www.medi.co.th ป ที่ 20 ฉบับที่ 418 ประจำเดือนพฤศจิกายน-ธันวาคม 2564
จับตายารักษา COVID-19 ชนิดรับประทาน
อีกหนึ่งความหวังในการต อสู กับโรคติดเชื้อ SARS-CoV-2
การศึกษาการรับรูของผูปวยตอโรค Axial spondyloarthritis พ.อ.หญิง ร.ศ. สุมาภา ชัยอํานวย
แพทยโรคขอและรูมาติสซั่ม โรงพยาบาลพระมงกุฎเกลา
•Axial spondyloarthritis (axSpA) ซึ่ง รวมถึง • ขอมูลพื้นฐานของคนไขโดยรวมพบวารอยละ 77 ของคนไข มี ankylosing spondylitis (AS) และ nonradiographic การศึกษาระดับปริญญาตรีขึ้นไป และเกินกวาครึ่งที่มีรายไดตอ axial SpA (nr-axSpA) เปนภาวะอักเสบเรื้อรังที่เกิดจาก ครัวเรือน สูงกวา 50,000 บาทตอเดือน อาการปวดหลังและความฝดของกระดูกสันหลังที่เพิ่ม ขึ้น • อาการที่พบบอยที่สุด คือ อาการปวดหลังสวน ลาง การรักษาโดยทั่วไปมีจุดมุงหมายเพื่อลดอาการปวด และตึง ปองกันความพิการ ชวยใหผูปวยใชชีวิตและทํา กิจกรรมไดตามปกติ • การควบคุมโรคทําไดโดยการใชยา กายภาพบําบัด การออกกําลังกาย และปรับการใชชีวิต การจัดการโรคมี ทั้งที่เกี่ยวของกับการผาตัดและไมผาตัด ขึ้นอยูกับอาการ ทางคลินิก ประวัติผูปวย และระดับความรุนแรง ฯลฯ • การรักษาทางการแพทยโดยทัว่ ไป ไดแก NSAID, Opioids, Glucocorticoids injection, Conventional DMARDs (c-DMARDs) หรือ MTX, Anti-TNF, Anti-IL17 เปนตน เชนเดียวกับประเทศกําลังพัฒนา อื่น ๆ ผูปวยในประเทศไทยอาจมีความลาชาในการ เขาถึงการรักษาดวยยาชีววัตถุ เนื่องจากสาเหตุที่เปน ไปไดหลายประการ เชน การวินิจฉัยลาชา การศึกษา และคาใชจายในการรักษา เปนตน •วัตถุประสงคของงานวิจัยมี ดังนี้ • เพื่อทําความเขาใจ patient journey ตาม ลําดับ ตั้งแตอาการแรกเริ่ม การวินจิ ฉัย ติดตามอาการ การรักษา และผลกระทบของโรคตอการใชชวี ติ ประจําวัน ของคนไข • เพื่อประเมินความรูความเขาใจเกี่ยวกับโรคของ คนไข ประเด็นที่เปนปญหา ความกังวล ความตองการ ที่แทจริงที่ยังไมถูกเติมเต็มในมุมมองของคนไข •สํ า หรั บ วิ ธี วิ จั ย เริ่ ม จากใช คํ า ถามคั ด กรองในช ว ง 26 ม.ค. – 12 มี.ค. 2564 เลือกคนไขชวงอายุ 20-70 ป ที่วินิจฉัยเปน axSpA ไดจํานวนคนไขทั้งหมด 30 คน จากกรุงเทพฯ 20 คน และตางจังหวัด 10 คน และทําการ สั ม ภาษณ แ บบกึ่ ง โครงสร า งและวิ เ คราะห ผ ลโดย บริษัท IQVIA
