PHẬT GIÁO ĐỐI VỚI CUỘC NHÂN SINH
không được, phải có người dìu dắt. Ngài hỏi, thì các quan hầu kể cái khổ về bệnh tật của loài người. Ngài lại buồn bã mà trở về. Được mấy hôm, ngài đi xe ra chơi ngoài cửa tây, thấy cái xác người chết, có bốn người khiêng, theo sau là những người đầu bù tóc xõa, kêu gào khóc lóc. Ngài hỏi, thì các quan hầu lại kể cái khổ về sự chết. Ngài lại buồn bã mà trở về. Lần sau cùng ngài đi ra ngoài cửa bắc, gặp một người tu hành, tóc râu cạo sạch, mặc áo nhà tu, một tay bưng bình bát, một tay cầm tích trượng, dáng điệu trang nghiêm, thanh thản, ngài đến gần hỏi là ai. Người ấy đáp rằng: “Ta là tỳ-kheo.” Hỏi: “Thế nào gọi là tỳ-kheo?” Đáp: “Tỳ-kheo là người lìa bỏ cảnh sống thế tục, sống cuộc sống không nhà cầu tìm đạo giải thoát.” Ngài nghe nói cái công đức của người tu hành như thế, liền nói to lên rằng: “Hay thay, hay thay! Ta quyết theo cuộc sống như thế.” Lần ấy ngài vui vẻ mà trở về, và quyết chí xuất gia tìm đạo. Ấy là do nhân duyên từ trước mà ngài trông thấy những cảnh khổ là cảnh già, cảnh bệnh tật và cảnh chết, và lại trông thấy cảnh tu hành để giải thoát hết thảy những cái khổ ở đời. Nửa đêm ngày mồng bảy, sáng mồng tám tháng hai, trong khi mọi người còn ngủ say cả, ngài sai tên hầu ngựa đóng ngựa cho ngài 17