J.M. Pauw
Een nieuwe / herziene bijbelvertaling?
november 2005
Nadenken over een nieuwe / herziene bijbelvertaling
Vraag: Moet er een nieuwe / herziene bijbelvertaling komen? Antwoord: Ja, want: 1. de taal van de Statenvertaling (SV) is in veel opzichten moeilijker dan nodig is 2. daardoor neemt de kracht van Gods boodschap af, omdat er eerst een (onnodige) vertaalslag moet worden gemaakt 3. een nieuwe / herziene bijbelvertaling is in overeenstemming met een van de belangrijkste principes van de Reformatie: alle mensen moet weer zelfstandig de Bijbel kunnen lezen in hun eigen taal, zonder daarin afhankelijk te zijn van de kerkelijke leiders
Tegenwerpingen: a. je kunt ook volstaan met extra uitleg bij de SV (zoals kanttekeningen, verklaring van moeilijke woorden, etc.) Antwoord: -
dit kán inderdaad, maar het is een belemmering, een extra drempel voor de lezer die niet nodig is
-
dit is slechts geschikt als noodoplossing als er niets beters voorhanden is.
-
kortom: deze tegenwerping is een pleidooi om star vast te houden aan de SV en géén eerlijk argument tegen een nieuwe / herziene bijbelvertaling
b. om de Bijbel te verstaan hebben we allereerst de Heilige Geest nodig en niet een nieuwe / herziene vertaling Antwoord: -
omdat dit een vroom antwoord is, lijkt het erg overtuigend. Maar dit is het niet, want het is een valse tegenstelling: het is niet óf … óf, maar én … én.
-
verwoord het liever als volgt: we hebben allereerst een duidelijke bijbelvertaling nodig, en bovenal Gods Heilige Geest: een duidelijke bijbelvertaling om de Bijbel grammaticaal en taalkundig te begrijpen en de Heilige Geest om Gods boodschap inhoudelijk te begrijpen, te geloven.
-
als deze tegenwerping zou kloppen, dan is de consequentie dat de reformatoren net zo goed tegen het gewone volk hadden kunnen zeggen: jullie hebben voldoende aan die Latijnse Bijbel (Vulgata). Bid maar om de verlichting door de Heilige Geest, dat is belangrijker dan een Bijbel in de volkstaal. 1
J.M. Pauw
-
Een nieuwe / herziene bijbelvertaling?
november 2005
er is sprake van tweeërlei soorten duidelijkheid: grammaticale duidelijkheid: het is aan ons om de Bijbelse boodschap grammaticaal zo duidelijk mogelijk te maken. Dit doen we door het gebruik van een goede, hedendaagse vertaling inhoudelijke duidelijkheid: de inhoud van het evangelie, bijv. dat we zalig kunnen worden door Iemand Die gekruisigd is, is voor de Grieken een dwaasheid en voor de Joden een ergernis en daarom moeilijk te begrijpen (1 Kor. 1:23). Als is de tekst grammaticaal nog zo duidelijk, dan is de inhoud tóch niet te begrijpen zónder de verlichting door de Heilige Geest. Hetzelfde was het geval met de moorman in Hand. 8:31 (de tekst was grammaticaal wel duidelijk, maar hij begreep niet dat de Messias moest lijden).
-
kortom: dit is geen eerlijk argument; met de retoriek van een halve waarheid, probeert men het eigen standpunt te verdedigen
-
bovendien: iedere lezer van de SV maakt in gedachten een vertaalslag om de moeilijke tekst te kunnen begrijpen. In feite maakt iedere lezer van de SV in gedachten dus een eigen ‘herziene SV’.
c. de Statenvertalers waren geleerde mensen die óók door Gods Geest geleid en verlicht werden Antwoord: -
dat zegt alleen iets over de SV voor de 17e eeuw, namelijk dat de SV voor die tijd een goede, betrouwbare en bruikbare vertaling was
-
dat neemt niets weg van het feit dat de SV steeds verder van de hedendaagse taal komt te staan
-
zijn die mensen er vandaag niet meer? Zeker wel.
-
dit mag niet leiden tot de opvatting dat de SV heilig en/of onfeilbaar is
-
hoe zit het met bijbels die vandaag de dag worden vertaald in landen/talen die nog geen Bijbel hebben? Zijn die niet betrouwbaar? Moeten mensen wereldwijd het met een onbetrouwbare bijbelvertaling doen? Is de SV de enige beste vertaling?
d. een nieuwe / herziene bijbelvertaling draagt bij aan de verwarring en verdeeldheid in de kerk Antwoord: -
het is hier wel een verschil of we het hebben over een geheel nieuwe vertaling of een herziening van de SV; een herziening van de SV is vergelijkbaar met het naast 2
J.M. Pauw
Een nieuwe / herziene bijbelvertaling?
november 2005
elkaar gebruiken van een hele oude versie van de SV en de nieuwste versie waarin woorden als ‘kond gedaan’ en ‘wyf’ zijn vervangen door hedendaagse woorden -
je brengt verdeeldheid teweeg als je er een probleem van gaat maken welke vertaling mensen (moeten) gebruiken; het levert toch – hoop ik – ook geen verdeeldheid op wanneer een Nederlander en een Engelsman met elkaar spreken terwijl ze een verschillende bijbelvertaling hebben?!
e. de SV staat vol met voor kerkmensen bekende en vertrouwde woorden, zoals geloof, gerechtigheid, genade, ‘vreze des Heeren’. Antwoord: -
dat is waar, maar dit is geen doorslaggevend argument. Immers, de mensen die met de SV vertrouwd zijn en die willen blijven gebruiken, moeten dat vooral blijven doen! Maar het is geen principieel bezwaar tegen een nieuwe / herziene bijbelvertaling.
-
in geval van meningsverschil heb je te maken met twee groepen mensen: 1) mensen die vertrouwd zijn met de SV en 2) mensen die moeite hebben met de taal van de SV. Stel dat je een afweging moet maken: wat weegt dan zwaarder: het belang van de eersten om de oude vertaling te handhaven omwille van de vertrouwdheid of het belang van de tweeden om de bijbelse boodschap beter te begrijpen? Het antwoord lijkt me duidelijk ten gunste van de tweede groep mensen.
3