81
Tarsus’la ilgili bir başka dikkat çeken durum da, 1827 yılından sonra Tarsus İskelesi adına birden bire çok sık rastlanmaya başlanmasıdır. Bunun nedeni ise büyük olasılıkla, pamuk ve bakırın dünya piyasalarında ve ticarette ön plana çıkması ile birlikte, Anadolu’da bolca bulunan bu maddelerin, yabancı ve himayeli tüccarlar vasıtasıyla dışarıya gönderilmeye çalışılması olabilir. Belki de bu durumun asıl nedeni, gittikçe ıssızlaşan Tarsus İskelesi’nin bu tip yasadışı bir ticaret açısından en uygun iskele oluşuydu ve yine söyleyebiliriz ki, iskele çok daha önce işlevini kaybedecekken, böyle bir durum sayesinde yeniden canlanma ve hareketlilik şansı buldu. Devletin de bu konuda önlem almakta gecikmediği ve İzmir Gümrük Nazırı tarafından, ortaya çıkan bu durumun önlenmesi için Tarsus İskelesi’ne memur tayin edildiğini görmekteyiz. Bu dönemde de Tarsus İskelesi’nin, Adana Valiliği uhdesi altında bulunduğu da anlaşılmaktadır9. Tarsus ve civarının, 1830’lu yılların hemen başında Mısırlı İbrahim Paşa işgaline uğraması, doğal olarak Tarsus Şer’iyye Sicilleri’nin kesintiye uğramasına ve dolayısıyla Tarsus İskelesi ile ilgili kayıtların kesilmesine yol açar. Bölgenin, Mehmet Ali Paşa işgali öncesine tarihlenen son verisine, zahire ihracı ile ilgili bir emirname suretinde rastlamaktayız. Bu emirnamede, Osmanlı Devleti’nin Anadolu topraklarındaki ve Akdeniz’de bulunan iskeleleri doğudan batıya doğru sayılırken, bunların içinde Tarsus İskelesi’nin adı da anılmaktadır10. İşgalden sonraki Tarsus İskelesi ile ilgili ilk kayıtlar, H.1257 (M.1841) tarihlidir ki, bu da işgalin sona ermesi ile örtüşmektedir. Bu kayıtta, önemine binaen bölgenin “tahkimatı”ndan bahsedilirken, “Haleb, Adana, Tarsus ve Gülek ile diğer
9
TŞS., No: 288, s.123 ve 217, h.no: 138 ve 336, 1243-45 (M. 1827-29). TŞS., No:285, s.1, h. no:1. Evasıt-ı Zi’l-hicce 1247 (M. 1831).
10