เมดิคอลไทม์ ฉบับ 420

Page 1



»‚·Õè 21 ©ºÑº·Õè 420 »ÃШíÒà´×͹ ÁÕ.¤. - àÁ.Â. 2565

26 ส องโรครอบโลก

4 บทบรรณาธิการ 5 Cover Story

â¤ÇÔ´ : áÁŒ»†ÇÂäÁ‹Ãعáç ᵋÊÁͧ˴µÑÇáÅÐÊÙÞàÊÕÂà¹×éÍÊÁͧ ´ŒÒ¹¤ÇÒÁ·Ã§¨íÒä´Œ ¡Ô¹¼Ñ¡»ÃاÊØ¡äÁ‹ª‹ÇÂÅ´¤ÇÒÁàÊÕè§âäËÑÇã¨

ÂÒ©Õ´ NIRSEVIMAB à¾Õ§à¢çÁà´ÕÂÇ ¤ÇÒÁËÇѧ·Õ蹋ҵ×è¹àµŒ¹ÊíÒËÃѺ»‡Í§¡Ñ¹äÇÃÑÊ RSV

8 Journal Watch »ÃÐÊÔ·¸ÔÀҾ˹ŒÒ¡Ò¡Í¹ÒÁÑÂ㹡Òû‡Í§¡Ñ¹µÔ´àª×éÍ COVID-19 »ÃÐ⪹ ¢Í§ÇѤ«Õ¹ COVID-19 ã¹ËÁÙ‹à´ç¡¹Ñ¡àÃÕ¹

10 บทความพ�เศษ àÊÃÔÁÊÌҧÀÙÁÔ¤ÇÒÁÃÙŒ¤Çº¤Ù‹¡ÒôÙáÅäµ “âä͡ºØŽÁ” ¡ç¼‹ÒµÑ´ÃÑ¡ÉÒä´Œ!!

28 รู ทันโรค 30 สมุนไพรใกล ตัว 32 สาระน ารู 34 ปฏิทินข าว

12 สัมภาษณ พ�เศษ

“Molnupiravir” Íա˹Ö觷ҧàÅ×Í¡ ÊíÒËÃѺ¡ÒÃÃÑ¡ÉÒâäâ¤ÇÔ´ -19

13 ข อมูลสุขภาพ

¢ŒÍ¤ÇÃÃÙŒ¡‹Í¹©Õ´¿ ÅàÅÍà Êд×Íà´ç¡·Òá·íÒ¤ÇÒÁÊÐÍÒ´Í‹ҧäÃãËŒ»ÅÍ´ÀÑ ?

15 รายงานพ�เศษ 19 เวทีว�จัย 22 หนึ่งโรค หนึ่งรู

13

âä¾Ñ¹¸Ø¡ÃÃÁ LSD ª¹Ô´ Pompe

24 Medical Technology

Acuvue Theravision with Ketotifen äÁ‹ãª‹á¤‹àÅ¹Ê ÊÒÂµÒ Drug-eluting contact lens ¼ÅÔµÀѳ± áá·Õè FDA ãËŒ¡ÒÃÃѺÃͧ ÂÒ donepezil ã¹ÃٻἋ¹á»ÐÊíÒËÃѺ¼ÙŒ»†ÇÂâäÍÑÅä«àÁÍÃ

10

22

26


ปีที่ 21 ฉบับที่ 420 ประจำ�เดือน มี.ค. - เม.ย. 2565

ADVISORY BOARD

รศ.ภญ.ธิดา นิงสานนท์ รศ.ดร.ภก.สุนิพนธ์ ภุมมางกูร ดร.ภญ.พร้อมจิต ศรลัมพ์ ภญ.อุไร หนุนภักดี พรวิทย์ พัชริทร์ตนะกุล ภญ.ปรานี ภิญโญวัฒยากร รศ.ดร.ภญ.จุฑามณี สุทธิสีสังข์ ภก.ทวีศักดิ์ สีทองสุรภณา ภก.สมเกียรติ มหพันธ์ ภก.นิพนธ์ ศิริชัยพหรหม ภญ.พนิดา ปัญญางาม ภก.คทา บัณฑิตานุกูล พ.อ.ภก.สมโชค แดงบรรจง ภก.ประวิทย์ ตันติสุวิทย์กุล รศ.ดร.ภญ.เฉลิมศรี ภุมมางกูร

EXECUTIVE EDITOR รักษ์ชนม์ จิตระทาน

ADVERTISING MANAGER จารุวัล สุริโย

EDITORIAL DEPARTMENT รักษ์ชนม์ จิตระทาน

บริษัท เมดิ แอนด์ เวลเนส จำ�กัด

เลขที่ 158 ซ.บางขุนนนท์ 29 ถ.บางขุนนนท์ แขวงบางขุนนนท์ เขตบางกอกน้อย กรุงเทพฯ 10700 โทร. 0 2424 3434 แฟกซ์ 0 2434 3434 E-mail : medijournal999@gmail.com

PRINTING

ห้างหุ้นส่วนจำากัด วี.เจ. พริ้นติ้ง 172 ถนนราษฎร์พัฒนา แขวงบางปะกอก เขตราษฎร์บูรณะ กรุงเทพฯ 10140 โทร. 063-932-1441 (ข้ อ ความและเนื้ อ หาที่ ป รากฏในวารสารเมดิ ค อลไทม์ เ ป็ น ความ คิดเห็นและทรรศนะเฉพาะตัวของผู้เขียนจึงอยู่เหนือความรับผิดชอบ ของผู้จัดทำา ผู้อ่านควรใช้วิจารณญาณในการตัดสินใจรับทราบข้อมูล ด้วยตนเอง)

เมื่อวันที่ 5 มีนาคม 2565 นพ.รุ่งเรือง กิจผาติ หัวหน้าที่ปรึกษาระดับ กระทรวง ประธานคณะกรรมการประมวลสถานการณ์ COVID-19 (MOPH Intelligence Unit หรือ MIU) และโฆษกกระทรวง สาธารณสุข เปิดเผยว่า ทีมวิจยั กระทรวงสาธารณสุข มหาวิทยาลัยต่าง ๆ และหน่วยงานทีเ่ กีย่ วข้อง ได้ประเมินผลการรับมือสถานการณ์โควิด-19 โดยลงพื้นที่จริงทั้งในระดับประเทศ และระดับพื้นที่ จำานวน 8 พื้นที่ หลัก และ 44 พื้นที่ย่อย เพื่อจัดทำาข้อเสนอเชิงนโยบาย การเตรียมความ พร้อมและมาตรการสำาคัญในการรับมือสถานการณ์ระยะถัดไปจนเข้าสู่ การยุติการระบาด โดยประเมินตามสมรรถนะหลักขององค์การอนามัย โลก (WHO) และถอดบทเรียน ทบทวนหลังปฏิบัติงาน (After Action Review : AAR) พบว่า... • ประเทศไทยและกระทรวงสาธารณสุขมีสมรรถนะและการรับมือ สถานการณ์อยู่ในระดับดีมาก ใน 7 องค์ประกอบหลัก เช่น ภาวะผู้นำา การ บริหารจัดการ กำาลังคน ยา เวชภัณฑ์ วัคซีน ระบบบริการ การมีส่วนร่วม ของภาคส่วนต่าง ๆ • ขณะนี้สถานการณ์ส่วนใหญ่ทั่วโลกและประเทศไทยอยู่ในระยะ การปรับตัวเข้าสู่การยุติการระบาดใหญ่ (Pandemic Ending) เป็น “โรคประจำาถิ่น (Endemic)” จากปัจจัยของเชื้อที่ลดความรุนแรงลงมาก โดยขณะนี้สถานการณ์อยู่ในระยะทรงตัวและชะลอการเพิ่มจำานวน คาดว่า จะดีขึ้นตามลำาดับและเข้าสู่การเป็นโรคประจำาถิ่นในต้นเดือนกรกฎาคม 2565 นี้ อย่างไรก็ตาม ปัจจัยสำาคัญในการยุติการระบาดใหญ่ คือ ระดับ ภูมิคุ้มกันต่อโควิด-19 ของประชาชน ดังนั้น ต้องขอความร่วมมือประชาชน เข้ารับวัคซีนเข็มกระตุ้น เพื่อลดจำานวนผู้ป่วยอาการรุนแรงและผู้เสียชีวิตลง ให้มากที่สุด โดยเฉพาะผู้สูงอายุ • ระบบบริการการแพทย์และสาธารณสุข เช่น ระบบป้องกันควบคุม โรค บุคลากร ยา เวชภัณฑ์ และจำานวนเตียงรองรับผู้ป่วย มีความพร้อม ในการรับสถานการณ์ แต่ต้องปรับการดูแลรักษาผู้ป่วย ในลักษณะเดียว กับการดูแลผู้ป่วยโรคติดต่อทั่วไป เช่น ไข้หวัดใหญ่ โดยผู้ที่ไม่มีอาการหรือ อาการน้อย ให้รักษาตัวแบบผู้ป่วยนอก (OPD) ดูแลตนเองที่บ้าน และรับ เป็นผู้ป่วยใน (IPD) กรณีที่มีอาการรุนแรง หรือเสี่ยงที่จะมีอาการรุนแรง การเฝ้าระวัง ป้องกัน ควบคุมโรค จะเน้นการสอบสวน ควบคุมการระบาด ที่เป็นกลุ่มก้อน เฝ้าระวังสายพันธุ์โควิด-19 ที่กลายพันธุ์และเพิ่มความ รุนแรง และพิจารณาการให้วัคซีนในระยะถัดไป เป็นการให้วัคซีนประจำาปี ในกลุ่มเสี่ยงคล้ายการให้วัคซีนไข้หวัดใหญ่ • ระบบเวชภัณฑ์ ยา วัคซีน สามารถบริหารจัดการได้ดี มีจำานวน เพียงพอ นโยบายรัฐบาลมีความต่อเนื่องในการพัฒนาความมั่นคงด้าน สุขภาพ โดยส่งเสริมสนับสนุนให้เกิดการผลิตและสามารถพึ่งตนเองได้เอง ภายในประเทศ เช่น โรงงานผลิตวัคซีน ยา และเวชภัณฑ์ เพื่อพร้อมรับมือ วิกฤตการณ์ด้านสุขภาพ และการระบาดของโรคติดต่ออุบัติใหม่อื่น ๆ ใน อนาคต • ต้องเร่งพัฒนาระบบการสื่อสารสร้างความเข้าใจที่ทันสมัยและ เป็นเชิงรุก ทั้งสื่อสังคมออนไลน์ และสื่ออื่น ๆ ให้เข้าถึงประชาชนทุกกลุ่ม รวมถึงบริหารจัดการข่าวปลอมอย่างมีประสิทธิภาพ รวมถึงเร่งเตรียมความ พร้อมเข้าสู่การเป็น “โรคประจำาถิ่น” โดยสร้างความรู้ ความเข้าใจ การปรับตัว ทั้งภาคประชาชน สังคม วัฒนธรรม การใช้ชีวิตรูปแบบวิถีใหม่ (New Normal) มาตรการทางสังคมที่ดีและเหมาะสม เช่น การป้องกัน ตนเองและผู้อื่น ความรับผิดชอบต่อสังคม เพื่อไม่ให้เกิดการระบาดหรือ การแพร่เชื้อ เป็นต้น


Cover Story ยาฉีด NIRSEVIMAB เพียงเข็มเดียว ความหวังที่นาตื่นเตนสําหรับปองกันไวรัส RSV มีความหวังที่สดใสมากขึ้นสําหรับการปองกันการติดเชื้อ ไวรัส RSV ในทารกและเด็กเล็กที่ปจจุบันยังไมมีวัคซีน ปองกันได ผลการศึกษาทางคลินิกที่สําคัญการศึกษาหนึ่ง แสดงใหเห็นวา การฉีดยาชีววัตถุ Nirsevimab แคเข็ม เดียวสามารถใหการปกปองทารกและเด็กเล็กจากการติด เชื้อไวรัส RSV ไดอยางมีประสิทธิภาพและอยางปลอดภัย ตลอดฤดูกาลระบาดของเชื้อไวรัสรายตัวนี้ ผลของการศึกษาทางคลินิกที่มีชื่อวา MELODY ซึ่ง เป น การศึ ก ษาแบบ international, randomized, placebo-controlled Phase 3 trial ที่มีเปาประสงค ในการประเมิ น ประสิ ท ธิ ภ าพและความปลอดภั ย ของยา ชีววัตถุ nirsevimab เปรียบเทียบกับ placebo ในการ ปองกันการติดเชือ้ ไวรัส RSV (respiratory syncytial virus) ในทารกสุขภาพแข็งแรงจํานวนเกือบ 1,500 คน ซึ่งไดรับ การเผยแพรทางเว็บไซตของวารสารการแพทย New England Journal of Medicine (NEJM) เมื่อวันที่ 3 มีนาคม 2565 แสดงใหเห็นวา ทารกที่ไดรับยาชีววัตถุ nirsevimab ฉีดเขากลามเนื้อเพียงเข็มเดียว สามารถปองกันโรคติดเชื้อ ทางเดินหายใจสวนลาง (lower respiratory tract infections หรือ LRTIs) เชน ปอดบวมและหลอดลมฝอย อักเสบจากเชื้อไวรัส RSV ไดถึง 74.5% ตลอดฤดูกาล ระบาดของเชื้อไวรัส RSV Nirsevimab เปน long-acting anti-RSV monoclonal antibody ที่กําลังอยูในขั้นตอนของการศึกษาวิจัยทาง

คลินิกสําหรับปองกันการติดเชื้อไวรัส RSV ซึ่งเปนสาเหตุสําคัญของ โรคติดเชื้อทางเดินหายใจในทารกและเด็กเล็ก และรวมถึงในผูสูงอายุ ดวย ขณะเดียวกันการติดเชื้อไวรัส RSV ยังเปนสาเหตุอันดับตน ๆ ของการนอนโรงพยาบาลของทารกและเด็กเล็ก โดย nirsevimab ไดรับการปรับแตงโครงสรางโมเลกุลใหมี half-life ยาวนานขึ้นเฉลี่ย 80-120 วัน จึงสามารถปองกันการติดเชื้อไวรัส RSV ไดตลอดฤดูกาล ระบาดในแตละป ใน MELODY trial ซึ่งดําเนินการโดย รศ.พญ. Laura Hammitt (Department of International Health, Department of International Health, Johns Hopkins University, Baltimore, Maryland, USA) และคณะ ในชวงเดือนกรกฎาคม ป 2019 ถึง กุมภาพันธ ป 2021 โดยทารก late-preterm และ term infants (gestational age อยางนอย 35 สัปดาห) ที่มีสุขภาพแข็งแรงและ เขาสูฤดูกาลระบาดของเชื้อไวรัส RSV เปนครั้งแรก จํานวนทั้งสิ้น 1,490 คน ไดรับการ enrolled ใหเขารวมการศึกษา ทารกเหลานี้ ถูกสุม (2:1) ออกเปน 2 กลุม กลุมหนึ่งจํานวน 994 คน ไดรับ nirsevimab (50 mg สําหรับทารกที่มีนํ้าหนักนอยกวา 5 กิโลกรัม หรือ 100 mg สําหรับทารกที่มีนํ้าหนักเทากับหรือมากกวา 5 กิโลกรัม ขึ้นไป) เพียงเข็มเดียว ฉีดเขากลามเนื้อ ขณะที่อีกกลุมหนึ่งจํานวน 496 คน ไดรับ 50 mg normal saline placebo ฉีดเขากลามเนื้อ เชนกัน โดยฉีดกอนจะเริ่มฤดูกาลระบาดของเชื้อไวรัส RSV (ประมาณ เดือนมีนาคมถึงเดือนมิถุนายน ใน Southern Hemisphere และ ประมาณเดือนกันยายนถึงเดือนธันวาคม ใน Northern Hemisphere ของแตละป)

ÁÕ.¤.-àÁ.Â. 2565

5


Cover Story Primary efficacy endpoint ของ MELODY trial ก็คืออุบัติการณของโรคติดเชื้อทางเดินหายใจสวนลางที่เกิด จากเชื้อไวรัส RSV ที่ยืนยันดวยผลตรวจ reverse transcriptase polymerase chain reaction (RT-PCR) ใน หองปฏิบัติการ ในชวง 150 วัน หลังจากไดรับการฉีด nirsevimab หรือ normal saline placebo สวน secondary efficacy endpoint ก็คือการนอนรักษาตัวในโรงพยาบาล ดวยโรคติดเชื้อทางเดินหายใจสวนลางที่เกิดจากเชื้อไวรัส RSV ที่ยืนยันดวยผลตรวจ RT-PCR ในหองปฏิบัติการเชน กัน ในชวง 150 วัน หลังจากไดรับการฉีด nirsevimab หรือ normal saline placebo ผลการศึกษาพบวา กลุมทารกที่ไดรับ nirsevimab มี อุบัติการณของ RSV-associated LRTIs นอยกวาอยางมี นัยสําคัญทางสถิติ เมื่อเทียบกับกลุมทารกที่ไดรับ normal saline placebo กลาวคือ ใน 12 คน (1.2%) เทียบกับใน 25 คน (5.0%) ตามลําดับ ซึ่งแปลผลไดวา nirsevimab มี ประสิทธิภาพดีกวาในการปองกันโรคติดเชื้อทางเดินหายใจ สวนลางที่เกิดจากเชื้อไวรัส RSV ไดถึง 74.5% (95% con-

6

ÁÕ.¤.-àÁ.Â. 2565

fidence interval 49.6 to 87.1; p<0.001) เมื่อเทียบกับ normal saline placebo ขณะเดียวกันก็พบวา กลุม ทารกทีไ่ ดรบั nirsevimab มีอุบัติการณของการนอนรักษาตัวในโรงพยาบาลเนื่องจากโรคติดเชื้อ ทางเดินหายใจสวนลางที่เกิดจากเชื้อ RSV 6 คน (0.6%) เทียบกับ 8 คน (1.6%) ของกลุมทารกที่ไดรับ normal saline placebo (efficacy, 62.1%; 95% CI, -8.6 to 86.8; p = 0.07) สวนขอมูลดานความปลอดภัยที่สําคัญของ MELODY trial พบวา มี serious adverse events เกิดขึ้นใน 6.8% ของกลุมทารกที่ไดรับ nirsevimab และ 7.3% ในกลุม ทารกทีไ่ ดรบั normal saline placebo อยางไรก็ตาม คณะผูว จิ ยั รายงานวา serious adverse events ทีเ่ กิดขึน้ ซึ่งรวมถึงการเสียชีวิตของทารก 3 คน ในกลุมที่ไดรับ nirsevimab ไมไดเกิดจาก nirsevimab หรือ normal saline placebo อนึ่ง ปจจุบันมียาชีววัตถุเพียงตัวเดียวเทานั้น นั่นก็คือ palivizumab (Synagis) ที่ไดรับการรับรองจากสํานักงานอาหารและยาของ สหรัฐอเมริกา (Food and Drug Administration หรือ FDA) สําหรับ ปองกัน serious LRTIs ที่เกิดจากเชื้อไวรัส RSV อยางไรก็ตาม จําเปน ตองฉีด palivizumab ถึง 5 เข็ม จึงจะสามารถปองกันการติดเชื้อไวรัส RSV ไดตลอดฤดูกาลแพรระบาดของไวรัสรายตัวนี้


Cover Story กอนหนานี้ คณะนักวิจัย Nirsevimab Study Group ได ร ายงานผลการศึ ก ษาเกี่ ย วกั บ ประสิ ท ธิ ภ าพและความ ปลอดภัยของ nirsevimab เปรียบเทียบกับ normal saline placebo ในการปองกันโรคติดเชื้อทางเดินหายใจสวนลาง ทีเ่ กิดจากเชือ้ ไวรัส RSV ในทารก preterm (29 weeks 0 days to 34 weeks 6 days of gestation) จํานวนทัง้ สิน้ 1,453 คน โดยรายงานไวในวารสารการแพทย NEJM ฉบับวันที่ 30 กรกฎาคม ป 2020 โดยพบวาการฉีด nirsevimab 50 mg เพียงเข็มเดียว เขาทางกลามเนือ้ สามารถปองกันโรคติดเชือ้ ทางเดินหายใจสวนลางที่เกิดจากเชื้อไวรัส RSV ในทารก preterm ไดดีกวาอยางมีนัยสําคัญทางสถิติถึง 70.1% (95% confidence interval 52.3 to 81.2) เมื่อเทียบกับ normal saline placebo ขณะเดียวกันพบวา การฉีด nirsevimab 50 mg เพียงเข็มเดียว เขาทางกลามเนื้อ สามารถลดการ นอนรักษาตัวในโรงพยาบาลดวยโรคติดเชื้อทางเดินหายใจ สวนลางที่เกิดจากเชื้อไวรัส RSV ลงไดถึง 78.4% lower (95% confidence interval 51.9 to 90.3) ซึ่งแตกตาง อยางมีนยั สําคัญทางสถิตเิ มือ่ เทียบกับ normal saline placebo สําหรับ global disease burden ของโรคติดเชื้อทางเดิน หายใจสวนลางที่เกิดจากไวรัส RSV ในเด็กเล็ก จากการศึกษา แบบ systematic review and modeling study ที่รายงาน ไวในวารสาร Lancet ป 2017 พบวา ทัว่ โลกมีจาํ นวนเด็กอายุ ตํ่ากวา 5 ป ที่ติดเชื้อไวรัส RSV ถึงประมาณ 33 ลานคน ใน แตละป ในจํานวนนี้มีเด็กที่ตองนอนรักษาตัวในโรงพยาบาล ดวยภาวะ LRTIs ที่เกิดจากเชื้อไวรัส RSV ถึงประมาณ 3 ลาน คน ในแตละป และมีเด็กถึงประมาณ 120,000 คน ในแตละ ปที่เสียชีวิตจากภาวะแทรกซอนตาง ๆ ที่เกิดจากการติดเชื้อ ไวรัส RSV อยางไรก็ตาม ผลการศึกษาที่สําคัญลาสุดจาก 3-year postmortem prevalence study ที่ดําเนินการโดยคณะ นั ก วิ จั ย แห ง วิ ท ยาลั ย สาธารณสุ ข ศาสตร ข องมหาวิ ท ยาลั ย Boston University ในสหรัฐอเมริกา ซึง่ รายงานไวในวารสาร Lancet Global Health ฉบับเดือนกุมภาพันธ ป 2022 โดย เป น การศึ ก ษาเพื่ อ ประเมิ น อั ต ราการเสี ย ชี วิ ต ของเด็ ก ที่ เสียชีวิตจากการติดเชื้อไวรัส RSV ในชุมชนแหงหนึ่งของ แซมเบียในทวีปแอฟริกา ซึ่งจากการชันสูตรศพเด็กจํานวน 2,286 คน ในชวงเดือนสิงหาคม ป 2017 ถึงสิงหาคม ป 2020 พบวา อยางนอยถึง 2.8% เปนการเสียชีวติ ทีม่ สี าเหตุ จากการติดเชื้อ RSV โดยตรง และ 4.7% เปนการเสียชีวิต นอกโรงพยาบาลจากการติดเชื้อไวรัส RSV ขณะเดียวกันพบ วา ราว ๆ 7-9% เปนการเสียชีวิตจากการติดเชื้อไวรัส RSV ในเด็กอายุตํ่ากวา 6 ป ในจํานวนนี้สวนใหญเปนเด็กอายุ ตํ่ากวา 3 ป

