ја, до­а­ѓа­ат од Ко­со­во и Јуж­на Ср­би­ја, Ал­ба­ни­ја, ду­ри и од Гр­ци­ја и Бу­га­ри­ја ка­де што здрав­ство­ то е на ви­со­ко ни­во и во сог­лас­ност со свет­ски­те трен­до­ви, но се­пак ги ко­рис­тат на­ши­те ус­лу­ги. Не­у­ро­ме­ди­ка ја има уш­те во не­кол­ку гра­до­ви во Ма­ке­до­ни­ја. Кои се тие и кои се ва­ши­те ид­ни пла­но­ви?

- Во Ма­ке­до­ни­ја сме при­сут­ни не са­мо во Скоп­је, ту­ку и во уш­те че­ти­ри гра­да: во Би­то­ла и во Те­то­во, кои се ре­ги­о­нал­ни ди­јаг­нос­тич­ки цен­три и по­лик­ли­нич­ки де­ло­ви во Штип и Ку­ ма­но­во. Но, Не­у­ро­ме­ди­ка е го­лем хол­динг кој­што е при­су­тен во ре­чи­си си­те бал­кан­ски др­жа­ви и тоа во Ср­би­ја, во Бу­га­ри­ја и во Гр­ци­ја во раз­ни биз­ни­си. Ние и во рам­ки­те на Ма­ке­до­ни­ја и­ма­ме дру­ги биз­ни­си и се дел од на­ши­от хол­динг, са­мос­тој­ни фир­ми во кои ра­бот­но се ан­га­жи­ра­ни уш­те 50 дру­ги ли­ца. Во о­ви­е фир­ми се ја­ву­ва­ме ка­ко чис­то ма­ке­дон­ски бренд или ка­ко фир­ма-ин­вес­ти­тор што ги зас­та­пу­ва­ме. Во Бу­га­ри­ја ра­бо­ти­ме во хо­те­ли­ер­ство­то, а во Ср­би­ја со из­воз на ква­ли­тет­ни ма­ке­ дон­ски ви­на. Ние го пре­зен­ти­ра­ме тоа што е нај­доб­ро­то од Ма­ ке­до­ни­ја. Тесно повр­за­но со здрав­је­то е спор­тот. Не­у­ро­ме­ ди­ка е дел од спор­тски­те ак­тив­нос­ти во зем­ја­ва. На кои реп­ре­зен­та­ци­и кон­крет­но сте ме­ди­цин­ско о­без­бе­ду­ва­ње?

- Не­у­ро­ме­ди­ка во де­лот на спор­тот е пре­поз­нат­лив бренд на си­те спор­тски нат­пре­ва­ри и ма­ни­фес­та­ци­и кои ги поддр­жу­ва­ме. Ние сме ме­ди­цин­ско о­без­бе­ду­ва­ње на Фуд­бал­ ска­та реп­ре­зен­та­ци­ја на Ма­ке­до­ни­ја, на Ра­ко­мет­на­та фе­де­ ра­ци­ја на Ма­ке­до­ни­ја, на Скоп­ски­от ма­ра­тон и на го­лем број дру­ги спор­тски тур­ни­ри и нас­та­ни. Ис­то та­ка сме ме­ди­цин­ско о­без­бе­ду­ва­ње и на до­бар де­ла на спор­тски клу­бо­ви, ка­ко што е фуд­бал­ски­от клуб Ра­бот­нич­ки, на ра­ко­мет­ни­от клуб Ра­бот­ нич­ки, на жен­ска­та ра­ко­мет­на реп­ре­зен­та­ци­ја и раз­но раз­ни тур­ни­ри. Се­то тоа не пра­ви гор­ди, ние ин­вес­ти­ра­ме во спор­тот и сме не­го­ви поддр­жу­ва­чи, би­деј­ќи јас ка­ко ди­рек­тор и ме­на­ џер­ски­от тим го са­ка­ме спор­тот и сме дос­та ак­тив­ни. Се­то тоа ни да­ва при­ви­ле­ги­ја да би­де­ме пре­зен­те­ри на ма­ке­дон­ско­то здрав­ство и пре­зен­те­ри на здрав жи­вот, кој дос­та вре­ме го фор­си­ра­ме ка­ко на­ша и­де­о­ло­ги­ја и кам­па­ња. Нас­ко­ро ќе пла­ си­ра­ме но­ва сов­ре­ме­на а­лат­ка - мо­бил­на ап­ли­ка­ци­ја ко­ја ќе би­де на не­кој на­чин он­лајн ле­кар­, со ко­ја се­кој чо­век ќе има ед­нос­тав­но ре­че­но здрав­ствен во­дич за во­де­ње на здрав жи­ вот во сво­јот смар­тфон. фо­то: Д, Мит­рев­ски но­ви­нар­: Ва­лен­ти­на МАР­ЈА­НО­ВИЌ

5

6

Посета на менаџерскиот активности на

тим на градежните Болницата Неуромедика

7

Мо­бил­на ап­ли­к а­ци­ја за Ва­ши­те an­dro­id и iPhone те­ле­фо­ни

8

На ва­ши­те смар­тфо­ни мо­же бес­плат­но да ја сим­не­те и ин­ста­ли­ра­те Ne­u­ro­me­di­ca - мо­ бил­на­та ап­ли­ка­ци­ја ко­ја ќе ви слу­жи ка­ко Ваш On­li­ne Doc­tor 24/7.

Ne­u­ro­me­di­ca е се­ко­гаш че­кор нап­ред и пр­ва во ре­ги­ о­нот нап­ра­ви сво­ја мо­бил­на ап­ли­ка­ци­ја ко­ја има нај­сов­ре­ ме­ни а­лат­ки за во­де­ње и прак­ ти­ку­ва­ње на здрав жи­вот. Со о­ва­а ап­ли­ка­ци­ја лес­но пре­ку ва­ши­от смар­тфон мо­же да во­ ди­те ком­плет­на гри­жа за ва­ше­ то здрав­је.

По­ба­рај­те ја ап­ли­к а­ци­ја­та на

Нов EMG апарат во Neuromedica Од­де­лот за Нев­ро­ло­ги­ја во Ne­u­ro­me­di­ca има нов EMG а­па­рат со нај­сов­ре­ме­ни ди­јаг­нос­тич­ки мож­нос­ти Е­лек­тро­ми­о­нев­рог­ра­фи­ја е ди­јаг­нос­тич­ка про­це­ду­ра со ко­ја се ди­јаг­нос­ти­ци­ра­ат за­бо­лу­ва­ња на пе­ри­фер­ни­те нер­ви и мус­ку­ли­те, и­нер­ви­ра­ни од пе­ри­фер­ни­те нер­ви. Са­ма­та ме­то­да се сос­то­и од два де­ла: • Во пр­ви­от дел од ис­пи­ту­ва­ње­то, со по­мош на т.н повр­шин­ски е­лек­тро­ди се ме­рат сен­зи­тив­ни­те и моторните бр­зи­ни на спро­ве­ду­ва­ње на пе­ри­фер­ни­те нер­ви и врз ос­но­ва на до­би­е­ни­те вред­нос­ти, се про­це­ну­ва од ка­ков вид е ош­те­ту­ва­ње­то на пе­ри­фер­ни­от нер­в, т. е. да­ли е ош­те­ту­ва­ње­то на нер­ви­те од де­ми­е­ли­ни­зи­рач­ка или од ак­сон­ска при­ро­да, со што во из­вес­на ме­ра се о­воз­мо­жу­ва пред­ви­ду­ва­ ње на на­та­мош­ни­от тек на бо­лес­та и мож­нос­та за о­по­ра­ву­ва­ње и ре­ге­не­ра­ци­ја на нер­вот и пов­тор­но вра­ќа­ње на не­го­ви­те фун­кци­и.

• Вто­ри­от дел од про­це­ду­ра­та се сос­то­и во ис­пи­ту­ва­ње на мус­ку­ли­те. Ис­ти­от се из­ве­ду­ва со у­пот­ 9 ре­ба на т.н иг­лес­ти е­лек­тро­ди. Врз ос­но­ва на до­би­е­ни­те по­тен­ци­ја­ли, кои се испишуваат на ек­ра­нот на а­па­ра­тот, при сте­пе­нес­та кон­трак­ци­ја на мус­ку­лот, ка­ко и врз ос­но­ва на зву­кот што се про­из­ве­ду­ва при са­ма­та мус­кул­на кон­трак­ци­ја, мо­же да се зак­лу­чи да­ли се ра­бо­ти за при­мар­но ми­о­ге­но за­бо­лу­ва­ ње од­нос­но ми­о­па­ти­ја или ста­ну­ва збор за се­кун­дар­но ош­те­ту­ва­ње на мус­ку­ли­те, ка­ко пос­ле­ди­ца на за­бо­лу­ва­ње на пе­ри­фер­ни­от нер­вен сис­тем. Со по­мош на EMG ме­то­да­та, мо­же да се ди­јаг­нос­ти­ци­ра­ат и за­бо­лу­ва­ња на нев­ро-мус­кул­на­та си­нап­са, ка­ко што е стек­на­та ав­то­и­му­на Mi­jas­te­ni­a Gra­vis, ка­ко и дру­ги слич­ни за­бо­лув­ања, кои го за­ фаќа­ат пре-од­нос­но пост-си­нап­тич­ки­от дел нев­ро-мус­кул­на­та си­нап­са.

02/3 133-313

Poliklinika Neuromedica

neuromedica@neuromedica.com.mk

Приказ на случај

Спец. д-р. Ан­тон Кла­до­раб­ски

Каротидна болест

Дисекција на каротидна артерија

10

Ка­ро­тид­на бо­лест е за­бо­лу­ва­ње на ка­ро­тид­ни­те ар­те­ри­и кое се ка­рак­те­ри­зи­ра со по­ја­ва на мас­ни нас­ ла­ги - пла­ки на ѕи­до­ви­те на ар­те­ри­и­те. Од се­ко­ја стра­на на вра­тот има по ед­на т.н. за­ед­нич­ка ка­ро­тид­на ар­те­ри­ја ко­ја се де­ли на две гран­ки внат­реш­на и над­во­реш­на. О­бе­ те внат­реш­ни ар­те­ри­и у­чес­тву­ва­ат во вас­ку­ла­ри­за­ци­ја­та на мо­зо­кот, до­де­ка над­во­реш­ни­те гран­ки у­чес­тву­ва­ат во снаб­ду­ва­ње на крв – вас­ку­ла­ри­за­ци­ја на ли­це­то, вра­тот и скал­пот. За­бо­лу­ва­ње­то на ка­ро­тид­ни­те ар­те­ри­и е од се­ри­ о­зен ка­рак­тер­, би­деј­ќи мо­же да до­ве­де до тран­зи­тор­ни ис­хе­мич­ни а­та­ки и мо­зо­чен у­дар­, кој­што до­ве­ду­ва до и­ре­вер­зи­бил­но ош­те­ту­ва­ње на мо­зо­кот. Ге­не­рал­но, ова за­бо­лу­ва­ње поз­на­то е уш­те и ка­ко а­те­рос­кле­ро­за на ка­ро­тид­ни­те ар­те­ри­и. Нај­чес­ти ри­зик фак­то­ри за неј­зи­но по­ја­ву­ва­ње се: ста­рост, фа­ми­ли­јар­на оп­то­ва­ре­ност, ви­со­ки вред­нос­ти на хо­лес­те­рол, пу­ше­ ње­то, о­без­нос­та, ви­со­ки­от кр­вен при­ти­сок. Пла­ки­те во ка­ро­тид­ни­те ар­те­ри­и мо­же да до­ве­дат до сте­но­за и до

на­ма­лен до­ток на крв бо­га­та со кис­ло­род во мо­зо­кот или да до­ве­дат до то­тал­на ок­лу­зи­ја и по­ја­ва на мо­зо­ чен у­дар­. Во по­чет­ни­те ста­ди­у­ми на бо­лес­та ко­га не­ма го­ле­мо стес­ну­ва­ње на лу­ме­нот на крв­ни­те са­до­ви па­ ци­ен­тот мо­же да би­де без сим­пто­ми се до­де­ка не нас­ та­не кри­тич­но стес­ну­ва­ње(нај­чес­то при ок­лу­зи­ја над 70% од лу­ме­нот на крв­ни­от сад) кое мо­же да до­ве­де до тран­зи­тор­на ис­хе­мич­на а­та­ка (ТИА) или при пот­тпол­на ок­лу­зи­ја до мо­зо­чен у­дар­. Сим­пто­ми­те при ТИА се ре­ вер­зи­бил­ни и тра­ат од не­кол­ку ми­ну­ти до не­кол­ку ча­са (наг­ла по­ја­ва на сла­бост на ли­це, ра­це, но­зе кое е од мин­лив ка­рак­тер­, по­ре­ме­ту­ва­ње на го­вор­, вр­тог­ла­ви­ца, гла­во­бол­ка). Од дру­га стра­на пак, сим­пто­ми­те при мо­зо­ чен у­дар­, мо­же да би­дат го­ре­на­ве­де­ни­те, но се нај­чес­то не­ре­вер­зи­бил­ни. Ди­ај­гнос­тич­ки ме­то­ди кои се ко­рис­тат за е­ва­лу­а­ ци­ја на ка­ро­тид­на­та бо­елст се: Ул­траз­вук на ка­ро­тид­ни­те ар­те­ри­и, це­реб­рал­на ан­ги­ог­ра­фи­ја, КТ ан­ги­ог­ра­фи­ја и МР ан­ги­ог­ра­фи­ја.

При­каз на слу­чај:

Па­ци­ент на 63 год. воз­раст се ја­ву­ва на прег­лед по­ра­ди ло­шо ре­гу­ли­ран кр­вен при­ти­сок. Не се жа­ли на суб­јек­тив­ни те­го­би ос­вен на пов­ре­ме­ни гла­во­бол­ки. Не­

ги­ра ми­на­ти за­бо­лу­ва­ња од ин­те­рес. Кај па­ци­ен­тот од ди­ јаг­нос­тич­ки ис­ле­ду­ва­ња нап­ра­ве­ни се ехо кардиографија и доп­лер ул­траз­вуч­на е­ва­лу­а­ци­ја на крв­ни­те са­до­ви на вра­тот.

11

Сл. 1 На сли­ка­та јас­но мо­же да се ви­ди про­ме­на на дес­ на­та ка­ро­тид­на ар­те­ри­ја ко­ја пре­диз­ви­ку­ва зна­чи­тел­но стес­ну­ва­ње на лу­ме­нот, при што на прв пог­лед на­ли­ку­ва на пла­ка. Нап­ра­ве­но е и доп­лер ис­ле­ду­ва­ње кое мо­же да се ви­де на след­на­та сли­ка при ко­ја се до­би­ва­ат бр­зи­ни ПС 230см/с кои од­го­ва­ра­ат на сте­но­за над 80%.

