zmuszają, ale tylko wewnętrzne przekonanie“ – wyjaśnia. Dziś wie, że ofert pracy jest wiele. Jeśli ktoś rzetelnie szuka pracy, znajdzie ją. Internet to niezobowiązująca forma prezentacji i poszukiwań, może być alternatywą, nawet w wypadku, gdy ktoś jeszcze nie zdecydował się dać wypowiedzenia z pracy. „Każdy, kto się waha przed podjęciem takiej decyzji, może się sprawdzić, umieszczając swój życiorys na Internecie. Mój życiorys jeszcze tam jest, codziennie przychodzą do mnie oferty pracy!“. Tadeusz dzięki swojemu doświadczeniu wrócił pamięcią do czasów, kiedy zmienił nie tylko miejsce pracy, ale i kraj zamieszkania. „To nieprzyjemne doświadczenie spowodowało też, ze odczułem dreszczyk emocji, myślałem bowiem o tym, że może uda mi się zrzucić z siebie pajęczyny, którymi człowiek jest opleciony, i poczuję się wolny“ – konstatuje. „Może ta sytuacja spowoduje, że przewartościuję swoje życie, powyrzucam to, co niepotrzebne, całe mnóstwo przedmiotów, do których, wydaje mi się, że jeszcze wrócę i że bez nich nie mogę żyć?“ Owe doświadczenie naruszyło jego poczucie stabilizacji. Dziś wie, że powiedzenie „co nas nie zabije, nas wzmocni“ jest prawdziwe. „Człowiek musi sobie uświadomić, że wszystko jest chwilowe, każda rzecz, każdy kontakt, relacja, nic nie jest doskonałe i wszystko się może skończyć. Rozwiązanie w dużej mierze zależy od wewnętrznej siły człowieka” – ocenia. Kazimierz radzi, by nie przywiązywać się na całe życie do jednego miejsca pracy. „Trzeba iść do przodu, być elastycznym – dziś robię to, jutro mogę robić coś innego“ – wyjaśnia. „ Teraz mam 4 lata do emerytury, już wiem, że trzeba iść dalej, a gdyby mnie dziś zwolnili, wiem, co mam robić, do kogo się zwrócić. Wiem, że trzeba dać o sobie znać“. Nie ukrywa, że był rozczarowany. Wie, że niektórzy po takich przejściach nie potrafili wyjść z załamania. Pomogło mu to, że ma silną wolę. Wiedział, że musi znaleźć pracę. „Człowiek szybko się przyzwyczaja do tego, że może sobie pospać, ma czas na spotkania z kolegami, a potem już tylko krok do zawieszenia w próżni“ – ocenia. Zna takich, którzy zostali w domu, popadli w apatię albo skończyli na ulicy, żyją z zasiłku czy z żebrania. I sprawdziło się to, że człowiek musi być przygotowany na czarną godzinę i mieć zabezpieczenie finansowe. Bez tego byłoby mu trudno przejść przez ten ciężki okres. MAŁGORZATA WOJCIESZYŃSKA 34
Polonia na Słowacji – B
adania empiryczne z reprezentantami słowackiej Polonii zostały przeprowadzone w latach 2002-2003, na potrzebę pracy doktorskiej pt.: Polonia na Słowacji. Położenie. Kultura. Tożsamość. Studium socjologiczne. Tożsamość słowackich Polaków została zbadana na dwóch poziomach, badania objęły bowiem przedstawicieli dwóch pokoleń słowackiej Polonii. Wśród respondentów znaleźli się przedstawiciele „dorosłej” Polonii (I-sze pokolenie) oraz dzieci i młodzież polonijna (II-gie pokolenie ). W przypadku dorosłej Polonii zdecydowano się na zastosowanie jako narzędzia badawczego wywiadu swobodnego ze standaryzowaną liczbą poszukiwanych informacji. W tej grupie badanych przeprowadzono łącznie 91 wywiadów. Z kolei badania młodzieży polonijnej, przeprowadzono na podstawie kwestionariusza-ankiety, które wypełniły 62 osoby. Badania objęły wszystkie ważniejsze skupiska Polaków na Słowacji. Respondenci zarówno dorośli, jak i młodzi zostali dobrani w sposób celowy. Pierwszą grupę badanych obu pokoleń stanowili Polacy związani z Klubem Polskim, zamieszkali na terenie oddziaływania jednego z pięciu oddziałów Klubu (w Bratysławie, Nitrze, Koszycach, Martinie i Trenczynie). W drugiej grupie badanych, także z obu pokoleń, znaleźli się Polacy niezrzeszeni
w Klubie Polskim. Większość z nich pochodziła z terenów Liptowa oraz Spisza i Orawy. Spośród wszystkich 153 dorosłych i młodzieżowych respondentów łącznie 72 osoby, czyli 47%, mogły - biorąc pod uwagę miejsce stałego zamieszkania na Słowacji uczestniczyć w działalności Klubu, a 81 osób, czyli 53 %, było tej możliwości pozbawionych. Z przeprowadzonych badań wynika, iż zdecydowana większość z dorosłych badanych uważa się za Polaków, przyznaje się do polskiej tożsamości i Polskę traktuje jako swą pierwszą ojczyznę. Głównym tego powodem jest fakt, iż dorośli respondenci w przeważającej większości pochodzą z małżeństw jednolitych narodowościowo (91 %), urodzili się w Polsce (96 %) oraz mieli obywatelstwo polskie (93 %). Szczególną rolę w podtrzymywaniu polskiej tożsamości narodowej spełnia polski język. W domach polonijnych dość częstym zjawiskiem jest dwujęzyczność. Jest ona koniecznością, ponieważ w większości Polacy na Słowacji żyją w rodzinach mieszanych narodowo. Jednakże dla większości przebadanych MONITOR POLONIJNY