สําหรับประเทศไทย จากขอมูลการเฝาระวังโรคยอนหลังของกรม วิทยาศาสตรการแพทย พบวา ในป 2560 เชื้อไวรัส RSV ระบาดใน ชวงระหวางเดือนสิงหาคม-ตุลาคม พบผูปวยที่มีอาการเกี่ยวกับระบบ ทางเดินหายใจ และเขารับการรักษาในโรงพยาบาล 9 แหง (โครงการ WHO RSV Surveillance Pilot) จํานวน 1,935 คน ติดเชื้อ RSV จํานวน 148 คน คิดเปนรอยละ 7.65 และในป 2561 พบผูปวย ที่มีอาการเกี่ยวกับระบบทางเดินหายใจ และเขารับการรักษาใน โรงพยาบาล 9 แหง จํานวน 968 คน ติดเชือ้ RSV จํานวน 115 คน คิดเปนรอยละ 11.88 ซึ่งเชื้อดังกลาวมีการระบาดเร็วกวาเดิม คือ เริ่มตั้งแตเดือนกรกฎาคม และในชวงฤดูกาลระบาดมีจํานวนผูปวย สูงกวาป 2560 เฉลี่ยรอยละ 30.26 โดยขอมูลจากกรมการแพทย กระทรวงสาธารณสุข ระบุวา เชื้อ ไวรัส RSV ปกติมักระบาดมากในชวงปลายฤดูฝนตนฤดูหนาว หรือ ประมาณเดือนกรกฎาคมถึงตุลาคม เด็กที่ปวยจะมีอาการเบื้องตน คลายเปนไขหวัดธรรมดา มีนํ้ามูก ไข ไอ จาม พอแมจึงตองคอยสังเกต อาการของลูกอยางใกลชิด หากมีอาการคลายปอดอักเสบรวมดวย ควรรีบพาเด็กไปพบแพทยเพื่อรับการรักษาตอไป เชื้อไวรัส RSV เปนไวรัสที่ทําใหเกิดโรคในระบบทางเดินหายใจ เชื้อไวรัสนี้แพรกระจายผานทางการไอ จาม นํ้ามูก นํ้าลาย และเสมหะ จากผูติดเชื้อไวรัส โดยเชื้อ RSV สามารถเขาสูรางกายไดโดยผาน ทางเยื่อบุตา จมูก ปาก หรือผานทางการสัมผัสเชื้อโดยตรงจากการ จับมือ การติดเชือ้ ดังกลาวมักพบในเด็กเล็กซึง่ เปนวัยทีม่ โี อกาสเสีย่ งตอ การเกิดอาการรุนแรง และเด็กที่มีโรคประจําตัว เชน โรคปอดเรื้อรัง โรคหอบหืด โรคหัวใจ ภูมิคุมกันบกพรอง ทารกคลอดกอนกําหนด เปนตน หากมีอาการไอ มีเสมหะจํานวนมาก หายใจเหนื่อยหอบ หายใจมีเสียงหวีด ซึ่งเปนลักษณะอยางหนึ่งที่บงบอกวาหลอดลมตีบ หรือหลอดลมฝอยอักเสบ ในบางรายที่มีอาการรุนแรงอาจมีอาการถึง ขั้นตัวเขียวซึ่งเปนอันตรายถึงชีวิต ทั้งนี้ ปจจุบันยังไมมีวัคซีนปองกันไวรัส RSV การรักษาจึงเปน รักษาตามอาการเทานั้น ผูปกครองสามารถลดความเสี่ยงและปองกัน การติดเชื้อไวรัส RSV ไดโดยดูแลสุขภาพใหแข็งแรง หมั่นลางมือให สะอาดเพื่อปองกันการติดตอทางการสัมผัส ทําความสะอาดบาน อยูเสมอ เพื่อลดการแพรกระจายของเชื้อ สวมหนากากอนามัยขณะ อยูใ นทีแ่ ออัดหรือในบริเวณสาธารณะ ลางจมูกดวยนํา้ เกลือเปนประจํา ใหเด็กดื่มนํ้าอยางเพียงพอเพื่อลดภาวะขาดนํ้าและชวยขับเสมหะ แตถา หากเปนเด็กเล็กทีย่ งั ไมหยานม สามารถใหเด็กดูดนมไดมากทีส่ ดุ ตามตองการ แยกอุปกรณและภาชนะตาง ๆ ของเด็ก ไมควรใชรวมกัน แหลงทีม่ าของขอมูล: WWW.EUREKALERT.ORG, WWW.MEDSCAPE.COM, WWW.NEJM.ORG, WWW.SANOFI.COM, WW.MEDPAGETODAY.COM, WWW.DRUGDISCOVERYTRENDS.COM, www.thelancet.com, www.ncbi.nlm.nih.gov

ÁÕ.¤.-àÁ.Â. 2565

7


Journal Watch ประสิทธิภาพหนากากอนามัย ในการปองกันติดเชื้อ COVID-19 นพ. Stephen G. Baum (ภาควิชา Microbiology and Immunology ของโรงเรียนแพทย Albert Einstein College of Medicine ในนครนิวยอรก สหรัฐอเมริกา) ทบทวนการศึกษาของ Kristin L. Andrejko และคณะ (California COVID-19 Case-Control Study Team) เกี่ยวกับประสิทธิภาพของหนากากอนามัย หรือหนากาก ประเภท N95 ในการปองกันการติดเชื้อไวรัสโคโรนา SARS-CoV-2 ที่เผยแพรใน Morbidity and Mortality Weekly Report (MMWR) รายสัปดาห ฉบับประจํา วันที่ 11 กุมภาพันธ 2022 แมหนากากทั้ง 3 ชนิด ไดแก หนากากผา (cloth mask), หนากากอนามัยทางการแพทย (surgical mask) และหนากากชนิด N95 (respirator) ตางก็มีประสิทธิภาพ ในการปองกันการติดเชื้อไวรัสโคโรนา SARS-CoV-2 ที่เปน สาเหตุของโรค COVID-19 อยางไรก็ตาม หนากากชนิด N95 มีประสิทธิภาพมากที่สุดในการปองกันการติดเชื้อโรค COVID-19 นับตั้งแตเริ่มมีการระบาดใหญทั่วโลกของโรคติดเชื้อ ไวรัสโคโรนา 2019 หรือโรค COVID-19 มีการอภิปราย ถกเถียงกันคอนขางมาก (บางก็เปนประเด็นทางการเมือง หรือ บางก็เปนประเด็นทางวิชาการ) เกี่ยวกับประสิทธิภาพของ หนากากชนิดตาง ๆ ในการปองกันการติดเชื้อ SAR-CoV-2 ขณะทีม่ ผี ลการศึกษาในหองทดลองพบวา หนากากชนิดตาง ๆ สามารถกรองอนุภาคขนาดเทากับเชื้อไวรัสจากอากาศได สําหรับการศึกษาของ California COVID-19 Case-Control Study Team เปนการเปรียบเทียบอัตราการมีผลตรวจเชือ้ SAR-CoV-2 ทีเ่ ปนบวกในหมูช าวอเมริกนั ในมลรัฐแคลิฟอรเนีย จํานวนหนึ่งที่สวมหนากากอยางเครงครัด และที่ไมไดสวม หนากากขณะอยูในพื้นที่สาธารณะที่เปนที่รม ขณะเดียวกัน ยังมีการประเมินเปรียบเทียบประสิทธิภาพในการปองกัน การติดเชือ้ SARS-CoV-2 ระหวางหนากาก 3 ชนิด ไดแก หนากากผา หนากากอนามัยทางการแพทย และหนากาก ชนิด N95 การศึกษานี้ของ California COVID-19 Case-Control Study Team ทําในชวงเดือนกุมภาพันธถึงธันวาคม ป 2021 ในหมูชาวอเมริกันในมลรัฐแคลิฟอรเนีย จํานวน 652 คน ที่ มีผลตรวจ SARS-CoV-2 เปนบวก (case-participants) 8

ÁÕ.¤.-àÁ.Â. 2565

และชาวอเมริกันในมลรัฐเดียวกัน จํานวน 1,176 คน ที่มีผลตรวจ SARS-CoV-2 เปนบวก (control-participants) ผลการศึกษา โดยรวมพบวา 44 คน (6.7%) ในกลุม case-participants รายงานวาไมเคยสวมหนากาก หรือหนากากชนิด N95 เลย ขณะอยู ในพื้นที่สาธารณะที่เปนที่รม เทียบกับ 42 คน (3.6%) ในกลุม control-participants โดย 393 คน (60.3%) ในกลุม caseparticipants รายงานวาสวมหนากาก หรือหนากากชนิด N95 อยู ตลอดเวลาขณะอยูในพื้นที่สาธารณะที่เปนที่รม เทียบกับ 819 คน (69.6%) ในกลุม control-participants การสวมหนากาก ไมวาจะเปนหนากากชนิดใด หรือหนากาก ชนิด N95 ขณะอยูในพื้นที่สาธารณะที่เปนที่รม มีความสัมพันธกับ ความเปนไปไดที่ตํ่ากวาอยางมีนัยสําคัญกับการที่จะมีผลตรวจเชื้อ SARS-CoV-2 เปนบวก เมือ่ เทียบกับการไมไดสวมหนากาก ขณะอยูใ น พื้นที่สาธารณะที่เปนที่รม (adjusted odds ratio = 0.51; 95% confidence interval 0.29-0.93) การสวมหนากากชนิดใดชนิดหนึง่ หรือหนากากชนิด N95 อยูตลอดเวลาขณะอยูในพื้นที่สาธารณะ ที่เปนทีร่ ม มีความสัมพันธกบั การมีผลตรวจเชือ้ SARS-CoV-2 เปนบวก นอยกวาเมือ่ เทียบกับการไมเคยสวมหนากาก หรือหนากากชนิด N95 เลยขณะอยูในพื้นที่สาธารณะที่เปนที่รม (adjusted odds ratio = 0.44; 95% confidence interval 0.24–0.82) การสวมหนากากชนิด N95/KN95 มีความสัมพันธกับการมี ผลตรวจเชื้อ SARS-CoV-2 เปนบวกนอยที่สุด (adjusted odds ratio = 0.17; 95% confidence interval 0.05–0.64) รองลง ไปเปนการสวมหนากากอนามัยทางการแพทย (adjusted odds ratio = 0.34; 95% confidence interval 0.13–0.90) ขณะที่ การสวมหนากากผามีความสัมพันธกบั การมีผลตรวจเชือ้ SARS-CoV-2 เปนบวกอยูในอันดับ 3 (adjusted odds ratio = 0.44; 95% confidence interval 0.17–1.17) ความคิดเห็น: ดูจะเปนสิง่ ทีน่ า เยยหยันกับการทีข่ อ มูลประสิทธิภาพ ของหนากากชนิดตาง ๆ ในการปองกันการติดเชื้อโรค COVID-19 ได รับการเผยแพรออกมาในยามที่การสวมหนากากลดลง (นาจะเปนผล มาจากการที่มีจํานวนผูติดเชื้อโรค COVID-19 และผูติดเชื้อโรค COVID-19 ที่ตองเขานอนรักษาตัวในโรงพยาบาลลดลง) อยางไร ก็ตาม สิ่งหนึ่งที่แนนอนอยางยิ่งก็คือวา นี่ไมใชการแพรระบาดใหญ ครั้งสุดทายของเชื้อกอโรคระบบทางเดินหายใจที่แพรกระจายทาง อากาศ และผลของการศึกษานี้จะเปนประโยชนเพื่อใหเรารูกันตั้งแต ตนวา การสวมหนากากสามารถชวยจํากัดการแพรระบาดได


Journal Watch อางอิง: Andrejko KL et al. Effectiveness of face mask or respirator use in indoor public settings for prevention of SARS-CoV-2 infection — California, February–December 2021. MMWR Morb Mortal Wkly Rep 2022 Feb 11; 71:212. (https://doi.org/ 10.15585/mmwr.mm7106e1. opens in new tab)

ประโยชนของวัคซีน COVID-19 ในหมูเด็กนักเรียน นพ. Thomas L. Schwenk (คณบดีโรงเรียนแพทยของ มหาวิทยาลัย Nevada ในเมือง Reno มลรัฐ Nevada สหรัฐอเมริกา) ทบทวนการศึกษาของ Pavan V. Thakkar และคณะ (ABC Science Collaborative) เกี่ยวกับ อุบัติการณของการติดเชื้อโรค COVID-19 ในหมูเด็ก นักเรียนระดับมัธยมศึกษาทีไ่ ดรบั การฉีดวัคซีน COVID-19 และที่ไมไดฉีดวัคซีน COVID-19 ซึ่งไดรับการเผยแพรใน วารสาร Pediatrics ฉบับประจําเดือนกุมภาพันธ 2022 ผลการศึกษาที่เปน real-world, prospective study ในระบบมัธยมศึกษาของมลรัฐ North Carolina สหรัฐอเมริกา แสดงใหเห็นวา มีความเสี่ยงของการติดเชื้อโรค COVID-19 แบบแสดงอาการเพิ่มขึ้นถึง 9 เทา ในหมูนักเรียนระดับ มัธยมศึกษาที่ไมไดฉีดวัคซีน COVID-19 เมื่อเทียบกับหมู นักเรียนระดับเดียวกันที่ไดรับการฉีดวัคซีน COVID-19 ผลการสํารวจเมื่อเร็ว ๆ นี้บงชี้วา พอแมหรือผูป กครอง จํานวนมากลังเลใจที่จะใหลูก ๆ ของพวกเขาที่กําลังเรียนอยู ในระดับมัธยมศึกษาไดรับการฉีดวัคซีน COVID-19 ขณะที่ ในการศึ ก ษานี้ ที่ ทํ า ในเด็ ก นั ก เรี ย นระดั บ มั ธ ยมศึ ก ษา (grades 6-12) จํานวน 1,128 คน ของโรงเรียนเอกชน แหงหนึ่งในมลรัฐ North Carolina เพื่อประเมินความเสี่ยง ของการติดเชือ้ SARS-CoV-2 และการปวยเปนโรค COVID-19 แบบแสดงอาการ จากสถานะของการไดรบั หรือไมไดรบั การ ฉีดวัคซีน COVID-19 โดยการศึกษานี้ทําขึ้นระหวางวันที่ 1 สิงหาคมถึงวันที่ 12 พฤศจิกายน 2021 ซึง่ เปนชวงทีก่ าํ ลัง มีการระบาดรุนแรงมากของเชื้อ SARS-CoV-2 สายพันธุ Delta ในหลายมลรัฐทัว่ สหรัฐอเมริกา รวมถึงในมลรัฐ North Carolina คณะผูวิจัยไดรับขอมูลเกี่ยวกับสถานะของวัคซีน COVID-19 การติดเชื้อ SARS-CoV-1 และรวมถึงการสัมผัส กับผูติดเชื้อ COVID-19 ในหมูนักเรียนระดับมัธยมศึกษาจาก พยาบาลประจําโรงเรียน เด็กนักเรียนที่มีอาการตาง ๆ ของโรค COVID-19 จําเปนตองไดรบั การตรวจยืนยันทางหองปฏิบตั กิ าร

และโรงเรี ย นเอกชนแห ง นี้ มี ข อ กํ า หนดให นั ก เรี ย นทุ ก คนต อ งสวม หนากากอนามัยขณะเรียนหนังสือและทํากิจกรรมตาง ๆ ในโรงเรียน ผลการศึกษาพบวา จนถึงเดือนพฤศจิกายน 2021 เกือบ 74% ของเด็กนักเรียนระดับมัธยมศึกษา จํานวน 1,128 คน ที่รวมอยูใน การศึกษานี้ ตางก็ไดรบั การฉีดวัคซีน COVID-19 โดยมีนกั เรียน 20 คน (6.7%) ที่ไมไดฉีดวัคซีน COVID-19 และมีรายงานการติดเชื้อ SARSCoV-2 ในนักเรียน 7 คน (0.8%) ที่ไดรับการฉีดวัคซีน COVID-19 โดย มีจํานวนการติดเชื้อโรค COVID-19 แบบแสดงอาการ 16 คน (5.4%) ในกลุมนักเรียนที่ไมไดฉีดวัคซีน COVID-19 และ 5 คน (0.6%) ในกลุมนักเรียนที่ไดรับการฉีดวัคซีน COVID-19 และที่สําคัญก็คือวา มีแคเพียง 2 คน จากทั้งสิ้น 27 คน ที่ติดเชื้อ SARS-CoV-2 ที่จัดวา เปนการติดเชื้อโรค COVID-19 ในโรงเรียน ความคิดเห็น: อัตราการไดรับการฉีดวัคซีน COVID-19 ในระบบ การศึกษาระดับมัธยมศึกษาของโรงเรียนเอกชนแหงนี้ที่ทําการศึกษา สูงกวาคอนขางมากเมื่อเทียบกับอัตราการฉีดวัคซีน COVID-19 ของ เด็กนักเรียนระดับเดียวกันที่มีรายงานจากการสํารวจระดับประเทศ ความแตกตางของอัตราการติดเชื้อโรค COVID-19 ไมวาจะเปนอัตรา การติดเชื้อโดยรวม หรือการติดเชื้อแบบแสดงอาการ ระหวางกลุม เด็ ก นั ก เรี ย นระดั บ มั ธ ยมศึ ก ษาที่ ไ ด รั บ การฉี ด วั ค ซี น และที่ ไ ม ไ ด ฉี ด วัคซีน COVID-19 ชวยใหมีแนวทางที่หนักแนนสําหรับพอแมหรือผู ปกครองที่เคลือบแคลงตอคุณคาของวัคซีน COVID-19 อัตราการติด เชื้อโรค COVID-19 ที่คอนขางตํามากในหมูนักเรียนที่ไดรับการฉีด วัคซีน COVID-19 เมื่อผสมผสานกับการบังคับใหตองสวมหนากาก อนามัยขณะอยูในโรงเรียน ยืนยันถึงคุณคาของวัคซีน COVID-19 รวม กับการสวมหนากากอนามัยในชวงที่มีการระบาดรุนแรงมากของโรค COVID-19 ในชุมชน อางอิง: Thakkar PV et al. COVID-19 incidence among 6th–12th grade students by vaccination status. Pediatrics 2022 Feb 22; [e-pub]. (https://doi.org/10.1542/peds.2022056230. opens in new tab)

ÁÕ.¤.-àÁ.Â. 2565

9


บทความพิเศษ เสริมสรางภูมิความรูควบคูการดูแลไต นพ.โสฬส จาตุรพิศานุกูล

อายุรแพทยโรคไต โรงพยาบาลวชิรพยาบาล

โรคไตเรื้ อ รั ง นั้ น เป น ป ญ หาสาธารณสุ ข ที่ สํ า คั ญ ทั้ ง ของ ประเทศไทยและทั่วโลก ประมาณการกันวา 1 ใน 10 ของ ประชากรผูใหญทั่วโลกนั้นมีภาวะไตเรื้อรัง แมปจจุบันจะ มีการรักษาไตเรื้อรังระยะสุดทายดวยการบําบัดทดแทน ไตวิธีตาง ๆ ไมวาจะเปนการผาตัดเปลี่ยนไต การฟอกไต ทางชองทอง และการฟอกเลือดก็ตาม แตผูปวยกลุมนี้ก็ ยังมีความเสี่ยงตอการเกิดภาวะแทรกซอนได และยังไมมี ยาตัวใด ๆ ที่สามารถฟนการทํางานของไตเรื้อรังใหกลับ มาสูภาวะปกติ ดังนั้น การรักษาโรคไตเรื้อรังที่ดีที่สุดใน ป จ จุ บั น จึ ง เป น การป อ งกั น และการชะลอไตเสื่ อ มไม ใ ห ผูปวยเขาสูภาวะไตวายระยะสุดทายนั่นเอง ถึงแมโรคไตเรื้อรังจะเปนโรคที่พบไดบอยและมีความ สําคัญ แตผูปวยจํานวนมากนั้นไมทราบวาตนเองมีภาวะไต เรื้อรังซอนอยู เนื่องจากอาการเริ่มตนของโรคไตเรื้อรังมักจะ ไมมีอาการหรือมีอาการเพียงเล็กนอย เชน มีปสสาวะตอน กลางคืนหรือมีปสสาวะเปนฟอง การคัดกรองโรคไตเรื้อรัง ในผูปวยกลุมเสี่ยงจึงมีความสําคัญเพื่อทําใหสามารถวินิจฉัย และรักษาโรคไตเรื้อรังไดตั้งแตระยะเริ่มตน ผูปวยกลุมเสี่ยง ของโรคดังตอไปนี้ เชน โรคเบาหวาน, ความดันโลหิตสูง, โรคหัวใจและหลอดเลือด, เกาต หรือโรคแพภมู ติ นเอง, ผูป ว ย ที่มีเรื่องนิ่วหรือติดเชื้อทางเดินปสสาวะหลายครั้ง, มีประวัติ ครอบครัวเปนโรคไตเรือ้ รัง และผูป ว ยทีร่ บั ประทานยาแกปวด กลุม NSAIDs เปนประจํา เปนตน ผูปวยกลุมนี้ควรไดรับการ ตรวจคัดกรองดวยการตรวจเลือดดูการทํางานของไต และ ตรวจดูความผิดปกติของปสสาวะอยางนอยปละครั้ง เมื่อตรวจพบโรคไตเรื้อรังแลว การรักษาจะมุงเนนเพื่อ ชะลอการเสื่อมของไตไมใหผูปวยเขาสูไตวายระยะสุดทาย และเกิดภาวะแทรกซอนจากโรคไต การรักษาจะมีทั้งการ รักษาสาเหตุและการควบคุมปจจัยตาง ๆ ที่ทําใหไตเสื่อมได ไวขึ้น สวนใหญแลวยาของแพทยเพียงอยางเดียวนั้นอาจจะ ไมสามารถทําใหถึงเปาหมายของการรักษาได ผูปวยที่มี ความรูในการดูแลตนเองและสามารถปฏิบัติตนใหถูกตองจะ ทําใหผลของการรักษาดีขึ้น โดยสามารถทําได ดังนี้ 1. รับประทานยาครบตามกําหนด เพื่อควบคุมความ ดันโลหิตและภาวะเบาหวานใหอยูในเกณฑที่เหมาะสม 2. งดสูบบุหรี่ เนื่องจากเพิ่มความเสี่ยงโรคหลอดเลือด หัวใจและหลอดเลือดสมอง และทําใหไตเสื่อมไวขึ้น 3. หลีกเลี่ยงการใชยาแกปวด ยาลูกกลอน ยาสมุนไพร ที่ไมไดมีการรับรอง และควรปรึกษาแพทยกอนซื้อยามา รับประทานเองทุกครั้ง 10

ÁÕ.¤.-àÁ.Â. 2565

4. ลดอาหารรสเค็มและรับประทานสารอาหารประเภทโปรตีน, อาหารที่มีโพแทสเซียมและฟอสฟอรัสในปริมาณทีเ่ หมาะสม โดยอาหาร สําหรับผูปวยโรคไตอาจจะมีความแตกตางแตละระยะของโรค จึงควร รับประทานอาหารตามที่แพทยหรือนักกําหนดอาหารแนะนํา 5. ควบคุ ม นํ ้ า หนั ก ให ดั ช นี ม วลกายอยู  ใ นเกณฑ ป กติ BMI (18.5-25) และออกกําลังกายอยางสมํ่าเสมอ 6. หลีกเลี่ยงความเครียดและมาพบแพทยตามกําหนด ปจจุบันการรักษาโรคไตเรื้อรังมีความกาวหนาขึ้นอยางรวดเร็ว รวมทั้งการเขาถึงขอมูลขาวสารตาง ๆ สามารถเขาถึงไดอยางรวดเร็ว ไมวาจะเปนขอมูลเกี่ยวกับโรคไตเรื้อรัง, การปฏิบัติตัว, ผลการศึกษา วิจัยใหม ๆ เปนตน การเสริมสรางภูมิความรูเหลานี้ของผูปวยและ ญาติจะทําใหการดูแลโรคไตเรือ้ รังทําไดดขี น้ึ แตในขณะเดียวกันผูป ว ย และญาติก็ควรจะตองระวังขอมูลที่ผิดหรือการโฆษณาเกินจริง ซึ่ง สามารถแฝงเขามาตามชองทางเหลานี้ไดเชนกัน นอกจากจะทําใหเสีย เงินโดยไมจําเปนแลว ยังอาจจะมีผลเสียตอโรคไตที่เปนอยูดวย ขอมูล ตาง ๆ ที่ไดรับมาจึงควรนําไปปรึกษากับทีมแพทยผูรักษากอนเสมอ เพื่อใหไดขอมูลที่ถูกตองและนํามากําหนดวางแผนการรักษารวมกัน สมาคมโรคไตแหงประเทศไทย รวมกับ กระทรวงสาธารณสุขและ หนวยงานที่เกี่ยวของ ไดเตรียมจัดกิจกรรมวันไตโลกในป 2565 ขึ้น ภายใตคําขวัญ “เสริมสรางภูมิความรู ควบคูการดูแลไต” โดยในปนี้ กิจกรรมสัปดาหวันไตโลก จะจัดขึ้นระหวางวันที่ 6 - 13 มีนาคม 2565 และจะจัดงานวันไตโลก ในวันอาทิตยที่ 13 มีนาคม 2565 ในรูปแบบ ออนไลน (Facebook live/zoom) ผานเพจเฟซบุก สมาคมโรคไต แหงประเทศไทย ตั้งแตเวลา 10.00 – 13.30 น. ภายในงานยังมีการ จัดกิจกรรมสันทนาการตาง ๆ อาทิ เสวนาการใหความรูภายใตหัวขอ “เสริมสรางภูมคิ วามรู ควบคูก ารดูแลไต” โดยแพทยผเู ชีย่ วชาญโรคไต, การแสดงของศิลปนดารานักแสดงจากชอง 3, การสาธิตการปรุง เมนูอรอย ลดความเสี่ยงโรคไต สามารถสอบถามรายละเอียดไดที่ โทร. 0 2718 1898 หรือ เว็บไซต www.nephrothai.org