ко­иш­то се од нап­ра­ве­на­та КТ ка­ро­ти­догр­фи­ја (сли­ка 3 и сли­ка 4), јас­но мо­же да се ви­ди де­ка ста­ну­ва збор за ди­сек­ци­ја на дес­на­та ка­ро­тид­на ар­те­ри­ја. Ди­сек­ци­ја­та всуш­ност претс­та­ву­ва ош­те­ту­ва­ње на по­е­ди­неч­ни­те сло­ е­ви на ѕи­дот на ар­те­ри­ја­та и нав­ле­гу­ва­ње на крв по­ме­ѓу сло­е­ви­те на ѕи­дот на крв­ни­те са­до­ви. Нај­чес­то о­ва­а сос­ тој­ба се срет­ну­ва кај пов­ре­ди во пре­де­лот на врат­на­та ре­ги­ја, при што е нај­чес­та при­чи­на за мо­зо­чен у­дар кај по­пу­ла­ци­ја­та пом­ла­да од 50 го­ди­ни. По­рет­ко, ди­сек­ци­и­те на ка­ро­ти­ди нас­та­ну­ва­ат спон­та­но пос­ле 50-год. од жи­ во­тот.

Сл. 3

Сл. 2 Врз ос­но­ва на нап­ра­ве­ни­те ис­ле­ду­ва­ња кај па­ци­ ен­тот и по­ра­ди се­ри­оз­нос­та на на­о­дот му е пред­ло­же­ но да се нап­ра­ви КТ ан­ги­ог­ра­фи­ја. На след­ни­те две сли­ки

Сл. 4 Кај па­ци­ен­тот е пред­ло­же­но да се нап­ра­ви о­пе­ра­ ти­вен за­фат или ин­ва­зив­на ин­тер­вен­ци­ја со пла­си­ра­ње на стент.

12

13

Д-р А­лек­сан­дра Ди­мо­ва спе­ци­ја­лист ор­то­пед

14

OСТЕОПОРОЗА ТИВКА БОЛЕСТ

Нај­мал­ку ед­на од 3 же­ни, и е­ден од 5 ма­жи стра­да­ ат од ос­те­о­по­ро­тич­ни скр­ше­ни­ци во те­кот на сво­јот жи­ во­тен век. Што всуш­ност е ос­те­о­по­ро­за­та? Ос­те­о­по­ро­за прет­ста­ву­ва за­бо­лу­ва­ње на кос­ки­ те при што до­а­ѓа до на­ма­лу­ва­ње на кос­ке­на­та ма­са, гу­бе­ ње на ми­не­рал­на­та гус­ти­на на кос­ки­те, ка­ко и на нив­на­та нор­мал­на ар­хи­тек­ту­ра. Со тоа кос­ки­те ста­ну­ва­ат фра­гил­ ни и зна­чи­тел­но рас­те ри­зи­кот од скр­ше­ни­ци.

Во те­кот на жи­во­тот кос­ке­ни­от мат­рикс се на­о­ ѓа во пос­то­ја­на сос­тој­ба на ре­мо­де­ли­ра­ње (о­ко­лу 10% од кос­ке­но­то тки­во е во про­цес на ре­мо­де­ла­ци­ја во се­кој мо­мент). Тоа зна­чи де­ка се ре­сор­би­ра ста­ро­то кос­ке­но тки­во (со по­мош на клет­ки на­ре­че­ни ос­те­ок­лас­ти), и се соз­да­ва но­во кос­ке­но тки­во (со по­мош на клет­ки на­ре­че­ ни ос­те­об­лас­ти). Ко­га ќе дој­де до дис­ба­ланс по­ме­ѓу о­ви­е два про­це­си всуш­ност до­а­ѓа до по­ро­за на кос­ки­те. Зна­ чи­тел­но вли­ја­ни­е на кос­ке­на­та ре­ор­пци­ја и ре­соз­да­ва­ње има хор­мо­нот ес­тро­ген, а важ­на у­ло­га има и ме­та­бо­лиз­ мот на кал­ци­у­мот и ви­та­ми­нот Д. По­ак­ти­вен ме­та­бо­ли­зам има та­ка­на­ре­че­на­та тра­бе­ку­лар­на (спон­ги­оз­на) кос­ка, ко­ја се на­о­ѓа на кра­е­ви­те од дол­ги­те кос­ки и во прш­лен­ ски­те те­ла, и за­то­а ток­му ту­ка е нај­го­ле­ма­та пре­дис­по­зи­ ци­ја за ос­те­о­по­ро­тич­ни скр­ше­ни­ци. Гу­бе­ње­то на кос­ке­на­та ма­са не да­ва ни­как­ви сим­пто­ми, сè до­де­ка не дој­де до скр­ше­ни­ца на кос­ка­та. За­то­а ос­те­о­по­ро­за­та се на­ре­ку­ва “тив­ка бо­лест”. Же­ни­те се да­ле­ку поп­ре­дис­по­ни­ра­ни кон по­ја­ ва­та на ос­те­о­по­ро­за во од­нос на ма­жи­те, што пред се’ се дол­жи на па­дот на ет­ро­ге­нот во пе­ри­о­дот на ме­но­па­у­за. Кај ма­жи­те ис­то та­ка па­дот на тес­тос­те­ро­нот со те­кот на воз­рас­та во­ди кон пре­дис­по­ни­ра­ност за ос­те­о­по­ро­за. Но за­гу­ба­та на кос­ке­на­та ма­са ко­ја за­поч­ну­ва не­ка­де кон сре­ди­на­та на 30-ти­те го­ди­ни од жи­во­тот е со мно­гу по­го­ ле­ма бр­зи­на кај же­ни­те, ка­ко што вле­гу­ва­ат во ме­но­па­у­за број­ка­та рас­те до 2-3% гу­би­ток на кос­ке­на ма­са го­диш­но. Пок­рај по­лот и воз­рас­та пос­то­јат и дру­ги ри­зик фак­то­ри за по­ја­ва­та на ос­те­о­по­ро­за. Во нив спа­ѓа­ат сит­ на­та те­лес­на град­ба, пу­ше­ње­то, ек­сце­сив­но кон­зу­ми­ра­ ње ал­ко­хол, дол­гот­рај­на у­пот­ре­ба на гли­ко­кор­ти­кос­те­ро­

ид­ни ле­ко­ви, за­бо­лу­ва­ња на гас­тро­ин­тес­ти­нал­ни­от тракт кои до­ве­ду­ва­ат до на­ма­ле­на ре­сор­пци­ја на хран­ли­ви­те ма­те­ри­и, за­бо­лу­ва­ња на ти­ро­ид­на­та жлез­да со неј­зи­на на­ма­ле­на фун­кци­ја, фа­ми­ли­јар­на ис­то­ри­ја за ос­те­о­по­ро­ за, не­ко­и ав­то­и­му­ни за­бо­лу­ва­ња итн. Ти­пич­но за скр­ше­ни­ци­те кои нас­та­ну­ва­ат кај ос­ те­о­по­ро­тич­ни­те кос­ки е што за нив е пот­реб­но са­мо деј­ ство на ма­ла си­ла, нез­на­чи­те­лен пад, па ду­ри и те­жи­на­та на соп­стве­на­та те­лес­на ма­са. Нај­чес­то од ос­те­о­по­ро­тич­ ни скр­ше­ни­ци стра­да­ат прш­ле­ни­те – при што пос­ле­дич­ но се ја­ву­ва­ат бол­ки во гр­бот, згр­ба­ве­ност и на­ма­лу­ва­ ње на те­лес­на­та ви­си­на. Ис­то та­ка пре­дис­по­ни­ра­ни кон скр­ше­ни­ци се кол­ко­ви­те и под­лак­ти­ци­те во пре­дел на рач­ни­те згло­бо­ви. Скр­ше­ни­ци­те на кол­ко­ви­те се о­со­бе­но се­ри­оз­на ком­пли­ка­ци­ја, би­деј­ќи чес­то ба­ра­ат хи­рур­шки трет­ман и но­сат ри­зик од дла­бо­ка вен­ска тром­бо­за на но­ зе­те, ка­ко и бе­лод­роб­на ем­бо­ли­ја. За пре­вен­ци­ја на ос­те­о­по­ро­за­та е о­со­бе­но важ­ но да се из­гра­ди цврс­та кос­ке­на ма­са во те­кот на дет­ство­ то и ад­лос­цен­ци­ја­та (со а­дек­ва­тен внес на кал­ци­ум и Д ви­та­мин и со­од­вет­на фи­зич­ка ак­тив­ност). Пи­кот на кос­ ке­на­та ма­са се пос­тиг­ну­ва на воз­раст од 16-20 го­ди­ни кај жен­ски­от и 20-25 го­ди­ни кај маш­ки­от пол. За­то­а за ос­те­ о­по­ро­за­та се ве­ли де­ка е пе­ди­јат­рис­ка бо­лест со ге­ри­јат­ рис­ки пос­ле­ди­ци.

Ди­јаг­нос­ти­ци­ра­ње­то на ос­те­о­по­ро­за­та се ба­ зи­ра на спе­ци­јал­на ме­то­да ко­ја ко­рис­ти нис­ка до­за на јо­ни­зи­рач­ко зра­че­ње и прет­ста­ву­ва зла­тен стан­дар­д во ди­јаг­нос­ти­ка­та и сле­де­ње­то на ос­те­о­по­ро­за­та.Таа ме­то­ да се на­ре­ку­ва кос­ке­на ден­зи­то­мет­ри­ја или DE­XA скен и со неа се од­ре­ду­ва ми­не­рал­на­та гус­ти­на на кос­ки­те на не­кол­ку ло­ка­ци­и (стан­дар­дно на ни­во на лум­ба­лен р­бет, кол­ко­ви и ра­чен зглоб). Со ден­зи­то­мет­ри­ја­та се до­би­ва­ ат по­да­то­ци за ми­не­рал­на­та гус­ти­на на кос­ки­те спо­ре­де­ но со таа на млад а­дулт во пи­кот на кос­ке­на ма­са, ка­ко и спо­ре­де­но со про­сеч­на­та гус­ти­на на ис­та­та воз­раст ка­ко ске­ни­ра­ни­от па­ци­ент. Ис­то та­ка се од­ре­ду­ва ри­зи­кот од ос­те­о­по­ро­тич­ни скр­ше­ни­ци во на­ред­ни­те 10 го­ди­ни. Со ре­дов­ни пос­ле­до­ва­тел­ни ден­зи­то­мет­рис­ки прег­ле­ди мо­ же­ме да го сле­ди­ме е­фек­тот од ор­ди­ни­ра­на­та те­ра­пи­ја за ос­те­о­по­ро­за­та. Ос­те­о­по­ро­за­та се тре­ти­ра со ле­ко­ви од гру­ па­та на би­фос­фо­на­та­и, но се­ко­гаш во ком­би­на­ци­ја со пре­па­ра­ти на кал­ци­ум и ви­та­мин Д, ка­ко и со про­ме­на на жи­вот­ни­от стил во сми­сол на прех­рам­бе­ни­те на­ви­ ки, но и во сми­сол на фи­зич­ки ак­тив­нос­ти и веж­би. Ос­ нов­на цел на трет­ма­нот е да се спре­чи нај­се­ри­оз­на­та пос­ле­ди­ца од ос­те­о­по­ро­за­та – скр­ше­ни­ца­та, и да се о­без­бе­ди по­до­бар ква­ли­тет на жи­вот ду­ри и во по­од­ ми­на­та воз­раст.

15

ОРАЛНАТА ХИГИЕНА КАЈ ДЕЦАТА 16

Негата на детските заби започнува веќе со никнување на првите бебешки запчиња, а улогата на родителите во смисла на информираност и формирање на правилни навики во исхраната и хигиената се од клучно значење. Сите светски трендови од оваа област се усмерени кон превентива на забните заболувања, а со тоа овозможувајќи му на детето со насмевка да доаѓа кај стоматолог, не подложувајќи се на покомплицирани процедури. Ме­ѓу­то­а, не­ко­и заб­лу­ди и греш­ки сè уш­те се при­сут­ни, па еве не­кол­ку со­ве­ти ка­ко да ги ис­пра­ви­ме.

1. Млеч­ни­те за­би не­ма пот­ре­ба да се поп­ра­ва­ат Ка­ри­е­сот чес­то се ја­ву­ва ве­ќе од вто­ра­та го­ди­на, па и по­ра­но, а при­то­а пог­реш­но е мис­ле­ње­то де­ка не­ма пот­ре­ба да се са­ни­ра­ат би­деј­ќи млеч­ни­те за­би по­се­ка­ко ќе ис­пад­нат во пе­ри­о­дот на фи­зи­о­лош­ка сме­на на за­ би­те. Важ­но е да се зна­е де­ка пр­ви­те за­би у­чес­тву­ва­ат во раз­во­јот на го­во­рот, од­гри­зу­ва­ње на хра­на­та и се дел од ес­тет­ски­от из­глед на де­те­то при што и­ма­ат го­лем у­дел во пе­ри­о­дот на со­ци­ја­ли­за­ци­ја и пси­хо­лош­ко о­са­мос­то­ ју­ва­ње пре­ку дру­же­ње­то со дру­ги­те де­ца. Пред­вре­ме­но­то гу­бе­ње на млеч­ни­те за­би до­ве­ду­ ва до неп­ра­вил­нос­ти во заг­ри­зот на де­те­то и пот­ре­ба од ис­пра­ву­ва­ње на ис­ти­от со ор­то­дон­тски а­па­рат­чи­ња. Не­ле­че­ни­те млеч­ни за­би се из­вор на хро­нич­ни ин­ фек­ци­и, а ис­тов­ре­ме­но мо­же и да го ош­те­тат за­че­то­кот на трај­ни­от заб кој е во фа­за на фор­ми­ра­ње, а се на­о­ѓа не­пос­ред­но над млеч­но­то зап­че.

