Mapowanie Gołkowic (PL) I. Streszczenie projektu Kluczowe kompetencje ujęte w projekcie: umiejętność uczenia się przedsiębiorczość kompetencje społeczne i obywatelskie świadomość i ekspresja kulturowa Małopolski Instytut Kultury w Krakowie (MIK) i Gimnazjum im. Jana Pawła II w Gołkowicach zrealizowali projekt, którego kontekstem była miejscowość bez znanych zabytków. Najbardziej charakterystyczny jest unikatowy w rejonie układ urbanistyczny. Wśród uczniów istnieje niewielki antagonizm pomiędzy częściami miejscowości zwanymi zwyczajowo Górnymi i Dolnymi Gołkowicami. Mają poczucie, że w ich wsi nie ma nic ciekawego. W projekcie brali udział uczniowie gimnazjum w wieku 13–16 lat. Celem zajęć było poznanie przez uczniów ich miejscowości oraz historii i legend z nią związanych, zbudowanie tożsamości lokalnej oraz pokazanie sposobów zdobywania wiedzy ze źródeł dziedzictwa niematerialnego (wywiady, historie, legendy, obserwacja). Dzięki zajęciom młodzież lepiej poznała swoją miejscowość. Uczniowie dowiedzieli się, jak bogata i interesująca jest historia Gołkowic. Cieszyli się, że potrafią zauważać małe, ale znaczące ślady przeszłości. Nauczyli się także, jak interpretować te dane. Zniknął również sztuczny podział na młodzież z Górnych i Dolnych Gołkowic. II. Opis projektu
104
Warsztaty zostały przygotowane przez Małopolski Instytut Kultury w Krakowie i Gimnazjum im. Jana Pawła II w Gołkowicach. Program przygotowali plastycy i specjalista od edukacji teatralnej. Na początku każdy z uczniów narysował mapę drogi od swojego łóżka do szkoły. Każda z map była skonstruowana w ten sposób, że dom, przez nagromadzenie w nim porannych czynności, zajmował większość powierzchni, zaś pozostała droga, niejednokrotnie kilka kilometrów, była zdecydowanie krótsza. Po zestawieniu tych schematów powstało wyobrażenie, w jaki sposób percepcja przestrzeni zależy od intensywności przeżyć w danym miejscu. Po tym doświadczeniu zostało wprowadzone pojęcie „skali mapy”, która pozwala wszystkim w standartowy, skonwencjonalizowany sposób tworzyć, czytać mapy i plany. To ćwiczenie podsumowała prezentacja przygotowana w programie PowerPoint na temat map i ich rodzajów w dziejach oraz w różnych kulturach i kręgach zainteresowań.
Wszyscy uczniowie narysowali gwiaździstą mapę, której centrum jest szkoła, a ich domy są umieszczone w odpowiednim kierunku i proporcjonalnej odległości. Będzie ona bazą do dalszej pracy. Cała grupa udała się następnie na wzgórze górujące nad Gołkowicami, na którym mieściło się grodzisko z czasów Słowian. Podjęto rozmowę dotyczącą celowości takiej lokalizacji, z której wnioskiem było to, że tego typu miejsce dawało mieszkańcom dobry widok, kontrolę nad wiodącą nad brzegiem rzeki drogą oraz bezpieczeństwo, gdyż było trudne do zdobycia. Na wzgórzu, na drewnianej ramie o rozmiarach 2x3 m uczniowie wykonali ze znalezionych na miejscu materiałów pejzaż Gołkowic. Celem było wprowadzenie w odczytywanie znaczeń materiałów i symboliki sztuki na poziomie Zbieranie okolicznych opowieści i legend (Zdjęcie: Marcin Klag)