Musea in de
MUSEA OVER ERFGOED & HISTORIE 2022-2023
Spannende cultuurhistorie
musea-achterhoek.nl
Historische schatten & spannende verhalen De Achterhoek is één van de Gelderse Streken. De regio is rijk aan interessante cultuurhistorie. Bewonder bijzondere archeologische vondsten, unieke verzamelingen en prachtige kastelen. Laat je meeslepen door boeiende verhalen over historische gebeurtenissen of het rijke verleden van deze streek. In de Achterhoek vind je zeker een museum dat je culturele hart sneller laat kloppen! Bekijk ook het magazine over de kunstmusea & galeries (pag. 27).
2 | Musea Achterhoek
musea-achterhoek.nl Musea over erfgoed & historie | 3
Bathmen Oxe
Twello
Achterhoek
Markelose Broek
N332
Deventer
N344
Zuidloo
Markelo
Beusbergen
Epse
Stokkum Kring van Dorth
A1
N339
Stokkum
Harfsen
5
Quatre Bras
Gietelo
Groot Dochteren
Voorst
Klarenbeek NoordEmpe
9 N78
Eefde
4
Almen
45
Berkel
2
Lochem
De Horst
Zwiep
N315
1
Barchem
N3
19
Heure
7
el
Baak
ss
De Emmer
Toldijk N314
Bevermeer
Loil Holthuizen De Heegh
Wehl
Heelweg-West
A18
Stroombroek
Loerbeek
Braamt
Ou de
Wijnbergen
Heuven Warm
Terborg
5
Etten
5
3
Rafelder
KleinAzewijn
N316
Stokkum
N335
Lengel
Azewijn
‘s-Heerenberg
Binnenheurne
Ulft
Varsselder
Bontebrug
Veldhunten
Aa
Milt
-St
Grote Breedenbroek
7
ra n
g
4 | Musea Achterhoek
Breedenbroek
Dinxperlo 17
Netterden
9
De Heurne
N31
Wieken
Emmerich am Rhein
Aalt
Lichtenberg
Wals
Tolkamer Spijk
Lintelo
Sinderen
Silvolde
Gendringen
Lobith Tuinkamer
Da
Silvoorderbuurt
Ziek
Zeddam
Boven-Sli nge N318
Varsseveld
Gaanderen
I
Vethuizen
N33
Babberich Herwen
Lic
Harreveld
Heelweg-Oost
A18
Kilder
17
Kwartier
HalleNijman
Westendorp
N3
N8 36 Holthuizen
Aerdt
N316
Doetinchem
Heidekant Plantage
Beek
Oud-Zevenaar
Heidenhoek IJzevoorde
l se Js
Heide
Halle
Meerenbroek
Didam Nieuw-Dijk Oud-Dijk
't Rolder
30
De Schutterij
Langerak
Kleindorp
3
Zieuwent
N3
Wassinkbrink
17 N3
N336
Laag-Keppel
Mariënvelde
HalleHeide
8
Winkelshoek
Eldrik
N81
Zelhem
Wittebrink
8
el
Nieuw-Wehl
Greffelkamp
Zevenaar
Wolversveen
N3 15
Angerlo
Bingerden
2
Veldhoek
Velswijk
Hummelo
N316
Giesbeek
A1
19
Dunsborg
Keijenborg
Voor-Drempt Hoog-Keppel Oude I Jss
De Nevelhorst
N3
Oosterwijk
Doesburg
Zweekhorst
Be
Ruurlosebroek
Achter-Drempt
17
Lintvelde
Heurne
Gooi
N3
48
Hengelo
Bekveld
Ellecom A3
Wissinkhoek Bruil
Varssel
Steenderen
Rha
Olburgen
De Steeg
Winkelerhoek
15
Dieren
Noordink
Covik
N3
IJ
G
Nieuwenhuishoek
Linde
N316
Bronkhorst
Leostichting
Brinkmanshoek
Ruurlo
plas
5 Dijkhoek
N31
Brouwershoek
Everwenninkhoek
11Hambroek-
e ng Sli se lo
6
8 N7
48
N319
Delden
10
roe n
Wichmond N3
Kranenburg
Overbiel
Borculo
Boschheurne
Wientjesvoort
Vorden
Vierakker
Cortenoever
Spankeren
Geesteren Nederbiel
Brummen
Laag-Soeren
25
Respelhoek
Mossel
Broek
N8
Kulsdom
Warken
Eerbeek Heimeriete
Gelselaar
Nettelhorst
N346
Zutphen
Voorstonden Wapsum
Ampsen
Klein Dochteren
Warnsveld
Tonden
Armhoede
Exel-Tol
Twentekanaal
Scheggertdijk
Dovenkamp N3
46 N3 Westerflier
Exel
Appen
KleinAmsterdam
Diepen
Laren 48 N3
N34
6
Gorssel
Bussloo
Kerspel
Verwolde
Oolde
Joppe
N1
WilpAchterhoek
De Kar
Wilp
Megchelen
Is s
el
IJzerlo
Wiene
Goor
A3
Twekkelo
Enschede
5
Bentelo Kwartierdorp
Beckum
Hengevelde
Boekelo
nheim
Bad Boekelo
Stepelo Eppenzolder
7
8
N739
N34
N1
Sint Isidorushoeve
Markvelde
Rutbeke
Holthuizen
Haaksbergen
Brammelo Lochuizen
Noordijk
Buurse Honesch
Rietmolen
Neede
Langelo
8
N1
Spilbroek
Berkel
Inhoud
Mallem Loo
Haarlo
Eibergen
e
Rekken
12
Olden Eibergen
Musea
Hupsel Holterhoek
Avest N18
eltrum
Meddo
n
l os e
N3
Lievelde
19
Sl
in
ge
Huppel
8
N1
‘t Hilgelo
Vragender