บทความพิเศษ “โรคอกบุม” ก็ผาตัดรักษาได!! ผศ.นพ.ศิระ เลาหทัย

แพทยผูเชี่ยวชาญศัลยศาสตรทรวงอกเฉพาะทางดานผาตัดสองกลอง โรงพยาบาลวชิรพยาบาล

โดยมักเปนเพศชายมากกวาเพศหญิง 3-4 เทา คนที่ประวัติครอบครัว อาจมีความเสี่ยงที่จะสืบทอดผานทางพันธุกรรมได วิธีการวินิจฉัยมัก ทําไดโดยการเอกซเรยคอมพิวเตอร (CT Chest) เพื่อดูสัดสวนความ กวางยาวของบริเวณทรวงอก หรือที่เรียกวา Haller index ถามี อัตราสวนมากกวา 2.5 ถือวามีความผิดปกติ ปจจุบันวิธีการรักษาโรคนี้ทําไดโดยการผาตัดวิธีเดียวเทานั้น โดยจะมี 2 วิธีหลัก ๆ คือ วิธีการผาตัดแบบเปด หรือเรียกวา Ravitch procedure หรืออีกวิธที เ่ี รียกวา Sternal turnover โดย ทั้งนี้การผาตัดแบบเปดเปนการผาตัดแบบดั้งเดิม โดยการตัดกระดูก บริเวณหนาอกแลวพลิกกลับ หรือตัดบริเวณกระดูกออนแลวดันขึน้ มา สวนอีกวิธคี อื การผาตัดสองกลอง หรือทีเ่ รียกวา Nuss procedure เป น การผ า ตั ด ส อ งกล อ งโดยใช แ ท ง โลหะผ า นบริ เวณใต ก ระดู ก หนาอกแลวดัดกระดูก โดยไมไดมีการตัดกระดูก โดยจะใชเวลาดัด ประมาณ 3-4 ป หลังจากนั้นจึงจะเอาเหล็กออก ปจจุบันนวัตกรรม การผาตัดสองกลองเปนวิทยาการที่แพทยสมัยใหมมักนิยมใชรักษา ผูปวยในหลาย ๆ โรค โรคอกบุม ก็เชนเดียวกัน ที่แผลเล็กกวา เจ็บนอย กวาและหายเร็วกวา ผูปวยทานใดที่ตองการสอบถามรายละเอียด การผาตัดสองกลองสามารถเขารับการปรึกษาไดที่ เพจเฟซบุก “ผาตัดปอด” www.facebook.com/search/top/?q=ผาตัดปอด หรือสอบถามขอมูลไดที่ @lungsurgeryth

โรคอกบุม หรือเรียกวา Pectus Excavatum เปน ความผิดรูปของผนังทรวงอกที่พบบอยมากที่สุด ภาวะนี้มัก เกิดจากการเจริญเติบโตที่ผิดปกติของกระดูกสวนลางมากไป สงผลใหกระดูกสันอกถูกกดยุบลงไป สงผลทําใหหนาอกเกิด การยุบตัว ซึ่งมีผลทําใหบุคลิกภาพหรือความมั่นใจเสีย โดย ความผิดปกตินี้อาจพบไดตั้งแตแรกเกิดจนกระทั่งเขาสูวัยรุน ในคนสวนมากผูปวยมักไมมีอาการ แตกรณีที่ภาวะนี้มีความ ผิดปกติอยางรุนแรงอาจสงผลทําใหมีอาการกดเบียดหัวใจ และปอดได ทําใหมีอาการเหนื่อยงาย ในบางรายอาจมีการ กดเบียดลิ้นหัวใจทําใหลิ้นหัวใจรั่วได ผศ.นพ.ศิระ เลาหทัย แพทยผูเชี่ยวชาญศัลยศาสตร ทรวงอกเฉพาะทางด า นผ าตั ด ส อ งกล อ ง โรงพยาบาล วชิรพยาบาล กลาววา โรคนีป้ จ จุบนั ยังไมทราบสาเหตุทแ่ี นชดั

ÁÕ.¤.-àÁ.Â. 2565

11


สัมภาษณ พิเศษ “Molnupiravir” อีกหนึง ่ ทางเลือก สําหรับการรักษาโรคโควิด -19

“ไวรัสโควิด-19” โรคอุบัติใหมที่ผานมาแลวกวา 2 ป ณ วันนี้” โอไมครอน” เปนการกลายพันธุเปนสายพันธุ ที่ 5 ของไวรัสตัวนี้ รวมทัง้ ยังมีสายพันธุย อ ยอีก เชน BA1, BA2 ทําใหเราตองมีเครื่องมือที่รองรับ คือ วัคซีนและยา อยางไรก็ตาม ณ วันนี้เรามีวัคซีนมากพอที่จะปองกัน การปวยหนักและเขารับการรักษาในโรงพยาบาล รวมทั้ง มียาใหมมากขึ้นเรื่อย ๆ อีกหนึ่งทางเลือกนั่นก็คือ “Molnupiravir “ (โมลนูพิราเวียร) เปนตน นพ.วีรวัฒน มโนสุทธิ นายแพทยทรงคุณวุฒิและ รองผูอํานวยการสถาบันบําราศนราดูร กลาวถึงแนวทาง การรักษาผูปวยโควิด-19 ฉบับปรับปรุง เมื่อวันที่ 1 มีนาคม 2565 โดยคณะกรรมการกํากับดูแลรักษาโควิด-19 ได ประกาศเกณฑจําแนกผูปวยโควิด-19 โดยแบงตามความ รุนแรงของโรค ไดแก กลุมที่ 1 ผูปวยที่ไมมีอาการหรือสบาย ดี สามารถรักษาตัวเองที่บาน โดยไมจําเปนตองไดรับยาตาน ไวรัสและแพทยอาจพิจารณาใหรับประทานยาฟาทะลายโจร ตามความเหมาะสม กลุมที่ 2 ผูปวยที่มีอาการไมรุนแรง ไม ม ี ป อดอั ก เสบ ไม ม ี ป  จ จั ย เสี ่ ย งต อ การเป น โรครุ น แรง โรครวมสําคัญ และมีภาพถายรังสีปอดปกติ ผูปวยกลุมนี้ยัง คงสามารถรักษาตัวเองที่บานไดเชนเดียวกับผูปวยกลุมที่ 1 และแพทยอาจพิจารณาใหรับประทานยาฟาวิพิราเวียร โดย ใหเริ่มยาเร็วที่สุด กลุมที่ 3 ผูปวยที่มีอาการไมรุนแรง แตมี ปจจัยเสี่ยงตอการเปนโรครุนแรงหรือมีโรครวมสําคัญ หรือ ผูปวยที่มีปอดอักเสบเล็กนอย ยังไมตองใหออกซิเจน ผูปวย กลุมนี้ แพทยอาจพิจารณาใหรักษาตัวเองที่บาน หรือเขารับ การรักษาตัวที่โรงพยาบาล ซึ่งแนวทางการรักษาใหมลาสุด แนะนําใหยาตานไวรัสเพียง 1 ชนิด จากยา 4 ชนิด ดังตอไปนี้ 1) เนอรมาเทรลเวียร/ริโทนาเวียร (nirmatrelvir/ritonavir) 2) โมลนูพิราเวียร (molnupiravir) 3) เรมเดซิเวียร และ 12

ÁÕ.¤.-àÁ.Â. 2565

4) ฟาวิพิราเวียร โดยพิจารณาตามดุลยพินิจของแพทย และ กลุมที่ 4 ผูป ว ยทีม่ ปี อดอักเสบ หรือมีภาวะออกซิเจนลดลงตํา่ กวา 94% สําหรับ ผูปวยกลุมนี้ จําเปนตองเขารับการรักษาที่โรงพยาบาล โดยแพทยจะ พิจารณาใหยาเรมเดซิเวียร ซึ่งเปนยาฉีด ทั้งนี้ สําหรับผูปวยกลุมนี้ที่ มีอาการไมหนักมาก หรือมีคาออกซิเจนอยูในชวง 94 – 96% แพทย อาจพิจารณาใหยาโมลนูพิราเวียรไดเชนกัน นพ.วีรวัฒนอธิบายถึงภาพรวมของกลุมยารักษาโควิด-19 ใน ปจจุบัน โดยแบงเปน 3 กลุม ตามลําดับการรักษา ไดแก กลุมที่ 1 กลุมแอนติบอดีสําเร็จรูป หรือ monoclonal antibody ยากลุมนี้ จะทํางานโดยการจับกับโปรตีนหนาม (spike protein) ของไวรัส ทําใหไวรัสไมสามารถเกาะและเขาสูเซลลในรางกายหรือออกฤทธิ์โดย การจับเพื่อทําลายไวรัส ซึ่งเปนยาฉีดทั้งหมด เชน โซโทรวิแมบ (sotrovimab) กลุม ที่ 2 ยาตานไวรัส ซึง่ ทํางานโดยการออกฤทธิย์ บั ยัง้ การเพิ่มจํานวนของไวรัส สําหรับยาตานไวรัสที่ประเทศไทยมีใชอยูใน ปจจุบัน ไดแก ฟาวิพิราเวียรและเรมเดซิเวียร รวมทั้งอีก 2 ตัว ที่กําลัง จะเขามาในประเทศไทย ไดแก โมลนูพิราเวียรแลเนอรมาเทรลเวียร/ ริโทนาเวียร ซึง่ ตัวทีค่ าดวานาจะเขามาใหไดใชกอ น คือ โมลนูพริ าเวียร และกลุมที่ 3 ยาลดการอักเสบ ยากลุมนี้จะชวยลดอาการอักเสบที่ เกิดขึ้นหลังจากการติดเชื้อ มักใชในผูปวยที่มีภาวะปอดอักเสบหรือเชื้อ ลงปอด ตัวอยางเชน เดกซาเมทาโซน (dexamethasone) จากแนวทางการรักษาผูปวยโควิด-19 ฉบับลาสุดนี้ เห็นไดชัดวา ไดมีการเพิ่มทางเลือกเพื่อใหแพทยสามารถบริหารยาไดงายขึ้น โดย ยาชนิดใหมที่ไดรับการแนะนําในแนวทางการรักษาฉบับนี้ และกําลัง จะนําเขามาในประเทศไทย คือ “โมลนูพิราเวียร” “สําหรับ molnupiravir (โมลนูพิราเวียร) เปนยาตรงจุดที่ชวย ลดอัตราการเสียชีวิตไดชัดเจน โดยลดอัตราการเสียชีวิตถึง 89% รวมทั้งลดการอยูโรงพยาบาลไดอีกดวย และในกรณีผูสูงอายุและผูที่มี โรครวมยานี้แทบจะไมตีกันกับยาตัวอื่น มีความปลอดภัยสูง และ ผลขางเคียงนอยมาก คือ อาจจะมีอาการคลื่นไสประมาณ 1%” นพ.วีรวัฒน กลาว ดาน ศ.พญ.ศศิโสภิณ เกียรติบรู ณกุล หัวหนาสาขาวิชาโรคติด เชือ้ ภาควิชาอายุรศาสตร คณะแพทยศาสตร โรงพยาบาลรามาธิบดี มหาวิทยาลัยมหิดล กลาวถึงการใชยาในการรักษาโควิด-19 วา สวน ใหญในประเทศไทยจะใช favipiravir ซึ่งเปนยาที่ใชรักษาไขหวัดใหญ แตเพิ่มโดสเพื่อรักษาโควิด-19 แตไมชวยลดอัตราการเสียชีวิต ใน เดือนมีนาคมจะมียา “molnupiravir “ (โมลนูพิราเวียร) ล็อตแรก เขามาประมาณ 2 ลานเม็ด หรือ 5 หมื่นคน โดยแนวทางการกระจาย ยา “molnupiravir” นั้นนาจะเหมือนกับยา favipiravir โดยกระจาย ไปตามเขตสุขภาพทั้ง 12 เขต อยางไรก็ตาม การปองกันตัวเองที่เรา ทํากันตลอด 2 ปที่ผานมา ยังเปนสิ่งที่ตองทําตอไปจนกวาจะมีการ ประกาศใหโควิด-19 เปนโรคประจําถิ่น


ข อมูลสุขภาพ ขอควรรูกอนฉีดฟลเลอร

กรมการแพทย โดยสถาบันโรคผิวหนัง แนะนําการฉีด ฟลเลอร (Filler) หรือการฉีดสารเติมเต็มเขาสูผิวหนัง เพื่อชวยแกไขปญหาผิว ริ้วรอยรองลึก บริเวณตาง ๆ ของใบหนานัน้ ควรปรึกษาแพทยเฉพาะทางดานผิวหนัง กอนฉีด และปฏิบัติตามขอแนะนํากอนและหลังการฉีด ฟลเลอร เพื่อลดโอกาสเกิดความผิดปกติหรือการเกิด ภาวะแทรกซอน นพ.มานัส โพธาภรณ รองอธิบดีกรมการแพทย ใหขอ มูลวา การฉีดฟลเลอร คือ การฉีดสารเติมเต็ม ใชสาํ หรับ เติมเต็มเพื่อแกปญหาผิว ริ้วรอยรองลึก บริเวณตาง ๆ ของใบหนา โดยทั่วไปสามารถแบงไดเปน 2 ประเภท คือ ชนิดชั่วคราว และชนิดกึ่งถาวร โดยชนิดชั่วคราวสวนใหญ จะเปนสารกลุมไฮยาลูรอนิค แอซิด (Hyaluronic Acid) หรือ (HA) ในการฉีดครัง้ หนึง่ จะอยูไ ดนานประมาณ 1 – 2 ป สวนชนิดกึง่ ถาวร ในการฉีดครัง้ หนึง่ อาจอยูไ ดยาวนานเปน 10 ป โดยสวนใหญแพทยจะไมคอยแนะนําชนิดกึ่งถาวร เนื่ อ งจากโดยส ว นใหญ มั ก ไม ส ามารถสลายได เ องตาม ธรรมชาติเหมือนกลุมไฮยาลูรอนิค แอซิด เมื่อเกิดภาวะ แทรกซอนตามมาทําใหการรักษาคอนขางยาก ดังนั้น ขอ ควรปฏิบัติหรือสิ่งที่ควรทราบกอนการฉีดฟลเลอร ไดแก 1. ควรปรึกษาแพทยเพื่อวิเคราะหปญหา และวางแผน การรักษาอยางเหมาะสม 2. หากมีโรคประจําตัว มียาหรือ

วิตามินทีต่ อ งรับประทานประจําควรแจงแพทยกอ นทําการรักษาทุกครัง้ 3. ควรเลือกยี่หอและชนิดของฟลเลอรที่ไดมาตรฐานและสามารถ ตรวจสอบขอมูลจากบรรจุภณ ั ฑได และ 4. ควรตรวจสอบสถานพยาบาล หรือคลินิกที่ไดมาตรฐานและมีใบอนุญาตถูกตอง พญ.มิ่งขวัญ วิชัยดิษฐ ผูอํานวยการสถาบันโรคผิวหนัง กรมการแพทย กลาวเพิ่มเติมวา การฉีดฟลเลอรไมไดมาตรฐาน ฉีดไมถูกตําแหนง หรือการเลือกใชตัวของผลิตภัณฑไมเหมาะสม จะสงผลใหเกิดการไหลของฟลเลอร ผิวหนังบิดเบี้ยวหรือบวมหนา ผิดรูป และมีปญหาภาวะแทรกซอนอื่น ๆ ตามมาได โดยจะมีวิธี การสังเกตภาวะแทรกซอนหรือความผิดปกติหลังการฉีดฟลเลอร ไดแก 1. สีผวิ บริเวณตําแหนงทีท่ าํ การรักษาผิดปกติ เชน ซีด หรือแดงคลํา้ 2. มีอาการปวด บวม แดงหรือชํ้ามากกวาปกติ 3. มีอาการชา 4. มีอาการบวม แดง กดเจ็บ หรือมีหนอง ที่สงสัยวามีการติดเชื้อ หรืออักเสบที่ผิวหนัง หากมีอาการเหลานี้ควรไปพบแพทยโดยทันที ผูอํานวยการสถาบันโรคผิวหนังใหคําแนะนําเพิ่มเติมวา หลังฉีด ฟลเลอรเสร็จ ควรหลีกเลี่ยงการโดนแสงแดดและความรอน ทาครีม กันแดดสมํา่ เสมอ ควรงดการทําหัตถการบริเวณใบหนา เชน นวดหนา หรือการใชเครื่องมือที่อาจมีความรอน รวมถึงหมั่นสังเกตความ ผิดปกติบริเวณใบหนาโดยเฉพาะตําแหนงที่ทําการรักษา ทั้งนี้ ควร ดื่มนํ้าสะอาดอยางเพียงพอ หากตองการคําแนะนําในการดูแลรักษา ผิ ว พรรณที่ ถู ก วิ ธี แ นะนํ า ให ป รึ ก ษาแพทย ผู เชี่ ย วชาญด า นผิ ว หนั ง โดยตรง

Á.¤.-¡.¾. 2565

13


ข อมูลสุขภาพ สะดือเด็กทารกทําความสะอาดอยางไรใหปลอดภัย ? สะดือของทารกเด็กคืออะไร ? สะดือของเด็กทารกเปนสวนที่เชื่อมตอระหวางทารก แรกเกิดกับรกมารดา หลังจากที่ทารกคลอดออกมาแลว สูตแิ พทยจะทําการตัดและผูกสายสะดือ จากนัน้ สายสะดือ จะคอย ๆ แหงและหลุดไปภายใน 1-2 สัปดาห แตระหวาง นั้นคุณพอและคุณแมควรที่จะทําความสะอาดสะดือให แหง เพราะหากทําความสะอาดสะดือไมดีหรือไมสะอาด จะทําใหเกิดเชื้อโรคหรือสิ่งสกปรก ทําใหเกิดการติดเชื้อ ไดงาย สายสะดือของเด็กทารก สามารถติดเชื้อไดไหม? สายสะดือของเด็กทารกนัน้ ประกอบไปดวยเสนเลือดดํา และเสนเลือดแดง ซึ่งสามารถเปนทางผานของเชื้อโรคได รวมไปถึงผิวหนังบริเวณรอบ ๆ สะดือนัน้ คอนขางเปราะบาง ถาคุณพอคุณแมทําความสะอาดไดไมดี จะสงผลใหติด เชือ้ ได คุณพอคุณแมสามารถสังเกตอาการของการติดเชือ้ ได โดยหากสะดือลูกนอยมีอาการติดเชือ้ จะมีลกั ษณะบวมแดง รอบ ๆ สะดือ มีกลิ่นเหม็น หรือมีหนอง คุณพอคุณแมควร รีบพามาพบแพทยใหไวที่สุด เวลาอาบนํ้าเด็กทารก ตองลางรอบสะดือไหม? ส ว นมากคุ ณ พ อ คุ ณ แม จ ะค อ นข า งกั ง วลว า สะดื อ ลูกนอยเวลาโดนนํ้าจะทําใหสะดือเนา แตที่จริงแลวคุณ พอคุณแมสามารถอาบนํ้าใหลูกนอยไดตามปกติ หลังจาก ที่อาบนํ้าเสร็จ ควรเช็ดทําความสะอาดดวยแอลกอฮอล 70 % โดยเช็ดทั้งขั้วและสายสะดือ ถาไมทําความสะอาด จะเกิดการหมักหมมของสิ่งสกปรก และเกิดการติดเชื้อที่ สะดือได วิธีทําความสะอาดสะดือเด็กทารกใหปลอดภัย คุณพอคุณแมควรทําความคุนเคยกับสะดือลูกนอย โดยการจับสายสะดือขึน้ ตัง้ ตรงแลวหมุนดานซาย ดานขวา ดานหนาและดานหลัง จะพบวาบริเวณโคนสะดือจะ มีซอกเล็ก ๆ เกิดขึ้น หลังจากนั้นสามารถทําความสะอาด สะดือลูกนอยได ดังนี้ 1. ใช Cotton Buds ชุปดวยแอลกอฮอล 70% เช็ดบริเวณซอกโคนสะดือของลูกนอย โดยหมุนไปทาง เดียวกัน ไมควรเช็ดยอนไปมา * หากใช Cotton Buds 1 กาน เช็ดแลวไมสะอาด ควรทิ้งและใชอันใหมเช็ดทําความสะอาดจนกวาสะดือ ของลูกนอยจะสะอาด 14

Á.¤.-¡.¾. 2565

2. ใชสําลีกอน ชุปดวยแอลกอฮอล 70 % เช็ดบริเวณสายสะดือ ของลูกนอย โดยเช็ดบริเวณโคนสะดือขึ้นมาจนถึงปลายสะดือใหรอบ ทุกดานจนกวาจะสะอาด 3. ใชสาํ ลีกอ น ชุปดวยแอลกอฮอล 70% บีบใหหมาด เช็ดบริเวณ โคนสะดือที่เปนผิวหนังของลูกนอย โดยหมุนวนประมาณ 1-2 นิ้ว เพื่อการฆาเชื้อบริเวณผิวหนัง ภาวะปกติ VS ไมปกติสะดือเด็กทารก หลังจากที่สายสะดือหลุด จะพบวามีนํ้าหรือเลือดซึม อันนี้ถือวา เปนภาวะปกติ ดังนั้น ควรเช็ดดวยแอลกฮอล 70 % ตอไปเรื่อย ๆ กอน สวนใหญจะใชเวลาประมาณ 1 สัปดาห สะดือของทารกก็จะ แหงไปเอง โดยปกติกลามเนื้อหนาทองของเด็กทารกแรกเกิดยังไมแข็งแรง ดีพอ ฉะนั้น เวลาเด็กทารกแรกเกิดมีการรองหรือเบงมาก ๆ จะทําให เกิดแรงดันในชองทอง สงผลใหเกิดภาวะสะดือโปงหรือสะดือจุนได ซึ่งคุณพอคุณแมบางรายอาจจะคิดวาเปนภาวะที่ผิดปกติ แตภาวะ เชนนี้พอเด็กทารกมีอายุเพิ่มมากขึ้น กลามเนื้อจะคอย ๆ แข็งแรง สง ผลใหภาวะสะดือโปงหรือสะดือจุนจะหายไปเองภายในอายุ 1-2 ป ขอควรระวัง เพื่อหลีกเลี่ยงการติดเชื้อที่สะดือเด็กทารก ในคุณพอคุณแมบางรายอาจมีความกังวลเกี่ยวกับเรื่องสะดือโปง หรือสะดือจุนของลูกนอย จึงนําเอาเหรียญมากดทับที่สะดือลูกนอย เอาไว ในกรณีนี้ไมแนะนําใหปฏิบัติ เนื่องจากสะดือของเด็กทารก เปนผิวหนังที่เปราะบางมาก อาจทําใหเกิดการขูดเปนแผลหรือมีการ สะสมของเชื้อโรคสงผลใหติดเชื้อไดงาย ขอขอบคุณขอมูล : พญ.ศศินี เอี่ยมอุไรรัตน กุมารแพทยทารกแรกเกิดและปริกําเนิด สถาบันกุมารเวช โรงพยาบาลศิครินทร : https://www.sikarin.com/doctor-articles