•จากผลการศึกษาพบวา 1. ในดานความรูและการรับรูของผูปวย โดยทั่วไปผูปวย คิดวาตนมีความรูดีเกี่ยวกับ axSpA (7 จาก 10) โดยเฉพาะ ที่มาจากโรงเรียนแพทย โรงพยาบาลเอกชน ใชสิทธิจายเองและ ผูปวยที่อายุนอย ผูปวยรูเกี่ยวกับอาการและการรักษาโรค อยางไร ก็ตาม ผูปวยบางรายไมทราบวาโรคนี้สามารถสงผลกระทบตอ อวัยวะอืน่ ๆ ไดนอกเหนือกระดูกสันหลัง นอกจากนี้ ผูป ว ยทีใ่ ชสทิ ธิ์ ประกันสุขภาพถวนหนาและสิทธิป์ ระกันสังคม รายไดนอ ย เพศหญิง วัยกลางคนถึงสูงอายุ และระดับการศึกษาตํา่ กวาปริญญาตรี มักจะมี ความรูเ กีย่ วกับโรคนอยกวากลุม อืน่ 2. ประสบการณและมุมมองของผูปวยกอนไดรับการวินจิ ฉัย • อาการหลักทีก่ ระตุน ใหไปพบแพทยคอื อาการปวด และตึงหลัง
• ผูป ว ยรับรูว า โรคนีม้ ผี ลกระทบตอคุณภาพชีวติ คอนขางมาก (7 ใน 10) • ในกลุม สตรีและผูส งู อายุ อาการทีส่ งผลตอคุณภาพชีวิต มากที่สุด คือ มานตาอักเสบ • การปวด ไดแก ปวดหลัง ปวดคอ เปนอาการหลักที่ สงผลตอคุณภาพชีวิต นอกจากนี้ โรคนี้ยังสงผลกระทบ มากที่ สุ ด ต อ การนอนหลั บ และความสามารถในการ ออกกําลังกาย ยืนและเดิน
สํ า หรั บ แพทยท ี่ผูป วยไปพบเปนคนแรก คือ ศัลยแพทยกระดูกและขอ ตามดวยอายุรแพทยและแพทยทว่ั ไป การวินจิ ฉัยครัง้ แรกสวนใหญเปนกลามเนือ้ อักเสบ สําหรับ ผูปวยที่อายุนอย บางคนไดรับการวินิจฉัยวาเปนโรค ออฟฟศซินโดรม ในขณะทีผ่ สู งู อายุบางคนไดรบั การวินจิ ฉัย วาเปนโรคขอเสื่อม กอนการวินิจฉัย ผูปวยทุกรายไดรับ การรักษา สวนใหญเปนยาแกปวดและยากลุม NSAIDs ความพึงพอใจกอนการรักษาที่ไดรับกอนการวินิจฉัยคอน ขางตํ่า (4 ใน 10) เนื่องจากการรักษาไมสามารถลดความ เจ็บปวดและรูสึกไมพอใจกับการวินิจฉัยที่ผิด 3. ประสบการณและมุมมองของผูปวยในชวงที่ได รับการวินจิ ฉัย โดยเฉลีย่ ผูป ว ยไปพบแพทยมาแลวประมาณ 2-3 คน และเปลี่ยนการรักษา 2 -3 ครั้ง กอนไดรับการ วินิจฉัย ใชเวลาประมาณ 4-5 ป จึงจะไดรับการวินิจฉัย ที่ถูกตอง โดยระยะเวลาการวินิจฉัยในโรงเรียนแพทยจะ คอนขางสั้นกวา แตโดยรวมผูปวยสวนใหญคิดวาระยะ เวลานานเกินไปยกเวนผูที่ไดรับการวินิจฉัยภายใน 1 ป ในการวินิจฉัย แพทยโรคขอคือแพทยเฉพาะทางหลักที่ รับผิดชอบในการวินิจฉัย Axial SpA อยางไรก็ตาม ในโรง พยาบาลของรัฐ ประมาณ 1 ใน 3 ของผูป ว ยไดรบั การวินิจฉัย โดยแพทยออรโธปดิกส ผูปวยมากกวารอยละ 80 ผาน การเอกซเรยเพื่อวินิจฉัย หลังไดรับการวินิจฉัย การรักษา ที่ไดรับจะเปลี่ยนแปลงไปสําหรับผูปวยสวนใหญ โดยจะ ไดรับ c-DMARDS เปนสวนใหญ มีผูปวยประมาณรอยละ 30 ไดรับยาชีววัตถุ ผูปวยที่ไดยาชีววัตถุสวนใหญมา จากโรงเรียนแพทยและมีสิทธิขาราชการ มีระดับรายได ที่สูงและอายุนอย หลังไดรับยาพบวาความพึงพอใจของ P3