chtenvoorde
Winterswijk
Henxel
Ratum
Vosseveld Corle
8
Slin
N3 1
’t Klooster
Brinkheurne
Slingeplas Hollenberg
Miste
Kotten
Bredevoort
ale
Haart
Nog meer Achterhoek
26
11 12 13 14 15
N31
9
Woold
16
ten Heurne
16 17
Duitsland
Borken Bocholt
2 3 4 5 6 7 8 9 10
ge
N313
Barlo
24
e
Vreden
Zwolle oe Gr
15
Verrassende tentoonstellingen
rk
13
20 22 24
l
Groenlo 14 Eefsele
Stedelijk Museum Zutphen | Musea Zutphen Museum Boer Kip Stadsmuseum Bergh Museum STAAL Kasteel Huis Bergh Huis Verwolde Heiligenbeeldenmuseum Museum Smedekinck Moezeköttel Boerderijmuseum de Lebbenbrugge Brandweermuseum Museum de Scheper Stadsmuseum Groenlo Stadsboerderij Grolle Achterhoeks Openluchtmuseum Nationaal Onderduikmuseum Grenslandmuseum
1
Be
Zwilbroek
6 8 8 9 10 12 13 14 15 16 16 17 18 19
Musea over erfgoed & historie | 5
Stedelijk Museum Zutphen Het Stedelijk Museum Zutphen is een cultuurhistorisch museum dat de geschiedenis van Zutphen en de Graafschap (de huidige Achterhoek) verzamelt en op originele wijze in beeld brengt. Ontdek 'Het Verhaal van Zutphen', één van de oudste steden van Nederland, aan de hand van bijzondere objecten uit de museale, archeologische en archiefcollecties. Daal af naar de gewelfde middeleeuwse kelder en stap in de roerige geschiedenis van de plek die zich tot de stad Zutphen ontwikkelde. Een belangrijke gebeurtenis in deze ontwikkeling was de aanval door de Vikingen in 882, die als een crime scene getoond wordt. Tijdens een wandeling
6 | Musea Achterhoek
door de tijd, wisselen hoogtepunten en dieptepunten elkaar af zoals de Hanzetijd die Zutphen de bijnaam ‘De Rijkste’ bezorgde - en de gewelddadige Tachtigjarige Oorlog. De pracht en praal van de Gelderse adel wordt getoond, waaronder het beroemde ‘Zutphens Zilver’, maar ook de verwoestingen
van de Tweede Wereldoorlog. Opvallend zijn de objecten die tot de oudste van Nederland behoren, zoals het ‘oudste horloge’ (de Zutphense kwadrant uit 1300), het ‘oudste stripverhaal’ (de Maan- en klaagbrief uit 1493) en de ‘oudste foto’ uit 1839. Tentoonstellingen Naast de vaste collectie, besteedt het Stedelijk Museum Zutphen aandacht aan historische en actuele onderwerpen, oude meesters en (lokaal) talent in prikkelende wisseltentoonstellingen. Voor het actuele tentoonstellingsaanbod zie www.museazutphen.nl. Bij de wisseltentoonstellingen hoort een activiteitenaanbod, bestaande uit workshops, lezingen en rondleidingen. De Musea Zutphen Het Stedelijk Museum Zutphen is onderdeel van de Musea Zutphen. Geschiedenis, cultuurhistorie, beeldende kunst en actualiteit komen hier op verrassende wijze samen. Het Stedelijk Museum Zutphen is samen met Museum Henriette Polak gevestigd in het 17e eeuwse stadspaleis het Hof van Heeckeren. Dit prachtige stadspaleis is een attractie op zich. De entree alleen al is het bezoeken waard: de Schelpenpoort uit 1697, bekleed met gesinterd steen, gesmolten glas en exotische schelpen. De Musea Zutphen bieden graag extra service aan bezoekers. Zo zijn er gratis audiotours beschikbaar en is er gratis wifi in het museum. Voor kinderen zijn er gratis speurtochten. In de museumwinkel kun je heerlijk shoppen en in het museumcafé, of op het terras in de tuin, kun je genieten van een echt goede kop koffie of een heerlijke lunch. 1
Stedelijk Museum Zutphen | 's-Gravenhof 4 | 7201 DN Zutphen | 0575 51 68 78 info@museazutphen.nl | museazutphen.nl/stedelijk-museum-zutphen
Musea over erfgoed & historie | 7
Museum Boer Kip
Stadsmuseum Bergh
Een stadsboerderij in Zutphen. Daar woonde boer- en kunstschilder Herman Kip tot aan zijn dood in 2006.