รายงานพิเศษ สวทช. จับมือกรมการแพทย และกรมทรัพยสินทางปญญา รวมตอยอดนวัตกรรมสุขภาพและการแพทย (10 มีนาคม 2565 ) ณ กรมการแพทย กระทรวงสาธารณสุข จ.นนทบุ ร ี กรมการแพทย เนื่อ งในงานวันสถาปนา กรมการแพทย ครบรอบ 80 ป ที่กรมการแพทยไดดําเนิน การทางการแพทยและสาธารณสุข เพื่อคุณภาพชีวิตที่ดี ของประชาชนชาวไทย สมดังปณิธาน “ทําดีที่สุดเพื่อ ทุกชีวิต”: นพ.สมศักดิ์ อรรฆศิลป อธิบดีกรมการแพทย กระทรวงสาธารณสุข นายวุฒิไกร ลีวีระพันธุ อธิบดีกรม ทรัพยสินทางปญญา พรอมดวย ดร.ณรงค ศิริเลิศวรกุล ผูอํานวยการสํานักงานพัฒนาวิทยาศาสตรและเทคโนโลยี แหงชาติ (สวทช.) กระทรวงการอุดมศึกษา วิทยาศาสตร วิจัยและนวัตกรรม (อว.) รวมลงนามบันทึกขอตกลงความ รวมมือเพื่อรวมดําเนินการวิจัยพัฒนาและตอยอดการใช ประโยชนจากนวัตกรรมดานสุขภาพและการแพทย โดย มีเปาหมายเพื่อเสริมสรางโอกาสในการเขาถึงผลิตภัณฑ และบริ ก ารทางการแพทย ที่ มี คุ ณ ภาพเที ย บเท า ระดั บ สากล สรางความคุมคาตอคุณภาพชีวิต และเศรษฐกิจของ ประเทศ นพ.สมศักดิ์ อรรฆศิลป อธิบดีกรมการแพทย มีนโยบาย สนับสนุนการดําเนินงานพัฒนาและขยายผลนวัตกรรมทาง ด านสุ ข ภาพและการแพทย สนับ สนุน การพึ่งพาตนเอง ลดความเหลื่อมลํ้าในระบบสาธารณสุข และสรางมูลคาทาง เศรษฐกิจและสังคม โดยกรมการแพทย กรมทรัพยสินทาง ปญญา และ สวทช. ไดตกลงรวมกันจัดทําบันทึกขอตกลง ฉบับนี้ขึ้นเพื่อ 1. ดําเนินการวิจัยและพัฒนานวัตกรรมดานสุขภาพและ การแพทย ทดสอบเปรียบเทียบประสิทธิภาพของผลิตภัณฑ ที่พัฒนาขึ้นมากับผลิตภัณฑที่ทางกรมการแพทยมีการใชงาน ในปจจุบัน 2. ขยายผลและตอยอดการใชประโยชนจากนวัตกรรม ดานสุขภาพและการแพทย เพื่อเสริมสรางโอกาสในการเขา ถึงผลิตภัณฑและบริการที่มีคุณภาพเทียบเทาระดับสากล สรางความคุมคาตอคุณภาพชีวิต และเศรษฐกิจของประเทศ 3. ศึกษาความเปนไปไดและผลักดันการนําผลิตภัณฑที่ พัฒนาขึ้นมาไปจําหนายเชิงพาณิชย 4. สนับสนุนเชิงนโยบายและทรัพยากรที่จําเปนในการ ดําเนินกิจกรรมภายใตบันทึกขอตกลงความรวมมือนี้ ดาน นายวุฒิไกร ลีวีระพันธุ อธิบดีกรมทรัพยสินทาง ปญญา ใหขอมูลวา “ทรัพยสินทางปญญามีบทบาทสําคัญ

ในการพัฒนาเศรษฐกิจการคาของประเทศ การสรางมูลคาเพิม่ ใหกบั สินคา และบริการ และเพิม่ ขีดความสามารถในการแขงขันในทุกกลุม อุตสาหกรรม รวมถึงกลุม อุตสาหกรรมการแพทยและสุขภาพ ซึง่ ประเทศไทยมีความพรอม และมีศักยภาพในการเติบโต กรมทรัพยสินทางปญญา กรมการแพทย และ สวทช. มีเจตนารมณรวมกันที่จะสนับสนุนงานวิจัย พัฒนา และ สรางสรรคนวัตกรรมดานสุขภาพและการแพทย นําไปสูการคุมครองและ ใชประโยชนจากทรัพยสินทางปญญา เพื่อเพิ่มศักยภาพอุตสาหกรรมการ แพทยและสุขภาพของไทยใหสามารถพึ่งพาตนเองได ลดความเหลื่อมลํ้า ในระบบสาธารณสุ ข ลดการนํ า เข า นวั ต กรรมทางการแพทย และ สรางมูลคาทางเศรษฐกิจอยางยั่งยืน ทั้ง 3 หนวยงาน จึงรวมขับเคลื่อน แนวคิดดังกลาวใหเกิดผลเปนรูปธรรม ผานการบูรณาการองคความรูและ ทรัพยากรระหวางหนวยงานในหลายมิติ อาทิ การสงเสริมการสรางสรรค นวัตกรรมทางการแพทยโดยนําฐานขอมูลสิทธิบัตรมาวิเคราะหแนวโนม เทคโนโลยีกอนเริ่มการวิจัย การสงเสริมการคุมครองทรัพยสินทางปญญา โดยพิ จ ารณาคํ า ขอรั บ สิ ท ธิ บั ต รแบบเร ง ด ว นให กั บ นวั ต กรรมทางการ แพทยที่เกี่ยวของกับประโยชนตอสังคมสวนรวม การใหคําปรึกษาเชิงลึก ดานทรัพยสินทางปญญาผานศูนยใหคําปรึกษาดานทรัพยสินทางปญญา (IPAC) ตลอดหวงโซมูลคาทรัพยสินทางปญญา รวมทั้งการทําตลาด ทั้งในและตางประเทศ” นายวุฒิไกรกลาวเพิ่มเติมวา “กรมทรัพยสินทางปญญาเชื่อมั่นวา ความรวมมือครั้งนี้จะเปนกาวสําคัญของการพัฒนานวัตกรรมดานสุขภาพ และการแพทยของไทย สรางผลงานสิทธิบัตรที่มีมูลคา ตอบโจทย ความ ตองการของตลาด พรอมสรางรายไดเขาประเทศผานการซื้อ-ขายสิทธิใน ทรัพยสินทางปญญา และสรางเครือขายความรวมมือระหวางหนวยงาน ภาครัฐที่เขมแข็ง เพื่อยกระดับคุณภาพชีวิตของประชาชนดวยทรัพยสิน ทางปญญาและเทคโนโลยีทางการแพทยและสาธารณสุข”

ÁÕ.¤.-àÁ.Â. 2565

15


รายงานพิเศษ ดร.ณรงค ศิริเลิศวรกุล ผูอํานวยการ สวทช. ใหขอมูลวา สวทช. ไดรวมดําเนินการวิจัยและพัฒนานวัตกรรมและตอยอดการ ใชประโยชนจากนวัตกรรมดานสุขภาพและการแพทยกับกรมการ แพทย เพื่อเสริมสรางโอกาสในการเขาถึงผลิตภัณฑและบริการที่มี คุณภาพเทียบเทาระดับสากล สรางความคุมคาตอคุณภาพชีวิตและ เศรษฐกิจของประเทศ สวทช. ไดดําเนินงานผานการทํางานของ ศูนยแหงชาติทั้ง 5 ศูนย คือ 1) ศูนยพันธุวิศวกรรมและเทคโนโลยี ชีวภาพ (ไบโอเทค) มุงพัฒนางานดานเทคโนโลยีชีวภาพ 2) ศูนย เทคโนโลยีโลหะและวัสดุแหงชาติ (เอ็มเทค) พัฒนางานดานเทคโนโลยี ที่เกี่ยวของกับวัสดุตาง ๆ 3) ศูนยเทคโนโลยีอิเล็กทรอนิกสและ คอมพิวเตอรแหงชาติ (เนคเทค) มุงพัฒนางานดานอิเล็กทรอนิกส และเทคโนโลยีคอมพิวเตอร 4) ศูนยนาโนเทคโนโลยีแหงชาติ (นาโนเทค) มุงพัฒนางานดานนาโนเทคโนโลยี และ 5) ศูนย เทคโนโลยีพลังงานแหงชาติ (ENTEC) มุงพัฒนาเทคโนโลยีพลังงาน ของประเทศ นอกจากนี้ ในดานการแพทยยังมีศูนยวิจัยเทคโนโลยีสิ่งอํานวย ความสะดวกและเครื่องมือแพทย (Amed) ซึ่งเปนศูนยกลางของ การวิจัยและพัฒนาเทคโนโลยีและนวัตกรรมดานเครื่องมือแพทย นวัตกรรมสุขภาพ อุปกรณประมวลผลสัญญาณชีวการแพทย เทคโนโลยี ฟ  นฟู ส มรรถภาพ เทคโนโลยีที่ทุก คนเขาถึง และเทคโนโลยี สิ่งอํานวยความสะดวก โดยทาง Amed มุงเนนการพัฒนาเครื่องมือ

แพทยและแพลตฟอรมเทคโนโลยีบริการดานการวินิจฉัย การรักษา การฟนฟูสมรรถภาพ (Diagnosis & Treatment) รวมถึงการพัฒนา อุปกรณและแพลตฟอรมเทคโนโลยีเพื่อการปองกัน สรางเสริม สุขภาวะ และระบบบริการสุขภาพ (Prevention & Well-being) และการพัฒนาอุปกรณและแพลตฟอรมเทคโนโลยีสําหรับการสราง ความเสมอภาคทางสุขภาพ (Health equality) ผูอํานวยการ สวทช. ใหขอมูลเรื่องบทบาทของ สวทช. ภายใต ขอตกลงความรวมมือตลอดระยะเวลา 5 ปนี้ สวทช. จะรวมกับ กรมการแพทยในการดําเนินการวิจัย พัฒนานวัตกรรมดานสุขภาพ และการแพทยที่จําเปนและเปนที่ตองการตอระบบสาธารณสุขของ ประเทศ อาทิ โครงการกระดูกเทียมสําหรับผูปวยมะเร็งกระดูก โครงการ 3D Print ในดานการแพทย และขดลวดคํ้ายันหลอดเลือด หัวใจ รวมถึงเรื่องที่มีความสนใจรวมกัน เชน การสังเคราะหโปรตีน EGF เพื่อพัฒนาผลิตภัณฑเวชสําอางและยารักษาโรค รวมถึงการนํา เทคโนโลยีปญญาประดิษฐมาใชในการวินิจฉัยโรค เปนตน นอกจากนี้ สวทช. จะรวมสนับสนุนขอมูลทางวิชาการที่ เกี่ยวของกับการวิเคราะหทดสอบมาตรฐานที่จําเปน การบริหาร จัดการโครงการวิจัย และทะเบียนทรัพยสินทางปญญา รวมถึงการ ใชกลไกบัญชีนวัตกรรมไทยเพื่อสนับสนุนใหนวัตกรรมจากการวิจัย และพัฒนาใหสามารถเขาสูตลาด สรางผลกระทบทั้งเชิงเศรษฐกิจ และสังคมอยางยั่งยืนตอไป

สวทช. จัดงาน NAC2022 ‘พลิกฟนเศรษฐกิจและสังคมไทย ดวยงานวิจัย-นวัตกรรม BCG’ 2 มีนาคม 2565 ณ หองแถลงขาว ชั้น 1 กระทรวงการอุดมศึกษา วิทยาศาสตร วิจัยและนวัตกรรม (อว.): ดร.ณรงค ศิริเลิศวรกุล ผูอํานวยการสํานักงานพัฒนาวิทยาศาสตรและเทคโนโลยีแหง ชาติ (สวทช.) พรอมดวย ดร.จุลเทพ ขจรไชยกูล ผูอํานวยการ ศูนยเทคโนโลยีโลหะและวัสดุแหงชาติ (เอ็มเทค) นําทีมนักวิจัย สวทช. แถลงขาวการจัดงานประชุมวิชาการประจําป สวทช. ครั้งที่ 17 (17th NSTDA Annual Conference: NAC2022) ภายใตแนวคิด “พลิกฟนเศรษฐกิจและสังคมไทย ดวยงานวิจัย และนวัตกรรม BCG” (Revitalizing Thai Economy through BCG Research and Innovation) โดยจัดบนแพลตฟอรม ออนไลนเต็มรูปแบบผานทางเว็บไซต www.nstda.or.th/nac ระหวางวันที่ 28-31 มีนาคม 2565 ดร.ณรงค ศิริเลิศวรกุล ผูอํานวยการ สวทช. แถลงวา ปนี้ สวทช. จัดงาน NAC2022 แบบออนไลนเต็มรูปแบบ เพื่อใหสอดรับ 16

ÁÕ.¤.-àÁ.Â. 2565

กับวิถี New Normal ซึ่งทุกกิจกรรมจะเปนรูปแบบออนไลนทั้งหมด ทั้งสัมมนา นิทรรศการ การจัดกิจกรรมเยี่ยมชม Open House ผาน ทางเว็บไซต www.nstda.or.th/nac ระหวางวันที่ 28-31 มีนาคม 2565 ประกอบดวย 3 กิจกรรม นิทรรศการออนไลน 102 เรื่อง สัมมนาออนไลน 45 หัวขอ OPEN House เปดใหชมแบบออนไลน 61 เรื่อง โดยงานประชุมวิชาการประจําป สวทช. (NAC2022) ตลอด 4 วันเต็ม สวทช. จัดออนไลนเต็มรูปแบบรับวิถี New Normal และ เขมขนขึ้นในเนื้อหาสาระ เพื่อใหประชาชนทุกกลุม ทุกเพศ ทุกวัย ได เขาไปหาความรู อัปเดตเทคโนโลยีและนวัตกรรม จากศักยภาพของ บุคลากรวิจัยและหองปฏิบัติการ สวทช. เพื่อนําวิทยาศาสตรและ เทคโนโลยียกระดับคุณภาพของสินคาและบริการ โดย สวทช. ได รับพระมหากรุณาธิคุณจากสมเด็จพระกนิษฐาธิราชเจา กรมสมเด็จ พระเทพรัตนราชสุดา ฯ สยามบรมราชกุมารี เปนองคประธานในพิธี


รายงานพิเศษ

เปดการประชุมประจําป สวทช. ในวันที่ 28 มีนาคม 2565 ซึ่ง มีการถายทอดสดทางชอง 11 หรือ NBT ตั้งแตเวลา 09.00 น. เปนตนไป สําหรับธีมงานปนี้ ตามที่นายกรัฐมนตรีไดประกาศใหระบบ เศรษฐกิจแบบ BCG (Bio-Circular-Green Economy หรือ เศรษฐกิจชีวภาพ-เศรษฐกิจหมุนเวียน-เศรษฐกิจสีเขียว) เปน วาระแหงชาติ (เมื่อวันที่ 13 มกราคม 2564) โดยประกาศ เปาหมายให BCG เปนหนึ่งในเครื่องมือสําคัญที่ชวยผลักดัน เศรษฐกิจไทยใหมีความเขมแข็ง และประชาชนมีรายไดสูงขึ้น ภายใตแผนยุทธศาสตรการขับเคลื่อนประเทศไทยดวย BCG เปนระยะเวลา 6 ป ตั้งแต พ.ศ. 2564-2570 ประกอบดวย 4 แผนยุทธศาสตร ไดแก 1. เกษตรและอาหาร 2. สุขภาพและ การแพทย 3. พลังงาน วัสดุและเคมีชวี ภาพ และ 4. การทองเทีย่ ว และเศรษฐกิ จสร างสรรค โดยใชป ระโยชนจากจุด แข็ ง ของ ประเทศไทยในฐานความหลากหลายทางชีวภาพและวัฒนธรรม ของประเทศไทย สวทช. ซึ่งเปนหนวยงานภายใตสังกัดกระทรวง การอุดมศึกษา วิทยาศาสตร วิจัยและนวัตกรรม เปนอีกหนึ่ง หนวยงานที่รวมขับเคลื่อนนโยบาย BCG รวมกับทุกกระทรวง และทุกหนวยงาน “ตัวอยางที่ สวทช. ขับเคลื่อนนโยบาย BCG ดวย วิทยาศาสตร เทคโนโลยี และนวัตกรรม และตอบโจทย BCG สาขาตาง ๆ เชน การใชประโยชนจากทรัพยากรทองถิ่น – การ ผลิตและเพิ่มมูลคาพันธุฟกทองไขเนาอัตลักษณทองถิ่น กลุม นานอย จ.นาน ระบบฟารมเกษตรอัจฉริยะ HandySense , Plant-based egg ผลิตภัณฑไขเหลวจากโปรตีนพืช , ชุดตรวจ สารปนเปอนในนํ้านมดิบ (Peroxide Test Stripe) ที่ตอบโจทย BCG สาขาเกษตรและอาหาร การพัฒนาอุปกรณการแพทยใน ชวงโควิด-19 เชน เปลความดันลบ PETE, นวัตกรรม “ENcase” เครื่องผลิตนํ้ายาฆาเชื้อดวยวิธีการผลิตทางไฟฟาเคมี ชุดตรวจ โควิด-19 แบบตาง ๆ รวมไปถึงการพัฒนาวัคซีนแบบฉีดพน จมูก ก็ตอบโจทย BCG สาขาสุขภาพและการแพทย เปนผลงาน วิจัยและนวัตกรรมที่จะชวยใหประเทศไทยมีความมั่นคงทาง เศรษฐกิจและลดการพึ่งพาการนําเขาจากตางประเทศ”

ดร.จุลเทพ ขจรไชยกูล ผูอํานวยการศูนยเทคโนโลยีโลหะและ วัสดุแหงชาติ (เอ็มเทค) ในฐานะประธานจัดงานประชุมวิชาการประจําป สวทช. ครั้งที่ 17 กลาววา การจัดงานในรูปแบบออนไลนปนี้ เพื่อให ผูเ ขารวมงานไดเต็มอิม่ กับเนือ้ หาสาระที่ สวทช. เตรียมมานําเสนอ และ สามารถเขาถึงไดทุกที่ทุกเวลา โดยเฉพาะหัวขอการสัมมนาที่มีทั้งหมด 45 หัวขอสัมมนา ตัวอยาง เชน ความทาทายในการพลิกฟน การทองเทีย่ ว ไทยดวยการทองเที่ยวเชิงสุขภาพ, โมเดลเศรษฐกิจ BCG สาขาเครื่อง มือแพทย ความกาวหนาอุตสาหกรรมเครื่องมือแพทยไทยภายใตความ รวมมือของภาครัฐและเอกชน, Food Waste กับแนวคิดเศรษฐกิจ หมุนเวียน, จีโนมิกสประเทศไทย: อนาคตของการแพทยจีโนมิกสและ การประยุกตใชเทคโนโลยีจีโนม, การอบรมเชิงปฏิบัติการ เรื่อง การจัด กิจกรรมสะเต็มศึกษาตามหลักสูตรฐานสมรรถนะดวย BCG Model รวมทั้ง International Webinar on COVID-19 นิทรรศการออนไลน 102 ผลงาน แบงเปน 4 กลุม ตามการดําเนิน งานสําคัญเพื่อขับเคลื่อนโมเดลเศรษฐกิจ BCG และแผนปฏิบัติการ AI ของ สวทช. ไดแก 1. เกษตรและอาหาร 2. สุขภาพและการแพทย 3. พลังงาน วัสดุและเคมีชีวภาพ และ 4. ดิจิทัลและอิเล็กทรอนิกส (Digital and Electronics) โดยในนิทรรศการแตละเรื่องจะมีนักวิจัย เจาของผลงานมานําเสนองานวิจัยในรูปแบบ VDO Online โดยทั้ง นิทรรศการออนไลน และหัวขอสัมมนาออนไลน สามารถรับชมผานระบบ VDO Conference ของซิสโก (cisco) เว็บเอ็กซ มีทติง้ (webex meeting) โดยผูท ส่ี นใจเขารวมฟงการสัมมนา สามารถลงทะเบียนทีเ่ ว็บไซต www.nstda.or.th/nac โดยเลือกหัวขอทีส่ นใจตามวันและเวลาทีส่ ะดวก “ระบบจะสง Link URL ไปใหทางอีเมล เพื่อใชเขารวมฟงการ สัมมนา โดยผูเขาฟงสามารถรับชมผานโปรแกรม webex meeting ซึ่ง ติดตั้งไดทั้งบนคอมพิวเตอร หรือสมารทโฟน หากไมสามารถเขารวมฟง ในเวลาที่ลงทะเบียนไว ก็สามารถรับชมยอนหลังไดอีกดวย” นอกจากนี้ ยังมีอีกหนึ่งกิจกรรมที่นาสนใจ คือ Open House หรือ การเปดบานใหผูประกอบการและนักลงทุนไดเยี่ยมชมแบบออนไลน จากการนําเสนอเทคโนโลยีจากความชํานาญของหองปฏิบัติการชั้นนํา 43 หองปฏิบัติการ จํานวนรวม 61 เรื่อง ซึ่งความพิเศษของการจัดใน รูปแบบออนไลน คือ สวทช. เปดบานใหเห็นหองปฏิบัติการวิจัยผาน วิดีโอแบบใกลชิด และหากมีคําถามก็สามารถแชทขอความสอบถามได ทันที เพื่อใหกลุมเปาหมาย ทั้งนักธุรกิจ นักอุตสาหกรรม และนักลงทุน ที่ กํ า ลั ง มองหาโอกาสและแรงบั น ดาลใจสามารถนํ า ไปเป น แนวทาง ตอยอดธุรกิจดวยวิทยาศาสตรและเทคโนโลยี

ÁÕ.¤.-àÁ.Â. 2565

17


รายงานพิเศษ ภายในงานแถลงขาวครั้งนี้ สวทช. ไดนําตัวอยางผลงานวิจัย มาแสดง อาทิ “Plant-based egg” ผลิตภัณฑไขเหลวจากโปรตีน พืช ที่พัฒนาสูตรโปรตีนจากพืชเปนไขเหลวจากพืชพาสเจอรไรซ ที่มีคุณสมบัติในการขึ้นรูปในระหวางการทอดในนํ้ามันได และ เนื้อสัมผัสใกลเคียงกับไขไก เหมาะสําหรับกลุมผูบริโภคกลุม กินวีแกน (Vegan), Vegetarian, กลุมที่แพไข

นวัตกรรม มะนีมะนาว นํ้ามะนาวคั้นสด 100% แชแข็ง (ManeeManao) นักวิจัยไดเปลี่ยนสภาวะการแชเยือกแข็งที่ เหมาะสม โดยขัน้ ตอนการผลิตเดิมไมถกู เปลีย่ น ชวยเพิม่ คุณสมบัติ ในการลดการทํางานของเอนไซม ผลการทดสอบดวยกระบวนการ ที่ปรับปรุงนั้น คือ กลิ่น สี และรสของนํ้ามะนาวแชแข็งที่นํามาทํา ละลายเทียบเคียงนํ้ามะนาวสด ซึ่งจะเกิดการเปลี่ยนแปลงของ กลิ่น สี รส ภายใน 2-3 วัน แตนํ้ามะนาวแชแข็งสามารถเก็บได นานกวา 2 ป

Handy Sense + Farm to School ระบบเกษตรแมนยํา ฟารมอัจฉริยะ (HandySense) ประกอบดวย อุปกรณตรวจวัด และควบคุมสภาพแวดลอมที่เปนปจจัยตอการเจริญเติบโตของพืช ดวยการนําเทคโนโลยีเซนเซอร (sensor) ผนวกอุปกรณไอโอที (Internet of Things) มาพรอมกับความโดดเดน คือ อุปกรณใช งานงาย ทนทานตอสภาพแวดลอม ในราคาที่เกษตรกรเขาถึงได

18

ÁÕ.¤.-àÁ.Â. 2565

ชุดตรวจแบบรวดเร็วในรูปแบบ strip test สําหรับตรวจวินิจฉัย เชื้อไวรัสใบดางมันสําปะหลังในมันสําปะหลัง สําหรับพกพาไปใชใน ภาคสนาม โดยไมตองเก็บตัวอยางสงมาตรวจยังหองปฏิบัติการ ทราบ ผลไดภายใน 15 นาที และตรวจสอบไดเองโดยไมตองอาศัยผูชํานาญ การและเครื่องมือวัดอานผล การพัฒนาชุมชนดวยโมเดลเศรษฐกิจ BCG – การผลิตและเพิ่ม มูลคาพันธุฟกทองไขเนา อัตลักษณทองถิ่น กลุมนานอย จังหวัดนาน ทําใหไดสายพันธุฟกทองไขเนาที่มีสีเขียวปนเหลือง มีความสมํ่าเสมอ ของรูปทรงผล มีรสชาติหวาน มัน อรอยและเนื้อเหนียวหนึบ มี กระบวนการเพาะปลูกที่ไดมาตรฐาน สวนของฟกทองที่เหลือนํามา แปรรูป นํา้ มันเมล็ดฟกทอง การหมักดวยหัวเชือ้ จุลนิ ทรียป ระสิทธิภาพสูง เพื่อใชเปนอาหารสัตวสําหรับเลี้ยงไกไขอินทรียและโค สรางความ ยั่งยืนใหแกชุมชนอยางแทจริง

