φύλαξη σε σημείο που δεν προβλέπει η ίδια η συνθήκη. Mία από τις σημαντικότερες υποθέσεις που αφορούν τον θεσμό της επιφύλαξης, σχετικά με το κατά πόσο επιτρέπεται και επιφέρει έννομα αποτελέσματα, είναι η Υπόθεση «Επιφυλάξεις στη Σύμβαση για την Πρόληψη και Καταστολή του Εγκλήματος της Γενοκτονίας. Από τις 142 χώρες που έλαβαν μέρος στην συνέλευση των Ηνωμένων Εθνών για την Υπόθεση αυτή, 16 από αυτές διατύπωσαν επιφυλάξεις σχετικά με ορισμένες διατάξεις της Συνθήκης που κατήγγειλε ρητώς και επισήμως τις γενοκτονίες και γενικώς τα εγκλήματα πολέμου. Κάποιες από αυτές ήταν η Κίνα, η Ρουάντα, η Ινδία, η Ουκρανία και οι ΗΠΑ. Η Γενική Συνέλευση των Ηνωμένων Εθνών υιοθέτησε τη Σύμβαση αυτή στις 8 Δεκεμβρίου του 1948 και τέθηκε σε ισχύ στις 12 Ιανουαρίου του 1951 με τίτλο «Ψήφισμα υπ αριθμόν 260 της Γενικής Συνέλευσης». Οι θέσεις των Η.Π.Α. σχετικά με την συγκεκριμένη Σύμβαση παρατίθενται, όπως διατυπώθηκαν επίσημα. Επιφυλάξεις: 1. «Ότι όσον αφορά στο άρθρο 9 της Σύμβασης, πριν οποιαδήποτε διένεξη, στην οποία οι Η.Π.Α. είναι μέρος, υποβληθεί στην δικαιοδοσία του Διεθνούς Δικαστηρίου υπ’ αυτό το άρθρο, απαιτείται σε κάθε περίπτωση η συγκεκριμένη συναίνεση των Ηνωμένων Πολιτειών» 2. «Ότι τίποτα στην σύμβαση δεν απαιτεί ή εξουσιοδοτεί νομοθεσία ή άλλη πράξη των Η.Π.Α. απαγορευμένη από το Σύνταγμα των Ηνωμένων Πολιτειών όπως αποδίδεται από τις Ηνωμένες Πολιτείες».
Με αφορμή την παραπάνω Υπόθεση, τίθεται το ζήτημα κατά πόσο τα υπόλοιπα συμβαλλόμενα μέρη μπορούν να αρνηθούν ή να αντιδράσουν στις επιφυλάξεις του κράτους που τις έχει θέσει. Έτσι στην συγκεκριμένη περίπτωση, σημειώθηκαν 19 αρνήσεις χωρών μεταξύ των οποίων ήταν η Ελλάδα, το Ηνωμένο Βασίλειο της Μεγάλης Βρετανίας, η Δανία, η Γερμανία, η Ιταλία, η Ισπανία κι άλλες. Συγκεκριμένα η Ελλάδα στην επίσημη ανακοίνωσή της ανέφερε:
και καταστολή του εγκλήματος της γενοκτονίας, αφού θεωρεί μία τέτοια επιφύλαξη ασύμβατη με την Σύμβαση. Όσον αφορά στη δεύτερη επιφύλαξη που μορφοποιήθηκε από τις ΗΠΑ, η Ελλάδα διατυπώνει την ίδια άρνηση «mutatis mutandis» όπως αυτή που έχει διατυπωθεί από την Δανία. Σύμφωνα με αυτή «Στην οπτική της Κυβέρνησης της Δανίας υπόκειται η Γενική Αρχή της απόδοσης συμφωνίας σύμφωνα με την οποία ένα μέρος δεν μπορεί να επικαλεστεί όρους του εσωτερικού δικαίου ως εξήγηση για την αποτυχία να εφαρμόσει μία συμφωνία». Γενικά, το