In Stadsmuseum Bergh kun je jezelf onderdompelen in de rijke geschiedenis van het oude graafschap Bergh.
De boerderij is daarna geschonken aan de gemeente Zutphen en wordt nu als museum opengesteld door vrijwilligers. Herman Kip, boer van beroep, leefde als kluizenaar in een stadsboerderij, zonder voorzieningen zoals zijn ouders daar in de 19e eeuw leefden. Ook was hij kunstschilder. Zijn kunstwerken zijn vooral aangebracht op borden, vazen, melkbussen ect. Ook tafels, stoelen en kasten zijn beschilderd. Voor zijn schilderijen gebruikte hij vaak een stuk hout of een vel papier. Kenners scharen zijn schilderwerk onder de naïeve, primitieve schilderkunst. De thema’s die hij schilderde waren zeer divers. Veel bloemen en dieren maar ook godsdienstige taferelen en dorpsgezichten.
Naast de vaste collectie, waarin vijf vrouwen de geschiedenis van ’s-Heerenberg verbeelden, is er tot medio 2023 de expositie ‘Maria van Nassau, gravin tussen twee vuren, te bewonderen. De tweestrijd in de Tachtigjarige Oorlog komt heel duidelijk naar voren in de persoon van Maria van Nassau, zuster van Willem van Oranje. Als echtgenoot van de katholieke graaf Willem IV van den Bergh werd Maria voortdurend heen en weer geslingerd tussen trouw aan haar man en aan haar broer.
2 Museum Boer Kip Oude Touwbaan 24 | 7205 AS Zutphen 06 11 48 59 82 museumboerkip@hotmail.com museumboerkip.nl
8 | Musea Achterhoek
Middels verhalen (live en audio), objecten en replica’s van brieven en documenten krijg je een beeld van het dagelijkse leven in deze periode. Maria zal in historisch kostuum verschijnen en brieven voorlezen. Vanaf het museum kun je onder begeleiding van een gids een van de mooie stadswandelingen lopen. 3 Stadsmuseum Bergh Markstraat 3 | 7041 AH ’s-Heerenberg 06 19 98 14 57 info@stadsmuseumbergh.nl stadsmuseumbergh.nl
Museum Staal Ontdek de Achterhoek bij Museum STAAL, gastvrij museum in Almen.
Beleef de liefde van de dichter en landbouwkundige A.C.W. Staring (1767-1840) voor het landschap, de geschiedenis en de cultuur van de Achterhoek. Laat je op een verrassende manier meevoeren van verleden naar heden en onderga de Staring-Ervaring. Muziek, kasteel de Wildenborch, schommels en gedichten; een paar onderwerpen die je steeds in het museum kunt ervaren. De wisseltentoonstelling heeft altijd een link met Staring óf Almen en de Achterhoek. En is toch helemaal van nu! Voor kinderen staat het Koffertje van Staring klaar, waarmee ze het museum kunnen
ontdekken. Passend bij de wisseltentoonstelling zijn er leuke activiteiten te doen. Of maak de enorme puzzel en bedenk zelf waar Almens kerkje staat. In de leeshoek met bibliotheek staat een gratis kopje koffie en thee voor je klaar, die de vrijwilligers van STAAL graag voor je inschenken.
4 Museum Heiligenbeeldenmuseum STAAL Dorpsstraat 39101 Ruurloseweg | 7218 | 7251 ACLD Almen Vorden 0575 47 55 43 64 17 88 info@heiligenbeeldenmuseum.nl info@museumstaal.nl heiligenbeeldenmuseum.nl museumstaal.nl
Musea over erfgoed & historie | 9
Kasteel Huis Bergh Wie een bezoek brengt aan het stadje ’s-Heerenberg wacht een overweldigende ervaring. Opeens ontvouwt zich het uitzicht op het middeleeuwse kasteel Huis Bergh, omgeven door een gracht en half omsloten door de oude vestingwal. Huis Bergh bestaat ruim 800 jaar en is één van de grootste kastelen van Nederland. De slotgracht, verdedigingstorens, ruwe bakstenen en rood-witte luiken brengen je terug naar het eind van de middeleeuwen. Kasteel Huis Bergh is dé toeristische trekpleister van het Montferland, met zijn prachtige uitstraling en laatmiddeleeuwse
10 | Musea Achterhoek
kunstcollectie. Te zien zijn o.a. vroege Italiaanse schilderkunst, middeleeuwse handschriften en laatmiddeleeuwse Duitse kunst. In de donjon zijn een munten- en een wapenkamer. De stichting beheert ca. 500 ha. bossen en landerijen en zo’n 30 panden waaronder 25 rijksmonumenten. Huis Bergh bezit een uitgebreid en waardevol archief. Het oudste stuk dateert uit 1227.