ผลิตภัณฑถุงมือยางธรรมชาติโปรตีนตํ่า มีปริมาณโปรตีนที่กอให เกิดภูมิแพนอยเปนไปตามเกณฑมาตรฐาน ISO 11193-1:2008, EN 455 และ ASTM D3578-05 ชวยลดปริมาณโปรตีนที่กอให เกิดภูมิแพในผลิตภัณฑถุงมือยางธรรมชาติ ยกระดับคุณภาพของ ผลิ ต ภั ณ ฑ ถุ ง มื อ ยางธรรมชาติ ใ ห ส ามารถแข ง ขั น ได กั บ ผลิ ต ภั ณ ฑ ถุงมือยางสังเคราะห และรักษาความเปนผูนําดานการผลิตยางและ ผลิตภัณฑยางธรรมชาติของประเทศไทย

เครื่องผลิตนํ้ายาฆาเชื้อดวยวิธีทางไฟฟาเคมี ในชื่อ ENcase ที่ ใชเพียงสวนผสมระหวาง เกลือกับนํ้าบริสุทธิ์ เพื่อทําเปนสารละลาย เกลือแกง กอนใชกระบวนการทางไฟฟาทําปฏิกิริยาเคมี จนไดนํ้ายา ออกมา 2 ชนิด พรอมกัน คือ กรดและดาง โดยในสวนที่เปนกรดมี องคประกอบของไฮโปคลอรัส มีคุณสมบัติเปนกรดออน ๆ ซึ่งผาน การทดสอบแลวพบวามีประสิทธิภาพเพียงพอในการฆาเชื้อแบคทีเรีย และไวรัส ไดรับการสนับสนุนทุนวิจัยจากสํานักงานการวิจัยแหงชาติ (วช.) ในการพัฒนา สําหรับนําไปใชประโยชนทามกลางสถานการณ การระบาดของโควิด-19 ทั้งนี้ ผูสนใจเขารวมงาน NAC2022 สามารถดูรายละเอียดเพิ่ม เติมและลงทะเบียนเขารวมงานฟรีไดที่ www.nstda.or.th/nac หรือ สอบถามเพิ่มเติม โทร. 0 2564 8000


เวทีวิจัย เผยเบื้องหลัง..กวาจะเปน “งานวิจัยวัคซีนโควิด-19” ระดับโลก กวาวันที่ประเทศไทยจะมีวัคซีนโควิด-19 อยางเพียงพอ มีชนิดของวัคซีนใหประชาชนไดฉีดอยางหลากหลายเชน ในวันนี้ วงการสาธารณสุขไทยตองทํางานกันอยางหนัก ไมวาทีมดานหนาที่ตองเผชิญกับผูปวยโดยตรง หรือ ทีมวิชาการที่เรงทําการวิจัยทางคลินิก เพื่อหาคําตอบใน การดูแลรักษาและปองกันเชื้อไวรัสนี้ “ศูนยวิจัยคลินิก” คณะแพทยศาสตรศิริราชพยาบาล มหาวิทยาลัยมหิดล (Siriraj Institute of Clinical Research) หรือ SICRES เปนหนึ่งหนวยงานที่ตั้งขึ้นเพื่อทําการวิจัย ทางคลินกิ โดยเฉพาะ ทีผ่ า นมาไดทาํ การวิจยั ยาและเครือ่ งมือ ทางการแพทยมามากมาย และไดรับการยอมรับในระดับ นานาชาติมาแลวนับไมถวน ซึ่งผลงานลาสุดที่ฮือฮา คือ โครงการการศึกษาความปลอดภัยและการตอบสนองภูมคิ มุ กัน จากการฉีดวัคซีนโควิด-19 กระตุน เข็มที่ 3 : Booster Study โดยไดรับการอางอิงอยูในบทความของ องคการอนามัยโลก (WHO) ลงพิมพ Interim recommendations for heterologous COVID-19 vaccine schedules ใน Interim guidance โดยเปนคําแนะนําการฉีดวัคซีนโควิด-19 แบบตางชนิดกัน หรือวัคซีนสูตรไขว สําหรับประเทศตาง ๆ เมื่อปลายป 2564 ที่ผานมา กวาจะไดมา...ซึ่งงานวิจัยในคน รูห รือไม?! วากวาจะไดงานวิจยั ทีน่ านาชาติใหการยอมรับ ขางตน ตองผานกระบวนการและขัน้ ตอนมากมาย ใชทรัพยากร ทั้งสรรพกําลังของบุคลากรผูเชี่ยวชาญ รวมถึงการสนับสนุน จากหลายภาคสวน เพือ่ ใหการศึกษาวิจยั บรรลุตามเปาหมาย โดยหนึ่ ง ตั ว แปรสํ า คั ญ ของงานวิ จั ย ทางการแพทย ที่ ต อ ง ขอบคุณในความเสียสละ นั่นก็คือ “อาสาสมัครงานวิจัย” เพราะหากไมมีเขาเหลานี้ การไดมาซึ่งขอมูลที่เปนประโยชน ตอมวลมนุษยชาติก็ไรความหมาย ผศ.ดร.พญ.สุวิมล นิยมในธรรม รองผูอํานวยการ SICRES เผยขั้นตอนของการทํางานตามหลักจริยธรรมการ วิจัยในมนุษยวา เริ่มจากทีมวิจัยเขียนแบบแผนการดําเนิน โครงการ (Protocols) วางแผนงานวิจัยสงใหคณะกรรมการ จริยธรรมการวิจัยในคนของศิริราชพิจารณาความเหมาะสม ความจําเปน และความปลอดภัยของการทําการวิจัยในคน ซึ่งนอกจากหลักเกณฑของสถาบันในไทยแลว การวิจัย ทางการแพทย ต อ งเป น ไปตามเกณฑ ก ารปฏิ บั ติ ก ารวิ จั ย ทางคลินิกที่ดี (Good Clinical Practice) ซึ่งเปนเกณฑ มาตรฐานสากล อันไดรับการยอมรับจาก WHO และสถาบัน ตาง ๆ ทั่วโลก โดยเฉพาะอยางยิ่งโครงการวิจัยที่เปนยาใหม มาตรฐานความปลอดภัยตองสูงสุด เพื่อไมใหเปนอันตราย ตออาสาสมัครที่เขารวมโครงการ หากไดรับการอนุมัติ จัดทํา เอกสารการเก็บขอมูล วิเคราะหขอมูลตามขั้นตอน

“กอนโครงการจะเริ่ม อาสาสมัครตองเขาใจกอนวาการศึกษานี้ เกี่ยวกับยาอะไร เขาตองทําอะไรบาง ตองเจาะเลือด ตองกินยา ตองติดตามผลการรักษา ตองคุยกับอาสาสมัครใหเขาใจ กรณีทอ่ี าสาสมัคร เปนเด็ก ตองพูดคุยกับครอบครัว เราตองทําความเขาใจกับอาสาสมัคร เยอะมาก ถาเปนงานวิจยั รักษาโรคหรือยาใหม ก็จะมีเกณฑทแ่ี ตกตาง ออกไป ทั้งระยะของโรค วิธีการรักษา การรับยา การคุมโรค ตอง ตรวจรางกาย สัมภาษณ เพื่อมั่นใจวาอาสาสมัครเขากับโครงการได จริง เปนการลงทุนที่คอนขางสูงในอาสาสมัครหนึ่งคน” ความทาทาย ในงานวิจัยวัคซีนโควิด-19 สําหรับงานวิจัยวัคซีนโควิด-19 นับเปนโรคใหม และระบาด พรอมกันทั้งโลก งานวิจัยวัคซีนตองแขงกับเวลา การพัฒนาความรู ดานการปองกันและรักษาปรับเปลี่ยนแทบจะทุกสัปดาห อีกทั้งตอง คํานึงถึงประเด็นความเขาใจของสังคมที่แตกตางกัน มีทั้งคนเห็นดวย และไมเห็นดวย ดังนั้น จึงเนนสื่อสารกับกลุมคนที่เขาใจและสนใจที่ จะเปนอาสาสมัครเปนสําคัญ “ประเด็นหลักของงานวิจัยในประเทศไทย คือ ตองอธิบาย ใหอาสาสมัครเขาใจใหไดวาทําไมเราตองทําสิ่งนี้ เพราะเปนยาใหม คําถามและความหวงใยก็มีมาก ในฐานะผูวิจัยตองชี้ใหเห็นแนวโนม การรักษา และอธิบายความเสี่ยงของการรับวัคซีนใหชัดเจน พรอม ทั้งยอมรับความคิดเห็นของอาสาสมัคร ซึ่งมีสิทธิ์ตัดสินใจและถอนตัว

ÁÕ.¤.-àÁ.Â. 2565

19


เวทีวิจัย จากโครงการไดเสมอ ซึง่ คนไทยนารักมาก สวนใหญประมาณ 95% สนใจเขารวมโครงการกับเราหลังฟงขอมูลทางวิชาการ” โครงการวิจัยวัคซีนสูตรไขวในประเทศไทย เกิดดวย ขอจํากัดที่เดิมทีประเทศไทยไมมีวัคซีน mRNA แพทย มีหนาที่จะทําอยางไรใหประชากรไทยปลอดภัยที่สุดจาก ทรัพยากรทีม่ อี ยู จึงจําเปนตองมีคนกลุม หนึง่ ทีเ่ ขารวมโครงการ ในวั ค ซี น สู ต รไขว ไ ม มี ใ ครรู ไ ด ว า สู ต รไหนจะได ผ ลดี ที่ สุ ด อาสาสมัคร 390 คน ตองมีสวนหนึ่งที่ยอมเสียสละฉีดสูตร ที่คาดวาจะไดผลนอย เพื่อใหไดผลการศึกษาที่ครอบคลุม ซึ่งงานวิจัยชิ้นนี้ก็ทําใหมีงานวิจัยสูตรไขวในประเทศ มี ประโยชนกับประชากรในกลุมใหญ “ขอบคุณความเสียสละของอาสาสมัครทุกคนที่ยินดีให ความรวมมือในการศึกษาทุกครั้ง ทําใหเราไดงานวิจัยที่ เปนขอมูลจากคนไทยจริง ๆ และผลลัพธทไ่ี ดกต็ อบสนองกับ สถานการณของประเทศ ไมเชนนั้นคนไทยอาจจะไมไดรับ วัคซีนเข็มกระตุน เข็มที่ 3 รวดเร็วขนาดนี้ และถาไมมงี านวิจยั และไมมีผลการศึกษามายืนยันวา หลังฉีดเข็มที่ 3 ภูมิคุมกัน ของเราจะลดลงอยางรวดเร็ว บุคลากรทางการแพทยทั่ว ประเทศก็จะไมไดรับวัคซีนเข็มที่ 4 เร็วขนาดนี้เชนกัน” เมื่อ ‘หมอ’ ขอใชตัวเองเปนอีกหนึ่งคําตอบ

การตัดสินใจเปนอาสาสมัครรับวัคซีนที่ใหมทามกลาง ขอถกเถียงดานประสิทธิภาพของตัวยา แต “ศ.นพ. กีรติ เจริ ญ ชลวานิ ช ” รองคณบดี ฝ า ยสร า งเสริ ม สุ ข ภาพ คณะแพทยศาสตรศิริราชพยาบาล ก็ยินดีและตั้งใจที่จะใช ตัวเองเปนอีกคําตอบหนึ่งของการฉีดวัคซีนสูตรไขว “ในฐานะที่เปนนักวิชาการ โดยเฉพาะในวงการแพทย ก็รูสึกวาเราตองการขอมูลที่ดีและนําชุดขอมูลที่ไดมาใชให เปนประโยชนกับประเทศไทย และเพื่อตอสูกับเชื้อไวรัสนี้ได ในระยะตอไป ผมเขามารวมโครงการตั้งแตแรก ไดรับวัคซีน แบบสุม คือ ในระยะแรกไมรูวาจะไดรับวัคซีนกลุมไหน แต ก็ตัดสินใจเขารวมเพราะคิดวาอยางนอย ๆ ก็ไดใชตัวเราเปน ขอมูลพื้นฐานรวบรวมใหเปนสวนหนึ่งของงานวิจัย “ผมไดรบั วัคซีนชนิดหนึง่ มาในชวงแรก ขอดีของการเขา โครงการวิจัยก็คือ ทําใหรูวา รางกายของเรามีภูมิคุมกันไหม แตระหวางทางของโครงการก็มีกระแสเรื่องประสิทธิภาพ ของวัคซีนทีต่ า ง ๆ กันไป เราก็เริม่ เครียด วิตกกังวลเล็กนอย วาเราจะไดรบั วัคซีนทีด่ จี ริงหรือเปลา แตสว นหนึง่ เราก็ปกปอง 20

ÁÕ.¤.-àÁ.Â. 2565

ตัวเองไมใหติดเชื้อดวย จึงสบายใจขึ้น เมื่อเขาสูระยะการฉีดวัคซีนเข็ม กระตุน เปนเข็มที่ 3 ก็เขาเปนอาสาสมัครอีก เพราะอยากใหผลการศึกษา ชัดเจนมากขึ้น เมื่อไดรับวัคซีนมา ก็รูสึกดีใจที่ตัดสินใจอยูตอจนจบ โปรเจกต รูสึกภูมิใจที่ไดเปนหนึ่งในอาสาสมัครในโครงการนี้ “สุดทายตองขอบคุณความเพียรพยายามของทีมวิจัยที่อดทนตอ สถานการณทเ่ี ปลีย่ นแปลงและความคาดหวังของอาสาสมัคร และจัดการ ระเบียบงานวิจัยไดอยางเรียบรอยดีมาก ขอบคุณที่ทําใหไดขอมูลที่เปน ประโยชนตอชาวไทย”

ด า น ศ.พญ.รั ง สิ ม า วณิ ช ภั กดี เ ดชา ภาควิ ช าตจวิทยา คณะแพทยศาสตรศิริราชพยาบาล บุคลากรทางการแพทยที่ยกมือ เปนอาสาสมัครในโครงการวิจัยวัคซีนโควิด-19 บอกวา ในชีวิตของ การเปนอาจารยหมอที่ศิริราช มี 3 พันธกิจ คือ สอนนักเรียน บริการ (ตรวจคนไข) และคิดคนโครงการวิจัย เปนโอกาสที่หาไดยากมากที่จะ ไดมาอยูในฐานะอาสาสมัคร หรือเปนคนไขในโครงการวิจัย โดยเฉพาะ อยางยิ่งงานวิจัยของโรคใหมที่ระบาดไปทั่วโลกแบบนี้ “ณ ตอนที่เขามาเปนอาสาสมัครยังไมมีเรื่องวัคซีนมาเกี่ยวของเลย ช ว งแรกเราเจาะเลื อ ดเพื่ อ ดู ภู มิ คุ ม กั น และโอกาสการติ ด เชื้ อ จาก การทํางานของบุคลากรทางการแพทย ตอเมือ่ มีโครงการวัคซีนจึงเขารวม ตอเนื่อง เพราะตองการอาสาสมัครกลุมเดิมที่เจาะเลือดและมีผลเลือด มาอยางสมํ่าเสมอ สวนตัวเองก็อยากมีสวนรวมกับโครงการนี้ไปจนจบ เชนกัน” งานวิจัยวัคซีนโควิดเปนโปรเจกตที่คอนขางซับซอน และมีการ เปลี่ยนแปลงอยูตลอดเวลา ตองมีการเตรียมพรอมรับสถานการณ ที่ไมคาดคิดทั้งจากสังคมและตัวอาสาสมัครเอง ซึ่งทีมผูวิจัยจัดการได เปนอยางดี และเพราะอาสาสมัครในโครงการสวนใหญเปนบุคลากร ทางการแพทยทท่ี าํ งานประจํา ดังนัน้ การเก็บขอมูลจึงตองทํานอกเวลา จึงไดเห็นกระบวนการเตรียมงานของทีมงานที่ตองเสียสละมาก ใน ฐานะอาสาสมัครเราชืน่ ชมการจัดโครงการไดดมี าก ติดตามประสานงาน ติดตามผลขางเคียงที่อาจจะเกิดขึ้น คอยดูแลอยางดี มีทีมในการให ขอมูล เปนการเสียสละของทั้ง 2 ฝาย ที่กอใหเกิดประโยชนสูงสุด “ตองขอขอบคุณทีมผูวิจัยที่ทําวิจัยที่ดี ๆ แบบนี้ขึ้นมา และเปด โอกาสใหหมอมีสวนรวมในฐานะอาสาสมัคร รูส กึ ดีใจและภูมใิ จทีไ่ ดเปน สวนหนึง่ ของงานวิจยั ทีม่ ผี ลกับวงการสาธารณสุขอยางมาก อาสาสมัคร อยางเราก็ถอื เปนเบีย้ ตัวเล็ก ๆ เปนหนึง่ ในขอมูลนับรอยนับพันทีป่ รากฏ


เวทีวิจัย ‘อาสาสมัครงานวิจัย’ ภารกิจเพื่อเพื่อนมนุษย ในงานวิจยั แตเมือ่ รวมกันกลับใหสง่ิ ทีย่ ง่ิ ใหญและเกิดประโยชน ในฐานะที่คลุกคลีในงานวิจัยทางการแพทยมานับไมถวน เห็น กับคนไข ประชาชนทั้งในประเทศไทยและอาจจะเปนใน พัฒนาการมากมายในวงการวิจัยทางการแพทยของเมืองไทย “ศ.พญ. ระดับโลกดวย” ศ.พญ.รังสิมา เผยความรูสึก กุลกัญญา โชคไพบูลยกิจ” ผูอํานวยการ SICRES จึงเผยถึงความ เปลี่ยนแปลงดานทัศนคติของอาสาสมัครคนไทยในปจจุบันวา “คนไทย มีทัศนคติตอการเปนอาสาสมัครวิจัยดีขึ้นจากเมื่อกอนมาก ไมวาจะ เปนคนที่เปนพอแมที่มีลูกเปนอาสาสมัคร หรือตัวลูกที่พาพอแมเขา โครงการ จากที่เราไดสัมผัสพูดคุย เห็นไดชัดวาพวกเขารูสึกดีใจและ ภูมิใจที่ไดมีสวนรวมในการพัฒนาวงการแพทย และยิ่งเมื่อผลลัพธจาก การศึกษาวิจยั จะสามารถนําไปใชเพือ่ การปองกันและรักษาโรคได ไดรบั การรับรอง หรือทําใหเกิดการนําไปใชในวงกวาง สงผลโดยตรงตอการ รักษาคนไขอีกนับรอย นับพัน นับลาน ตามเจตนาสูงสุดของงานวิจัยที่ จะสรางคุณคาตอมวลมนุษยชาติก็ยิ่งภาคภูมิใจ “ที่สุดแลวจะบอกวา เปาหมายของงานวิจัยไมใชเพื่อชื่อเสียงของ อีกหนึง่ บุคลากรทีม่ คี วามเสีย่ งสูง เนือ่ งจากเปนดานหนาที่ ผูวิจัย แตมีเปาหมายสูงสุดเพื่อผูปวย เพื่อประเทศ และเพื่อนมนุษย ดู แ ลโรคติ ด เชื ้ อในเด็ ก สํ า หรั บ “รศ.พญ.วนั ท ปรี ย า อยากใหคนไทยเห็นความสําคัญของงานวิจัย ตอยอดงานวิจัย และ พงษสามารถ” ภาควิชากุมารเวชศาสตร คณะแพทยศาสตร มั่นใจไดวางานวิจัยในมนุษยของประเทศไทยมีคุณภาพสูงมาก มี ศิรริ าชพยาบาล ทีต่ ดั สินใจเขารวมเปนอาสาสมัครในโครงการ คณะกรรมการจริยธรรมการวิจยั ในคน ทีร่ ะมัดระวังเรือ่ งความปลอดภัย วิ จั ย วั ค ซี น โควิ ด ด ว ยคาดหวั ง ว า วั ค ซี น ที่ จ ะได รับ จะเกิ ด ของอาสาสมัคร ไมตองกังวลวาเราจะเปนหนูทดลอง” ประโยชนตอ ตัวอาสาสมัคร และหวังวาการสละเวลา สละเลือด “พัชรีพรรณ บุญสูกุล” พยาบาล ของอาสาสมัคร จะไดขอมูลที่เกิดประโยชน เปนแนวทางใน วิ ช าชี พ โรงพยาบาลศิริราช เปนอีกหนึ่งคน การฉีดวัคซีนใหกับประเทศไทย ที่บอกวา การเปนอาสาสมัครทางการแพทย “โครงการที่ ห มอเข า ร ว มตั้ ง แต ศึ ก ษาภู มิ คุ ม กั น ต อ เป ด โลกอี ก ด า นหนึ่ ง ของเธอให ก ว า งขึ้ น โรคโควิด-19 ในบุคลากรตั้งแตกอนมีวัคซีนปองกัน ตอเนื่อง เพราะเธอไดรับขอมูล รับรูขั้นตอน สิทธิ์ มาจนถึงโครงการฉีดวัคซีน และโครงการที่ 3 การฉีดวัคซีน เข็มกระตุน การฉีดมีหลายสูตรของวัคซีน ทัง้ การฉีดสูตรไขว คุ ม ครองและขอบเขตของการเป น อาสาสมั ค รทางการแพทย ที่ เ ป น ฉีดครึ่งโดส ซึ่งเปนเรื่องใหม เราคาดหวังวาวัคซีนในสูตร มาตรฐาน “เรามองวาเปนขอดีที่จะไดเห็นผลเลือดของเราไดเปนสวนหนึ่ง ที่ ห ลากหลายจะมี ค วามปลอดภั ย และสามารถกระตุ น ของการวิ เคราะหประสิทธิภาพของวัคซีนโควิด แตหลังจากไดรับวัคซีน ภูมิคุมกันไดดี แตทั้งนี้อาสาสมัครสามารถถอนตัวออกจาก โครงการไดเสมอนะคะ ในชวงที่มีการระบาดของสายพันธุ โควิดเข็มที่ 2 ไมนาน ก็ไดรับวินิจฉัยวาติดเชื้อโควิด กอนไดรับเข็มที่ 3 แอลฟาและเดลตาอยางหนักในชวงแรก ในขณะนัน้ ประเทศไทย จึงจําเปนตองยุตหิ นาทีอ่ าสาสมัคร ซึง่ ทางโครงการวิจยั ก็ใหไปเจาะเลือด ยังไมมีวัคซีน mRNA ซึ่งอาสาสมัครที่อยูในกลุมที่ไดรับ อีก 2 รอบ เพื่อนําไปวิเคราะหกรณีคนที่ไดรับวัคซีนไปแลว 2 เข็ม เข็มกระตุนดวย mRNA ไมวาจะเต็มหรือครึ่งโดสจะตองรอ แตยังติดเชื้อ ระดับภูมิคุมกันเปรียบเทียบกับคนที่ไดรับวัคซีนครบ 2 เข็ม วัคซีน ดังนั้น ตองตัดสินใจคะวาจะอยูในโครงการวิจัยตอ จากนั้นก็สิ้นสุดหนาที่อาสาสมัครโครงการวิจัยสวนของเรา” “พอไดมาเปนอาสาสมัครรูสึกดีที่ไดเปนสวนหนึ่งในงานวิจัย คิดวา เพื่อรอวัคซีน mRNA ระหวางนั้นตองยอมรับความเสี่ยงที่จะ เกิดขึ้นกับตัวเอง ตองปองกันตัวเองอยางดีเพื่อไมใหติดเชื้อ ตัวเราไดสรางประโยชนใหกบั คนรุน หลังและวงการแพทย หากในอนาคต เพราะเราก็ทํางานดูแลผูปวยเด็กที่เปนโรคโควิด-19 ซึ่งมี ถามีโครงการวิจัยที่เราเขาเกณฑก็ยินดีที่จะเขารวม และอยากบอกกับ ผูปวยมีผลบวกที่ ร.พ. ศิริราช วันละเกือบรอยคน หรือจะ คนที่ลังเลหรือมีขอมูลไมเพียงพอใหถามอาจารยหรือเจาหนาที่ไดเลย ออกจากโครงการเพื่อรับวัคซีนกระตุนเปนแอสตราฯ เพื่อ เพราะทุกคนยินดีที่จะใหขอมูลทุกอยางที่จะทําใหเรามั่นใจได” สําหรับประชาชนทีส่ นใจอยากเขารวมโครงการวิจยั ในอนาคต สามารถ ปกปองตัวเองใหเร็วที่สุด ติ ด ตามข าวสารตาง ๆ จากศูนยวิจัยคลินิก SICRES คณะแพทยศาสตร จนมาถึงวันนี้ เมื่อเห็นขอมูลที่เราไดมีสวนเปนอาสา สมัครเกิดเปนองคความรู เปนแนวทางในการฉีดวัคซีนให ศิริราชพยาบาล มหาวิทยาลัยมหิดล ไดที่ www.sicres.org หรือ faceกับคนไทย ใหกับบุคลากรทางการแพทย รวมทั้งเปนขอมูล book.com/sicresofficial นอกจากงานอาสาสมัครทางการแพทยแลว ที่องคการอนามัยโลกนําไปใชอางอิงในแนวทางการฉีดวัคซีน คนไทยยังสามารถสนับสนุนงานวิจัยที่เปนประโยชนอื่น ๆ อีกมากมาย ที่มา: https://www.si.mahidol.ac.th/th/hotnewsdetail. ปองกันโรคโควิด-19 หมอเองรูสึกภาคภูมิใจอยางยิ่งที่ไดเปน asp?hn_id=2738 สวนหนึ่งของโครงการวิจัยนี้คะ”

