Een reddingsboot als monument Bij een oorlogsmonument denken de meeste mensen aan een standbeeld of een plaquette. Maar er zijn ook monumenten die varen. De reddingsboot Javazee, die in Den Helder ligt aangemeerd, houdt de herinnering aan gesneuvelde marinemensen levend. door Erik Schumacher | foto KNRM-Arie van Dijk
All ships folio me. Met dat sein voerde schout-bij-nacht Karel Doorman het geallieerde eskader aan, in een poging om de Japanse invasievloot voor de kust van Java te vernietigen. Op 27 februari 1967, precies 25 jaar na de voor de geallieerden rampzalig verlopen Slag in de Javazee, vond een herdenking plaats van de marinemensen die tijdens en na de Tweede Wereldoorlog sneuvelden bij de uitvoering van hun taak – onder wie Doorman en veel van zijn mannen. Hoogtepunt van de plechtigheid was de doop van een bijzonder monument: de Javazee, een dubbelschroef reddingsboot.
Nieuwe reddingsboot Het initiatief tot het varende monument kwam van de toenmalige Vereniging van Marine Officieren en de Vereniging van Beroepsschepelingen der Zeemacht. Zij hadden een inzameling georganiseerd onder dienend en voormalig marinepersoneel. Besloten werd dat er geen mooiere manier was om gesneuvelde marinemensen te eren dan
54
NCMagazine | voorjaar 2013
in hun naam nieuw leed voorkomen. Het geld werd geschonken als bijdrage in de bouwkosten van een nieuwe reddingsboot van ruim twintig meter lang, die plaats zou bieden aan wel 120 personen. Jarenlang verrichte de Javazee reddingsacties vanuit Breskens. Onder meer bij de hulpverlening aan de Herald of Free Enterprise, in 1987 gekenterd voor de Belgische kust, werden met de boot talloze levens gered.
Praktijkonderwijs Inmiddels zijn er modernere reddingsboten in gebruik. De Javazee ligt bij het Nationaal Reddingmuseum Dorus Rijkers in Den Helder. Maar een stoffig museumstuk is de boot niet geworden. Nog altijd assisteert de Javazee ‘s winters moderne reddingsboten als ijsbreker of als sleper. Daarnaast wordt de boot verhuurd voor dagtochten en asverstrooiingen. Ook krijgen marine- en koopvaardijleerlingen er praktijkonderwijs. Zo blijft de Javazee een dynamisch aandenken aan de offers van het personeel van de Nederlandse Marine.