2. Де­те­то са­мо си ги мие за­би­те Фи­на­та мо­то­ри­ка ко­ја е пот­реб­на да се раз­ви­е за де­те­то са­мо да мо­же де­тал­но да си ги из­ми­е за­би­те се раз­ ви­ва се до 7 – 8 ма го­ди­на. Зна­чи во претходниот пе­ри­од, ту­ка се ро­ди­те­ли­те кои пре­ку иг­ра тре­ба да го пра­ват тоа

за­ед­но со сво­и­те де­ца, а при­то­а на крај се­ко­гаш про­ве­ру­ вај­ќи ка­ко се из­ми­е­ни запчињата. Ка­ко што де­чи­ња­та со тек на вре­ме­то у­чат ка­ко да ко­рис­тат при­бор за ру­ча­ње, са­ми да се об­ле­ку­ва­ат и сл. со по­мош на ро­ди­те­ли­те ќе ја на­у­чат и о­ва­а тех­ни­ка. За по­че­ток, до­вол­но е ми­е­ње на запчи­ња­та на­ут­ро и на­ве­чер­, со пас­та и чет­кич­ка при­ла­ го­де­на на воз­рас­та, а кај пос­та­ри­те де­ца доб­ро е ми­е­ње­то да се прак­ти­ку­ва пос­ле се­кој об­рок до­кол­ку се во мож­ ност. Ко­га се во пра­ша­ње пр­ви­те зап­чи­ња, чис­те­ње­то се вр­ши со га­зич­ка на­мо­та­на о­ко­лу прс­тот на ро­ди­те­лот, и на тој на­чин се чис­тат зап­чи­ња­та. Важ­но е де­те­то да стек­ не на­ви­ка за ми­е­ње на за­би пред да из­ник­нат трај­ни­те.

ки­се­ли­ни кои ја раз­ло­жу­ва­ат заб­на­та глеѓ и пре­диз­ви­ ку­ва­ат ка­ри­ес. По­ра­ди тоа тре­ба да се из­бег­ну­ва­ат ка­ра­ ме­ли­те, бом­бо­ни­те, чо­ко­лат­ца­та ме­ѓу об­ро­ци­те, а да се по­тен­ци­ра цврс­та и аб­ра­зив­на хра­на ка­ко што е све­жо­то о­вош­је и зе­лен­чук-ја­бол­ка, мор­ков и сл. кои се чис­та­чи на зап­чи­ња­та.

4. Дол­гот­рај­на из­ло­же­ност на зап­чи­ња­та на на­пи­то­ци со јаг­ле­ни хид­ра­ти Ис­то та­ка зна­ча­ен фак­тор во нас­та­ну­ва­ње­то на ка­ ри­ес е дол­гот­рај­нос­та на вне­су­ва­ње на јаг­ле­хид­ра­ти во кон­ти­ну­и­ран пе­ри­од во те­кот на де­нот. Вак­ви­те на­ви­ки до­ве­ду­ва­ат до нас­та­ну­ва­ње на цир­ку­ла­рен ка­ри­ес кој со го­ле­ма бр­зи­на ги за­фа­ќа си­те пред­ни за­би, прет­ста­ву­ва ес­тет­ски проб­лем, из­вор на бол­ка и сериозни ком­пли­ка­ ци­и за де­те­то.

5. Ќе о­ди­ме на сто­ма­то­лог ко­га ќе има пот­ре­ба од тоа, или пак, aко не си до­бар ке те но­сам на за­бо­ле­к ар­!

3. Кон­су­ми­ра­ње на слат­ки Поз­на­то е де­ка чо­ко­лат­ца­та и др. слат­ки про­дук­ти се при­чи­ни­тел на за­бен ка­ри­ес, но тоа на што тре­ба да се вни­ма­ва е фрек­фен­ци­ја­та, т.е чес­то­та­та на вне­су­ва­ње на ис­ти­те во те­кот на де­нот, со што континуирано им до­ту­ ра­ме хра­на на бак­те­ри­и­те кои го пре­диз­ви­ку­ва­ат заб­ни­от ка­ри­ес, раз­ло­жу­вај­ќи ги јаг­ле­ни­те хид­ра­ти и соз­да­вај­ќи

Пр­ва­та по­се­та на сто­ма­то­лог е на­ји­де­ал­но ако би­ де уш­те де­те­то пред да на­пол­ни 2 го­ди­ни. Не­оп­ход­но е раз­го­во­ри­те на те­ма сто­ма­то­лош­ки ин­тер­вен­ци­и во дет­ ско оп­кру­жу­ва­ње да би­дат а­фир­ма­тив­ни, и ни­ка­ко да не слу­жат ка­ко за­ка­на при дис­цип­ли­ни­ра­ње­то на де­ца­та. Де­те­то тр­ба да го при­фа­ти о­де­ње­то на сто­ма­то­лог ка­ко пре­вен­тив­на пос­тап­ка, ме­тод за одр­жу­ва­ње на здрав­је­ то на за­би­те, а не да го до­жи­ву­ва ка­ко из­вор на бол­ка и неп­ри­јат­нос­ти. Запаметете, ни­ти ед­но де­те не се ра­ѓа со страв од сто­ма­то­лог. На­ред­ни­от че­кор е сто­ма­то­ло­гот да би­де тр­пе­лив со де­те­то, да го за­поз­на­е со сво­ја­та ор­ди­ на­ци­ја, да од­го­во­ри на си­те пра­ша­ња од ро­ди­те­ли­те и да се да­дат со­ве­ти за пра­вил­но одр­жу­ва­ње на о­рал­на­та хи­ ги­е­на на нив­но­то де­те. Кон­тро­ли тре­ба да се о­ба­ву­ва­ат на се­ко­и 6 ме­се­ци. Док­тор на сто­ма­то­ло­ги­ја Д-р Бил­ја­на За­та­ра­кос­ка Пет­ров­ска

17

Континуирана медицинска едукација

Есенски Стручен состанок - Скопје 2015 18

На 20.10.2015 во Кон­грес­на­та са­ла на Со­бор­ ни­от храм Св. Кли­мент Ох­рид­ски се одр­жа вто­ри­от Не­у­ро­ме­ди­ка Стру­чен сос­та­нок. Ка­ко што на­по­ме­нав­ме ла­ни, ко­га се одр­жа пр­ви­от Стру­чен сос­та­нок во нашата ор­га­ни­за­ци­ја, де­ка о­вој нас­тан ќе се из­гра­ди ка­ко тра­ди­ци­о­на­ лен, на кој е­ми­нен­тни док­то­ри пре­да­ва­чи ќе го спо­де­лу­ва­ат сво­е­то зна­е­ње и ис­кус­тва со сво­и­те ко­ле­ги док­то­ри од це­ла Ма­ке­до­ни­ја се­ко­ја го­ди­на во ок­том­ври. На лан­ски­от Стру­чен сос­та­нок и­ма­ ше о­ко­лу 150 слу­ша­те­ли со што пос­та­на нај­по­се­ тен нас­тан од о­вој вид. На овој Стручен состанок ја надминавме о­ва­а број­ка со што ја дос­тиг­нав­ме цел­та, а таа е Струч­ни­те сос­та­но­ци на Не­у­ро­ме­ди­ка да би­дат нас­та­ни на кои со за­до­вол­ство се­кој док­тор ќе са­ ка да би­де у­чес­ник. На о­вој нас­тан и­ма­ше о­ко­лу 200 слу­ша­те­ли од кој нај­го­лем дел беа ме­ди­цин­

ски ли­ца и тоа док­то­ри спе­ци­ја­лис­ти и док­то­ри оп­шта прак­са. Ог­ром­но за­до­вол­ство ни бе­ше што слу­ша­ те­ли­те беа од по­ве­ќе гра­до­ви и од раз­лич­ни ме­ди­ цин­ски ин­сти­ту­ци­и. И­мав­ме слу­ша­те­ли од Скоп­је, Би­то­ла, При­леп, Ве­лес, Ка­ва­дар­ци, Ку­ма­но­во, Те­то­ во, Стру­га, Про­биш­тип и др. Пре­да­ва­чи и те­ми на Струч­ни­от сос­та­нок беа: Проф. Д-р Ме­то­ди Чеп­ре­га­нов – Тем­по­рал­ ни и ек­стра­тем­по­рал­ни лоб­ни е­пи­леп­си­и Проф. Д-р Ми­од­раг Вр­ча­ков­ски – Дис­кус хер­ни­и – МР или КТ? Прим. Д-р Доб­ри­ла Ан­до­нов­ска – При­ме­на на Pi­tan­quy – ева ме­то­да за ко­рек­ци­ја на а­у­ри­ку­ лар­на про­ми­нен­ци­ја. Се гле­да­ме до­го­ди­на на тре­ти­от Не­у­ро­ме­ ди­ка Стру­чен сос­та­нок!

Континуирана медицинска едукација

Стручен состанок - Битола 2015 На 15.12.2015 во Би­то­ла се одр­жа Стру­чен сос­та­нок во ор­га­ни­за­ци­ја на Не­у­ро­ме­ди­ка. На Струч­ни­от сос­та­нок у­чес­тву­ва­а по­ве­ќе од 170 док­ то­ри од пе­ла­го­нис­ки­от ре­ги­он. Струч­ни­от сос­та­нок бе­ше пос­ве­тен на 4 те­ми од об­лас­та на ра­ди­ло­ги­ ја­та, нев­ро­ло­ги­ја­та, ре­у­ма­то­ло­ги­ја­та и плас­тич­на­та хи­рур­ги­ја. Тоа се те­ми со кои што се сре­ќа­ва­ме во се­кој­днев­на­та прак­са во ра­бо­та­та во Не­у­ро­ме­ди­ка, ка­де што док­то­ри­те-слу­ша­те­ли ќе би­дат во мож­ ност да слуш­нат ко­рис­ни ин­фор­ма­ци­и од ек­спер­ти и ка­ко из­гле­да­ат тие проб­ле­ма­ти­ки – из­ја­ви ди­рек­ то­рот на Не­у­ро­ме­ди­ка Д-р Е­мил Уг­ри­нов­ски. Про­фе­со­рот Д-р Ме­то­ди Чеп­ре­га­нов кој што бе­ше е­ден од пре­да­ва­чи­те на вче­раш­ни­от нас­тан, ги об­јас­ни ек­стрем­но ком­плек­сни­те ме­ха­низ­ми на е­пи­леп­си­ја­та, при што наведе де­ка не­дос­та­су­ва­ат уш­те мно­гу на­уч­ни соз­на­ни­ја за е­ни­га­ма­та на­ре­че­ на е­пи­леп­си­ја. За тоа што е по­доб­ро во ди­јаг­нос­ти­ка­та на Дис­кус хер­ни­и­те да­ли ком­пју­тер­ска то­мог­ра­фи­ја

или маг­нет­на ре­зо­нан­ца збо­ру­ва­ше Проф. Д-р Ми­ од­раг Вр­ча­ков­ски. Тоа е ди­ле­ма ко­ја си­те док­то­ри ја и­ма­ат, а про­фе­со­рот де­фи­ни­ра ме­то­ди­ка што е на­је­фи­кас­на и нај­доб­ра за таа об­ласт. Про­фе­сор Д-р А­лек­сан­дар Пу­шев­ски – спе­ ци­ја­лист рев­ма­то­лог пре­да­ва­ше на те­ма Рев­ма­ то­и­ден ар­трит со што де­тал­но об­јас­ни ка­ко да се ди­јаг­нос­ти­ци­ра и ле­ку­ва о­вој чест проб­лем кај лу­ ѓе­то. Прим. Д-р Доб­ри­ла Ан­до­нов­ска – спе­ци­ја­ лист по плас­тич­на и ре­кон­с трук­тив­на хи­рур­ги­ја на од­ли­чен на­чин ја пре­зен­ти­ра­ше Пи­тан­г у­е­ва­ та ме­то­да за ко­рек­ци­ја на уши, при што сли­ко­ ви­то го прет­с та­ви сво­е­то прак­тич­но ис­кус­тво и сво­и­те па­ци­ет­ни пред и пос­ле при­ме­на­та на ме­то­да­та. На нас­та­нот кој бе­ше нај­по­се­тен од о­вој вид во це­ли­от пе­ла­го­нис­ки ре­ги­он, ме­наџ­мен­тот на Не­у­ро­ме­ди­ка го на­ја­ви отворањето на но­ва­та бол­ ни­ца во Ав­густ 2016 го­ди­на.

19

официјална Поликлиника на

Скопски Маратон 2016 20

Од 2015 го­ди­на Ne­u­ro­me­di­ca е спон­зор и ме­ди­цин­ско о­без­бе­ду­ ва­ње на Скоп­ски­от ма­ра­тон. Ne­u­ro­ me­di­ca и Скоп­ски Ма­ра­тон склу­чи­ја 3 го­ди­шен спон­зор­ски до­го­вор со кој Ne­u­ro­me­di­ca се обвр­зу­ва да се гри­жи за здрав­је­то на нат­пре­ва­ру­ ва­чи­те при ма­ра­то­нот. О­ва­а го­ди­на на 8 мај низ у­ли­ ци­те на глав­ни­от град ќе истр­ча­ат

ма­ра­тон­ци­те кои се о­че­ку­ва­а о­ва­а го­ди­на да би­дат во нај­го­лем број до­се­га. Ne­u­ro­me­di­ca ка­ко и се­ко­ гаш е спрем­на со сво­и­те мо­бил­ни те­рен­ски е­ки­пи да го о­без­бе­ду­ва нај­ма­сов­ни­от спор­тски нас­тан во др­жа­ва­та. Кликнете на веб стра­на­та на Скоп­ски Ма­ра­тон и прик­лу­че­те се и Вие, при­ја­ве­те се! Спор­ту­вај­те и гри­же­те се за сво­е­то здрав­је!

Neuromedica - Партнер на вашето здравје

официјална Поликлиника на

Форца Бизнис Лигата во Одбојка

Од о­ва­а го­ди­на Ne­u­ro­me­di­ca е О­фи­ ци­јал­на По­лик­ли­ни­ка на Фор­ца Биз­нис Ли­ га­та во Од­бој­ка. Пок­рај Ме­сец на Спор­тот, тра­ди­ци­о­нал­ни­от биз­нис тур­нир во ор­га­ни­ за­ци­ја на СЦ Форца, Ne­u­ro­me­di­ca ме­ди­цин­ ски ќе го о­без­бе­ду­ва и о­вој спор­тски тур­нир­. Пок­рај ме­ди­цин­ско­то о­без­бе­ду­ва­ње Ne­u­ro­me­di­ca е и у­чес­ник во Ли­га­та со сво­ја од­бој­кар­ска е­ки­па од 12 вра­бо­те­ни.

21

02/3 133-313

Poliklinika Neuromedica

neuromedica@neuromedica.com.mk

- Го поддржува македонскиот

Neuromedica - Официјална

ракометна

Neuromedica веќе 3 години е спонзор и официјална поликлиника на женската ракометна репрезентација. Докторите на Неуромедика комплетно се грижат за здравјето на нашите ракометарки, а екипите за медицинско обезбедување на спортски натпревари се присутни на сите тренинзи и интернационални натпревари на репрезентацијата во Македонија, но и во странство.

22

Поликлиника на Женската

репрезентација Покрај сениорската женска ракометна репрезентација, Neuromedica ги покрива и младинските категории. Летото 2015 г. го покриваше Европското младинско првенство во Шпанија на кое младите ракометарки покажаа одлична игра, и дел од нив сега веќе играат за А селекција.