ÁÕ.¤.-àÁ.Â. 2565

21


หนึ่งโรคหนึ่งรู

โรคพันธุกรรม LSD ชนิด Pompe

โรค Pompe (อานวา “พอม-เพ”) หรือ เรียกชื่ออีก อยางวา โรคกลัยโคเจนสะสม ชนิดที่ 2 (glycogen storage disease, type II) เกิดจากการขาดเอนไซม acid maltase หรือ acid alpha-glucosidase ซึ่ง เปนเอนไซมที่ทําหนาที่ยอยสลายกลัยโคเจนในไลโซโซม สาเหตุ กลั ย โคเจนเป น สารจํ า พวกแป ง หรื อ คาร โ บไฮเดรต ชนิดหนึ่ง ซึ่งมีมากในตับและกลามเนื้อ โดยจะเปนแหลง เก็บพลังงานในเซลลของอวัยวะเหลานี้ เมื่อเซลลเหลานี้ไม สามารถยอยสลายกลัยโคเจนได เนื่องจากขาดเอนไซม ก็ จะทําใหมีการสะสมเพิ่มขึ้นเรื่อย ๆ จนทําใหเซลลสูญเสีย การทํางานหรือถูกทําลายในที่สุด โรค Pompe จะมีการสะสมของกลัยโคเจนในเซลล กลามเนื้อเปนหลัก ดังนั้น อาการในผูปวย Pompe จึง เปนอาการความผิดปกติของกลามเนื้อ (neuromuscular disease) จะมีอาการของความผิดปกติของกลามเนื้อลาย และกลามเนื้อหัวใจเปนหลัก แตถาเปนชนิดที่อาการเริ่ม ตนในวัยผูใหญ (adult-onset) ก็จะมีอาการของความผิด ปกติของกลามเนื้อลายเทานั้น โรค Pompe อาจแบงเปน 2 ชนิด ตามความรุนแรง และวัยที่เริ่มมีอาการ 1. ชนิดทีเ่ ริม่ เปนในวัยทารก (infantile type) เปน ชนิดที่มีความรุนแรงของโรคมาก ผูปวยจะเริ่มมีอาการ 22

ÁÕ.¤.-àÁ.Â. 2565

ตั้งแตแรกเกิดถึง 6 เดือนแรก และสวนใหญจะเสียชีวิตภายใน 1 ป แรก ถาไมไดรับการรักษาจากภาวะหัวใจลมเหลว หรือการติดเชื้อที่ ปอด ผูปวย Pompe สวนใหญจะอยูในชนิดแรกนี้ 2. ชนิดทีเ่ ริม่ เปนในวัยเด็กจนถึงผูใ หญ (late – onset type) เปนชนิดที่ความรุนแรงนอยลงมาก เนื่องจากผูปวยยังพอมีเอนไซม เหลืออยู ชนิดนี้อาจเริ่มมีอาการหลังอายุ 1 ป จนถึงวัยผูใหญ จะไมมี อาการของความผิดปกติของกลามเนื้อหัวใจ ผูปวยอาจมีชีวิตจนถึง วัยกลางคนได


หนึ่งโรคหนึ่งรู

อาการและอาการแสดงของโรค Pompe ไดแ ก กลามเนื้อออนแรง ปวกเปยกอยางมาก กลามเนื้อคอออน ทําใหไมสามารถชันคอได, พัฒนาการชาโดยเฉพาะดาน กลามเนื้อ, หัวใจโตมากและกลามเนื้อหัวใจผิดปกติ, ตับโต ลิน้ โต, มีการติดเชือ้ ในระบบทางเดินหายใจหลายครัง้ , ภาวะ หายใจหรือหัวใจลมเหลว, ดูดนมไดไมดี และมีภาวะ การเจริญเติบโตลมเหลว การวินิจฉัย แพทยอาจวินิจฉัยโรค Pompe ไดจากการตรวจพิเศษ ดังนี้ 1. คลื่นไฟฟาหัวใจ จะมีลักษณะจําเพาะของโรคนี้ รวม กับการที่ภาพรังสีมีลักษณะของขนาดหัวใจที่โตมาก 2. การตรวจ Echo (เอ็คโค) หัวใจ จะเห็นผนังกลามเนื้อหัวใจโตหนากวาปกติ โดยเฉพาะหองลาง (ventricles) 3. การตัดชิ้นเนื้อ กลามเนื้อ หรือตับ จะพบการสะสม ของกลัยโคเจนในไลโซโซม 4. การตรวจระดับเอนไซม acid alpha glucosidase ในเม็ดเลือดขาว ซึ่งอาจใชหยดเลือดปนกระดาษกรอง สําหรับตรวจกรองทารกแรกเกิดก็ได ซึง่ วิธนี เ้ี ปนการยืนยัน การวินิจฉัยที่ดีที่สุด

การถายทอดพันธุกรรมของโรค Pompe เปนการถายทอดแบบยีนดอย (autosomal recessive) โดยทั้งบิดาและมารดาของผูปวยจะเปนพาหะหรือมีพนั ธุกรรม ทีผ่ ดิ ปกติของยีน GAA ซึง่ ทําใหเกิดโรค Pompe แฝงอยู ซึ่งโอกาส เกิดซํ้าจะเทากับ 25% หรือ 1 ใน 4 ทุกการตัง้ ครรภ และ 50% หรือครึง่ หนึง่ จะเปนพาหะหรือพันธุกรรมแฝง ทั้งนี้ อุบัติการณของโรค Pompe จะเทากับ 1 ใน 40,000 และมีผูปวยโรคนี้รวมกันหลายพันคนทั่วโลก การรักษาโรค Pompe การรักษาแบบประคับประคองตามอาการ ไดแก 1) การชวยหายใจ ผูปวยโรค Pompe จะมีอาการออนแรง ของกลามเนื้อกะบังลมซึ่งใชในการหายใจ ดังนั้น ผูปวยจะหายใจ เองไดไมพอจึงตองมีการใชเครื่องชวยหายใจ ผูปวยที่จําเปนตอง ไดรับการชวยหายใจ ตลอดจําเปนตองไดรับการเจาะคอ เพื่อ ความสะดวกในการดูแลทางเดินหายใจ เชน ดูดเสมหะหรือตอกับ เครื่องชวยหายใจ 2) กายภาพบําบัด จะชวยปองกันไมใหขอติดหรือยึดและ ปองกันไมใหกลามเนื้อฝอจากการที่กลามเนื้อไมไดถูกใชงาน 3) โภชนบําบัด เนื่องจากผูปวยโรค Pompe จะมีปญหา เกี่ยวกับการกลืนและทําใหมีความเสี่ยงตอการสําลัก ดังนั้น ผูปวย กลุมนี้จําเปนตองไดรับอาหารทางสาย (tube feeding) การรักษาโดยการใหเอนไซมทดแทน (Enzyme replacement therapy, ERT) ในป 2006 องคการอาหารและยาของสหรัฐอเมริกา (FDA) ได อนุมัติการรักษาโดยการใหเอนไซมทดแทนในผูปวยโรค Pompe ชนิดทีม่ อี าการตัง้ แตวยั ทารก ขนาดของยาทีใ่ ช คือ 20-40 ม.ก./ก.ก. ทุก 2 สัปดาห โดยใหผานทางหลอดเลือดดํา ทั้งนี้ ผลการรักษา จะเห็นผลชัดเจนในผูปวยที่ไดรับเอนไซมกอนอายุ 6 เดือน และ กอนตองใชเครื่องชวยหายใจ ซึ่งผูปวยกลุมที่ไดรับการรักษาดวย เอนไซมจะมีขนาดของหัวใจลดลง ทักษะและพัฒนาการดาน กลามเนื้อดีขึ้น ไมจําเปนตองไดรับการชวยหายใจ และอายุขัย ยืนยาวขึ้น แตในผูปวยที่ไดรับเอนไซมทดแทนหลังอายุ 6 เดือน หรือการดําเนินโรคเปนมากแลวจนตองชวยหายใจ จะมีการ ตอบสนองตอการรักษาดวยเอนไซมไมดีเทากลุมที่ไดรับการรักษา กอนอายุ 6 เดือน ผลการรักษาดวย ERT ในประเทศไทย ขอขอบคุณขอมูล : อ.นพ. นิธิวัชร วัฒนวิจารณ, สาขาเวชพันธุศาสตร ภาควิชากุมารเวชศาสตร คณะแพทยศาสตร ศิริราชพยาบาล : มูลนิธิโรคพันธุกรรมแอลเอสดี

ÁÕ.¤.-àÁ.Â. 2565

23


Medical Techology Acuvue Theravision with Ketotifen ไมใชแคเลนสสายตา Drug-eluting contact lens ผลิตภัณฑแรกที่ FDA ใหการรับรอง www.jnjvisionpro.ca, www.prnewswire.com, www.healio.com, www.optometrytimes.com, www.medpagetoday.com, www.fiercebiotech.com: เมื่อวันที่ 2 มีนาคม 2565 Johnson & Johnson Vision Care แจงวา สํานักงานอาหารและยาของ สหรัฐอเมริกา (Food and Drug Administration) หรือ FDA ไดใหการรับรอง ACUVUE® Theravision™ with Ketotifen (etafilcon A drug-eluting contact lens with ketotifen) ซึ่งเปน contact lens หรือ เลนสสมั ผัส ทีเ่ คลือบตัวยา Ketotifen เพือ่ ใชในการปรับ สายตาควบคูไปกับการปองกันอาการคันตาที่เกิดจาก โรคเยือ่ บุตาอักเสบภูมแิ พตามฤดูกาล (seasonal allergic conjunctivitis) โดย ACUVUE® Theravision™ with Ketotifen นับเปนผลิตภัณฑ therapeutic contact lens ตัวแรกและตัวเดียวเทานัน้ ทีป่ จ จุบนั ไดรบั การรับรอง จาก FDA ขอบงใชของ ACUVUE® Theravision™ with Ketotifen ซึ่งเปนเลนสสัมผัสชนิดใชครั้งเดียวแลวทิ้ง (ใสเปนประจําทุกวัน) ที่ไดรับการรับรอง FDA ก็คือ ใช ปองกันอาการคันตาที่เกิดจากโรคเยื่อบุตาอักเสบภูมิแพ ตามฤดูกาล และชวยแกไขสายตา ในผูที่ไมไดเปนโรค ตาแดง ผูที่มีความเหมาะสมที่จะใสเลนสสัมผัสเพื่อแกไข สายตา และในผูที่มีสายตาเอียงไมเกิน 1.00 Diopter ตั ว เลนส ข อง ACUVUE ® Theravision™ with Ketotifen ทําจากวัสดุคณ ุ ภาพสูง etafilcon A (hydrogel) และเคลือบตัวยา ketotifen 19 ไมโครกรัม โดย ketotifen จัดอยูใ นกลุม ยาแกแพหรือยาตานฮิสตามีน รุน ที่ 1 (firstgeneration antihistamines) ที่ใชสําหรับรักษาอาการ คันตาจากโรคเยื่อบุตาอักเสบภูมิแพ Dr. Brian Pall (นักทัศนมาตร) ผูอ าํ นวยการทางดาน Clinical Science ของ Johnson & Johnson Vision Care กลาวไวใน press release ที่เผยแพรตอสื่อมวลชน เกี่ยวกับการไดรับการรับรองจาก FDA ของ ACUVUE® Theravision™ with Ketotifen วา อาการคันตาจากโรค เยื่ อ บุ ต าอั ก เสบภู มิ แ พ ใ นผู ที่ ใ ส เ ลนส สั ม ผั ส จะกลายเป น ประเด็นของอดีตไปเลยจากการที่ FDA ตัดสินใจใหการ รับรอง ACUVUE® Theravision™ with Ketotifen ซึ่ ง จะช ว ยให มี ค นจํ า นวนมากขึ้ น หั น มาใส เ ลนส สั ม ผั ส เนื่องจาก ACUVUE® Theravision™ with Ketotifen ช ว ยบรรเทาอาการคั น ตาที่ เ กิ ด จากโรคเยื่ อ บุ ต าอั ก เสบ 24

ÁÕ.¤.-àÁ.Â. 2565

ภูมิแพไดนานถึง 12 ชั่วโมง โดยไมจําเปนตองใชยาหยอดตาแกอาการ คันตา ขณะเดียวกัน ACUVUE® Theravision™ with Ketotifen ก็ยังชวยแกไขสายตาควบคูไปดวย ข อ มู ล สํ า คั ญ ที ่ FDA ใช ป ระกอบการพิ จ ารณาให ก ารรับรอง ACUVUE® Theravision™ with Ketotifen ก็คือผลลัพธของ 2 การศึกษาทางคลินิกแบบ multicenter, randomized, placebocontrolled, parallel, conjunctival allergen challenge-based trial ในอาสาสมัครจํานวนทั้งสิ้น 244 คน ซึ่งดําเนินการโดย Brian Pall และคณะ ที่รายงานไวในวารสาร Cornea ป 2019 โดย test lenses ในทั้ง 2 การศึกษานี้ คือ ACUVUE® Theravision™ with Ketotifen สวน control lenses คือ เลนสสัมผัสที่ทําจากวัสดุ etafilcon A แต ไมไดเคลือบยา ketotifen อาสาสมัครถูกสุมออกเปน 3 กลุม ไดแก กลุมที่ 1 ตาขางหนึ่งไดรับการใส test lens สวนตาอีกขางหนึ่งไดรับ การใส control lens, กลุมที่ 2 ตาทั้ง 2 ขางของอาสาสมัครแตละ คนไดรับการใส test lens และกลุมที่ 3 ตาทั้ง 2 ขางของอาสาสมัคร แตละคนไดรับการใส control lens หลังจากนั้น อาสาสมัครทั้งหมด ไดรับการทํา conjunctival allergen challenges 2 ครั้ง หางกัน 1-2 สัปดาห หลังจากไดรับการใส test lens หรือ control lens (conjunctival allergen challenge ครั้งแรกเปนเวลา 15 นาที เพื่อดู onset of ketotifen action หรือการเริ่มตนออกฤทธิ์ของ ketotifen ในการบรรเทาอาการคันตา และ conjunctival allergen challenge ครั้งที่ 2 เปนเวลา 12 ชั่วโมง เพื่อดู duration ในการ ออกฤทธิ์ของ ketotifen) ประเมินอาการคันตาเปนเปาประสงคหลัก ดวย scale 0-4 แตม (0 = ไมคันตาเลย ไลเรียงไปจนถึง 4 = มีอาการ คันตามากจนตองถูหรือขยี้ตา) ผลการศึกษาพบวา ตาของอาสาสมัครในทั้ง 2 การศึกษาที่ไดรับ การใส test lens นัน่ ก็คอื ACUVUE® Theravision™ with Ketotifen มี ค ะแนนเฉลี่ ย ของอาการคั น ตาน อ ยกว า อย า งมี นั ย สํ า คั ญ ทางสถิ ติ (P < 0.001) เมื่อเทียบกับตาของอาสาสมัครทั้งหมดที่ใส control lens หรือเลนสสมั ผัสทีท่ าํ จากวัสดุ etafilcon A แตไมไดเคลือบยา ketotifen ซึ่งบงชี้วา ACUVUE® Theravision™ with Ketotifen สามารถลด allergic responses ไดอยางมีประสิทธิภาพ


Medical Techology โดย ACUVUE® Theravision™ with Ketotifen เริม่ ออกฤทธิล์ ดอาการคันตาไดอยางรวดเร็วภายในเวลา 3 นาที หลังจากอาสาสมัครไดรับการใส test lens และสามารถ ลดอาการคันตาไดอยางตอเนื่องเปนเวลานานถึง 12 ชั่วโมง สวนเรื่องความปลอดภัยพบวา ในทั้ง 2 การศึกษา มี อุบัติการณของ ocular adverse events เกิดขึ้นใน 488

subject eyes (4.9%) โดยสวนใหญมีอาการเล็กนอยเทานั้น และ สวนใหญก็ไมไดเกิดจาก test lens หรือ control lens ที่ใชใน การศึกษานี้ นอกจากในสหรัฐอเมริกา กอนหนานี้ ACUVUE® Theravision™ with Ketotifen ไดรับการรับรองในขอบงใชเดียวกันจากหนวยงาน ดานยาของญี่ปุนและแคนาดาไปเปนที่เรียบรอยแลว

ยา donepezil ในรูปแผนแปะ สําหรับผูปวยโรคอัลไซเมอร www.medscape.com, www.healio.com, www. drugs.com, www.prnewswire.com: เมื่อวันที่ 14 มีนาคม 2565 Corium Incorporation บริษัท ชีวเภสัชภัณฑ (biopharmaceutical company) ที่ มี ค วามเชี่ ย วชาญด า นการพั ฒ นาและทํ า การตลาดยา สําหรับรักษาโรคระบบประสาทสวนกลาง ซึง่ ตัง้ อยูใ นมลรัฐ Michigan สหรัฐอเมริกา แจงวา ADLARITY (donepezil transdermal system) หรือยา donepezil ในรูป แผนแปะที่นําสงตัวยา donepezil เขาสูรางกายผานทาง ผิวหนัง ไดรับการรับรองจากสํานักงานอาหารและยาของ สหรัฐอเมริกา (Food and Drug Administration) หรือ FDA เพื่อใชสําหรับรักษาผูปวยโรคอัลไซเมอรที่มีอาการ ตั้งแตเล็กนอย ปานกลางและรุนแรง Corium ระบุวา ADLARITY (donepezil transdermal system) นับเปนยารักษาโรคอัลไซเมอรในรูปแผนแปะที่ใช เพียงสัปดาหละครั้ง ตัวแรกและตัวเดียวเทานั้นในปจจุบันที่ ไดรับการรับรองจากหนวยงานดานยาของสหรัฐอเมริกา โดย แตละแผนแปะของ ADLARITY จะนําสงตัวยา donepezil ขนาด 5 mg หรือ 10 mg เขาสูร า งกายอยางตอเนือ่ งในแตละวัน ผานทางผิวหนังเปนเวลาติดตอกันถึง 7 วัน โดยไมผานระบบ ยอยอาหาร จึงทําใหมีโอกาสนอยมากที่จะเกิดผลขางเคียง ตอระบบทางเดินอาหาร หรือ gastrointestinal (GI) side effects ที่มักพบไดจากการไดรับยา donepezil ชนิด รับประทาน “แผนแปะของ ADLARITY ที่ทําหนาที่นําสงตัวยา donepezil เขาสูรางกายผานทางผิวหนัง สามารถแปะได อยางสะดวกโดยผูปวยเองหรือผูดูแลผูปวย ไมวาจะเปนที่ บริเวณตนขา สะโพกหรือหลัง ซึ่งจะนําสงตัวยา donepezil เขาสูร า งกายไดอยางตอเนือ่ งผานทางผิวหนัง นอกจากนี้ ผูป ว ย ที่ไดรับยา donepezil ชนิดรับประทาน ขนาด 5 mg/day หรือ 10 mg/day อยูแลว ก็อาจจะสามารถเปลี่ยนไปใช ADLARITY (donepezil transdermal system) ในรูป แผนแปะที่นําสงตัวยา donepezil 5 mg หรือ 10 mg เขาสู รางกายผานทางผิวหนังได แตตองขึ้นอยูกับการตัดสินใจของ แพทยผูใหการรักษา” Corium ระบุ

พรอมกันนี้ Corium ยังแจงวา ADLARITY (donepezil transdermal system) เปนยาที่แพทยสั่งจาย (prescription) ตัวแรกที่ไดรับการรับรองจาก FDA ในรูปแผนแปะที่ใชเทคโนโลยี นําสงยา CORPLEX transdermal technology ที่เปนกรรมสิทธิ์ ของ Corium โดยเฉพาะที่ใชกับ consumer products มานาน หลายปแลว ดวย CORPLEX transdermal technology ชวยให สามารถนําสงตัวยา denepezil เขาสูรางกายผานทางผิวหนังได อยางตอเนื่องในลักษณะคอย ๆ ปลดปลอยตัวยาภายในระยะเวลาที่ กําหนด ขณะที่ donepezil เปนยาตัวหนึ่งในกลุม acetylcholinesterase inhibitors ทีแ่ พทยนยิ มสัง่ จายใหกบั ผูป ว ยโรคอัลไซเมอร โดย Perry J. Sternberg ประธานและประธานเจาหนาที่ บริหารของ Corium กลาววา การที่ FDA ใหการรับรอง ADLARITY (donepezil transdermal system) เทากับเปนการนําวิธีนําสง ตัวยา donepezil ที่เปนนวัตกรรมใหมเขาสูตลาด ซึ่งจะเปน ประโยชนตอประชาชนจํานวนหลายลานคนในสหรัฐอเมริกาที่ปวย เปนโรคอัลไซเมอร และ ADLARITY (donepezil transdermal system) ยังถือเปนทางเลือกใหมที่จะชวยแกไขอุปสรรคบางอยาง ในการดูแลรักษาผูปวยอัลไซเมอรดวย ขณะที่ นายแพทย Pierre N. Tariot ผูอํานวยการสถาบัน Banner Alzheimer’s Institute ในเมือง Phoenix มลรัฐ Arizona สหรัฐอเมริกา กลาววา การมียา donepezil ในรูป แผนแปะเพียงสัปดาหละครั้ง มีประโยชนตอทั้งผูปวยอัลไซเมอร ผู  ดู แ ลผู  ป  ว ยและแพทย ผ ู  ใ ห ก ารรั ก ษา เนื ่ อ งจาก ADLARITY (donepezil transdermal system) ชวยนําสงตัวยา donepezil เขาสูรางกายของผูปวยผานทางผิวหนังไดอยางตอเนื่องติดตอกันถึง 7 วัน โดยเฉพาะอยางยิ่งจะเปนประโยชนสําหรับผูปวยอัลไซเมอร ที่มักมีปญหาในการรับประทานยา donepezil เปนประจําทุกวัน เนื่องจากมีความจําบกพรอง และรวมถึงผูปวยอัลไซเมอรที่มีปญหา กลืนลําบาก หรือกลัวปญหาผลขางเคียงตอระบบทางเดินอาหาร จากยา donepezil ชนิดรับประทาน

ÁÕ.¤.-àÁ.Â. 2565

25


ส องโรครอบโลก

โควิด : แมปวยไมรุนแรง แตสมองหดตัวและสูญเสียเนื้อสมองดานความทรงจําได รีเบคกา มอเรลล, บรรณาธิการ, บีบีซี นิวส, 9 มีนาคม 2022

