PRACE ORYGINALNE Wykrycie autoprzeciwciał, ustalenie ich swoistości, a następnie prawidłowa ich charakterystyka serologicz‑ na decydują o ustaleniu typu niedokrwistości hemoli‑ tycznej oraz o podjęciu prawidłowej decyzji dotyczącej leczenia. Charakterystykę serologiczną autoprzeciwciał wystę‑ pujących w poszczególnych typach NAIH przedstawio‑ no w tabeli 1. Przeciwciała produkowane są przez limfocyty B. Są białkami należącymi do frakcji globulin, reagują swo‑ iście z pojedynczym antygenem. Wszystkie przeciwciała zbudowane są w podobny sposób: zawierają dwa duże polipeptydowe łańcuchy H (zwane ciężkimi), które po‑ łączone są ze sobą regionem zawiasowym za pomocą dwusiarczkowych wiązań kowalencyjnych oraz dwa łań‑ cuchy lekkie L [7,10,15]. Schemat budowy przeciwciała przedstawiono na rycinie. Najważniejszą cechą przeciwciał jest ich zdolność do wiązania się z określonym antygenem obecnym na powierzchni krwinek czerwonych i niszczenie ich. Przeciwciała bezpośrednio nie uszkadzają i nie niszczą antygenów. Do tego procesu wymagane jest zaanga‑ żowanie innych komórek i cząsteczek układu immuno logicznego, które zawierają na swojej powierzchni re‑ ceptory dla fragmentu Fc [7,15,16]. Wykrycie obecności przeciwciał w badaniu przeglą‑ dowym jest kluczowe przy prawidłowym doborze krwi dla pacjenta i zapobieganiu opóźnionym reakcjom po‑ przetoczeniowym [5,7,17].
Cel pracy W badaniach własnych przeprowadzono retrospektywną analizę występowania przeciwciał do antygenów krwi‑ nek czerwonych u pacjentów CSK MON WIM. Celem pra‑ cy była ocena częstości występowania przeciwciał w po‑ pulacji pacjentów oraz analiza rodzaju tych przeciwciał.
Materiał i metody Badaniom własnym poddano 32 493 wyniki badań grup krwi wykonanych w Pracowni Serologii Transfuzjologicz‑ nej w Zakładzie Transfuzjologii Klinicznej WIM od stycz‑ nia 2010 do czerwca 2012 roku. Każde oznaczenie grupy krwi obejmowało oznaczenie antygenów z układu AB0 i antygenu D z układu Rh oraz badanie przeglądowe w kierunku obecności przeciwciał. Badania wykonywa‑ no metodą z użyciem mikrokolumn żelowych (BIO‑RAD). W przypadku wykrycia przeciwciał dokonywano ich iden‑ tyfikacji z użyciem panelu 11 krwinek papainowanych i panelu 11 krwinek niepapainowanych (BIO‑RAD) z za‑ stosowaniem mikrokolumn żelowych (BIO‑RAD). Anali‑ zę statystyczną wykonano za pomocą testu oceny istot‑ ności dwóch wskaźników struktury.
NH2
H2N
3
H2N
NH2
6
1
5 HOOC
COOH
2
COOH
HOOC
4 Rycina. Schemat budowy przeciwciał: 1) fragmet Fab, 2) fragment Fc, 3) łańcuch lekki, 4) łańcuch ciężki, 5) miejsce wiązania antygenu, 6) regiony zawiasowe Figure. Schematic diagram of the antibody: 1) Fab fragment, 2) Fc fragment, 3) light chain, 4) heavy chain, 5) antigen‑binding site, 6) hinge regions
Wyniki W badaniach własnych dokonano retrospektywnej ana‑ lizy obecności i identyfikacji przeciwciał odpornościo‑ wych u chorych, u których wykonano oznaczenie grupy krwi. Oceniano 32 493 wyniki oznaczeń grup krwi. W 256 przypadkach wykryto obecność pojedynczych przeciw‑ ciał, w 39 obecność wielu przeciwciał. W tabeli 2 przed‑ stawiono częstość występowania przeciwciał. Wyniki wskazują, że liczba wykrytych przypadków występowania przeciwciał wyniosła 256, co stanowiło 0,78% wszystkich oznaczeń. Z przeprowadzonych badań i ich analizy wynika, że częściej niż mężczyźni immuni‑ zacji ulegały kobiety, w stosunku 55% do 45%. Z prze‑ prowadzonej analizy statystycznej, z użyciem testu oce‑ ny istotności dwóch wskaźników struktury, na poziomie istotności p = 0,0531 wykazano statystycznie istotną zależność między płcią a występowaniem przeciwciał o pojedynczej swoistości. Uzyskane wyniki przedstawio‑ no w tabeli 3. Dokonano analizy swoistości wykrytych alo przeciwciał odpornościowych. W tabeli 4 przedstawiono częstość występowania przeciwciał o pojedynczej swo‑ istości w populacji chorych CSK MON WIM. Oceniając częstość swoistości wykrywanych przeciw ciał, stwierdzono, że najczęściej wykrywanym prze‑ ciwciałem było przeciwciało o swoistości skierowanej
Ocena występowania przeciwciał do antygenów krwinek czerwonych u biorców składników krwi – doświadczenia własne
147