23

Polyposis Nasi

(Носна Полипоза) Пре­дис­по­ни­рач­ки фак­то­ри:

Д-р Маринела Малинова специјалист оториноларинголог

24

Нос­на­та по­ли­по­за прет­ста­ву­ва хро­нич­на бо­лест на слуз­ни­ца­та на но­сот и па­ра­на­зал­ни­те си­ну­си (ПНС) што се ка­рак­те­ри­зи­ра со при­сус­тво на без­бол­ни, топ­чес­ ти или гроз­дес­ти фор­ма­ци­и со маз­на и сјај­на повр­ши­на со бле­да, се­де­фас­та или пла­ви­час­то си­ва бо­ја и пив­ти­ес­та кон­зис­тен­ци­ја. На­зи­вот нос­на по­ли­по­за не е со­сем ис­пра­вен за­ то­а што о­бич­но ста­ну­ва збор за про­ме­ни што трг­ну­ва­ат од слуз­ни­ци­те на са­ми­те си­ну­си пред се ет­мо­и­дал­ни­те и мак­си­лар­ни­те си­ну­си па ток­му за­то­а по­то­чен на­зив би бил ри­но­си­нус­на или си­но­на­зал­на по­ли­по­за. Ста­тис­тич­ки е при­сут­на кај 1-4% од свет­ска­та по­ пу­ла­ци­ја со тен­ден­ци­ја на по­раст, зе­мај­ќи го во пред­вид фак­тот де­ка во по­раст се и а­лер­гис­ки­те бо­лес­ти пред сè а­лер­гис­ки­от ри­нит, што е слу­чај и во на­ша­та зем­ја. По­чес­ та е кај мла­ди и сре­до­веч­ни лу­ѓе, ра­бо­тос­по­соб­на по­пу­ ла­ци­ја. Мно­гу по­рет­ка е кај де­ца. Ту­ка пред сè е повр­за­на со хро­нич­ни бо­лес­ти ка­ко цис­тич­на фиб­ро­за. Во од­нос на по­ло­ва­та зас­та­пе­ност пре­до­ми­ни­ра кај ма­жи­те во од­нос на же­ни­те. За настанување на по­ли­по­за­та пот­реб­но е дол­ гот­рај­но хро­нич­но вос­па­ле­ни­е на слуз­ни­ци­те на но­сот и ПНС. Ос­но­ва за нас­та­ну­ва­ње на по­ли­по­за нај­чес­то пра­ ват: - а­лер­ги­ја(а­лер­гис­ки ри­нит) - ва­зо­мо­то­рен ри­нит - ин­фек­ци­и - син­дром на ас­пи­рин­ска ин­то­ле­ран­ци­ја или пре­ о­сет­ли­вост на НА­СИЛ.

1. хе­ре­ди­тет (нас­лед­на а­то­пис­ка кон­сти­ту­ци­ја) 2. чес­ти ин­фек­ци­и 3. вли­ја­ни­е на над­во­реш­на сре­ди­на (за­га­де­ност, ат­мос­фер­ски вли­ја­ни­ја) 4. ен­док­ри­ни фак­то­ри 5. не­у­ро­ве­ге­та­тив­на дис­то­ни­ја 6. D.S.N. (ис­кри­ву­ва­ње на нос­на­та прег­ра­да) 7. пре­те­ра­на ло­кал­на ап­ли­ка­ци­ја на ле­ко­ви (зло­у­ пот­ре­ба на де­кон­гес­ти­ви)

Ме­ха­ни­зам на нас­та­ну­ва­ње: Кај ре­ци­ди­ви­рач­ки ин­фек­ци­и на слуз­ни­ца­та на но­сот, до­а­ѓа до стес­ну­ва­ње или пот­пол­на оп­струк­ци­ја на при­род­ни­те от­во­ри на ПНС кои нор­мал­но се дре­ни­ра­ат во но­сот. Би­деј­ќи не­ма а­е­ра­ци­ја, вен­ти­ла­ци­ја ни­ту дре­ на­жа до­а­ѓа до вос­па­ли­тел­на про­ме­на на слуз­ни­ца­та на ПНС со зас­тој на сек­рет и раз­рас­ну­ва­ње на бак­те­рис­ка ин­фек­ци­ја. Чес­ти­те вак­ви по­ја­ви без раз­ли­ка да­ли се од ин­фек­тив­на или а­лер­гис­ка при­ро­да до­ве­ду­ва­ат се­кун­ дар­на ре­ак­ци­ја на сврз­но­то тки­во, при­ти­сок на крв­ни­те са­до­ви, а со тоа и по­го­ле­ма стаг­на­ци­ја на ин­фил­тра­тот. Про­ме­не­та­та слуз­ни­ца поч­ну­ва да се ис­пак­ну­ва и до­би­ва сво­ја пе­тел­ка. Со те­кот на вре­ме­то во пе­тел­ка­та се ја­ву­ва стран­гу­ла­ци­ја на крв­ни­те са­до­ви што во­ди до нап­ре­ду­ва­ ње на по­ли­поз­ни­те про­ме­ни. Ми­ко­рос­коп­ски е­пи­те­лот на по­ли­пот е ци­лин­дри­ чен е­пи­тел со треп­ки. Во не­ко­и слу­ча­и во по­од­ми­нат ста­ ди­ум има ме­тап­ла­зи­ја на е­пи­те­лот пре­ку пре­о­ден тип во пло­чест е­пи­тел. Под е­пи­те­лот се на­о­ѓа стро­ма­та бо­га­та со рас­тре­си­то сврз­но тки­во и се­роз­на теч­ност. Од кле­точ­ни­ те е­ле­мен­ти кај по­ли­пи­те од а­лер­гис­ка при­ро­да до­ми­ни­ ра­ат е­о­зи­но­фи­ли, а од не­а­лер­гис­ка при­ро­да лим­фо­ци­ти и плаз­ма клет­ки.

Пре­ди­лек­ци­о­ни мес­та за нас­та­ну­ва­ње: - - - - -

ос­ти­у­ми­те на ПНС сред­ни­от но­сен ход­ник сло­бод­ни­от раб на сред­на­та нос­на школ­ка ет­мо­и­ден ла­би­ринт ан­тру­мот на мак­си­лар­ни­от си­нус ко­га ста­ну­ва збор за ан­тро­хо­а­на­лен по­лип. О­бич­но поч­ну­ва од слуз­ ни­ца­та на зад­ни­от ѕид на мак­си­лар­ни­от си­нус, пре­ ми­ну­ва пре­ку ан­тру­мот и до­а­ѓа во сред­ни­от но­сен ход­ник, а по­то­а се спуш­та по­за­ди кон хо­а­ни­те и е­пи­фа­рин­ксот. Има фор­ма на би­са­ѓи. Со­ли­та­рен е и ед­нос­тран. По­чес­то се ја­ву­ва кај пом­ла­ди лу­ѓе.

Ло­кал­на­та те­ра­пи­ја со ин­тра­на­зал­ни­те кор­ти­кос­ те­ро­и­ди (ИНКС) е да­ле­ку по­без­бед­на и по­чес­то у­по­те­ре­ бу­ва­на во трет­ман на си­но­на­зал­на­та по­ли­по­за.

- Ло­кал­ни­те де­кон­гес­ти­ви тре­ба да се у­пот­ре­бу­ва­ат ис­клу­чи­во по пот­ре­ба, ог­ра­ни­че­но крат­ко вре­ме (5-7 де­на) - Ан­ти­хис­та­ми­ни­ци се у­пот­ре­бу­ва­ат кај по­ли­пи со а­лер­гис­ка е­ти­о­ло­ги­ја.

Хи­рур­шки трет­ман:

Кли­нич­ка сли­ка: 1. на­зал­на оп­струк­ци­ја (пос­то­ја­но о­теж­на­то ди­ше­ ње на нос) 2. ри­но­ре­а (Сек­ре­ци­ја од нос) 3. ки­ва­ви­ца (ако ста­ну­ва збор за а­лер­ги­ја) 4. на­ма­лен о­сет за ми­рис или то­тал­на а­нос­ми­ја 5. про­ши­ру­ва­ње на ко­ре­нот на но­сот кај дол­гот­ рај­на­та по­ли­по­за 6. на­за­лен го­вор­ (го­вор со зат­нат нос) 7. гла­во­бол­ка (не во си­те слу­ча­и)

- Pol­ypec­to­mi­a:­ Во де­неш­но вре­ме се по­рет­ко се у­пот­ре­бу­ва, би­деј­ќи де­лум­но го ре­ша­ва проб­ле­мот. Се пра­ви ре­сек­ци­ја на по­ли­пот во слуз­ни­ца­та на но­сот но не се чис­ти ле­жиш­те­то во си­ну­си­те и за крат­ко вре­ме ре­ ци­ди­ви­ра­ат.

Ди­јаг­но­за: Ди­јаг­но­за­та се пос­та­ву­ва со ос­но­вен ОРЛ прег­лед.

1. пред­на ри­нос­ко­пи­ја 2. сон­ди­ра­ње со но­сач на ва­та за раз­ли­ку­ва­ње од хи­пер­тро­фич­на кон­ха 3. фи­бер­на­зо­фа­рин­гос­ко­пи­ја 4. РТГ 5. КТ на нос и ПНС 6. би­оп­си­ја се пра­ви са­мо ко­га и­ма­ме сом­не­ни­е за ма­лиг­ни­тет. Тоа е во слу­чај кај ед­нос­тра­ни, хе­мо­ ра­гич­ни по­ли­по­зи кај пос­та­ри лу­ѓе.

7. а­лер­го­тес­то­ви при сом­не­ни­е за а­лер­гис­ка е­ти­о­ ло­ги­ја.

Ди­фе­рен­ци­ја­на ди­јаг­но­за: 1. Ju­ve­ni­len an­gi­o­fib­rom 2. Ca na­si 3. Hyper­trop­hi­o con­cha­e na­sa­lis

Трет­ман: 1. ме­ди­ка­мен­то­зен 2. хи­рур­шки 3. ком­би­ни­ран Те­ра­пи­ја­та тре­ба да би­де ка­у­зал­на да се ба­ра и тре­­ти­ра при­чи­на­та за нас­та­ну­ва­ње­то на по­ли­пи­те. Во спро­тив­но ре­ци­ди­ви­те се чес­ти.

Ме­ди­ка­мен­тоз­на те­ра­пи­ја: -Кор­ти­ко те­ра­пи­ја (per os и ло­кал­но) Си­тем­ска­та кор­ти­ко те­ра­пи­ја тре­ба да се да­ва крат­ко вре­ме за да не се по­ја­ват не­са­ка­ни е­фек­ти. Не се пре­по­ра­чу­ва кај труд­ни­ци, ди­ја­бе­ти­ча­ри, лу­ѓе со ви­сок кр­вен при­ти­сок или со чир во же­луд­ник.

- Cal­dwell-Luc:operativna тех­ни­ка со от­во­ра­ње на мак­си­ла­рен си­нус пре­ку ус­та. Сè уш­те се из­ве­ду­ва ме­ѓу­ то­а по­ра­ди и­на­ва­зив­нос­та по­ле­ка се на­пуш­та и и го от­ ста­пу­ва мес­то­то на ед­на по­но­ва мно­гу по­е­ле­ган­тна хи­ руш­ка тех­ни­ка -FESS: (Фун­кци­о­на­ла­на ен­дос­коп­ска си­нус­на хи­ рур­ги­ја) Цел­та на о­ва­а тех­ни­ка е да со ми­ни­мум ин­ва­зив­ ност се пос­тиг­не мак­си­ма­лен е­фект. Се из­ве­ду­ва во О­Е­ТА под кон­тро­ла на ен­дос­коп со што се о­воз­мо­жу­ва мно­гу по­го­ле­ма прег­лед­ност на и­на­ку ма­ло­то о­пе­ра­тив­но по­ле. Пос­то­пе­ра­тив­ни­от тек за па­ци­ен­ти­те ис­то та­ка е по­ле­сен. Без раз­ли­ка ко­ја о­пе­ра­тив­на тех­ни­ка се ко­рис­ти до­ кол­ку о­пе­ра­то­рот о­це­ни де­ка е пот­реб­но дел од о­пе­ра­тив­ ни­от ма­те­ри­јал се ис­пра­ќа на хис­то­па­тол­шка ди­јаг­нос­ти­ка. Би­деј­ќи по­ли­пи­те се скло­ни кон ре­ци­див де­неш­ ни­те пре­по­ра­ки се да се у­пот­ре­бу­ва ком­би­ни­ра­на те­ра­ пи­ја. Да се поч­не со ме­ди­ка­мен­тоз­на па хи­рур­шка и да се завр­ши пак со ме­ди­ка­мен­тоз­на. Пос­ле хи­рур­шки­от за­ фат се про­дол­жу­ва со ИНКС и е­вен­ту­а­ла­но ан­ти­би­о­тик од гру­па­та на мак­ро­ли­ди за спре­чу­ва­ње на пос­то­пе­ра­тив­ни ин­фек­ци­и и бр­зи ре­ци­ди­ви.

Цел­та на ле­ку­ва­ње­то е: 1. Да се во­зоб­но­ви ди­ше­ње­то пре­ку нос.

2. Вра­ќа­ње на о­се­тот за ми­рис (де­лум­но или во це­ лост).

3. Да се во­зоб­но­ви му­ко­ци­ли­јар­ни­от кли­ренс на но­сот и си­ну­си­те.

4. Да се спре­чат ре­ци­ди­ви.