งานวิจัยชิ้นลาสุดจากสหราชอาณาจักร พบหลักฐาน บงชี้วา คนไขโควิด-19 แมจะมีอาการไมรุนแรง แตก็ ทําใหเกิดการเปลี่ยนแปลงในสมองได ทีมนักวิทยาศาสตรจากมหาวิทยาลัยออกซฟอรดใช การตรวจดวยเครื่องสรางภาพดวยแมเหล็กไฟฟา (magnetic resonance imaging หรือ MRI) เพื่อเปรียบเทียบ ความแตกตางของสมองในชวงกอนและหลังจากติดโควิด ผล ปรากฏวา แมจะเปนการติดเชือ้ ทีม่ อี าการปวยไมรนุ แรง แตพบ วาสมองมีการหดตัวลงเล็กนอย และมีการสูญเสียเนื้อสมอง สีเทา (grey matter) ซึ่งเกี่ยวของกับประสาทรับกลิ่นและ ความทรงจํา อยางไรก็ตาม ทีมนักวิจัยยังไมทราบแนชัดวาความ เปลี่ยนแปลงที่เกิดขึ้นจะคงอยูถาวรหรือไม แตเนนยํ้าวา สมองคนเราสามารถเยียวยาตัวเองได ศ.เกวแนล ดูออด หัวหนาทีมวิจัยจากมหาวิทยาลัย ออกซฟอรด ระบุวา การศึกษาครัง้ นีม้ งุ เปาไปทีก่ ลุม ผูต ดิ เชือ้ โรคโควิดที่มีอาการไมรุนแรง และผลที่ออกมาก็สรางความ ประหลาดใจไมนอย งานวิจัยที่ตีพิมพในวารสาร Nature ใชขอมูลจากโครงการ UK Biobank ที่เก็บขอมูลดาน สุขภาพของประชากร 500,000 คน เปนเวลา 15 ป และ มีฐานขอมูลการสแกนสมองในชวงกอนการระบาดใหญ ของโควิด-19 จากนั้นทีมนักวิทยาศาสตรไดสแกนสมอง อาสาสมัคร 2 กลุม กลุมแรกเปนผูที่ติดโควิด 401 คน ซึ่ง 96% เปนผูมีอาการไมรุนแรง การสแกนสมองมีขึ้น 2 ครั้ง โดยเวนระยะหางกัน 4.5 เดือน สวนกลุมที่ 2 จํานวน 384 คน เปนผูท ไ่ี มตดิ โควิด ผลการศึกษาปรากฏวา: - ขนาดสมองโดยรวมของผู ที่ ติ ด โควิ ด หดตั ว ลง 0.2 - 2% - มีการสูญเสียเนือ้ สมองสีเทา บริเวณทีค่ วบคุมประสาท รับกลิน่ และบริเวณทีเ่ กีย่ วกับความทรงจํา - ผูท่เี พิ่งหายจากโควิดมีความสามารถลดลงในการทํา บททดสอบทางความคิดทีซ่ บั ซอน 26

ÁÕ.¤.-àÁ.Â. 2565

อยางไรก็ตาม ทีมนักวิจยั ยังไมทราบแนชดั วาความเปลีย่ นแปลงทาง สมองทีเ่ กิดขึน้ จะสามารถฟน ฟูใหกลับเปนดังเดิมไดหรือไม หรือจะสงผล เสียอยางถาวรตอสุขภาพกายและสุขภาพจิตหรือเปลา แต ศ.ดูออดชีว้ า สมองมีความสามารถในการเยียวยาตัวเอง และ มีโอกาสมากทีผ่ ลกระทบทีเ่ กิดขึน้ จะเบาบางลงเมือ่ เวลาผานไป ในขณะที่ พบวา ความเสียหายสวนใหญเกิดขึ้นบริเวณเนื้อสมองสีเทาที่ควบคุม ประสาทรับกลิน่ แตกย็ งั ไมทราบแนชดั วาเชือ้ ไวรัสโคโรนาไดเขาไปทําลาย สมองสวนนี้โดยตรง หรือเปนเพราะเซลลสวนนี้ตายลงจากการไมไดใช งาน หลังจากผูปวยโควิดสูญเสียความสามารถในการรับกลิ่น นอกจากนี้ ก็ยังไมแนชัดวาเชื้อโรคโควิดทุกสายพันธุจะสราง ความเสียหายแบบเดียวกันหรือไม เพราะงานวิจัยชิ้นนี้ทําขึ้นในชวงที่ สหราชอาณาจักรมีการระบาดของโควิดสายพันธุดั้งเดิม และสายพันธุ อัลฟา ซึ่งผูปวยสวนใหญมักมีอาการสูญเสียการรับรสและกลิ่น ศ.นาโอมิ อัลเลน หัวหนานักวิทยาศาสตรโครงการ UK Biobank กลาววา งานวิจัยชิ้นนี้ชวยเปดไปสูคําถามตาง ๆ ที่นักวิจัยคนอื่น สามารถศึกษาตอยอดไดเกี่ยวกับผลกระทบจากเชื้อไวรัสโคโรนาที่มีตอ การทํางานของสมอง


ส องโรครอบโลก Techology

กินผักปรุงสุกไมชวยลดความเสี่ยงโรคหัวใจ

การศึกษาที่จัดทําขึ้นโดยทีมนักวิจัยจากสหราชอาณาจักร ทํ า การวิ เ คราะห พ ฤติ ก รรมการกิ น ของกลุ ม ผู ใ หญ เ กื อ บ 400,000 คนอังกฤษ ซึ่งโดยเฉลี่ยแลว ผูคนจะบริโภคผัก สดในปริมาณ 2 ทัพพีตอวัน สวนผักที่ผานการปรุงสุกแลว นั้นจะประมาณ 3 ทัพพี รวมเปนปริมาณการบริโภคผักของ ผูใหญ คือ ประมาณ 5 ทัพพีตอวัน ผลลัพธที่นาตกใจปรากฏออกมาวา เมื่อเวลาผานไป การกินผักผลไม โดยเฉพาะอยางยิ่งในอาหารที่ปรุงสุก ไมได ชวยลดความเสี่ยงของการเปนโรคหัวใจ เราเชื่อกันวา การ รับประทานอาหาราจากพืชดีตอสุขภาพหัวใจและสุขภาพ รางกายโดยรวม มีงานวิจัยกอนหนานี้ที่บอกกับเราวา กลุม วัยรุนสามารถอายุยืนยาวเพิ่มขึ้นราว 13 ป เมื่อพวกเรา บริโภคผักผลไม รวมทั้งธัญพืชและถั่วเพิ่มมากขึ้น ถาเปนเชนนั้น งานวิจัยชิ้นลาสุดกําลังบอกอะไรกับเรา เมื่ อ เที ย บผลการศึ ก ษาระหว า งคนที่ กิ น ผั ก เยอะโดย เฉพาะผักสดที่ยังไมผานการทําอาหาร กับคนที่กินผักนอย กวา พบวา คนที่กินผักสดเยอะมีความเสี่ยงของการเกิดโรค หัวใจลดลง 15 % อยางไรก็ดี เมื่อมาพิจารณาถึงพฤติกรรม ตาง ๆ ในการใชชีวิตชีวิตระจําวัน อยางเชน สูบหบี่หรือดื่ม บอยแคไหน อาชีพที่ทําอยูและรายไดซึ่งสงผลตอการเลือกซื้อ อาหารบริโภค ทีมนักวิจัยกลับไมพบหลักฐานความเชื่อมโยง ระหวางผลของการกินผักเพื่อปองกันโรค กับความถี่ในการ พบปญหาที่เกี่ยวกับหัวใจ “นี่ เ ป น การศึ ก ษาสํ า คั ญ ที่ มี ค วามหมายสํ า หรั บ การ ทําความเขาใจสาเหตุอาหารของโรคหัวใจและหลอดเลือด” ดอกเตอรเบน ลาเซ จากมหาวิทยาลัยออกซฟอรด กลาว

ผลของงานวิจัยนี้อาจสรุปไดวา การกินผักสดชวยปองกันการ เกิดโรคหัวใจ ไมใชผักที่ผานการปรุงมาแลว แตไมใชเปนเรื่องที่ไมดี เพราะการรับประทานอาหารที่อุดมไปดวยไฟเบอร ซึ่งก็คือพืชผักทั้ง หลาย ดีกับรางกายเสมอ โดยชวยควบคุมนํ้าหนักและลดระดับของ ปจจัยเสี่ยงตาง ๆ ที่จะสงผลตอการเปนโรคหัวใจ ปริมาณของผักสดที่ควรทานอยูที่ 5 ทัพพีตอวัน ตามคําแนะนํา ของนักโภชนาการอังกฤษ เพราะวา... 1.ผักและผลไมอุดมดวยวิตามิน ควรบริโภคประมาณ 5 ชอน โตะตอวัน 2.ในผักมีไฟเบอร ซึ่งดีตอระบบยอยอาหารและระบบขับถาย แถมยังชวยลดความเสี่ยงของลําไสไดดวย 3.ลดความเสี่ยงที่เกี่ยวโรคหัวใจและหลอดเลือด 4.ผักและผลไมชวยสรางนิสัยการกินที่ดีตอสุขภาพ 5.ผักสดมีไขมันและแคลอรีอยูแ ลว ซึง่ ไมจาํ เปนตองผานการทอด หรือผัดที่ตองใชนํ้ามัน แหลงทีม่ า : https://www.tnnthailand.com/news/health/ 105655

ÁÕ.¤.-àÁ.Â. 2565

27


รู ทันโรค นอนไมหลับ ทําอยางไรในทางการแพทยแผนไทย

ในปจจุบนั มีผทู ป่ี ระสบปญหา “นอนไมหลับ” เพิม่ มากขึน้ โดยมีสาเหตุมาจากความเครียด จากการทํางาน ปญหา ทางการเมือง ปญหาเศรษฐกิจ ซึ่งการปลอยทิ้งไวจะ ทําใหเกิดปญหาเรือ้ รัง รางกายขาดประสิทธิภาพการทํางาน และนํามาซึ่งดวยอาการตาง ๆ หนึ่งในนั้นก็คือ “ภาวะ นอนไมหลับ (Insomnia)” ในทางแผนปจจุบัน อาจจะตองปรึกษาจิตแพทย ซึ่ง ยากลุม ทีจ่ ติ แพทยนยิ มใช คือ ยากลุม Benzodiazepines โดยยากลุ ม นี้ จ ะออกฤทธิ์ ที่ ส มองหรื อ ระบบประสาท สวนกลางแลวมีผลใหสาร GABA ในสมองทํางานไดดีขึ้น กวาเดิม ดังนัน้ ยากลุม นีจ้ งึ มีคณ ุ สมบัตยิ บั ยัง้ การสือ่ ประสาท ของสาร GABA ยากลุมนี้มีทั้งที่ออกฤทธิ์สั้นและเร็วเหมาะ กับผูที่นอนหลับยาก (เชน ยา Midazolam, Triazolam) และยาที่ อ อกฤทธิ์ น านพอสมควรเหมาะกั บ ผู ที่ ตื่ น บ อ ย เชน ยา Temazepam แตสิ่งที่ตามมา คือ ยิ่งเราทานยานี้ มากเทาไร เราตองเพิ่มขนาดยามากขึ้นตามเวลา แถมยังสง ผลตอระบบอื่นๆ ในรางกาย เชน ระบบกลามเนื้อ ระบบ ประสาท และระบบหายใจ เชน มึนงง วิงเวียน ปวดกลามเนือ้ ขี้ลืม รายแรงกวานั้น คือ กดการหายใจจนถึงขั้นเสียชีวิต 28

ÁÕ.¤.-àÁ.Â. 2565

ในมุมมองทางแผนไทย อารมณที่ผิดปกติหรือปญหาทางจิต เกิดจากไฟตัวหนึ่ง คือ “ปริทัยหัคคี” ซึ่งเปนไฟที่ทําหนาที่พัดพา ความรอนจากแกนกลางออกสูระยางค ในคัมภีรแพทยแผนไทยได ระบุไววา ถาไฟตัวนี้ผิดปกติหรือหยอนไปจะทําใหมีอาการ “มือเย็น เทาเย็น ชีพจรไมเดิน ประการหนึ่งชีพจรขาดหลัก บางทีใหตัวเย็น ดุจนํา้ แตภายในรอนใหรดนํา้ อยูม ริ ขู าด บางทีใหตวั เย็นแลวเสโทธาตุ (เหงื่อ) ดุจเมล็ดเขาโพด” ซึ่งคําวา “มือเย็นเทาเย็น ชีพจรไมเดิน ชีพจรขาดหลัก” หมายถึง ความผิดปกติของระบบหมุนเวียนโลหิต “ใหตัวเย็นดุจนํ้า แตภายในรอน” หมายถึง การควบคุมอุณหภูมิของ รางกาย ซึง่ ทัง้ สองกลไกนีค้ วบคุมทัง้ รางกาย ฉะนัน้ จึงไมแปลกทีผ่ ปู ว ย ทีม่ ปี ญ  หาทางจิตใจจึงมีอาการปวดกลามเนือ้ หรือวิงเวียนศีรษะดวย โดยตํารับยาทางแผนไทยมีกลาวไวหลายแหลง ซึ่งกลไกของ ยาไทยจะไปแกปญหาที่จิตใจ หรือ ไฟปริทัยหัคคี วันนี้ผมจะยก ตัวอยางตํารับยาจากตําราเพชรนํ้าหนึ่ง (วิพุธโยคะ, 2534) ชื่อวา “ยาแกโรคนอนไมหลับ” มีสว นประกอบ คือ ลูกมะตูมออน บอระเพ็ด พริกไทยลอน ขมิ้นออย รากระยอมเล็ก หนักสิ่งละ 15 กรัม วิธีทํานําสมุนไพรทั้งหมดมาตําใหละเอียดผสมกับนํ้าผึ้งรวงแท ๆ ทําเปนลูกกลอนขนาดเทาปลายนิ้วกอย กิน 3 เม็ดกอนนอน มีสรรพคุณ ทําใหนอนหลับสนิท โดยกลไกของยาตํารับนี้ คือ


รู ทันโรค นอกจากตํารับยาเหลานี้แลว สมุนไพรที่หาไดรอบบานก็ยัง การไปปรับลดไฟในจิตใจที่มากหรือนอยเกินไปใหอยูในสมดุล สงผลใหระบบลมในรางกายและระบบนํ้าพลอยสมดุลไปดวย สามารถใชแกอาการนีไ้ ด ซึง่ ในสมัยกอนปูย า ตายายไดใชสมุนไพร เหลานี้มาเปนยา โดยไมตองพึ่งยาฝรั่งหรือตอง admit เขา ทําใหไฟที่หยอนหนาที่ไปกลับมาทํางานตามปกติ โรงพยาบาลเลย โดยสมุนไพรทั่ว ๆ ไปที่เราหาได ตัวอยางเชน ใบขี้เหล็ก สัก 2 กํามือ ใสนํ้าทวมยา ตมใหเหลือนํ้าครึ่งถวย นํามาดื่มกอนนอน หรือจะนําใบขี้เหล็กมาแกงกินก็ชวยไดดี หรือ เมล็ดชุมเห็ดไทย 1-2 กํามือ คั่วใหเกรียมหอม เอามาตําไมตอง แหลกมาก นํามาตมพอเดือด นํามากรองเอานํ้าดื่มแทนนํ้าชาก็ได หรือจะดื่มเชา-เย็น ก็ได วิธีแกอาการนอนไมหลับงาย ๆ โดยการไมทานยา ไดแก • จัดหองนอนใหเหมาะสม เช็ครอบหองใหดี อยาใหมีเสียง รบกวน ควรปรับอุณหภูมหิ อ งใหเหมาะสมไมรอ นหรือหนาวเกินไป และที่สําคัญ คือ หองนอนควรมืดสนิท เพื่อการนอนหลับที่ดีและ มีประสิทธิภาพ (ยาหอมเทพจิตร) • หลีกเลี่ยงเครื่องดื่มที่มีคาเฟอีน หลังชวงบายจนถึงชวง นอกจากนี้ ยังมีตํารับยาที่ระบุในบัญชียาหลักแหงชาติ กอนนอน พ.ศ. 2556 คือ “ยาหอมเทพจิตร” โดยมีขอบงใช คือ แกลม • กอนนอน ดื่มนมอุนๆ สักแกว จะชวยใหหลับสบายยิ่งขึ้น กองละเอียด ไดแก อาการหนามืด ตาลาย สวิงสวาย (อาการ • เขานอนและตื่นนอนใหเปนเวลา ไมควรงีบหลับตอน ที่รูสึกใจหวิววิงเวียน คลื่นไส ตาพราจะเปนลม) ใจสั่น และ กลางวัน เพราะอาจรบกวนการนอนกลางคืน บํารุงดวงจิตใหชุมชื่น • นอนใหเพียงพอ อยานอนมากเกินไป หลังตื่นนอนควร ขนาดและวิธีใช: ชนิดผง รับประทานครั้งละ 1-1.4 กรัม ลุกออกจากเตียง เดินไปสูดอากาศยามเชา ละลายนํ้าสุก เมื่อมีอาการ ทุก 3-4 ชั่วโมง ไมควรเกินวันละ • หลีกเลี่ยงเหตุที่ทําใหเกิดความเครียดหรือความกังวลใจ 3 ครัง้ หรืออาจจะใชครัง้ ละ 1/2 ชอนชา กับนํา้ อุน 1/4 ของ • ถานอนไมหลับเกิน 15-20 นาที ควรลุกออกจากเตียงมา แกว รับประทานตอนเชาและกอนนอน ชนิดเม็ดรับประทาน หากิจกรรมอยางอืน่ ทํา เชน ฟงเพลง อานหนังสือหรือฟงธรรมะ ครั้งละ 1-1.4 กรัม เมื่อมีอาการ ทุก 3-4 ชั่วโมง ไมควรเกิน อาจจะชวยใหรูสึกงวงได หลีกเลี่ยงการดูโทรทัศนหรือเลน วันละ 3 ครั้ง คอมพิวเตอร เพราะแสงจากจอจะกระตุนใหสมองตื่นตัวได ขอควรระวัง: ควรระวังการรับประทานรวมกับยาในกลุม • ออกกําลังกายอยางสมํา่ เสมอ อยางนอยวันละ 30-45 นาที สารกันเลือดเปนลิ่ม (anticoagulant) และยาตานการจับตัว 3-4 วันตอสัปดาห การออกกําลังกายจะชวยลดความตึงเครียด ของเกล็ดเลือด (antiplatelets), ควรระวังการใชยาในผูปวย ทางอารมณและรางกายได ที่แพละอองเกสรดอกไม เปนยังไงบางครับกับภาวะนอนไมหลับทางแผนไทย ซึ่งเปน ภาวะที่สามารถเจอไดในทุกเพศทุกวัย หากปลอยทิ้งไวอาจทําให ประสิทธิภาพในการใชชีวิตลดลง ดังนั้นใหแพทยแผนไทยเปน ทางเลือกหนึ่งของคุณสามารถมาปรึกษาและขอคําแนะนําในการ แกไขปญหาของคุณไดอีกทางหนึ่ง “ขอบคุณครับ”

ขอขอบคุณ : นายบดินทร ชาตะเวที นักวิทยาศาสตร สุขภาพ คณะการแพทยแผนไทย มหาวิทยาลัยสงขลานครินทร : https://www.ttmed.psu.ac.th

Á.¤.-¡.¾. 2565

29


สมุนไพรใกล ตัว

สมุนไพรใกลตัว อีกทางเลือกในการดูแลสุขภาพ ในปจจุบันประชาชนเจ็บปวยดวยโรคภัยตาง ๆ ใกลตัว มากมาย สมุนไพรไทยถือเปนทางเลือกที่คนทั่วไปนิยมใช ดูแลสุขภาพในเบือ้ งตน วันนีเ้ ราขอแนะนําสมุนไพรดังกลาว สามารถหาซื้อไดจากทองตลาดทั่วไปและสามารถปลูก ไดเองที่บาน ดังนี้

เมาเรือ โดยนําเหงาขิงแกสด 50 กรัม ทุบใหแตก นําไปตมกับนํ้า 2 แกว รินดื่มแตนํ้า วันละ 3 ครั้ง อยางไรก็ดี การใชนํ้าสกัดจากขิงที่เขมขนมาก ๆ จะใหผลตรงขาม คือ จะไประงับการบีบตัวของลําไสจนทําใหลาํ ไสหยุดบีบตัว ดังนัน้ การ ดื่มนํ้าที่สกัดจากขิงไมควรใชนํ้าเขมขนมากเกินไป เพราะจะไมใหผลใน การรักษาตามที่ตองการ

1.วานหางจระเข หรือ วุนของวานหางจระเข ใช รักษาแผลสด แผลเรื้อรัง แผลไฟไหมนํ้ารอนลวก แผลไหม เกรียมจากแสงแดด แผลการฉายรังสี และแผลที่ถูกแมลง สัตวกัดตอย : เลือกใบตํ่าสุด นํามาลางใหสะอาด ปอกเปลือก สีเขียวออก ลางยางสีเหลืองออกใหสะอาดดวยนํ้าตมสุก หรือดางทับทิม ฝานเปนแผนบาง ๆ ใชปดแผลพันทับดวย ผาพันแผลใหชุมในชั่วโมงแรก เปลี่ยนวันละ 2 ครั้ง เชา เย็น จนกวาแผลจะหาย ในกรณีแผลไหมเกรียมใหนําวุนมาผสม กับขี้ผึ้ง อยางไรก็ดี กอนใชวานหางจระเขเปนยาทาภายนอก ควรทดสอบอาการแพกอน โดยเอาวุนทาบริเวณทองแขน ดานใน ถาผิวไมคันหรือแดงก็ใชได หรือควรชิมวุน ถามีรส ขมแสดงวายังมียางอยู ควรลางใหหมดรสขม

3.ตะไคร ใช แกทองขึ้น ทองเฟอ ขับลมในลําไส แกคลื่นไส อาเจียน ใชลําตนแกบนดินและเหงาสดหรือแหง 1 กํามือ ตัดเปน ทอนทุบพอแหลก ตมเดือดประมาณ 3-5 นาที ดื่มแตนํ้า วันละ 3 ครั้ง ครั้งละ 1 ถวยชา กอนอาหาร หรือใชหัวตะไคร ลําตนที่ทอดนอน อยูใ ตดนิ หัน่ เปนแวนบาง ๆ คัว่ จนเหลือง ชงนํา้ รับประทานวันละ 3 ครัง้ ครั้งละ 1 ถวยชา เพื่อแกโรคทางเดินปสสาวะพิการ นิ่ว และขับเหงื่อ อยางไรก็ดี เมื่อนําไปใชในการปรุงอาหาร จะทําใหเพิ่มรสชาติ ดับกลิ่นคาว ทั้งยังสามารถนําไปแปรรูปเปนเครื่องดื่ม “นํ้าตะไคร” เพิ่มรายไดใหครอบครัวไดอีกดวย

4.ใบบัวบก ใชบัวบกสด 1 กํามือ (10-20 กรัม) ตําแลวคั้นเอาแต นํา้ เติมนํา้ ตาลทรายเล็กนอย ดืม่ วันละ 3 ครัง้ ติดตอกัน 1-2 วัน สามารถ 2.ขิง มีรสเผ็ดรอนหวาน ใช แกทองอืด ทองเฟอ แนน รักษาโรคปากเปอย ปากเหม็น แกรอนใน และชวยกระหายนํ้าได จุกเสียด ทองผูก ขับลม คลื่นไสอาเจียน และอาการเมารถ หรือใชบัวบกสด 2 กํามือ คั้นเอาแตนํ้า เติมนํ้าตาลทรายเล็กนอย 30

ÁÕ.¤.-àÁ.Â. 2565


สมุนไพรใกล ตัว รับประทานติดตอกันอยางนอย 5-7 วัน จะชวยแกอาการ ชํ้าใน ลดความดันโลหิต นอกจากนี้ ยังรักษาแผลไฟไหม นํ้ารอนลวก โดยใชใบสด 1 กํามือ ตําใหละเอียดคั้นเอาแตนํ้า ทาบริเวณแผลบอย ๆ ใชกากพอกดวยก็ได

5.ฟาทะลายโจร สมุนไพรยอดฮิตสําหรับโควิด-19 แตถา โบราณใหใชครั้งละ 1 กํามือ (แหงหนัก 3 กรัม สดหนัก 25 กรัม) ตมกับนําดื่มกอนอาหารเชาและเย็น หรือเวลามีอาการ จะชวยแกไขได นอกจากนี้ ยังสามารถแกทองเดินโดยใชตน แหงทั้งตนหั่นเปนชิ้นประมาณ 1-3 กํามือ (3-4 กรัม) ตมเอา นํ้าดื่ม อยางไรก็ตาม ฟาทะลายโจรมีฤทธิ์ลดความดันเลือดได ดังนั้น ในคนไขที่มีความดันเลือดตํ่า เชน 90/60 มม.ปรอท ไมควรใช เพื่อความปลอดภัยกอนใชฟาทะลายโจรควรวัด ความดันเลือดกอน โดยเฉพาะอยางยิง่ ในรายทีม่ อี าการเวียนศีรษะ เหนื่อยงาย หนามืดและเปนลมงาย บางคนรับประทานยานี้ แลวอาจจะเกิดอาการปวดทองเล็กนอย ทองเสีย ปวดเอว เวียนศีรษะ ปวดศีรษะ ถาเกิดอาการเหลานีข้ น้ึ ใหหยุดยา หรือ ลดขนาดของยา โดยทั่วไปเมื่อหยุดยาแลวอาการเหลานี้จะ หายไปเองใน 1-3 วัน