Van den Bergh Huis Bergh is van de 12e eeuw tot en met de 20e eeuw bewoond geweest. De verschillende heren en graven Van den Bergh hebben een belangrijke rol gespeeld in de geschiedenis van het gebied en sommigen hebben zelfs op landelijk niveau geschiedenis geschreven. Willem II van den Bergh was rond 1460 misschien wel verantwoordelijk voor het oudst bekende geschiedenisboek van Gelderland. In de Tachtigjarige Oorlog werd een belangrijke stempel gedrukt op de Berghse geschiedenis door Willem IV Van den Bergh. Activiteiten In het parkbos met tuinen achter het kasteel kan men heerlijk wandelen en op het terras van het kasteelcafé Heeren Dubbel kan men genieten van een hapje en een drankje. Regelmatig zijn er landgoedwandelingen, demonstraties van de muntslag, evenementen, concerten en speciale kinderactiviteiten. Het kasteel heeft verschillende zalen voor feesten, recepties, presentaties of diners. Overnachten op Huis Bergh De verdedigingstorens op de voorburcht van kasteel Huis Bergh zijn ingericht als luxueuze suites voor twee personen. Daar kun je de sfeer van de Middeleeuwen proeven en de intimiteit ervaren van de dikke kasteelmuren, de nisjes en de smalle wenteltrap. Tegelijkertijd laat de luxe inrichting van de suites niets te wensen over. De torens beschikken over modern comfort met alle eigentijdse communicatiemogelijkheden.
5
Kasteel Huis Bergh | Hof van Bergh 8 | 7041 AC ’s-Heerenberg 0314 66 12 81 | info@huisbergh.nl | huisbergh.nl
Musea over erfgoed & historie | 11
Huis Verwolde Op Huis Verwolde in het Achterhoekse Laren woonde één adellijke familie wel zes generaties lang. Nu kun je er als bezoeker terug in de tijd gaan. Perfect ingericht, alsof ze er nog steeds wonen. Bekijk op eigen gelegenheid de privévertrekken en zie hoe het azuurblauwe bloemetjesbehang in de Chinese kamer nog steeds aan de muur schittert.
Maak op een interactieve manier kennis met de bewoners en hun personeel in het onderhuis. Ook leuk voor kinderen. Ze kunnen op het bed van de huisknecht liggen, een bloemenboeket samenstellen en een monogram op bestek tekenen. Zoek de negenling Bijzondere bomen vind je buiten in de tuin en op het landgoed. Ga met de bijzondere bomenroute op zoek naar de zakdoekjesboom en de negenling, een heel bijzondere beuk. Vanuit de stam heeft deze beuk maar liefst negen
12 | Musea Achterhoek
vertakkingen. Met de kinderen kun je ook op speurtocht. Gooi de knapzak over de schouder of picknick in de tuin. Kun je geen genoeg krijgen van landgoederen, kastelen en het Achterhoeks landschap? Fiets dan één van de vele routes die in de directe omgeving liggen. 6 Huis Verwolde Jonker Emilelaan 4 | 7245 TL Laren 0573 40 18 25 verwolde@glk.nl glk.nl/verwolde
Heiligenbeeldenmuseum De H. Antonius van Paduakerk is ontworpen in 1855 en ingewijd in 1867. Het is de oudste nog bestaande kerk van architect P.J.H. Cuypers, bekend geworden door de bouw van vele kerken en o.a. ook het Rijksmuseum en Centraal station in Amsterdam. De kerk heeft in 2000 een toepasselijke herbestemming gevonden als Heiligenbeeldenmuseum. Het museum bezit veel devotionalia zoals beelden, liturgische gewaden, boekwerken en liturgische gebruiksvoorwerpen. Jaarlijks wordt er, vanaf 1 april tot 31 oktober, een speciale thematentoonstelling ingericht, waarbij geput wordt uit de eigen collectie. “Cuypers op de Kranenburg” blijft permanent aanwezig, omlijst met nieuw verworven, prachtige stukken uit zijn atelier. Kerstgroepen Vanaf 6 december tot en met de eerste zondag na Driekoningen wordt jaarlijks een grote tentoonstelling van kerstgroepen en -stallen ingericht in een in kerstsfeer gebrachte kerk. Ieder jaar met wisselende collecties van groepen uit alle delen van de wereld.
7 Heiligenbeeldenmuseum Ruurloseweg 101 | 7251 LD Vorden 0575 55 64 88 info@heiligenbeeldenmuseum.nl heiligenbeeldenmuseum.nl
Musea over erfgoed & historie | 13
Museum Smedekinck Beleef “de tijd van vroeger” bij Museum Smedekinck. Op vakantie in de Achterhoek? En wil je meer weten over hoe de bewoners van het Achterhoekse platteland vroeger leefden en werkten, over Smoks Hanne en Ludger? Breng dan eens een bezoek aan Museum Smedekinck. In de eeuwenoude, gerestaureerde boerderij met bijgebouwen kom je er alles over te weten en kun je in sommige vertrekken zelfs nog de sfeer van vroeger proeven. Op het erf van het museum, voor de boerderij, ligt een prachtige kruidentuin met waterput. Hierin staan circa 150 verschillende planten. Verder vind je hier een bongerd met oude fruitrassen, een akker met oude landbouwgewassen, het Ludgerkerkje en er is nog veel meer te zien. Museum Smedekinck, inclusief kruidentuin, is geheel rolstoeltoegankelijk en heeft een invalidentoilet.
