İNCELEME
Batuhan Aksungur*
Petersburg’da Yaşam: Palto’nun İnsancıkları Ve Neva Bulvarı’nın İnsanları Tahmin ediyoruz ki herkesin edebiyatla kurduğu ilişkinin kendine has nedenleri var. Bazılarımız sadece okumayı sevdiği için edebiyatın içinde uzun yolculuklara çıkar, bazılarımız ise bir kitabı okurken o kısa an içinde edebiyatın estetik unsurlarının ruhumuzda oluşturduğu hissi sever. Bu uzun süreler bize birçok insanla tanışma fırsatı verir ki bu insanlar, bir yazarın hayal dünyasında kurgulayıp tasavvur ettiği ve birkaç sayfa ile anlatmaya çalıştığı insanlardır. Ama zamanla o kâğıttaki birkaç kelimeden ibaret olan insanlar yaşantımızın bir parçası olup çıkarlar ve ironik şekilde kendi gerçekliğimizde tanıdığımız onlarca insana karşı hissetmediğimiz duyguları bu insanlara karşı hissederiz. Zaman zaman hislerimiz o kadar etkilidir ki bir süre de olsa halet-i ruhiyemiz üzerinde derin etkiler bırakır.
nu görürüz. Kâğıttaki bu insanların, çevremize bakındığımızda gördüğümüz kimi insanlarla, onların yaşam tarzları, düşünce sistemleri ile olan benzerlikleri ise insanı düşünceye sevk eder. Yukarıdaki tespitler ışığında, 19. yy. Rus edebiyatında portresi çizilen karakterler ve yaşam tarzı üzerinden basit bir tümevarım yaparak dönem Rusya’sına dair bir toplumsal analiz yapılabilir zannediyoruz. 19. yy. Rus edebiyatının en önemli müelliflerinden olan Gogol’ün hikâyelerinden biri olan Palto; muhteviyatında, karşılaşabileceğimiz en ilginç hikâye karakterlerden birini barındırır. Bahsi geçen kişi, alışageldiğimiz Gogol karakterlerinden biridir ve toplumun belirli bir kesiminin hayat bulmuş halidir diyebiliriz. Döneminin klasik bir memur tiplemesi olarak karşımıza çıkan Akakiyeviç, dönem memuriyetinin tüm karakterini kendisinde taşır ve memurluğun iktisadi boyutunu, rutin yaşamını ve diğer niteliklerini bize gösterir.
Bugün Brodway tiyatrolarında sergilenen ‘Les Miserables’in müzikalini izlemek için ön koltuklarda yerini alan ve mal varlığı milyonlarca doları bulan insanların; açlıktan ölmek üzere olan kardeşi için bir tane ekmek çalması sebebiyle otuz yıllık kürek cezasına mahkûm edilen Jean Valjean’a derinden bir yakınlık duymaları, edebiyatın insanı şaşırtan bir niteliğidir. Kâğıttaki bu insanları tanırken aynı zamanda onların belirli bir yaşam biçiminin, bir dünya görüşünün mümessili olduklarını da görürüz. İçlerinden bazıları ‘toplum ananın’ görmezden geldiği ve makûs talihlerinin hayatları boyunca yakalarını bırakmadığı insanlardır, bazıları ise tezat şekilde meşumluktan uzak bir hayat süren insanlardır. Bu insanların mensubu oldukları toplumsal sınıflara, yaşadıkları mekânlara karakter kazandırıp onları tanımlar hale gelmelerinin ise edebiyatın bizi şaşırtan başka bir özelliği olduğu-
Nikolay Vasilyeviç Gogol (1809-1852)
* Gazi Üniversitesi Rus Dili ve Edebiyatı 1. sınıfı öğrencisi. Mehmetçik Anadolu Lisesi mezunu
39