6.มะระขีน้ ก ทัว่ ไปจะนําผลและใบลวกจิม้ นํา้ พริก หรือ ใชปรุงอาหารทานเปนประจํา เปนการลดนํา้ ตาลในเลือด ทาง การแพทยใชรักษาโรคเบาหวานมาแตโบราณ หรือใชนํ้าคั้น จากผลสด 1 แกว ผสมนํา้ รับประทาน แกบดิ นอกจากนี้ ยังใช ใบสดและผลสดตําใหละเอียดแลวคั้นเอาแตนํ้ารับประทาน แกจกุ เสียด แนนทอง บํารุงธาตุ ขับลม รวมทัง้ ลดอาการอักเสบ โดยใชผลสดตําใหละเอียด นําไปพอกบริเวณทีเ่ ปนแผล ลดอาการ อักเสบและเปนหนองได ใชใบแหงบดเปนผงชงเหลากิน 7.ตําลึง จะชวยลดอาการทองอืด ทองเฟอ ทั้งนี้ ควรรับประทานสด ๆ เพราะเอนไซมในตําลึงจะยอยสลาย งายเมื่อโดนความรอน รวมทั้งรักษา

โรคเบาหวาน โดยใชเถาแก ๆ ประมาณ 1 กํามือ ตมกับนํ้าหรือ นํา้ คัน้ จากผลดิบ ดืม่ วันละ 2 ครัง้ เชา-เย็น จะสามารถชวยลดนํา้ ตาล ในเลือดได นอกจากนี้ ยังชวยลดอาการคัน อาการอักเสบเนื่องจาก แมลงกัดตอยและพืชมีพิษ : นําใบตําลึงสด 2-20 ใบ ตําใหละเอียด ผสมกับนํ้าคั้นเอานํ้าทาบริเวณที่เปนจนกวาจะหาย (ใชไดดี สําหรับ มดคันไฟ หรือใบตําแย) สําหรับผูต อ งคุมนํา้ หนัก ตําลึงชวยยอยอาหารจําพวกแปง เพราะ ในใบและเถามีเอนไซมอะไมเลส (Amylase) ซึง่ ชวยในการยอยแปงได

8.กะเพราแดง มีรสเผ็ดรอน ใชลดอาการทองอืดเฟอ ขับลม ปวดทอง โดยใชใบสด 1 กํามือ (นํ้าหนักสดประมาณ 25 กรัม หรือ ใบแหง 4 กรัม ตมใหเดือด เอาแตนา้ํ ดืม่ หรือจะใชใบกะเพราแหงชง กับนํ้าดื่มเปนยาขับลม ถาปนเปนผงใหชงกับนํ้ารับประทาน และ ใชแกอาการคลื่นไสอาเจียน (เกิดจากธาตุไมปกติ) โดยใชใบและ ยอดสด 1 กํามือ (ประมาณ 25 กรัม) ตมเอานํ้าดื่ม หรือใชกะเพรา ทั้ง 5 ทั้งสดหรือแหง ชงนํ้าดื่มรับประทาน เด็กออนใชใบสด 3-4 ใบ ผูใหญ ใบแหง 1 กํามือ หรือใบสด 25 กรัม หรือผงแหง 1 ชอนโตะ หรือ 2 ชอนแกง

9.กระชายขาว จากผลการวิจัยในหลอดทดลอง กระชายขาว มีสารพิโนสโตบิน เเละแพนดูราทินเอ ที่สามารถทําหนาที่ยับยั้ง การเจริญเติบโตของเชื้อไวรัสโควิด–19 ได นอกจากนี้ ยังชวยตาน อาการหวัด เเกวิงเวียนศีรษะ เเละลดไขมันในเลือดได ชวยลดอาการ เหงือกอักเสบ หรือมีเเผลในชองปาก โดยใชกระชายขาวทุบให ละเอียดเเละตมใหเดือด เเละใชบวนปาก เเกอาการทองรวง ทองเสีย โดยนําเหงากระชายขาวไปปงไฟ เเละตําอยางละเอียด นํามาผสม กับนํ้าปูนใส เเละคั้นดื่ม ทั้งนี้ หากทําทานเองตองทานแบบตมสุกหรือปรุงเปนอาหาร ไมควรทานติดตอกันเกิด 7 วัน ควรระวังการใชกระชายขาวกับผูมี ปญหาเกี่ยวกับตับอักเสบ ผูใชยาละลายลิ่มเลือด และไมแนะนําให ใชในเด็ก สตรีมีครรภ หรือผูที่กําลังใหนมบุตรอยู ระวังการทาน กระชายขาวในปริมาณที่มากเกินไป จะทําใหมีฤทธิ์รอนในรางกาย มาก อาจจะเกิดปญหาใจสั่นตามมา อยางไรก็ตาม สมุนไพรมีคุณประโยชนชวยรักษา บรรเทาอาการ ตาง ๆ ไดมาก แตควรที่จะรับประทานอยางพอดีเเละเหมาะสม ไมควรทานมากเกินไป เพราะจะสงผลเสียตอรางกายได

ÁÕ.¤.-àÁ.Â. 2565

31


สาระน ารู Sex หลังอายุ 60 ปจจุบันคนเรามีอายุยืนขึ้น แข็งแรงมากขึ้น และมีชีวิต ชีวามากขึ้นกวาเมื่อกอน ผูสูงอายุในปจจุบันก็สามารถ ทํากิจกรรมตาง ๆ ไดอยางเต็มความสามารถ ไมวาจะ เปนการเดินออกกําลังกาย การสอนหนังสือในหองเรียน การเลนโยคะ หรือแมกระทั่งการมีเพศสัมพันธ อยางไรก็ตาม เมื่อพูดถึงเรื่องของความ Sexy หรือ เรื่องราวเกี่ยวกับเพศนั้น คนสวนใหญจะนึกถึงคนในวัย หนุมสาว หรือผูใหญวัยกลางคน และเปนการยากที่จะมี ผูนึกถึงผูสูงอายุที่วัยเกิน 60 ป และที่สําคัญ ผูสูงอายุใน ปจจุบันก็ไดพิสูจนใหเห็นแลว แนวคิดขางตนไมถูกตองซะ ทีเดียว ยิง่ ไปกวานัน้ ยังมีขอ มูลยืนยันวา ผูส งู อายุทม่ี สี ขุ ภาพ ในเกณฑดีสามารถจะมีกิจกรรมทางเพศไดจวบจนวันสุดทาย ของชีวิต ปญหาสวนใหญของการมีเพศสัมพันธท่มี ักเกิดกับผูสูงวัย ก็คอื การตอบสนอง ซึง่ สําหรับผูห ญิงสูงวัยนัน้ สามารถทีจ่ ะรับ ฮอรโมน Estrogen เพื่อทดแทนจากการสูญเสียฮอรโมน เนื่องจากการหมดประจําเดือน อันเปนสาเหตุของความ เปลี่ยนแปลงในรางกายที่นําไปสูปญหาในการมีเพศสัมพันธ ในที่สุด สวนปญหาของผูช ายสูงวัยนัน้ มีหลายสาเหตุ อาทิ โรค เบาหวาน ความเครียด อาการบาดเจ็บของรางกาย หรือ แมกระทั่งโรคหัวใจ แตการแพทยที่ทันสมัยในปจจุบันก็ สามารถชวยแกไขปญหาดังกลาวใหกับผูชายจํานวนมากได รวมไปถึงการใชยาอยาง Viagra

National Council on Aging ไดสํารวจพฤติกรรมทางเพศของ ชาวอเมริกันที่มีอายุมากกวา 60 ป พบขอมูล ดังนี้ - 48% ยังมีกิจกรรมทางเพศอยู (อยางนอยเดือนละครั้ง) - 40% ตองการจะมีเพศสัมพันธมากขึ้นกวาที่เปนอยูในปจจุบัน - 79% ของผูชาย และ 66% ของผูหญิง ตอบวา พวกเขามีความ พอใจกับการมีเพศสัมพันธในปจจุบันนี้ไมนอยไปกวาเมื่อตอนที่มีอายุ 40 ป นอกจากนี้ กลุมนักวิจัยยังไดแนะนําวิธีการที่จะทําใหผูสูงวัย สามารถมีความสัมพันธทางเพศที่ดีได ดังนี้ - ผูสูงวัยควรเปลี่ยนแปลงพฤติกรรมไมใหเปนไปในลักษณะของ Routine หรือมีความซํ้าซากจําเจ - ผูสูงวัยที่สูญเสียคูชีวิตไปแลว อาจจะเลือกใชวิธี Masturbation เพื่อที่จะกระตุนใหมีการตอบสนองที่เหมาะสมกับวัย - สําหรับผูท ม่ี คี วามสัมพันธใหม ควรจะพูดคุยปรึกษาหารือกันเอง ระหวางคูของตนถึงสิ่งที่ชอบและไมชอบ พยายาม สรางความสัมพันธที่ ดี และไมกลัวตอการที่จะมีเพศสัมพันธ - และสําหรับทุก ๆ คน ไมจํากัดเฉพาะผูสูงอายุการรับประทาน อาหารที่มีคุณคา และการออกกําลังกายเปนสิ่งสําคัญที่จะทําใหสุขภาพ สมบูรณแข็งแรง นอกจากนี้ ยังควรมีเวลาผอนคลาย ไมวาจะเปนการอานหนังสือ หรือการพบปะกับผูคน พยายามทําใหตนเองเปนที่พึงพอใจและมีคุณคา โดยเฉพาะอยางยิ่งกับคูของตนเอง แหลงที่มา: http://www.cnn.com/HEALTH/seniors/9908/ 09/sex.over.sixty/index.html

ไหมขัดฟน (Dental floss) มีหลาย ๆ คนคิดวา ไหมขัดฟนมีไวเพื่อใชกําจัดเศษ อาหาร (food debris) ที่ติดอยูระหวางซอกฟนเทานั้น ถาอาหารไมติดก็ไมจําเปนตองใช แตความจริงหาได เปนเชนนั้นไม เพราะถึงแมวาจะไมมีเศษอาหารติดอยูที่ ซอกฟน แตมันก็ยังคงมีคราบอาหารและคราบจุลินทรีย (dental palque) ที่เรามองไมเห็นอยู วิธีการกําจัดคราบเหลานี้ ไดแก การแปรงฟนให สะอาด แตการแปรงฟนก็ยังคงมีขอจํากัด กลาวคือ การ แปรงฟนจะทําความสะอาดไดดีเฉพาะบริเวณดานนอก และดานในของตัวฟนเทานั้น ไมสามารถทําความสะอาด ไดดีบริเวณซอกฟน วิ ธี ห นึ่ ง ที่ นิ ย มใช ใ นการกํ า จั ด คราบฟ น และคราบ จุลินทรียที่บริเวณนี้ ก็คือ การใชไหมขัดฟน คําถามที่วา ควรใชไหมขัดฟนบอยแคไหน แนะนําวา ใหใชอยางนอยวันละ 1 ครั้ง อาจใชมากกวานี้ก็ได เหตุผล 32

ÁÕ.¤.-àÁ.Â. 2565

ที่แนะนําเชนนี้ ก็เนื่องมาจากคราบฟนที่เราสามารถจะกําจัดออกได โดยการแปรงฟนรวมกับการใชไหมขัดฟน ตองเปนคราบฟนที่เพิ่งเกิด ขึ้นไมเกิน 24 ชั่วโมง นั่นก็หมายความวา ถาเราปลอยคราบฟนทิ้งไว โดยไมทําความสะอาดนานเกินกวา 24 ชั่วโมง มันก็จะเริ่มมีแรธาตุ ตาง ๆ มาจับและตกตะกอนอยู โดยเราไมสามารถกําจัดมันออกได ดวยตัวเองอีกแลว และมันจะสะสมเกิดเปนหินปูนในที่สุด ซึ่งจําเปนที่ จะตองไปใหทันตแพทยเปนผูกําจัดออก เทานี้คงพอจะทราบกันแลว ใชไหมครับวา ไหมขัดฟนมีความจําเปนมากนอยเพียงใด ทีนี้ก็ลอง ไปหาซื้อมาใชดูนะครับ ราคาพอ ๆ กับแปรงสีฟนแตใชไดนานกวา มี จําหนายตามซูเปอรมาเก็ตทั่วไปครับ ขอขอบคุณขอมูล : ทพ.ณพงษ พัวพรพงษ : http://www.thaiclinic.com/ dentfloss.html


สาระน ารู การเลือกผาออมและปญหาผดผื่น ผาออมเปนหนึ่งในของใชที่สําคัญและจําเปนอยางยิ่งในการ ดูแลเด็กทารก คุณพอคุณแมมือใหมควรจะมีความรูพื้นฐาน รูขอดี-ขอเสียของผาออมแตละชนิดกอนที่จะตัดสินใจซื้อ ผาออมใหกับลูกนอย ปจจุบันผาออมสําหรับเด็กทารกมี จําหนายหลากหลายรูปแบบ และผลิตมาจากวัสดุตาง ๆ กัน เราสามารถแบงผาออมตามวัสดุที่ใชในการผลิตไดดังนี้ 1. ผาออมผา เปนผาออมที่ผลิตมาจากผา 100% ผลิต มาจากผาหลากหลายชนิด เชน ผาออมสําลี ผาออมสาลู หรือ ผาออมผาฝาย เปนตน ผาออมผามีขอดี คือ เมื่อทารกขับถาย ของเสียสามารถทราบไดทันที ชวยลดความเสี่ยงที่จะเกิดผื่น ระคายเคืองบริเวณผาออมได เปนมิตรกับสิ่งแวดลอม และชวย ประหยัดคาใชจายเมื่อเทียบกับผาออมชนิดอื่น แตผาออมผาก็ มีขอเสีย คือ สามารถดูดซับของเสียตาง ๆ ไดนอยกวาผาออม ชนิดอื่น และเมื่อใชไปนาน ๆ หรือเมื่อผานการซักบอย ๆ ผา ออมผาอาจจะมีความสามารถในการดูดซับของเสียไดนอยลง และอาจมีความแข็งกระดางจากเนื้อผามากขึ้น 2. ผาออมสําเร็จรูป ปจจุบันนิยมใชผาออมสําเร็จรูปกัน อยางแพรหลาย เนื่องจากผาออมสําเร็จรูปมีขอดีในการดูดซับ ของเสียไดดีที่สุด ขั้นตอนการใสไมยุงยาก มีหลายขนาด ทําให กระชับเวลาสวมใส แตก็มีขอเสียที่ราคาแพง เมื่อใสเปนเวลา นานไมไดเปลี่ยนผาออม อาจทําใหเกิดผื่นระคายเคืองและยัง เพิ่มปริมาณขยะใหกับสิ่งแวดลอม นอกจากผาออมแลว คุณพอคุณแมยังตองเตรียมอุปกรณ อืน่ ๆ ทีใ่ ชในการเปลีย่ นผาออม ไดแก ผาออมสะอาดไวสาํ หรับ เช็ดแหง ทิชชูเปยกทีไ่ มมนี า้ํ หอมหรือสําลีชบุ นํา้ ตมสุกทีเ่ ย็นแลว ถังขยะและครีมทาผื่นผาออม ควรเปลี่ยนผาออมใหกับลูกใน บริเวณที่มีพื้นผิวเรียบและสะอาด โดยมีขั้นตอนที่ควรปฏิบัติใน การเปลี่ยนผาออม ดังนี้ • ล า งมื อ ให ส ะอาดก อ นและหลั ง เปลี่ ย นผ า อ อ มให ลู ก เสมอ • ถอดผาออมที่ใชแลวออกทิ้งลงถังขยะหรือตะกราผาให เรียบรอย • ถาลูกปสสาวะใหใชทิชชูเปยกหรือสําลีชุบนํ้าตมสุกซับ ทําความสะอาด โดยหลีกเลี่ยงการถูหรือเช็ดแรง ๆ แตถาลูก ถายอุจจาระ แนะนําใหใชนํ้าลางบริเวณอวัยวะเพศและกน แทนการเช็ดดวยทิชชูเปยกหรือสําลี เพื่อลดการระคายเคือง • ใชผาสะอาดซับบริเวณที่จะใสผาออมใหแหง และควร ผึ่งลมสักครู เพื่อแนใหแนใจวาบริเวณอวัยวะเพศและกนแหง สนิท • ถามีผื่นแดงบริเวณอวัยวะเพศหรือกน ใชครีมทาผื่น ผาออมทาใหทั่วบริเวณที่เปนผื่น โดยใหทาทุกครั้งที่เปลี่ยน

ผาออม แลวจึงสวมผาออมตัวใหมใหกับลูก ถาไมมีผื่นแดงอาจใช หรือไมใชครีมทาผื่นผาออมก็ได ผื่นผาออมเกิดจากการระคายเคืองตอปสสาวะหรืออุจจาระ ของทารก เนือ่ งจากผิวหนังบริเวณอวัยวะเพศและกนของทารกสัมผัส กับปสสาวะหรืออุจจาระนานหรือบอยกวาปกติ เชน ทองเสีย หรือไม ไดเปลี่ยนผาออมเปนเวลานาน ลักษณะของผื่นผาออม คือ เปนผื่น แดงระเรื่อ ไมมีขุย เปนผื่นบริเวณที่สัมผัสกับปสสาวะหรืออุจจาระ การดูแลรักษาผื่นผาออมนอกจากขั้นตอนการเปลี่ยนผาออมที่กลาว ไปแลวขางตน ครีมทาผื่นผาออมก็เปนอีกตัวแปรสําคัญที่จะชวยให ลูกหายจากผื่นผาออมไดอยางรวดเร็ว ครีมทาผื่นผาออมที่ดีควรมี คุณสมบัติในการลดการอักเสบ ชวยปกปองผิวจากสารระคายเคือง และความอับชื้น ชวยบรรเทาอาการคันและชวยฟนฟูผิวที่เกิดรอย โรคขึ้น โดยควรจะเปนสารที่ไดมาจากธรรมชาติ ผานการทดสอบ จากสถาบันชั้นนําของโลกวาออนโยนตอผิวและไมกอใหเกิดการ ระคายเคืองตอผิว สารประกอบที่มีคุณสมบัติดังกลาว ไดแก • วิตามินบี 5 สามารถสรางเกราะปองกันผิวจากสารระคายเคือง และความอับชื้น • วิตามินอี ชวยบํารุงใหผิวชุมชื้น • วิตามินเอ ชวยฟนฟูผิวดวยการกระตุนการสรางเซลลผิวใหม • สารสกัดจากแมคคาเดเมีย ชวยเรื่องความชุมชื้นและลดรอย แตก วิธีการทาครีมผื่นผาออมใหมีประสิทธิภาพดีที่สุด คือ ทาครีม บริเวณที่เปนผื่นทุกครั้งที่เปลี่ยนผาออม โดยไมตองเช็ดครีมเกา ออก เลือกครีมที่ซึมลงสูผิวไดอยางรวดเร็ว ไมเหนียวเหนอะหนะ และที่สําคัญตองเปลี่ยนผาออมบอย ๆ ถาใชผาออมผาควรเปลี่ยน ผาออมทุกครั้งและทันทีที่ทารกปสสาวะหรืออุจจาระ ถาใชผาออม สําเร็จรูปควรเปลี่ยนผาออมอยางนอยทุก 3 ชั่วโมง สุดทายแลวถา รักษาผื่นผาออมดวยตนเองแลวอาการไมดีขึ้น เชน ผื่นแดงมากขึ้น ผื่นมีบริเวณกวางขึ้น ควรพาลูกไปพบแพทย เนื่องจากอาจมีภาวะ แทรกซอนจากการติดเชื้อราหรือเชื้อแบคทีเรีย ขอขอบคุณขอมูล : อ.พญ.สัญชวัล วิทยากรฤกษ : https://www.healthtodaythailand. in.th

ÁÕ.¤.-àÁ.Â. 2565

33


ปฏิทินข าว วันที่ 5-6 พฤษภาคม 2565

สถานที่

รายละเอียด

สนใจติดต อ

ณ หองประชุมโยธี ชั้น 11 กลุมงานสูตินรีเวชศาสตร ร.พ.ราชวิถี จัดโครงการประชุมวิชาการ โทร. 0 2206 2900 อาคารเฉลิมพระเกียรติฯ และ เรื่อง “ความกาวหนาในการตรวจคัดกรองมะเร็งปากมดลูก ตอ 30212 , 30249 หองประชุมศูนยฝก อบรมการผาตัด โรคของปากชองคลอด และการตรวจดวยกลองคอลโปสโคปชัง้ สูง” ชั้น 2 ตึกอํานวยการเกา ร.พ.ราชวิถี

12-14 พฤษภาคม 2565 ณ โรงแรมเชอราตัน หัวหิน รีสอรท แอนดสปา จ.ประจวบคีรีขันธ

สมาคมโรคตับแหงประเทศไทย จัดประชุมวิชาการประจําป ครั้งที่ 17 ของสมาคมโรคตับแหงประเทศไทย (THASL 2022) “Controversies in Hepatology” (รูปแบบ on – site meeting)

โทร. 0 2255 3051

17-20 พฤษภาคม 2565 ณ หองประชุมสยามฯ 1-2 ชั้น 7 ศูนยการจัดประชุมวิชาการ สถาบันสุขภาพเด็กแหงชาติมหาราชินี โทร. 0 2354 8927 อาคารสยามบรมราชกุมารี จัดอบรมเชิงปฏิบัติการพัฒนาทักษะหลักสูตรระยะสั้น การเลี้ยงลูกดวยนมแม “Breastfeeding First Choice. Best Choice : Theory and Art of Practice” 21-22 พฤษภาคม 2565 ณ หองประชุมเฉลิม พรมมาส อาคาร อปร. ชั้น 1 คณะแพทยศาสตร จุฬาลงกรณมหาวิทยาลัย

ราชวิทยาลัยศัลยแพทยแหงประเทศไทย จัดอบรมทางวิชาการ เรื่อง “ศัลยปฏิบัติที่ดี” Good Surgical Practice สําหรับแพทยประจําบาน

โทร. 0 2716 6141-3

23-27 พฤษภาคม 2565 ณ หองประชุมเฉลิม พรมมาส อาคาร อปร. ชั้น 1 คณะแพทยศาสตร จุฬาลงกรณมหาวิทยาลัย

ราชวิทยาลัยศัลยแพทยแหงประเทศไทย จัดอบรมทางวิชาการ เรื่อง “ความรูพื้นฐานทางการวิจัย”

โทร. 0 2716 6141-3

15-17 มิถุนายน 2565

สมาคมตอมไรทอเด็กและวัยรุนไทย จัดประชุมวิชาการ เรื่อง “The 10th Pediatric Endocrine Update: Highlights in Pediatric Endocrinology”

โทร. 0 2419 5676

ณ หองประชุม 910 ABC ชั้น 9 อาคารเรียนและปฏิบัติการรวม ดานการแพทยฯ

30-31 กรกฎาคม 2565 ณ หองประชุมหัวใจ ชั้น 5 อาคารสยามบรมราชกุมารี

ศูนยการจัดประชุมวิชาการ สถาบันสุขภาพเด็กแหงชาติมหาราชินี โทร. 0 2354 8927 จัดอบรมระยะสั้น “การตรวจประเมินโรคหัวใจพิการแตกําเนิด ดวยคลื่นเสียงสะทอนความถี่สูง” (Echocardiography in Congenital heart disease)

23-24 สิงหาคม 2565

สาขาวิชาวิสัญญีวิทยา คณะแพทยศาสตร ม.สงขลานครินทร รวมกับ คณะกรรมการมาตรฐานการชวยชีวิตแหงประเทศไทย (Thai Resuscitation Council) และสมาคมแพทยโรคหัวใจ แหงประเทศไทย จัดโครงการฝกอบรมเชิงปฏิบัติการ “Provider Course for Pediatric Advance Life Support” (ตามมาตรฐาน American Heart Association; AHA)

34

ÁÕ.¤.-àÁ.Â. 2565

ณ ศูนย Simulation Center อาคารแพทยศาสตรศึกษา (ชั้น 6) คณะแพทยศาสตร ม.สงขลานครินทร

โทร. 0 7445 1651-2




Turn static files into dynamic content formats.

Create a flipbook
Issuu converts static files into: digital portfolios, online yearbooks, online catalogs, digital photo albums and more. Sign up and create your flipbook.