25

Д-р И­ре­на Нај­дос­ка Спец. пси­хи­ја­тар

Депресијата

болест на 21 век 26

Рас­те за­чес­те­нос­та на деп­ре­си­ја­та во пос­лед­ни­ве не­кол­ку де­це­ни­и таа га­ло­пи­ра со забр­за­но тем­по. Спо­ред СЗО пре­ва­лен­ци­ја­та на деп­ре­сив­ни­те рас­ трој­ства се дви­жи од 6 до 12%. Два пати е по­чес­та кај жен­ски­от пол во од­нос на маш­ки­от. Во 2020 го­ди­на деп­ ре­сив­ни­те рас­трој­ства по ин­ци­ден­ци­ја и пре­ва­лен­ци­ја ќе дој­дат од четвр­то на вто­ро мес­то, вед­наш зад кар­ди­о­вас­ ку­лар­ни­те за­бо­лу­ва­ња. Деп­ре­сив­но­то рас­трој­ство е ре­зул­тат на сло­же­ни ин­те­рак­ци­и ме­ѓу би­о­лош­ки­те, пси­хо­лош­ки­те и со­ци­јал­ ни­те при­чи­ни­те­ли. Деп­ре­сив­ни­те рас­трој­ства се бо­лес­ти кои спа­ѓа­ат во гру­па­та на (а­фек­тив­ни) рас­трој­ства на рас­по­ло­же­ни­е­ то, кај кои ос­нов­на­та про­ме­на е во рас­по­ло­же­ни­е­то кое не е во сог­лас­ност со об­јек­тив­ни­те о­кол­нос­ти и и­ма­ат тен­ден­ци­ја за ре­ку­рен­тност. Деп­ре­си­ја­та не е мин­ли­во чув­ство на не­рас­по­ло­ же­ни­е, таа е бо­лест ко­ја зна­чај­но го на­ру­шу­ва се­кој­днев­ ни­от жи­вот. Де­нес деп­ре­си­ја­та е ра­ши­ре­на и по­ме­ѓу лу­ ѓе­то со со­мат­ски, нев­ро­лош­ки, кар­ди­о­вас­ку­лар­ни и ма­ лиг­ни за­бо­лу­ва­ња. Тоа се за­бо­лу­ва­ња ка­де што се ме­ну­ва це­ло­куп­ни­от на­чин на до­то­гаш­но­то жи­ве­е­ње, фи­зич­ка­та ак­тив­ност, ра­бо­тос­по­соб­нос­та и со­ци­јал­ни­от круг на ак­ тив­нос­ти и ре­ла­ци­и кој се про­ме­нил во те­кот на бо­лес­та. Глав­ни сим­пто­ми на деп­ре­си­ја­та се: • на­ма­ле­но рас­по­ло­же­ни­е, • гу­бе­ње на ин­те­ре­си­ра­ње­то и за­до­вол­ство­то, • на­ма­лу­ва­ње на пси­хич­ка­та и фи­зич­ка­та е­нер­ги­ја и ак­тив­нос­ти • и ум­ствен и те­ле­сен за­мор­.

• • • •

Спо­ред­ни сим­пто­ми на деп­ре­си­ја­та се: на­ма­лу­ва­ње на вни­ма­ни­ет­ о и кон­цен­тра­ци­ја­та, на­ма­лу­ва­ње на са­мо­до­вер­ба­та и са­мо­по­чи­ту­ва­ње­то, чув­ство на кри­ви­ца и на без­вред­ност пе­си­мис­тич­ки пог­лед на ид­ни­на­та,

• и­де­и за са­мо­пов­ре­ду­ва­ње и за са­мо­у­бис­тво, • рас­тро­ен сон и • про­ме­нет а­пе­тит. Од деп­ре­сив­ни рас­трој­ства по­чес­то за­бо­лу­ва­ат ли­ца кои се ге­нет­ски пре­дис­по­ни­ра­ни и ли­ца кои се на­о­ ѓа­ат под дол­гот­ра­ен и хро­ни­чен стрес. По­себ­но се по­го­де­ни же­ни­те во пос­тна­та­лен пе­ ри­од, же­ни во пе­ри­од на ра­на зре­лост и сред­ни го­ди­ни, раз­ве­де­ни, сам­ци, нев­ра­бо­те­ни, лич­нос­ти кои бо­ле­ду­ва­ ат од хро­нич­ни и дол­гот­рај­ни со­мат­ски бо­лес­ти, за­вис­ ни­ци од ал­ко­хол, ле­ко­ви и дро­ги, пос­то­е­ње на хро­нич­на бол­ка. На­ма­ле­но­то рас­по­ло­же­ни­е, чув­ство­то на та­га и праз­ни­на ва­ри­ра од ден на ден, а има и тен­ден­ци­ја кон днев­ни ва­ри­ја­ци­и. Кли­нич­ка­та сли­ка по­ка­жу­ва ин­ди­ ви­ду­ал­ни ва­ри­ја­ци­и и а­ти­пич­ни пре­зен­та­ци­и, о­со­бе­но во пе­ри­од на а­до­лес­цен­ци­ја. Во не­ко­и слу­ча­и ан­кси­оз­ нос­та, воз­не­ми­ре­нос­та и мо­тор­на­та а­ги­та­ци­ја мо­же да до­ми­ни­ра­ат и над деп­ре­сив­на­та сим­пто­ма­то­ло­ги­ја или пак деп­ре­сив­но­то рас­по­ло­же­ни­е да би­де мас­ки­ра­но со нес­пе­ци­фич­ни не­деп­ре­сив­ни сим­пто­ми, ка­ко што е и­ри­ та­бил­нос­та, ек­це­сив­на­та у­пот­ре­ба на ал­ко­хол, хис­те­рич­ но­то од­не­су­ва­ње, оп­се­сив­но-фо­бич­ни­те содр­жи­ни и хи­ по­хон­дрис­ки­те пре­о­ку­па­ци­и. По­е­ди­неч­ни деп­ре­сив­ни е­пи­зо­ди од би­ло ко­ја те­ жи­на мо­жат да би­дат дек­лан­ши­ра­ни од од­ре­де­ни стрес­ ни си­ту­а­ци­и кои ја по­го­ду­ва­ат е­мо­тив­на­та сфе­ра на суб­ јек­тот. Сим­пто­ми­те пре­диз­ви­ку­ва­ат зна­чај­ни преч­ки во се­кој­днев­ни­те со­ци­јал­ни и про­фе­си­о­нал­ни ак­тив­нос­ти. До кол­ку не се ле­чи сим­пто­ма­то­ло­ги­ја­та се прод­ла­бо­чу­ва и фун­кци­о­нал­нос­та на лич­нос­та се на­ма­лу­ва. Из­бо­рот на пси­хо­фар­ма­ко­те­ра­пи­ја­та е спо­ред про­цен­ка­та на док­то­рот, а во за­вис­ност на фе­но­ме­но­ло­ ги­ја­та, е­ти­о­па­то­ге­не­за­та и од вре­мет­ра­е­ње на бо­лес­та. Вообичаено тоа се со ле­ко­ви од гру­па­та на SSRI ком­би­ни­ ра­ни со пси­хо­те­ра­пи­ја.

АВТОМАТСКИ ХЕМАТОЛОШКИ БРОЈАЧ

Вистински паметен апарат за анализа на крв, кој поставува нови стандарди во поглед на карактеристики, функции и стил, спакувани во модерна форма и дизајн со големина на лист А4.

Најниска потрошувачка на реагенси во светот Најмал волумен на обработен примерок. Идеално за педијатриска употреба Микрофлуидна технологија

ГЕНЕРАЛЕН ЗАСТАПНИК

ТД Веста Дрогерија ДОО ул. Франклин Рузвелт 3 1000. Скопје. Македонија

Тел/Факс: +389 2 3082 711 ; 3082 712 3094 032 ; 3094 034

contact@vestadrg.com.mk

Mр. д-р Ивона Палашевска

БАКТЕРИСКАВАГИНОЗА 28

Бак­те­рис­ка ва­ги­но­за (БВ) е по­ли­мик­ро­бен кли­нич­ ки син­дром кој што нас­та­ну­ва ко­га нор­мал­но при­сут­ни­те Lak­to­ba­cil­li во ва­ги­на­та ќе се за­ме­нат со пре­ку­ме­рен раст на ме­ша­ни а­на­е­ро­би (Pre­vo­tel­la и Mo­bi­lun­cus, G. va­gi­na­lis, U­re­ap­las­ma, Mycop­las­ma). Бак­те­рис­ката ва­ги­но­за е нај­ чес­та при­чи­на за по­ја­ва на про­ме­нет ва­ги­на­лен ис­це­док со сивкасто-бе­ла бо­ја и ка­рак­те­рис­тич­на ми­риз­ба “fishy smell” кај же­ни­те во реп­ро­дук­тив­на воз­раст. Ме­ѓу­то­а БВ мо­же да се по­ја­ви во се­кој жи­во­тен пе­ри­од кај жен­ска­та по­пу­ла­ци­ја, од дет­ство до ме­но­па­у­за, при­сут­на кај сек­су­ ал­но ак­тив­ни и не ак­тив­ни же­ни. Мо­же да би­де а­сим­пто­ мат­ска, или проп­ра­те­на со по­ја­ва на бла­ги сим­пто­ми, кои спон­та­но се пов­ле­ку­ва­ат, до из­ра­зе­ни сим­пто­ми и вре­ мет­ра­ње. Ду­ри 12 % од це­ло­куп­на­та жен­ска по­пу­ла­ци­ја, ба­рем ед­наш ќе се со­о­чи со БВ во тек на сво­јот жи­вот. Пре­ва­лен­ца­та се дви­жи од 5%-15% кај це­ло­куп­на­ та жен­ска по­пу­ла­ци­ја. Но, кај од­ре­де­ни ра­си, ка­ко што е Аф­ро – А­ме­ри­кан­ска­та мо­же да дос­тиг­не и до 45%-55%. По­ја­ва на БВ нај­чес­то се повр­зу­ва со про­ме­на на нор­мал­на­та Ph на ва­ги­на­та, чес­то ту­ши­ра­ње, по­ве­ќе сек­ су­ал­ни пар­тне­ри, нов пар­тнер­, и­зос­та­нок од у­по­тер­ба на кон­дом, спи­ра­ла ин си­ту (ИУД), а­ку­тен и хро­ни­чен стрес.

БВ не е ис­клу­чи­во сек­су­ал­но пре­нос­ли­ва бо­лест. Сè уш­ те не е во це­лост раз­јас­не­та при­чи­на­та за по­ја­ва на БВ, но се­пак се зна­е де­ка го зго­ле­му­ва ри­зи­кот за не­ко­и СПБ (ка­ко HIV, N. go­nor­r­ho­e­a­e, C. trac­ho­ma­tis, и HSV- 2), ка­ко и по­ја­ва на ком­пли­ка­ци­и пос­ле ги­не­ко­лош­ки ин­тер­вен­ци­и и ком­пли­ка­ци­и за вре­ме на бре­ме­нос­та. БВ се ди­јаг­нос­ти­ци­ра со ги­не­ко­лош­ки прег­лед од­ нос­но кли­нич­ки и мик­рос­коп­ски. Цер­ви­кал­ни­от ПАП тест е со ма­ла спе­ци­фич­ност и сен­зи­тив­ност за ди­јаг­нос­ти­ци­ ра­ње на БВ. Ка­ко кли­нич­ки кри­те­ри­у­ми: - Am­sel кри­ре­и­у­ми (пот­реб­но при­сус­тво на 3 од 4 сим­пто­ми) - Хо­мо­ген сив­кас­то - бел ва­ги­на­лен ис­це­док - Ph на ва­ги­на > 4,5 - Ка­рак­те­рис­тич­на ми­риз­ба на ри­ба (fishy smell) - При­сус­тво на “clus cells” под мик­рос­коп Бо­е­ње по Грамп прет­ста­ву­ва зла­тен стан­дар­д за пос­та­ву­ва­ње на ди­јаг­но­за и слу­жи за од­ре­ду­ва­ње на ре­ ла­тив­на­та кон­цен­тра­ци­ја на нор­мал­но при­сут­ни­те лак­то­ ба­ци­ли во од­нос на па­то­ге­ни­те Грам (+)/(-) ба­ци­ли, ка­рак­ те­рис­тич­ни за БВ.

Си­те па­ци­ен­тки со на­од на БВ тре­ба да се тес­ти­ра­ ат до­пол­ни­тел­но за при­ус­тво на дру­ги СПБ и ХИВ. Трет­ман на БВ се пре­по­ра­чу­ва кај си­те сим­пто­мат­ ски па­ци­ен­тки. Ка­рак­те­рис­тич­но за БВ е тоа што пов­тор­ на по­ја­ва на сим­пто­ми е чес­та и пок­рај ус­пе­шен трет­ман. Су­ми­ра­но од си­те на­уч­ни ис­тра­жу­ва­ња се по­ка­жа­ло де­ка бе­не­фи­тот од трет­ма­нот е повеќе наменски и се од­не­су­ ва на ос­ло­бо­ду­ва­ње од сим­пто­ми ти­пич­ни за БВ, на­ма­лу­ ва­ње на ри­зи­кот од СПБ (C.trac­ho­ma­tis, N. go­nor­r­ho­e­a­e, T. va­gi­na­lis, HIV и her­pes sim­plex type 2), а со тоа и ри­зи­кот од ком­пли­ка­ци­и. Те­ра­пи­ја­та за БВ се­лек­тив­но де­лу­ва на а­на­е­роб­ни­те бак­те­ри­и, до­де­ка не­ма деј­ство на лак­то­ба­ци­ли­те. Ле­ко­ви на из­бор за БВ се де­ри­ва­ти на 5-нит­ро­ми­да­зо­лот ка­ко што се е мет­ро­ни­да­зо­лот, ти­ни­да­зо­лот и клин­да­ми­ци­нот. Вре­ мет­ра­е­ње­то на трет­ма­нот за­ви­си од сим­пто­ми­те и мо­же да би­де ед­нод­нев­на или по­де­ле­на во 5 де­на – о­рал­но, до­де­ка ин­тра­ва­ги­нал­но 10 де­на. За вре­ме на трет­ма­нот у­пот­ре­ ба на ал­ко­хол е контраиндицирана, нај­мал­ку 24 ча­са - 72 ча­са, сек­су­ал­на ап­сти­нен­ци­ја или заш­ти­тен сек­су­а­лен од­ нос (ко­рис­те­ње на кон­дом). Се уш­те не пос­то­и ја­сен став за бе­не­фит од при­ме­на на ин­тра­ва­ги­нал­ни пре­па­ра­ти на ба­за на лак­то­ба­ци­ли и про­би­о­ти­ци. Кон­тра­дик­тор­нос­та е при­сут­на и за пре­вен­ци­ја на ре­ку­рен­тност на БВ, од­нос­но да­ли да се тре­ти­ра ис­тов­ре­ме­но и пар­тне­рот на па­ци­ен­тки со ре­ку­рен­тни ин­фек­ци­и, и­а­ко бак­те­ри­и­те пре­диз­ви­ку­ва­ чи на БВ се чест на­од во маш­ки­те ге­ни­та­ли­и. Ре­ку­рен­тнос­та е нај­чес­то по­вр­­за­на со БВ, по­ра­ди што е не­оп­ход­но сле­де­ње на па­ци­ен­тки­те со БВ. Во мо­ мен­тов се рас­по­ла­га со ли­ми­ти­ра­ни податоци за те­ра­ пис­ка ше­ма кај у­пор­ни и ре­ку­рен­тни БВ, но се по­ка­жа­ло де­ка нај­чес­то е не­оп­хо­ден по­дол­го­ро­чен трет­ман од 4-6 ме­се­ци. До­пол­ни­те­лен прег­лед не е пот­ре­бен до­кол­ку сим­пто­ми­те се пов­ле­чат во це­лост. Во бре­ме­ност се пре­по­ра­чу­ва трет­ман кај си­те сим­пто­мат­ски па­ци­ен­тки, за­то­а што на­од на БВ кај труд­ ни­ца го зго­ле­му­ва ри­зи­кот од не­га­ти­вен ис­ход на бре­ ме­нос­та, ка­ко пред­вре­ме­на руп­ту­ра на околу плодовите мем­бра­ни, пред­вре­мен по­ра­ѓај, ин­тра - ам­ни­он­ска ин­

фек­ци­ја, пос­тпар­тал­на ен­до­мет­ри­о­за. Те­ра­пи­ја­та кај труд­ ни­ци во­оп­што не се раз­ли­ку­ва од о­на­а што се ор­ди­ни­ра над­вор од бре­ме­ност за­то­а што пос­лед­ни­те на­уч­ни ис­ тра­жу­ва­ња не по­ка­жа­ле те­ра­то­ген е­фект на ме­ди­ка­мен­ ти­те кои се ко­рис­тат за БВ и­а­ко Мет­ро­ни­да­зо­лот ја пре­ ми­ну­ва пос­тел­ка­та. Пос­то­јат кон­тра­дик­тор­нос­ти во ста­вот за трет­ман на а­сим­пто­мат­ски труд­ни­ци со БВ, ка­ко и ин­су­фи­ци­ен­тни до­ка­зи за ру­тин­ски скри­нинг на БВ во тек на бре­ме­ност. Су­ми­ра­но ис­хо­дот од ис­тра­жу­ва­ња­та е во при­лог на при­ ме­на на трет­ман. Си­те же­ни тре­ба да се е­ду­ци­ра­ат во на­со­ка на за­дол­жи­те­лен прег­лед во о­ној мо­мент ко­га за прв пат ќе се ја­ват или пов­то­рат сим­пто­ми­те.

