Медицинско значење на храната Za racionalen i efikasen tretman na postarite lica, neophodno e da se zeme vo predvid deka so stareeweto funkciite na organizmot oslabuvaat, a so toa i enzimite zadol`eni za metabolizam na lekovite. Posporo se sozdava energija, mnogu posporo se resporbiraat vnesenite lekovi, pomala e produkcijata na `elude~na kiselina i crevnite sokovi, namalen e protokot na krv , a so toa i metabolizmot vo crniot drob, rabotata na bubrezite i mozokot. Poradi seto pogore navedeno crniot drob posporo gi razgraduva vnesenite lekovi, bubrezite posporo gi isfrlaat {to ima za posledica podolgotrajno, prekuvremeno zadr`uvawe na lekot vo organizmot, odnosno pojava na nesakani i toksi~ni efekti na vneseniot lek. Prose~nite dozi i {emi za dozirawe na vozrasnite ne va`at vo celost i za postarite, odnosno ovie pacienti baraat postepeno i gri`livo titrirawe (podesuvawe) na optimalnata doza, posebno koga e vo pra{awe konzumirawe na pove}e vidovi na lekovi {to e skoro sekoga{ pravilo. Golem broj od tegobite na koi se `alat postarite i pokraj primeneta na prepi{anite lekovi , se dol`i na nesoodvetno istitriranata koncetracija i dozirawe na lekovite, odnosno so pojavata na nesakanite efekti na lekovite. Vnimanie e neophodno da se posveti pri konzumirawe na bilo koja grupa na lekovi, no posebno treba da se vodi smetka pri vnesot na slednite ~esto koristeni lekovi: Lekovi za pritisok (antihipertonici); mo`at da ja namalat cirkulacijata na krvta niz vitalnite organi kako {to se mozok, srce, bubrezi, so namaluvawe na nivnata funkcija
10
Нико Беќаровски
Lekovi koi go zgolemuvaat izla~uvaweto na urinata (diuretici:
Edemid, furosemid, lasiks, hidrohlortiazid); go zgolemuvaat izla~uvaweto na soli i voda od organizmot, so gubitok na kalium, kalcium, magnezium, {to mo`e da predizvika efekti vrz srcevata, muskulnata, mozo~nata i koskenata aktivnost i funkcija. Lekovi za smiruvawe (sedativi:
diazepam, leksilium, heleks, fenobarbiton...); predizvikuvaat zgolemena osetlivost kaj postarite, prosledena so zbunestost, konfuznost i emocionalna nestabilnost. Nekoi lekovi od ovaa grupa (fenobarbiton) se zadr`uva i do tri pati podolgo od voobi~aenoto. Lekovi za srceva slabost (kardiotonici: lanikor, lanitop, cedilanid dilakor...); kon ovie lekovi postoi posebna osetlivost, poradi nivnata mala terapiska {irina i mo`nosta od brzo i `ivotozagrozuva~ko predozirawe. Tokmu poradi ovoj podatok, kaj postarite lu|e neophodno e pri primena na ovaa grupa na lekovi da se zapo~ne so 1/4 od dozata za vozrasen, so postepeno titrirawe. Site nau~ni analizi poka`uvaat deka vo sekojdnevnata praksa ovie lekovi se prepi{uvaat vo daleku pogolemi dozi od optimalnite medicinski opravdani. Mesto zaklu~ok bi napomnal deka kaj postarite lu|e neophodno e da se ordiniraat najmal broj na neophodni lekovi i toa vo minimalni dozi, koi sepak za niv se delotvorni i pokraj toa {to se koli~inski pomali od prepi{anite vo upatstvoto za dozirawe na vozrasnite. Upotrebata na razni lekovi od lekoviti rastenija e najop{ta i naj~esta forma na tradicionalnata