14 | Musea Achterhoek
8 Museum Smedekinck Pluimersdijk 5 | 7021 HW Zelhem 0314 62 06 64
museumsmedekinck.nl
De Moezeköttel Aan het eind van de Tweede Wereldoorlog werden bij de bevrijdingsacties veel woningen in Megchelen onherstelbaar verwoest. Van de puinhopen werden 71 noodwoningen gebouwd, die inmiddels bijna allemaal verdwenen zijn. De aller kleinste - De Moezeköttel - is een aantal jaren geleden gerestaureerd en weer authentiek ingericht.
Het is nu een drukbezocht klein openluchtmuseum met een bezoekerscentrum; een gewilde pleisterplaats voor wandelaars en fietsers. Bij binnenkomst van de noodwoning word je overvallen door de schaarsheid van de leefomstandigheden van net na de oorlog. Terwijl tegelijkertijd de sfeer je doet
terugdenken aan de gezelligheid en nostalgie van vervlogen tijden. Kortom in dit museum komen gezelligheid, cultuur en geschiedenis samen.
9 De Moezeköttel Asbroek 2A | 7078 AE Mechelen info@moezekottel.nl
moezekottel.nl
Musea over erfgoed & historie | 15
De Lebbenbrugge
Brandweermuseum
Het boerderijmuseum De Lebbenbrugge laat het Achterhoekse boerenleven van rond 1900 zien.
In het Achterhoekse stadje Borculo vind je één van de grootste brandweermusea in Nederland.
Al eeuwenlang ligt deze boerderij op een idyllisch plekje aan een oude Hessenweg, een middeleeuwse handelsweg, en vlakbij het riviertje de Slinge. Het achterste deel dateert van rond 1400 en het voorste deel is zo’n 100 jaar later, als jachthuis van de Heer van Borculo, gebouwd. Daardoor kreeg het vooraanzicht een vorstelijke uitstraling. Later werd het tolhuis een herberg en uiteindelijk één van de eerste postkantoren van Nederland.
Het museum herbergt een unieke verzameling brandweermateriaal dat in vroegere dagen behoorde tot de uitrusting van menig brandweerkorps. Hierdoor krijg je een zeer goed beeld van de brandbestrijding vanaf het allereerste begin tot aan het eind van de jaren zeventig.
Kom eens kijken, waan je terug in de tijd en geniet van het verhaal van dit unieke en authentieke gebouw met zijn prachtig ingerichte erf. Er is ook een multifunctionele ontvangstruimte en een gezellig, vrij toegankelijk, tuinterras.
10 Boerderijmuseum De Lebbenbrugge Lebbenbruggedijk 25 | 7271 SB Borculo 0545 27 21 78 b.g.g. 0545 27 18 93 lebbenbrugge.nl
16 | Musea Achterhoek
Het museum verzorgt rondritten met enkele oldtimers uit de collectie van het museum. Ook is een rondleiding met een gids door het museum mogelijk. In het Brandweermuseum is ook het Stormrampenmuseum ondergebracht. Het Stormrampenmuseum vertelt het verhaal van het door een cycloon getroffen Borculo in 1925. In de vakantie periodes worden er diverse activiteiten georganiseerd voor jong en oud. Het museum is rolstoelvriendelijk. 11 Brandweer- Stormrampenmuseum Borculo Hofstraat 5 | 7271 AP Borculo 0545 27 19 66 info@tiborculo.nl brandweermuseumborculo.nl
Museum de Scheper Museum de Scheper is het historisch museum van Eibergen. Het vertelt de Eibergse en Berkellandse geschiedenis, vanaf de oertijd tot de moderne tijd. Een verhaal over het landschap, de mens en een Nederlandse gemeente, met alle veranderingen door de eeuwen heen.
Persoonlijkheden zoals dominee en dichter Willem Sluiter (17e eeuw) en de Eibergse schrijver Menno ter Braak (20e eeuw) vinden hun literaire collectie tentoongesteld in de schrijverskamer. De historische kledingverzameling van het museum is de grootste van Gelderland. In het volledig heringerichte koetshuis van de museumvilla bevindt zich de afdeling prehistorische archeologie, vol met archeologische bodemschatten van onze voorouders, waaronder een munstschat (salon archeologieafdeling). Plan een bezoek aan het museum en maak een reis in de tijdmachine, waar het
ontstaan en de geschiedenis van de aarde zeker indruk zal maken. Met een grote expositie over grafheuvels en urnenvelden laat historisch museum De Scheper zijn bezoekers kennismaken met de grafmonumenten en begrafenisrituelen van onze verre voorouders. Deze expositie is te zien van 13 juli t/m 26 november 2022. 12 Museum Heiligenbeeldenmuseum de Scheper Hagen 24 | 7151 Ruurloseweg 101CA | 7251 Eibergen LD Vorden 0575 47 0545 55 10 64 50 88 info@heiligenbeeldenmuseum.nl info@museumdescheper.nl heiligenbeeldenmuseum.nl museumdescheper.nl
Musea over erfgoed & historie | 17
Stadsmuseum Groenlo Een bezoek aan het Stadsmuseum Groenlo brengt je in de sfeer van de Tachtigjarige Oorlog, zoals die zich in het oosten van Nederland heeft afgespeeld.