29

Д-р Јулија Ранѓеловиќ специјалист педијатар

Уринарни инфекции кај деца

30

Ин­фек­ци­и­те на у­ри­нар­ни­от тракт (ИУТ) се ед­ни од нај­чес­ти­те ин­фек­ци­и кај де­ца­та, вед­наш по ин­фек­ци­и­те на рес­пи­ра­тор­ни­от тракт. ИУТ се по­чес­ти кај по­ма­ли­те де­ца, по­не­ко­гаш мо­же да не се пре­поз­на­ат за­ра­ди нес­пе­ ци­фич­ни­те сим­пто­ми кои не се де­тек­ти­ра­ат од стра­на на де­те­то и ро­ди­те­ли­те. Нор­мал­на­та у­ри­на не содр­жи бак­те­ри­и. Но бак­ те­ри­и­те мо­же да дос­пе­ат до у­ри­нар­ни­от тракт пре­ку два из­во­ри, од ко­жа­та о­ко­лу рек­ту­мот и ге­ни­та­ли­и­те и пре­ку кр­вен пат од дру­ги жа­риш­та нај­чес­то при раз­вој на сеп­са. Нај­чес­ти при­чи­ни­те­ли се Грам не­га­тив­ни­те бак­те­ ри­и од кои Е. Ко­ли ко­ја пре­диз­ви­ку­ва 80-85% од ин­фек­ ци­и­те по­рет­ко Клеб­си­е­ла, Про­те­ус, Ен­те­ро­бак­тер­, Стреп­ то­ко­ки гру­па Б пред се кај но­во­ро­ден­чи­ња се при­чи­на за у­ри­нар­ни ин­фек­ци­и, а Ста­фи­ло­ко­кус Сап­ро­фи­ти­кус по­чест при­чи­ни­тел кај а­до­лес­цен­тни де­вој­чи­ња. У­ри­нар­ни­те ин­фек­ци­и се зна­чен ри­зик фак­тор за раз­вој на ре­нал­но ош­те­ту­ва­ње. По­се­бен ри­зик за раз­вој на ин­фек­ци­и­те се при­сут­ ност на аб­нор­мал­нос­ти во град­ба­та или на­ру­шу­ва­ња во нор­мал­ни­от проток на у­ри­нар­ни­те па­тиш­та при­мер при пос­то­е­ње на ве­зи­ко­у­рет­ра­лен реф­лукс, вал­ву­ла на зад­на у­рет­ра). По­зи­тив­на фа­ми­ли­јар­на а­нам­не­за за у­ри­нар­ни ин­ фек­ци­и, чес­та у­пот­ре­ба на ан­ти­би­от­ска те­ра­пи­ја, ин­кон­ ти­нен­ци­ја на у­ри­на­та се до­пол­ни­тел­ни ри­зик фак­то­ри.

Кли­нич­ка сли­ка У­ри­нар­ни­те ин­фек­ци­и се ма­ни­фес­ти­ра­ат ка­ко вос­ па­ле­ни­е на у­рет­ра­та (у­рет­ри­тис), моч­ни­от ме­ур (цис­тит), и на буб­ре­гот( пи­е­ло­неф­ри­тис). Кли­нич­ки сим­пто­ми при сом­не­ни­е за у­ри­нар­на ин­фек­ци­ја се трес­ка, бол­но мок­ре­ње или пе­че­ње при мок­ре­ње, по­чес­то мок­ре­ње, по­теш­ко­ти­и при мок­ре­ње, ур­ген­тно мок­ре­ње, из­мок­ру­ва­ње кај де­те кое пос­тиг­на­ло кон­тро­ла на мик­ци­ја­та, пов­ра­ќа­ње, од­би­ва­ње хра­на, аб­ до­ми­нал­на бол­ка, лош ми­рис на у­ри­на­та, за­ма­те­на у­ри­на или кр­вав из­глед на у­ри­на­та, не­об­јас­ни­ва и­ри­та­бил­ност кај до­ен­че­то. Од кли­нич­ка пер­спек­ти­ва у­ри­нар­ни­те ин­

фек­ци­и се по­де­ле­ни во две гру­пи на а­феб­рил­ни у­ри­нар­ ни ин­фек­ци­и (цис­ти­ти) и феб­рил­ни у­ри­нар­ни ин­фек­ци­и (пи­е­ло­неф­ри­ти ка­де е за­сег­нат буб­реж­ни­от па­рен­хим). Кли­нич­ка­та сли­ка на а­ку­тен пи­е­ло­неф­ри­тис со ма­ни­фес­ та­ци­и на сеп­са се на­ре­ку­ва у­ро­сеп­са чес­та кај де­ца со оп­ струк­тив­ни а­но­ма­ли­и или пос­то­е­ње на ве­зи­ко­у­рет­ра­лен реф­лукс.

Ди­јаг­но­за При сом­не­ни­е за у­ри­нар­на ин­фек­ци­ја не­оп­ход­но е ис­та­та да се потвр­ди - да се и­зо­ли­ра па­то­ге­ни­от при­чи­ни­тел, - да се ло­ка­ли­зи­ра мес­то­то на ин­фек­ци­ја да се и­ден­ти­фи­ку­ва­ат де­ца­та со зна­ци за пи­е­ло­неф­ рит, - и да се и­ден­ти­фи­ку­ва­ат па­ци­ен­ти­те со мал­фор­ ма­ци­и на у­ри­нар­ни­от тракт. Ал­го­ри­та­мот за ис­ле­ду­ва­ње на де­ца со ИТУ под­ раз­би­ра - доб­ра а­нам­не­за, фи­зи­ка­лен прег­лед, би­о­хе­мис­ ки ис­ле­ду­ва­ња - ком­плет­на крв­на сли­ка со ис­пи­ту­ва­ње на се­дим­ не­та­ци­ја и CRP, - а­на­ли­за на у­ри­на­та – со се­ди­мент (со ка­те­тер или со ке­сич­ки за со­би­ра­ње у­ри­на) Ако од а­на­ ли­за­та на у­ри­на­та се пос­та­ви сом­не­ни­е за ИУТ се пра­ви у­ри­но­кул­ту­ра Кај де­ца под 2 го­диш­на воз­раст пот­реб­но е да се ре­а­ли­зи­ра ехо на УГТ.

Кај маш­ки­те де­ца по зна­ци за феб­рил­на у­ри­нар­на ин­фек­ци­ја се пре­по­ра­чу­ва­ат и до­пол­ни­тел­ни ис­ле­ду­ва­ ња мик­ци­о­на цис­то­у­рог­ра­фи­ја (МЦУГ), а кај де­вој­чи­ња се пре­по­ра­чу­ва ди­рек­тна ра­ди­о­нук­ле­ид­на цис­тог­ра­фи­ја (ДРЦГ) по вто­ра е­пи­зо­да на феб­рил­на у­ри­нар­на ин­фек­ ци­ја. За от­кри­ва­ње на буб­реж­ни луз­ни по а­кут­ни пи­е­ло­ неф­ри­ти. е пот­ре­бен ДМСА скен.

Те­ра­пи­ја У­ри­нар­ни­те ин­фек­ци­и се тре­ти­ра­ат со ан­ти­би­от­ ска те­ра­пи­ја, дол­жи­на­та на ле­ку­ва­ње­то из­бо­рот на ан­ти­ би­о­ти­кот за­ви­сат од те­жи­на­та на ин­фек­ци­ја­та и при­чи­ни­

те­лот. Се пра­ват кон­трол­ни а­на­ли­зи на у­ри­на­та со цел да се ви­ди е­фек­тот од ор­ди­ни­ра­на­та тер­пи­ја, би­деј­ќи не­ком­ плет­но из­ле­ку­ва­на у­ри­нар­на ин­фек­ци­ја мо­же да пов­то­ри или да се ин­тен­зи­ви­ра ис­та­та. УТИ се тре­ти­ра­ат со нај­чес­то со пе­ро­рал­на ан­ти­ би­от­ска тер­пи­ја, во тек на 7 до 10 де­на, кај не­ком­пли­ци­ ра­ни цис­ти­ти и до 5 де­на. По­не­ко­гаш е пот­реб­но бол­нич­ ко ле­ку­ва­ње о­со­бе­но ако се ра­бо­ти за де­те ви­со­ко феб­ рил­но во ло­ша оп­шта здрав­стве­на сос­тој­ба, де­те по­ма­ло од 6 ме­се­ци, при сом­не­ни­е за сис­тем­ска ин­фек­ци­ја, при де­хид­ри­ра­ност, пов­ра­ќа­ње. Но­во­ро­де­ни де­ца со феб­рил­на у­ри­нар­на ин­фек­ ци­ја се хос­пи­та­ли­зи­ра­ат и тре­ти­ра­ат со ин­тра­вен­ска ан­ ти­би­от­ска тер­пи­ја нај­чес­то до 7 де­на по­то­а пе­ро­ра­лен ан­ти­би­о­тик до 14 де­на. Де­ца под 3 ме­се­ци се пос­та­вув­ват на двој­на ан­ти­би­ос­тка тер­пи­ја. Се пре­по­ра­чу­ва па­рен­те­ рал­на­та те­ра­пи­ја да про­дол­жи до­де­ка де­те­то е 24 ча­са а­феб­рил­но па се про­дол­жу­ва до 14 де­на со о­ра­лен ан­ ти­би­о­тик. Де­ца со ди­јаг­нос­ти­ци­ран ве­зи­ко­у­рет­ра­лен реф­ лукс, кај кои пос­то­и рет­рог­рад­но вра­ќа­ње на у­ри­на­та од моч­ни­от ме­ур во у­ре­те­ри­те се сле­дат со по­себ­но вни­ма­ ни­е од стра­на на пе­ди­ја­та­рот и дет­ски­от неф­ро­лог. Кај дел од де­ца­та трет­ма­нот е ме­ди­ка­мен­то­зен по­рет­ко и хи­рур­шки. По­ве­ќе­то од де­ца­та со воз­рас­та го над­ми­ну­ ва­ат проб­ле­мот но кај не­ко­и мо­же да нас­та­не буб­реж­но ош­те­ту­ва­ње или буб­реж­на ин­су­фи­ци­ен­ци­ја по­кас­но во жи­во­тот. Цел­та на те­ра­пи­ја­та на у­ри­нар­ни­те ин­фек­ци­и е из­ ле­ку­ва­ње на а­кут­на­та ин­фек­ци­ја, спре­чу­ва­ње раз­вој на у­ро­сеп­са или буб­реж­но ош­те­ту­ва­ње.

31

Што претставува замастување на црниот дроб ?

Фун­кци­и на цр­ни­от дроб

32

Цр­ни­от дроб е нај­го­ле­ма­та жлез­да во чо­ве­ко­во­то те­ло смес­те­на во гор­ни­от де­сен дел од аб­до­ме­нот, под са­ма­та ди­јаф­раг­ма. Сос­та­вен е од два де­ла т.н. ло­бу­си и тоа: лев и де­сен. Не­го­ва­та у­ло­га е ог­ром­на во одр­жу­ва­ње на чо­ве­ ко­во­то здрав­је, извр­шу­вај­ки над 500 фун­кци­и ме­ѓу кои нај­важ­ни се:

• Ме­та­бол­на: Ре­гу­ла­ци­ја на шеќе­рот и мас­ти­те во крв­та, претворањето на а­мо­ња­кот во у­ре­а, соз­да­ва­ње­ то на витамин А

• Од­бран­бе­на: Фор­ми­ра­ње на од­бран­бе­ни про­те­и­ни, син­те­за на ко­а­гу­ла­тив­ни­те фак­то­ри, раз­град­ба на ста­ри клет­ки

• Де­ток­си­ка­тив­на: Чис­те­ње на ор­га­ни­за­мот од штет­ ни ма­те­ри­и и а­ген­си

• Де­по­ни­ра­ње на: Гли­ко­ген ка­ко и на ви­та­ми­ни­те A, PP, B-12, K , фол­на ки­се­ли­на, крв, ба­кар и же­ле­зо

За­мас­тен црн дроб (сте­а­то­за на хе­па­рот) Сте­а­то­за­та е по­ре­ме­ту­ва­ње кое во­ди до нат­ру­пу­ ва­ње на не­ут­рал­ни мас­ти ( триг­ли­це­ри­ди ) во внат­реш­ нос­та на клет­ки­те на цр­ни­от дроб. Ис­ти­те тие клет­ки во сво­јот сос­тав и­ма­ат од­ре­ден про­цент на мас­ти, кој ако над­ми­не над 5 % од вкуп­на­та ма­са на це­ли­от ор­ган, то­гаш

Д-р Никола Чамуровски

ве­ке мо­же да се збо­ру­ва за т.н. за­мас­ту­ва­ње или сте­а­то­за на цр­ни­от дроб. Ова за­бо­лу­ва­ње мо­же да до­ве­де до мно­ гу по­се­ри­оз­ни ком­пли­ка­ци­и, ка­ко што е ци­ро­за­та. Тоа што сте­а­то­за­та на цр­ни­от дроб нај­чес­то е бе­зо­ пас­на и не е проп­ра­те­на со ни­как­ви сим­пто­ми, не зна­чи де­ка не тре­ба да се има се­ри­о­зен прис­тап при ле­ку­ва­ње­ то на ис­та­та, ко­ја нај­чес­то се ди­јаг­нос­ти­ци­ра пре­ку крв­на а­на­ли­за на цр­нод­роб­ни­те ен­зи­ми (АЛТ, АСТ) и ул­траз­ву­ чен прег­лед на аб­до­ме­нот. По­ре­ме­ту­ва­ње­то мо­же да би­де прив­ре­ме­но или дол­гот­рај­но. О­ва­а сос­тој­ба на за­мас­тен црн дроб, чес­то мо­же да би­де пос­ле­ди­ца на не­ко­е по­ре­ме­ту­ва­ње во фун­ кци­о­ни­ра­ње­то на ор­га­низ­мот, а ако се за­не­ма­ри и не се ле­ку­ва, се сме­та ка­ко ри­зик за нас­та­ну­ва­ње на дру­ги бо­ лес­ти (пр. рак на црн дроб). Чес­то сте­а­то­за­та на цр­ни­от дроб мо­же дол­го вре­ме да би­де не­от­кри­е­на. Во нај­теш­ ки слу­ча­и цр­ни­от дроб мо­же да се зго­ле­ми 2-3 па­ти од сво­ја­та нор­мал­на го­ле­ми­на и ста­ну­ва бо­лен и о­сет­лив на до­пир . При­чи­ни кои до­ве­ду­ва­ат да по­ја­ва на сте­а­то­за­та се: ал­ко­хол, го­јаз­ност, не­ух­ра­не­тост, ди­ја­бет, пре­ку­мер­на у­пот­ре­ба на ле­ко­ви (пр. кор­ти­кос­те­ро­и­ди и нес­те­ро­ид­ни ан­ти­ин­фла­ма­тор­ни ле­ко­ви), де­фи­цит на ен­зи­ми, про­те­и­ ни итн.

