CÁC BÀI DIỄN THUYẾT VỀ PHẬT GIÁO
chúng bộ thì chủ trương Không luận, cho rằng vạn pháp tuy có, nhưng thật là không, vì không có tự tính. Ngoài hai luận thuyết ấy, lại có một luận thuyết gọi là Trung luận1 chủ trương thuyết chẳng phải có chẳng phải không. Đó là cái tình thế Phật giáo khi vua Kanishka mở cuộc kết tập lần thứ tư. Thuở ấy có ngài Mã Minh2 là một bậc cao tăng, có tài đức lớn và lại thâm nhập tư tưởng kinh Bát-nhã Ba-la-mật-đa, mới soạn sách “Đại thừa Khởi tín luận” nói về A-lại-da thức3 và chân như.4 Sau ngài Mã Minh lại có ngài Kiên Tuệ soạn cuốn “Đại thừa Pháp giới vô sai biệt luận” thuật lại cái tư tưởng của Mã Minh nói về lý thuyết của Đại thừa học phái. Từ đó, trong Phật giáo có hai tông lớn là: Tiểu thừa5 và Đại thừa.6 Đại thừa nghĩa là cỗ xe lớn, ý nói tu theo hạnh Bồ Tát thì độ hết thảy chúng sinh; Tiểu thừa là cỗ xe nhỏ, ý nói ai tu thì tự độ lấy mình. Hai Tiếng Phạn là Madyāmaka. Tiếng Phạn là Aśvaghosa. 3 Tiếng Phạn là Ālaya-vijñāna. 4 Tiếng Phạn là bhūta-tathatā 5 Tiếng Phạn là Hinayāna. 6 Tiếng Phạn là Mahāyāna. 1 2
92