δίκαιο των συνθηκών προβλέπει σύμφωνα με το άρθρο 20 παρ.4 της Σύμβασης της Βιέννης πως τα κράτη-μέρη έχουν την δυνατότητα κατά την διατύπωση μιας επιφύλαξης είτε να δεχτούν ρητά και άμεσα χρονικά την πρόταση του επιφυλασσόμενου μέρους είτε να μην διατυπώσουν καμία θέση σχετική με την εκάστοτε επιφύλαξη και με την πάροδο 12 μηνών να γίνει σιωπηρά αποδεκτή σύμφωνα με την τακτική «ο σιωπών δοκεί συναινείν». Έχουν, ακόμα, την ευχέρεια να αρνηθούν κατηγορηματικά μεν την επιφύλαξη του συμβαλλόμενου μέρους χωρίς όμως να εμποδίσουν την θέση της σε ισχύ ή ,τέλος, να αντιταχθούν ρητά κι αμετάκλητα στην επιφυλασσόμενη πρόταση απαγορεύοντας να τεθεί σε ισχύ. Ωστόσο, «η αντίρρηση δεν αποκλείει το τεθειμένο της ισχύος της συνθήκης στις μεταξύ τους σχέσεις, παρά μόνον εάν το κράτος που φέρει αντιρρήσεις καταστήσει σαφές ότι δεν το επιθυμεί2». Πρέπει να τονιστεί στο σημείο αυτό ότι τα υπόλοιπα συμβαλλόμενα μέρη δεν επηρεάζονται στην εφαρμογή των διατάξεων της συνθήκης. Οι επιφυλάξεις ισχύουν αποκλειστικά για το μέρος που την έχει διατυπώσει και δεν αλλοιώνει τα έννομα αποτελέσματα των άλλων κρατών. Τα παραπάνω εφαρμόζονται μόνο σχετικά με τις επιτρεπτές επιφυλάξεις. Εξίσου ενδιαφέρουσες είναι οι περιπτώσεις στις οποίες εντοπίζονται επιφυλάξεις μη συμβατές με τις κατευθυντήριες γραμμές της συνθήκης που πρόκειται να υπογραφεί.
Επειδή το ζήτημα αυτό αποτέλεσε αντικείμενο πολλών συζητήσεων και διεξοδικών ερευνών, η νομική θεωρία κατέληξε αρχικά στην θέση, πως κάθε κράτος μπορεί αποκεντρωμένα να αποφασίσει κατά πόσο μία επιφύλα«Δηλώνουμε περαιτέρω ότι δεν έχουμε δεχτεί ούτε δεξη είναι επιτρεπτή ή όχι, πολλές φορές ανάλογα με τα χόμαστε οποιαδήποτε επιφύλαξη που έχει ήδη γίνει ή πολιτικά ή οικονομικά του συμφέροντα3. Ωστόσο, στη η οποία μπορεί από εδώ και πέρα να γίνει από τις προδιεθνή κοινότητα επικράτησε η άποψη που διατυπώθηκε συπογράφουσες χώρες σε αυτό το όργανο ή από χώρες που έχουν προσχωρήσει ή μπορεί να προσχωρήσουν 2 Αντωνόπουλος Κ. – Το Δίκαιο της Διεθνούς από εδώ και πέρα σε αυτό». Κοινωνίας-Κεφ. Οι Διεθνείς Δικαιοπραξίες- σελ. 273«Η Κυβέρνηση της Ελληνικής Δημοκρατίας δεν μπο- παρ. 579 Αντωνόπουλος Κ.- Το Δίκαιο της Διεθνούς ρεί να δεχτεί την πρώτη επιφύλαξη που εισήχθη από τις 3 ΚοινωνίαςΚεφ. ΟΙ Διεθνείς Δικαιοπραξίες-Σελ.269 ΗΠΑ κατά την επικύρωση της συμφωνίας στην πρόληψη Παρ. 572 52
Modus Legis