tytoniu oraz problemu palenia papierosów przez pracowników ochrony zdrowia. Uzyskane wyniki badaƒ poddano analizie statystycznej. Zale˝noÊç dwóch zmiennych weryfikowano testem niezale˝noÊci Chi-kwadrat (równie˝ w wersji z poprawkà Yatesa). W badaniach przyj´to 5% b∏àd wnioskowania i zwiàzany z nim poziom istotnoÊci p*0,05 wskazujàcy na istotne statystycznie ró˝nice lub zale˝noÊci.
Wyniki Badana grupa sk∏ada∏a si´ z 482 kobiet i 322 m´˝czyzn, co stanowi odpowiednio 60% oraz 40% ogó∏u badanych. Pacjenci placówek lecznictwa zamkni´tego (N4424) stanowili – 52,7%, otwartego (N4380) – 47,3% ogó∏u badanych. Ârednia wieku osób ankietowanych wynosi∏a 37,8 lat. Respondenci to w wi´kszoÊci mieszkaƒcy wsi (N4339) – 42,3% oraz miast powy˝ej 10 tysi´cy mieszkaƒców (N4297) – 37%, legitymujàcy si´ wykszta∏ceniem Êrednim (N4327) – 40,7%, zawodowym (N4215) – 26,7%, wy˝szym magisterskim (N4137) – 17%, wy˝szym licencjackim (N471) – 8,8% oraz podstawowym (N454) – 6,7%. Ponad po∏owa ankietowanych – 58,8% to osoby aktywne zawodowo (N4473), doÊç du˝à grup´ stanowili tak˝e emeryci (N4181) – 22,5%. Wi´kszoÊç przebadanych pacjentów (N4580) – 72,2% nale˝y do grupy osób niepalàcych, w tym prawie po∏owa, tj. 48,3% (N4388) ankietowanych to osoby, które nigdy nie pali∏y. Grup´ 23,9% (N4192) respondentów stanowi∏y osoby, które, przewa˝nie w okresie ostatnich 10 lat zerwa∏y z na∏ogiem. Zdeklarowanych palaczy wÊród respondentów by∏o 27,9% (N4224). Ârednia dzienna liczba wypalanych papierosów wynosi∏a 10 sztuk. Ponad po∏owa ankietowanych (N4436, 54,2%) popiera obowiàzujàcy od ponad roku ca∏kowity zakaz palenia papierosów na terenie placówek ochrony zdrowia. Najwi´kszy odsetek osób reprezentujàcych takie w∏aÊnie stanowisko (N4266, 68,56%) zaobserwowano w grupie osób, które nigdy nie pali∏y (p*2.2e116 *0.05) oraz legitymujàcych si´ wykszta∏ceniem wy˝szym licencjackim (p40,04024 *0,05). DoÊç du˝a grupa badanych (N4247, 30,7%) jest zdania, i˝ dopuszczalne mog∏oby byç palenie papierosów na terenie placówek ochrony zdrowia w miejscu do tego przeznaczonym. WÊród respondentów jest tak˝e grupa osób, które twierdzà, i˝ aktualnie obowiàzujàcy zakaz to fikcja, nikt go nie przestrzega (N489, 11,1%). Zdaniem 47,6% badanych (N4383), pracownik ochrony zdrowia nie powinien paliç papierosów w czasie pracy, jest przecie˝, w mniemaniu respondentów, autorytetem w kwestiach zdrowia. DoÊç znaczna grupa ankietowanych (N4242, 30,1%)
48
uwa˝a jednak, i˝ „pracownik ochrony zdrowia jest takim samym cz∏owiekiem jak inni i mo˝e robiç to, na co ma ochot´”. W gronie respondentów znalaz∏y si´ tak˝e osoby (N4157, 19,5%), których powy˝szy problem nie interesuje. Opinia ankietowanych na temat palenia papierosów przez pracowników ochrony zdrowia w czasie wolnym od pracy, jak wskazujà wyniki przeprowadzonych badaƒ, jest ju˝ zupe∏nie odwrotna. Wi´kszoÊç respondentów (N4316, 39,3%), uwa˝a, i˝ „pracownik ochrony zdrowia jest takim samym cz∏owiekiem jak inni i mo˝e robiç to, na co ma ochot´”. Badanych, którzy uwa˝ali, i˝ pracownik ochrony zdrowia nie powinien paliç papierosów w czasie wolnym od pracy, poniewa˝ jest autorytetem w kwestiach zdrowia, by∏o ju˝ znacznie mniej (N4212, 26,4%). Znacznej grupie respondentów (N4603, 75%), podczas przebywania na terenie placówki ochrony zdrowia przeszkadza∏by zapach dymu tytoniowego. Dotyczy to zw∏aszcza osób które nigdy nie pali∏y (p*2.2e116 *0,05). Co wi´cej – wi´kszoÊç pacjentów (N4396, 49,3%) ukrywa∏aby nawet fakt, i˝ zapach dymu tytoniowego przeszkadza∏by im tak˝e w czasie bezpoÊredniego kontaktu z lekarzem/piel´gniarkà. Najwi´kszy odsetek osób, reprezentujàcych takie w∏aÊnie stanowisko, nale˝y równie˝ do grupy osób nigdy niepalàcych (p*2.2e116 *0,05). Dyskomfortu wywo∏anego odczuwaniem zapachu dymu tytoniowego na terenie placówek ochrony zdrowia nie b´dzie odczuwa∏ jeden na czterech pacjentów – respondentów. 30% (N4236) ankietowanych nie b´dzie przeszkadza∏ zapach dymu tytoniowego nawet w bezpoÊrednim kontakcie z personelem. Pomimo, obowiàzujàcego do ponad roku, ca∏kowitego zakazu palenia tytoniu na terenie placówek ochrony zdrowia 35,6% badanych (N4286) by∏o Êwiadkami palenia papierosów przez pracowników tam zatrudnionych. Powy˝sze zjawisko dominuje w placówkach lecznictwa zamkni´tego (p40,02704 *0,05). Co czwarty ankietowany (N4170, 21,2%), zmuszony by∏ czekaç na lekarza/piel´gniark´ z powodu ich przerwy na papierosa. Wskazujà na to przede wszystkim osoby nigdy niepalàce (p40,04323 *0,05), pacjenci placówek lecznictwa otwartego (p40,01505 *0,05) zlokalizowanych w miastach liczàcych powy˝ej 10.000 mieszkaƒców (p40,01167 *0,05). Znaki informacyjne mówiàce o zakazie palenia papierosów na terenie placówki ochrony zauwa˝y∏o 70% respondentów (N4563), g∏ównie – pacjenci lecznictwa zamkni´tego (N4337, 79,5%) (p41,028e109 *0,05). Najistotniejsze wyniki: 1. Ponad po∏owa ankietowanych – 54,2%, popiera obowiàzujàcy od ponad roku ca∏kowity zakaz
Medycyna Ârodowiskowa / Environmental Medicine 2012; 15 (1)