Трет­ман на за­мас­тен црн дроб

За­мас­тен црн дроб о­бич­но не ба­ра те­ра­пис­ки трет­ман, но пос­то­јат не­кол­ку че­ко­ри што тре­ба да се прев­зе­мат, со што би се пре­ве­ни­ра­ла на­та­мош­на­та ош­ те­та или по­доб­ри­ла сос­тој­ба­та кај ве­ќе ош­те­те­ни­от црн дроб. Во прин­цип се прев­зе­мат след­ни­те че­ко­ри: 1. На­ма­лу­ва­ње на те­лес­на­та те­жи­на и тоа 1-2 кгр не­дел­но (што под­раз­би­ра и нор­ма­ли­зи­ра­ње на ни­во­то на триг­ли­це­ри­ди­те пре­ку хи­ги­ен­ско ди­ е­тет­ски ре­жим), ме­ди­ка­мен­ти или ком­би­на­ци­ја од две­те.

2. Пре­кин на вне­сот на ал­ко­хол и ни­ко­тин 3. Одр­жу­ва­ње на ста­бил­но ни­во на гли­ке­ми­ја во крв­та 4. Зго­ле­ме­ни фи­зич­ки ак­тив­нос­ти

кон­тро­ла кај Гас­тро­ен­те­ро­хе­па­то­лог e за­дол­жи­тел­на!!!

Пре­по­ра­ки за хи­ги­ен­ско-ди­е­тет­ски ре­жим Да се во­ве­дат по­ве­ќе ма­ли об­ро­ци во те­кот на де­нот со што би се из­бег­на­ло оп­то­ва­ру­ва­ње­то на же­луд­ни­кот • Пот­пол­но да се исфр­ли од ис­хра­на­та бе­ли­от леб и про­из­во­ди­те од бе­ло браш­но (од­нос­но да се ја­де ин­тег­ра­лен леб и ин­тег­рал­ни тес­те­ни­ни) • Бе­ли­от о­риз тре­ба да се за­ме­ни со ин­тег­ра­лен (ка­феав) о­риз • Це­лос­но исфр­лу­ва­ње од у­пот­ре­ба на: жол­чка­та од јај­це­то, су­во­мес­на­ти­те про­из­во­ди и цр­ве­но­то ме­со, кое е по­жел­но да се за­ме­ни со пи­леш­ко ме­со или ри­ба • Од млеч­ни­те про­из­во­ди се пре­по­ра­чу­ва кон­су­ми­ра­ње на о­без­ма­сен јо­гур­т и пав­ла­ка • Из­бег­ну­ва­ње на пр­же­на, мас­на и за­чи­не­та хра­на • Мак­си­мал­но из­бег­ну­ва­ње на бе­ли­от ше­ќер­, ка­фе, ал­ко­хол и га­зи­ра­ни пи­ја­ло­ци • Пре­по­рач­ли­ва е фи­зич­ка ак­тив­ност о­со­бе­но: пе­ша­че­ње, во­зе­ње ве­ло­си­пед • Внес на по­го­ле­ми ко­ли­чи­ни на теч­ност (2,5 лит­ри во­да во те­кот на де­нот)

33

БОТОКС

И НЕГОВАТА УПОТРЕБА 34

Ин­јек­ци­и­те на бо­ту­ли­нум ток­ син А се нај­чес­то ко­рис­те­на­та коз­ме­ тич­ка про­це­ду­ра во САД. Про­ме­на­та од рет­ко поз­нат лек ко­рис­тен од оф­ та­мо­ло­зи­те, до нај­чес­то ко­рис­те­на коз­ме­тич­ка про­це­ду­ра, се слу­чу­ва са­ мо за неш­то по­дол­го од ед­на де­ка­да. И пок­рај широко распространетата у­пот­ре­ба, ток­си­нот се уште не е ком­ плет­но раз­бран и не е ко­рис­тен од мно­гу док­то­ри. Па­ра­док­сот по­лес­ но ќе се раз­бе­ре до­кол­ку се зе­ме во пред­вид вре­ме­то за пре­да­ва­ње на раз­лич­ни ком­по­нен­ти на плас­тич­на­ та хи­рур­ги­ја (ри­ноп­лас­ти­ка, бле­фа­ роп­лас­ти­ка, ли­по­сук­ци­ја) во со­од­нос

со вре­ме­то пот­реб­но за пре­да­ва­ње на со­од­вет­на тех­ни­ка за ин­јек­ти­ра­ ње на бо­ту­ли­нум ток­син тип А (1 до 2 де­на се пот­реб­ни за пре­да­ва­ње на со­од­вет­на тех­ни­ка за пра­вил­но ин­

јке­ти­ра­ње на о­вој ток­син). Во 2015 го­ди­на се из­ве­де­ни по­ве­ќе ин­јек­ти­ ра­ња на бо­ту­ли­нум ток­син А од­кол­ ку ри­ноп­лас­ти­ка, бле­фа­роп­лас­ти­ка и ли­по­сук­ци­ја за­ед­но.

МЕ­ХА­НИ­ЗАМ НА ДЕ­ЛУ­ВА­ЊЕ Ток­си­нот не вли­ја­е ди­рек­но на ко­жа­та, ту­ку са­мо ин­ди­рек­но го а­фек­ти­ра мус­ку­лот, кој го гу­би сво­јот сти­мул. Кли­нич­ки ко­рис­ни­те е­фек­ти на ток­си­нот се вид­ли­ви 3 до 6 ме­се­ ци. За­бе­ле­жа­но е де­ка при ре­дов­но ко­рис­те­ње 2 или по­ве­ќе го­ди­ни, се за­бе­ле­жу­ва зго­ле­ме­но вре­мет­ра­е­ње на деј­ство­то на бо­ту­лин­ски­от ток­син.

ат раз­лич­но на фа­ци­ја­на­та ми­ми­ка. Клу­чот е во вни­ма­тел­на а­на­ли­за на ли­це­то на се­кој па­ци­ент за да се от­ кри­е кој мус­кул ја пре­диз­ви­ку­ва ли­ ни­ја­та или об­ли­ку­ва­ње­то на ли­це­то.

НЕ­СА­КА­НИ Е­ФЕК­ТКИ И КОН­ТРА­ИН­ДИ­КА­ЦИ­И

Би­деј­ќи ток­си­нот деј­ству­ва на пре­си­нап­тич­ка­та мем­бра­на на нер­ вни­те завр­ше­то­ци, нај­чес­то се ин­ јек­ти­ра во мус­ку­лот ка­де се на­о­ѓа­ат о­ви­е завр­ше­то­ци. Од­ре­де­на ко­ли­ чи­на на ток­син ќе бло­ки­ра од­ре­ден број на нер­вни завр­ше­то­ци. По­са­ку­ ва­на­та цел е ре­лак­си­ра­ње на мус­ку­ ли­те и пос­тиг­ну­ва­ње на за­до­во­лу­вач­ ки коз­ме­тич­ки е­фект. Ста­ре­е­ње­то на ли­це­то е сос­та­ ве­но од по­ве­ќе ком­по­нен­ти. Ос­лаб­ ну­ва­ње на дер­ми­сот, ге­нет­ски фак­ то­ри, гра­ви­та­ци­ја, ске­лет­ни про­ме­ни, пу­ше­ње и мно­гу дру­ги иг­ра­ат у­ло­га во про­це­сот на ста­ре­е­ње. Ис­то та­ка бит­на у­ло­га има и фа­ци­јал­на­та ми­ми­ ка. Се до­де­ка брч­ки­те на ли­це­то се де­лум­но пре­диз­ви­ка­ни од мус­кул­на ак­ци­ја, мо­же да се тре­ти­ра­ат со бо­ ту­ли­нум ток­син А. Ова об­јас­ну­ва зош­ то ре­чи­си си­те брч­ки мо­жат да би­дат тре­ти­ра­ни со о­вој ток­син, со раз­ли­ чен сте­пен на ус­пеш­ност.

ДО­ЗА

Раз­лич­ни мус­ку­ли кај раз­лич­ ни лу­ѓе и­ма­ат раз­лич­на ја­чи­на. Се­кој па­ци­ент е раз­ли­чен и ба­ра раз­лич­на до­за, пла­си­ра­на раз­лич­но низ мус­ку­ лот. О­бич­но за ма­жи­те се пот­реб­ни по­го­ле­ми до­зи, би­деј­ќи и­ма­ат по­ го­ле­ма мус­кул­на ма­са. Ин­јек­то­рот е о­ној кој ја од­ре­ду­ва оп­ти­мал­на­та до­ за за се­кој па­ци­ент ин­ди­ви­ду­ал­но.

ФУН­КЦИ­О­НАЛ­НА А­НА­ТО­МИ­ЈА

Раз­ли­ка­та по­ме­ѓу про­фе­си­о­ на­лен ин­јек­тор на бо­токс и тех­ни­чар е во раз­би­ра­ње­то на фун­кци­о­нал­на­ та а­на­то­ми­ја на ли­це­то. Таа да­ва ин­ фор­ма­ци­и за ло­ка­ци­ја­та на мус­ку­ ли­те. Кај се­кој чо­век има а­на­том­ски ва­ри­ја­ци­и, до­ми­ни­ра­ат раз­лич­ни мус­ку­ли, ду­ри и кај е­ден ист мус­кул раз­лич­ни де­ло­ви од мус­ку­лот мо­жат да и­ма­ат по­ја­ко деј­ство и да де­лу­ва­

Не­са­ка­ни­те е­фек­ти, кои во прин­цип се нез­на­чи­тел­ни и прив­ре­ ме­ни, мо­жат да би­дат пред­ви­де­ни спо­ред на­чи­нот на деј­ству­ва­ње (па­ ра­ли­за на мус­ку­ли­те) и хе­мис­ка­та струк­ту­ра (про­те­ин) на мо­ле­ку­ла­та, што оп­што зе­ме­ни ре­зул­ти­ра во две го­ле­ми гру­пи на не­са­ка­ни е­фек­ти: па­ра­ли­за на пог­реш­на­та гру­па на мус­ку­ли и а­лер­гис­ка ре­ак­ци­ја. По­ја­ ву­ва­ње­то на мод­рин­ки на мес­то­то на ин­јек­ти­ра­ње е не­са­кан е­фект по­ра­ди на­чи­нот на на­не­су­ва­ње, не по­ра­ди ток­си­нот. Во коз­ме­тич­ка­та у­пот­ре­ба, тоа мо­же да ре­зул­ти­ра во не­со­од­вет­ на ек­спре­си­ја на ли­це­то ка­ко што е о­те­ку­ва­ње на оч­ни­от ка­пак, двој­но гле­да­ње на неш­та­та, не­ед­нак­ва нас­ мев­ка или гу­бе­ње на спо­соб­нос­та на зат­во­ра­ње на о­чи­те. Так­ва­та си­ту­а­ ци­ја се задр­жу­ва о­ко­лу шест не­де­ли. По­ја­ву­ва­ње­то на мод­рин­ки се пре­ вен­ти­ра со на­не­су­ва­ње на при­ти­сок на мес­то­то на ин­јек­ти­ра­ње, но се­пак мо­же да се слу­чи и тра­е о­ко­лу 7 до 10 де­на. До­кол­ку се ин­јек­ти­ра мус­ку­лот на ви­ли­ца­та, гу­бе­ње­то на фун­кци­ја­та на мус­ку­ли­те ре­зул­ти­ра со гу­бе­ње или на­ма­лу­ва­ње на си­ла­та за џва­ка­ ње на цврс­та хра­на. Си­те коз­ме­тич­ки трет­ма­ни се со ог­ра­ни­че­но тра­е­ње и мо­жат да би­дат крат­ки со пе­ри­од од шест не­де­ли, но о­бич­но е­фек­тив­ни­от пе­ри­од оп­фа­ќа три до о­сум ме­се­ца. Ин­јек­ци­и­те со бо­токс се кон­ тра­ин­ди­ци­ра­ни при по­ре­ме­ту­ва­ња на не­у­ро­мус­ку­лар­на­та тран­сми­си­ја ка­ко на при­мер при Myas­the­ni­a gra­ vis или Lam­ber­t-E­a­ton – ов син­дром. Ис­то та­ка не тре­ба да се да­ва на па­ ци­ен­ти кои при­ма­ат те­ра­пи­ја со а­ми­ ног­ли­коз­дни ан­ти­би­о­ти­ци кои мо­жат да го по­тен­ци­ра­ат деј­ство­то на ток­ си­нот. За те­ра­то­ге­нос­та на о­вој ток­ син се уште не­ма до­вол­но до­ка­зи. Д-р Бојана Ѓорговска