Het grensgebied van Nederland en Duitsland is decennialang het gebied geweest waardoorheen de legers trokken en waar steden als Groenlo, Lochem en Bredevoort werden belegerd. De oorlog die aan de Nederlandse kant bekend staat als de Tachtigjarige Oorlog en aan de Duitse kant als de Dertigjarige Oorlog, eindigde in 1648 met de Vrede van Munster. In het Stadsmuseum wordt het verhaal verteld over de vesting Grolle, men krijgt een indruk van de oorlog en belegering in 1627. Met behulp van maquettes, kaartmateriaal en filmbeelden uit ‘de Slag om Grolle’ wordt uitleg gegeven. Voor kinderen is er een
18 | Musea Achterhoek
speciale kinderfilm, verkleedmogelijkheid en een ontdekkingstour door het museum. Het gezellige stadscentrum van vestingstad Groenlo waarin het eeuwenoude stratenpatroon nog intact is, nodigt het uit tot een stadswandeling in combinatie met een bezoek aan het Stadsmuseum.
13 Stadsmuseum Groenlo Mattelierstraat 33 | 7141 BP Groenlo 0544 46 26 68 info@stadsmusuemgroenlo.nl stadsmuseumgroenlo.nl
Stadsboerderij Grolle Het museum Stadsboerderij Grolle, gelegen in het centrum van Groenlo, dateert van 1623. Het is een prachtig voorbeeld van een vroeg 17e-eeuwse stadsboerderij, de enige in Groenlo en verre omgeving. In het museum kunt u o. a. een 'mooie kamer' zien, een woonkeuken met bedstee, een grote schouw, een weefkamer met 17-eeuws weefgetouw en diverse oude boerenwerktuigen en gebruiksvoorwerpen. De vrijwilligers organiseren rondleidingen en andere activiteiten in het historische gebouw. Op de oude zolder is een expositieruimte ingericht, waar wisseltentoonstellingen van uiteenlopende aard te zien zijn. In de potstal kun je genieten van een heerlijk kopje koffie, thee of fris, eventueel in combinatie met een kontenklopper, de specialiteit van het huis. In de potstal vind je ook een winkelinrichting uit de jaren 1900. Een prachtige kruidenierskast en stijlvolle toonbank maken dat de potstal die echte nostalgische sfeer heeft gekregen uit vroegere jaren. En om het plaatje compleet te maken, wordt in het
winkeltje naast veel andere artikelen ook nostalgisch snoepgoed verkocht.
14 Stadsboerderij Grolle Notenboomstraat 15 | 7141 AB Groenlo 0544 46 87 29 info@stadsboerderijgrolle stadsboerderijgrolle.nl
Musea over erfgoed & historie | 19
Achterhoeks Openluchtmuseum In het Achterhoeks Openluchtmuseum beleef je het oude boerenleven in de Achterhoek. Neem een grote stap terug in de tijd en ondervind aan den lijve hoe de boer vroeger woonde en werkte. Maar er is meer… Wij brengen je terug naar de Achterhoek van toen. Voor even kun je in het vernieuwde museum ervaren hoe de boeren vroeger leefden in de Achterhoek. Een multimediale show in het entreegebouw vertelt je over het eenvoudige leven van toen. Bij de wandeling over het terrein krijg je een audiotour mee vol uitleg en verhalen over wat je ziet. De tour is er in drie talen: Nederlands, Duits, én
20 | Musea Achterhoek
Achterhoeks! Ga mee op een reis naar het verleden en geniet van de verhalen over het vroegere leven. We nemen je tijdens deze tour mee naar het leven rond 1700 in het Los Hoes en rond 1850 in Rijksmonument Boerderij Kots. In en rond de gebouwen van het Achterhoeks Openluchtmuseum staan tal van machines, die door de boeren werden gebruikt en die op geselecteerde dagen ook
in gebruik zijn. Zo is er een rosoliemolen te zien, waarmee door aandrijving van een paard olie uit lijn- en koolzaad werd geslagen. Ook staan er op het terrein een houtzagerij en klompenmakerij. In de schoppe
vind je een schat aan oude werktuigen. Van boerenwagens, oude ploegen tot handgereedschappen: allemaal werktuigen waarmee de boeren vroeger werkten. In de tour leer je er alles over en vertellen we je ook over de verschillende ambachten. Combineer je bezoek aan het openluchtmuseum met een bezoek aan de interactieve Brouwhoes BierExperience in de naastgelegen brouwerij en geniet na afloop van een biertje of een kop koffie met een pannekoek in de naastgelegen Herberg. brouwhoesachterhoek.nl
15
Achterhoeks Openluchtmuseum | Ervaar het oude boerenleven op Erve Kots Eimersweg 4 | 7137 HG Lievelde | 0544 37 16 91 | achterhoeksopenluchtmuseum.nl
Musea over erfgoed & historie | 21
Nationaal Onderduikmuseum Het Nationaal Onderduikmuseum geeft een beeld van het dagelijks leven van burgers in de bezettingsjaren 1940-1945.