35

Ме­ди­ци­на­та на тру­дот во се­гаш­но вре­ме

36

Човековиот труд, ка­ко ед­на од ос­нов­ни­те ка­рак­те­ рис­ти­ки на не­го­во­то би­ти­е, прет­­­ста­­­ву­­­ва фи­зи­о­лош­ка пот­ ре­ба и ус­лов за не­го­ва­та пси­хо­фи­зика рам­но­те­жа.Чове­ чки­от труд е ус­лов и за раз­вој на оп­штес­тво­то и за у­нап­ре­ ду­ва­ње на ква­ли­те­тот на жи­во­тот. Човековиот жи­вот и труд се во ме­ѓу­­себ­­на не­рас­кин­ли­ва врс­ка, ка­ко што е и во не­ рас­кин­ли­ва врс­ка со не­го­ва­та жи­вот­на и ра­бот­на сре­ди­на. Ме­ди­ци­на­та на тру­дот е при­ме­не­та ме­ди­цин­ска на­ у­ка. Спо­ред сов­ре­ме­ни док­три­нар­ни прин­­­ци­­­пи пос­ве­ту­ва сес­тра­но вни­ма­ни­е на здрав­­­стве­­­на­­­та заш­ти­та на човекот про­из­во­ди­тел. Пред­­­мет на ме­ди­ци­на­та на тру­дот е у­нап­ре­ ду­ва­ње­то и одр­жу­ва­ње­то на нај­ви­со­ко­то нуж­но ни­во ка­ко на фи­зико­то та­ка и на мен­тал­но­то здраво ак­тив­но­то на­се­ ле­ни­е и на не­го­ва­та со­ци­јал­на бла­го­сос­тој­ба. Ед­на од ос­нов­ни­те це­ли на ме­ди­ци­на­та на тру­дот е да се соз­да­ва­ат так­ви ус­ло­ви за ра­бо­та во­ ко­и чо­ве­кот во те­кот на про­из­вод­стве­ни­от век ќе мо­же да пос­тиг­ну­ ва оп­ти­мал­ни е­фек­ти во ра­бо­та­та и при тоа ќе го со­чу­ва сво­е­то здрав­­­је, сво­јот пси­хо­фи­зич­ки ин­тиг­ри­тет и сво­ја­та ра­бот­на спо­соб­ност. Бла­го­да­ре­ни­е на тех­ники­от и тех­но­лош­ки­от нап­ ре­док и нап­ре­до­кот на хи­ги­е­на­та на тру­дот мно­гу про­фе­ си­о­нал­ни штет­­­нос­­­ти де­нес мо­жат да се кон­тро­ли­ра­ат , со што се на­ма­лу­ва ри­зи­кот на про­фе­си­о­нал­ни­те штет­­­нос­­­ти. Пос­то­е­ње­то на ри­зи­кот за по­ја­ва на про­фе­си­о­ нал­но о­ште­ту­ва­ње кај ак­тив­но­то на­се­ле­ни­е ја на­ло­жу­ва ак­тив­нос­та на ме­ди­ци­на­та на тру­дот за ра­но от­кри­ва­ње, бла­гов­ре­ме­но ле­ку­ва­ње и про­фи­лак­са на про­фе­си­о­нал­ но­то ош­те­ту­ва­ње. Спо­ред сов­ре­ме­ни­от кон­цепт, хи­ги­е­на­ та на тру­дот ги про­учува фак­то­ри­те што вли­ја­ат на здрав­­­ је­­­то на ак­тив­но­то на­се­ле­ни­е и во сво­ја­та прог­­­ра­­­ма ги вкло­­­пу­­­ва и проб­­­ле­­­ми­­­те на жи­во­тот, ис­хра­на­та, од­мо­рот, рек­ре­а­ци­ја­та, проб­­­ле­­­ми­­­те мен­тал­но­то здрав­­­је и со­ци­јал­ на­та бла­го­сос­тој­ба. Про­фе­си­о­нал­ни­те штет­­­нос­­­ти по­тек­ну­ва­ат од про­ из­вод­ни­от про­цес, од ус­ло­ви­те во ра­бот­на­та сре­ди­на. Тие мо­же да се од фи­зички ка­рак­тер ка­ко што се не­по­вол­ни кли­мат­ски ус­ло­ви, зра­че­ње, бу­ча­ва, виб­ра­ци­и, но мо­же да би­дат и хе­мис­ки и би­о­лош­ки. Спо­ред сов­ре­ме­ни­от кон­цепт заш­ти­та­та при ра­бо­ та ги оп­фа­ќа си­те мер­ки за соз­да­ва­ње без­бед­ни ус­ло­ви за ра­бо­та, хи­ги­е­на, тех­ники и дру­ги мер­ки за отс­тра­ну­ва­ње на прич­и­­ни­­те за ош­те­ту­ва­ње на здрав­­­је­­­то на ра­бот­ни­кот. Во пре­вен­тив­ни мер­ки за заш­ти­та на ра­бо­та спа­ѓа­ат: • Тех­но­лош­ки тех­ники пре­вен­тив­ни мер­ки • Тех­ники пре­вен­тив­ни мер­ки за ли­чна заш­ти­та • Ме­ди­цин­ски пре­вен­тив­ни мер­ки

За нас се важ­ни пре­вен­тив­ни­те ме­ди­цин­ски прег­­­ле­­­ди во кои спа­ѓа­ат: • Прет­­­ход­­­ни прег­­­ле­­­ди (прег­­­ле­­­ди пред вра­бо­ту­ва­ ње, и при про­ме­на на ­ра­бот­но мес­то) • Пе­ри­о­дични прег­­­ле­­­ди • Сис­те­мат­ски прег­­­ле­­­ди • Кон­трол­ни прег­­­ле­­­ди • Вон­ред­ни прег­­­ле­­­ди. Тие слу­жат за цел у­ва­ње на здрав­­­је­­­то на ак­тив­но­то на­се­ле­ни­е и да­ва­ат пра­вил­на о­цен­ка на оп­шта­та и про­ фе­си­о­нал­на ра­бот­на спо­соб­ност со бла­гов­ре­ме­но от­кри­ ва­ње на зна­ци­ на ош­те­ту­ва­ње на ор­га­низ­мот, по мож­ност во пред клиничката фа­за на бо­лес­та, за бла­гов­ре­ме­но и а­дек­ват­но ле­ку­ва­ње, а по пот­ре­ба и бла­гов­ре­мен пре­кин на про­фе­си­о­нал­на ек­спо­зи­ци­ја. Во де­лот од на­ша­та ра­бо­та ние сме ус­пе­а­ле на та­ ков на­чин кај го­лем број на па­ци­ен­ти да от­кри­е­ме ше­ќер­ ни бо­лес­ти, ви­сок кр­вен при­ти­сок, ко­ро­нал­ни бо­лес­ти, па ду­ри и отс­тра­ну­ва­ње на ма­лиг­ни бо­лес­ти. Е­ден од ус­ло­ви­те за струч­­но вр­ше­ње на пре­вен­ тив­ни­те ме­ди­цин­ски прег­­­ле­­­ди е поз­на­ва­ње­то на ри­зи­ ци­те што го но­си ра­бот­но­то мес­то на кое ис­пи­та­ни­кот ра­бо­ти. Со тоа се под­гот­ву­ва ме­то­до­ло­ги­ја за вр­ше­ње на пре­вен­тив­ни прег­­­ле­­­ди. На прет­­­ход­­­ни ме­ди­цин­ски прег­­­ле­­­ди под­лег­ну­ ва­ат ли­ца кои зас­но­ва­ат ра­бо­тен од­нос ка­ко и о­ни­е кои го ме­ну­ва­ат ра­бот­но­то мес­то. О­ви­е прег­­­ле­­­ди мо­же да се оп­шти за утвр­­­ду­­­ва­­­ње на оп­шта­та ра­бот­на спо­соб­ност, но мо­же да би­дат и спе­ци­јал­ни за утвр­­­ду­­­ва­­­ње на спе­ци­фини про­фе­си­о­нал­ни ра­бот­ни спо­соб­нос­ти со по­себ­ни ба­ра­ ња во пог­лед на пси­хо­фи­зики­те о­со­би­ни на кан­ди­да­тот. Пе­ри­о­дични­те прег­­­ле­­­ди се вр­шат на ли­ца што ра­­­ бо­тат на ра­бот­ни мес­та со по­себ­ни ус­ло­ви. О­ви­е прег­­­ле­­­ди се на­соени, се вр­шат во од­ре­де­ни вре­мен­ски ин­тер­ва­ли.

Цел на прег­­­ле­­­дот е да се ус­та­но­ви да­ли кај ис­пи­та­ни­кот во ме­ѓу вре­ме (ме­ѓу два прег­­­ле­­­да) се по­ја­ви­ле зна­ци на па­то­лош­ка сос­тој­ба од неп­ро­фе­си­о­нал­но по­тек­ло ко­ја е кон­тра­ин­ди­ка­ци­ја. Ме­ди­ци­на­та за ра­бо­та на кон­крет­но ра­бот­но мес­то или па­то­лош­ка сос­тој­ба од про­фе­си­о­нал­но по­тек­ло. Со ова по пот­ре­ба се на­ло­жу­ва прив­­­ре­­­мен или тра­ен пре­кин на про­фе­си­о­нал­на­та ек­спо­зи­ци­ја. Сис­те­мат­ски прег­­­ле­­­ди се вр­шат по сис­те­ми со цел да се утвр­­­дат оп­шти­те здрав­­­све­­­ни сос­тој­би од­нос­но оп­ шта­та ра­бот­на спо­соб­ност. По пра­ви­ло на сис­те­мат­ски прег­­­ле­­­ди се под­лож­ни­ ли­ца кои не се под­лож­ни на пе­ ри­о­дини ме­ди­цин­ски прег­­­ле­­­ди. Кај нас вак­ви­те прег­­­ле­­­ди ги пра­ват ме­на­џе­ри­те. То­а ­се сис­те­мат­ски прег­­­ле­­­ди кои пок­рај оп­шти­те стан­­­дар­­­ди ги оп­фа­ќа­ат и дру­ги ви­до­ви на ис­ле­ду­ва­ње ка­ко што е е­хо­ди­јаг­нос­ти­ка­та, ос­те­о­ден­зи­ мет­ри­ја­та, по­ши­ро­ки ги­не­ко­лош­ки прег­­­ле­­­ди и дру­го. Кон­трол­ни прег­­­ле­­­ди се вр­шат по пот­ре­ба на ме­ ди­цин­ски ин­ди­ка­ци­и во врс­ка со ре­зул­та­ти­те од пе­ри­о­ дини­те и сис­те­мат­ски­те, а е­вен­ту­ал­но и од прет­­­ход­­­ни­­­те прег­­­ле­­­ди. О­цен­ка­та на ра­бот­на­та спо­соб­ност е о­цен­ка на мож­нос­ти­те на ис­пи­та­ни­кот. Со ог­лед на не­го­ви­те би­о­лош­ ки ка­рак­те­рис­ти­ки во од­нос на пот­ре­би­те на ра­бот­но­то мес­то да се пос­та­ви да ра­бо­ти на р­ а­бот­но мес­то на кое ќе мо­же да ги за­до­во­ли ба­ра­ња­та на тоа ра­бот­но мес­то. Спо­ред тоа о­цен­ка­та на ра­бот­на­та спо­соб­ност на ак­тив­но­то на­се­ле­ни­е е сос­та­вен дел на се­кој ме­ди­цин­ски прег­­­лед.

По завр­­­шу­­­ва­­­ње­­­то на прег­­­ле­­­ди­­­те и ис­пи­ту­ва­ња­ та, спе­ци­ја­лис­тот по ме­ди­ци­на на тру­дот да­ва о­цен­ка за здрав­­­стве­­­на­­­та и ра­бот­на спо­соб­ност на по­себ­ни об­рас­ ци. Во врс­ка со ова, др­жа­ва­та до­не­се за­кон за без­ бед­ност и здрав­­­је при ра­бо­та со кој се утвр­­­ду­­­ва­­­ат: • Мер­ки­те за без­бед­ност и здрав­­­је при ра­бо­та • Обвр­­­ски­­­те на ра­бо­то­дав­ци­те • Пра­ва­та и обвр­­­ски­­­те на вра­бо­те­ни­те од об­лас­та на без­бед­ност и здрав­­­је при ра­бо­та • Пре­вен­тив­ни мер­ки про­тив про­фе­си­о­нал­ни ри­ зи­ци • Ос­тра­ну­ва­ње на ри­зини фак­то­ри за нес­ре­ќа • Ин­фор­ми­ра­ње • Кон­сул­ти­ра­ње • О­бу­ка на ра­бот­ни­ци­те и нив­ни­те прет­­­пос­­­та­­­ве­­­ ни Од­ре­ди­те на о­вој за­кон се при­ме­ну­ва­ат во си­те деј­нос­ти на јав­ни­от и при­ват­ни­от сек­тор­, за си­те ли­ца о­си­гу­ра­ни од при­ват­ни­от сек­тор, за си­те ли­ца о­си­гу­ра­ ни од пов­ре­ди на ра­бот­но мес­то или про­фе­си­о­нал­ни бо­ лес­ти спо­ред прег­­­ле­­­ди­­­те на пен­зис­ко­то, ин­ва­лид­ско­то и здрав­­­стве­­­но о­си­гу­ру­ва­ње. Од стра­­­на на Министерството за здрав­­­ство се ов­ лас­ту­ва­ат ин­сти­ту­ци­и за вр­ше­ње на ме­ди­цин­ски пре­вен­ тив­ни прег­­­ле­­­ди ме­ѓу кои и на­ша­та. Д-р На­да Ан­до­нов­ска Спе­ци­ја­лист по ме­ди­ци­на на тру­дот

37

Работник

на годината На 23.03.2016 беше прогласувањето на Најистаканат вработен во Neuromedica за претходните 6 месеци. Пофалницата ја доби Стефана Симоновска - менаџер за контрола и логистика која изминатиов период се истакнуваше со својата креативност и посветеност кон работата. Менаџерскиот тим и додели награда за остварениот труд викенд во Охрид.

Постојат многу портали но само еден може да биде ексклузивен - Еxclusive.mk 24/7 достапен за Вас во медиумскиот етер. Велат, кога влегуваш во музеј влегуваш во историја, а кога кликаш на Еxclusive.mk во светот на најбрзите, проверени и секогаш интересни вести актуелни во светот. Тимот е комплетен и целосно посветен за професионално и одговорно новинарско работење. Конкуренцијата ни е основна мотивација, да бидеме први, квалитетни и ексклузивни во областа на секојдневни информации, спорт, забава, култура, здравје и останато, а вие секогаш навреме информирани, едуцирани и супер расположени. Нашите новинари, се спремни да одговорат на предизвикот за навремено и точно информирање за актуелните светски и домашни вести. Културата, здравјето, хуморот, забавата, секој ден, ќе бидат со вас, а Вашата насмевка и пријатно расположение е единственото за кое ќе се грижиме.

#beExclusive

www.exclusive.mk

Нова дијагностичка метода во Neuromedica

DXA Дијагностика Најсовремен DXA - апарат во регионот

Детектирајте ја навреме остеопорозата!