Ervaar interactief 'de oorlog onder één dak' door de verhalen van de bewoners tijdens WOII: een gezin met twee kinderen, de Duitse Ortskommandant en onderduikers. Ervaar hoe moeilijk het was om stroom op te wekken en hoe benauwd het in de onderduikruimte was.
Textiel- en hoornindustrie De textielindustrie en de in Nederland unieke hoornindustrie hebben Aalten en omgeving in de vorige eeuwen gevormd. Maak in de textiel- en hoornkamer kennis met de families die de textiel- en hoornindustrie in de regio gestalte gaven.
Ontdek de geheime ingang van de illegale drukkerij, bekijk de persoonsbewijzen. Leef in de opkamer mee met evacués uit Scheveningen die vanwege de Atlantikwall hun woonplaats moesten verlaten.
Expositie ‘Geef de namen een gezicht - Rademakersbroek’ Van 3 maart 2022 t/m 5 maart 2023 toont het museum de tijdelijke expositie ‘Geef de namen een gezicht - Rademakersbroek’:
16
Nationaal Onderduikmuseum | Markt 12-16 | 7121 CS Aalten 0543 47 17 97 | info@onderduikmuseum.nl | nationaalonderduikmuseum.nl
22 | Musea Achterhoek
na een mislukte verzetsactie, waarbij vier Duitse militairen omkomen, vindt ter vergelding een executie op een graanveld aan het Rademakersbroek bij Varsseveld plaats. Tot voor kort kenden wij slechts hun naam. Maar na meer dan 75 jaar krijgen de 46 mannen van het Rademakersbroek eindelijk een gezicht.
Escaperoom voor de Vrijheid Wanneer je de ‘Escaperoom voor de Vrijheid’ van het museum binnentreedt heb je aan de deur al met je vrijheid betaald… Verdien deze vrijheid terug door samen te werken en vraagstukken en de dilemma’s op te lossen. Museuminspecteurs, kinderen t/m 12 jaar, gaven het Nationaal Onderduikmuseum in 2021 een 8,7. Daarmee werd het museum gekozen als Kidsproof!
Musea over erfgoed & historie | 23
Grenslandmuseum Als ergens de bijzondere grensbeleving te voelen is, dan is het in Dinxperlo (NL) en Suderwick (D). Dwars door deze twee dorpen loopt de eeuwenoude landsgrens. Die grens heeft het leven hier sterk beïnvloed. In 1766 worden hier grensstenen geplaatst. Vanaf 1816 tot 1993 controleert de douane de inen uitvoer van goederen. De smokkelhandel bloeit op. Het museum, gevestigd in een monumentaal pand uit de 18e eeuw, toont het unieke karakter van het leven aan de grens. Beleef het ontstaan van de landsgrens, het werk van de douane, de impact van de wereldoorlogen, de smokkelhandel en de huidige unieke samenwerking tussen de dorpen. De collectie bestaat uit authentiek materiaal: documenten, foto’s, films, uniformen, douane voorwerpen, smokkelwaar, in beslag genomen goederen en wapens, smokkeltrucs en vele verhalen. Het Grenslandmuseum organiseert ook thema-exposities en rondleidingen.
17 Grenslandmuseum Markt 3 | 7091 CJ Dinxperlo info@grenslandmuseum.nl
grenslandmuseum.nl
24 | Musea Achterhoek
Elke keer weer iets nieuws ontdekken Naast vaste collecties stellen de Achterhoekse musea jaarlijks speciale tentoonstellingen samen. Van exposities met bijzondere nooit eerder vertoonde collectiestukken tot kunstexposities met een verhaal. Op deze pagina's vind je een voorproefje van de tentoonstellingen in 2022-2023. Een actueel overzicht van alle tentoonstellingen van de Achterhoekse musea is te vinden op musea-achterhoek.nl.
Agenda 2 maart 2022 t/m 31 oktober 2022 Kracht van Kronieken In 2017 kocht Kasteel Huis Bergh een vijftiende-eeuws boek: een handgeschreven bundel met twaalf kronieken in het Middelnederlands. Het boek bevat de oudst bekende kroniek van Gelre. Huis Bergh | huisbergh.nl
3 maart 2022 t/m 5 maart 2023 Geef de namen een gezicht Rademakersbroek De executie van 46 mannen aan het Rademakersbroek was een reactie van de bezetter op een mislukte verzetsactie. Wie waren zij? Wat deden zij in het verzet? Ontdek hun verhalen. Nationaal Onderduikmuseum nationaalonderduikmuseum.nl
Verrassende tentoonstellingen 9 maart 2022 t/m 14 november 2022 De geboorte van Nederland
10 september 2022 t/m 8 januari 2023 Als stadsmuren konden spreken
In 2022 herdenken we het ontstaan van de Republiek der Verenigde Nederlanden, onze bevrijding van de Spanjaarden in de Tachtigjarige Oorlog. Deze oorlog had een belangrijke impact op Huis Bergh.
In 1572 en 1672 maakte Zutphen een rampjaar mee. Eerst door de Spaanse, daarna door de Franse overheersers. Beide gebeurtenissen zorgden voor grote stedenbouwkundige veranderingen in vestingstad Zutphen.
Huis Bergh huisbergh.nl
6 juni 2022 t/m 30 juni 2022 Het Rampjaar 1672 Op Tweede Pinksterdag is het weer de Dag van het Kasteel. Dit jaar is het thema ‘Een ramp is van alle tijden’. Hiermee sluit Dag van het Kasteel aan bij de herdenking van het Rampjaar 1672. Huis Bergh huisbergh.nl
Stedelijk Museum Zutphen museazutphen.nl
28 januari 2023 t/m 14 mei 2023 100-jarig bestaan De Zutphense Fotografencollectief De Zutphense is een van de oudste en wellicht de beste fotoclub van Nederland. Het werk van de leden toont een grote diversiteit en is steeds van hoog niveau. Stedelijk Museum Zutphen museazutphen.nl
28 oktober 2023 t/m 31 december 2023 Zutphense Uitblinkers II Zutphen kent van oudsher vele ‘Uitblinkers’: stadsgenoten die excelleren in hun beroep en daardoor (inter)nationale bekendheid genieten. Zo’n scala aan talenten, zit er iets in het water? Stedelijk Museum Zutphen museazutphen.nl
Musea over erfgoed & historie | 25
De Achterhoek...
...er valt nog meer te ontdekken!
De Achterhoek biedt je de ultieme combinatie van rust en reuring, van ontspanning en actie en van natuur en cultuur. Blijf zo lang je wilt en kom snel weer terug! We houden een slaapplek voor je vrij. Per fiets of te voet door prachtig decor Na je museumbezoek nog meer moois zien? Het Achterhoekse coulisselandschap is een lust voor het oog. Het schilderachtige en steeds veranderende decor verken je te voet of op de fiets. Maar liefst drieduizend kilometer aan wandelnetwerk wachten op je. Zelf je route samenstellen kan ook op de fiets dankzij het fietsknooppuntenetwerk. Of download gratis de Achterhoek Routes app voor een keuze uit meer dan 350 routes in de Achterhoek. achterhoek.nl/routes De smaak van de streek Van de boterzachte asperges in het voorjaar tot het malse wild in het najaar en winter, in de Achterhoek heeft elk seizoen zijn eigen smaak. Jaarrond worden er mooie
26 | Musea Achterhoek
streekproducten verbouwd, geteeld en bereid. Hier neemt men de tijd en dat proef je! Wist je dat de Achterhoek dé wijnstreek van Nederland is? Ook bierbrouwerijen zijn er volop te vinden. wildetenindeachterhoek.nl achterhoek.nl/streekproducten Overnachten in stijl Na alle mooie indrukken is het heerlijk nagenieten in een charmante B&B of luxe hotel. Ja gastheer-of vrouw geeft je een warm welkom, je bedje is gespreid en het uitzicht is fantastisch! hotelsindeachterhoek.nl achterhoek.nl/karakteristiek
Kijk voor meer informatie over een verblijf in de Achterhoek op achterhoek.nl
Inspirerende magazines Wat je plannen ook zijn, er zijn diverse informatieve brochures, routebundels en routekaarten over de Achterhoek. Deze zijn verkrijgbaar bij de VVV’s in de regio, maar ook online aan te vragen of te bekijken op achterhoek.nl/magazines
Bekijk en bestel ook het magazine over de kunstmusea & galeries
Colofon
Uitgave Vormgeving Tekst Fotografie Druk
Kaartmateriaal
Stichting Achterhoek Toerisme, Marktstraat 1 7271 AX Borculo, 0545 25 03 80, www.achterhoek.nl Dolf Heebing, Deunk&Heebing Frieda Zieleman, Achterhoek Toerisme Stan Bouman, Eva Broekema, Vanessa Wassink, Sushilla Kouwen, Geert de Groot, Erna Bulten, Dies Goorman, Frank Peters Deze uitgave is duurzaam en daarmee ook CO2-neutraal geproduceerd op FSC- gecertificeerd papier met bio-inkt door Maarse Drukwerk, Eibergen. EMK Deventer
Copyright: Stichting Achterhoek Toerisme 2022 Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand of openbaar gemaakt, in enige vorm of op enige wijze, hetzij elektronisch, mechanisch, door fotokopieën, opnamen of enige andere manier, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever. De uitgever is niet aansprakelijk voor schade, die het mogelijk gevolg zou kunnen zijn van verkeerde gegevens.
Musea over erfgoed & historie | 27
museaindeachterhoek museaachterhoek