ผูปวยเพิ่มขึ้นอยางมาก เนื่องจากการรักษาที่ไดรับสามารถ บรรเทาอาการปวดได 4. ประสบการณและมุมมองของผูปวยเกี่ยวกับการรักษาที่ ไดรบั ในปจจุบนั โดยเฉลีย่ ผูป ว ยไดรบั การวินจิ ฉัยมาแลว 7 ป ผูป ว ย เกือบครึ่งไดรับการรักษาหลังการวินิจฉัยมานานกวา 5 ป แพทย ที่ใหการรักษายังคงเปนแพทยโรคขอ สวนใหญติดตามแพทย ทุก 3 เดือน ยกเวนโรงพยาบาลเอกชนและผูสูงอายุซึ่งไดรับ การติดตามผลบอยขึ้นทุกเดือน ผูปวยเกือบทั้งหมดมักใชยาตาม คําแนะนําของแพทย เกือบรอยละ 70 ไดรับการรักษาแบบเดิม ที่ไดรับตั้งแตวินิจฉัย และผูปวยคอนขางพอใจกับการรักษา ที่ไดรับเนื่องจากประสิทธิภาพในการลดความเจ็บปวด คุณภาพ ชีวิตดีขึ้น และลดอาการสวนใหญ ทําใหคะแนนความพึงพอใจ เพิ่มขึ้นเปน 8 ใน 10 คะแนน สําหรับอาการเกือบทั้งหมด อีกทั้งเพิ่มความสามารถในการดูแลตนเอง ยืน เดิน และทํา กิจกรรมประจําวัน 5. ความตองการทีแ่ ทจริงทีย่ งั ไมถกู เติมเต็มและความคาดหวัง ในมุมมองของคนไข : โดยรวมแลว ผูปวยปฏิบัติตามคําแนะนําของ แพทย โดยมีหรือไมมีการรองขอขอมูลเพิ่มเติม ผูปวยสวนใหญ คาดหวังวาการรักษาจะชวยใหหายขาดได ทําใหพวกเขาใชชีวิตได ตามปกติ นอกจากนี้ พวกเขายังตองการการเขาถึงการรักษาดวย ยาชีววัตถุมากขึน้ ผูป ว ยคาดหวังวาจะสามารถทํากิจกรรมประจําวัน ไดตามปกติหลังไดรับการรักษา ที่สําคัญที่สุด คือ ผูปวยทุกราย คาดหวังวาการรักษาจะปลอดภัยทีจ่ ะใชในระยะยาว ในมุมมองของ ผูปวย ความตองการเกือบทั้งหมดเปนความตองการระยะสั้น อยางไรก็ตาม ความตองการระยะกลาง คือ ยาที่ไมจําเปนตอง รับประทานทุกวันและไมตอ งเขารับการรักษาในโรงพยาบาลบอย ๆ และความตองการระยะยาว คือ ปลอดภัยในการใชในระยะยาว
•จากผลการศึกษาจึงแนะนําวา เราควรผลักดันการวินิจฉัยให รวดเร็วและถูกตองมากขึ้น เพื่อใหผูปวยมีผลการรักษาที่ดีขึ้น โดย การเพิ่มความรูความเขาใจเกี่ยวกับโรคและเกณฑในการคัดกรอง ผูปวยใหกับบุคลากรทางการแพทยที่ผูปวยไปพบเปนครั้งแรก รวมถึงสาขาอื่น ๆ ที่เกี่ยวของ ผูปวยสวนใหญยังคงพึงพอใจกับผล การรักษาระยะสั้นมากกวาระยะยาว ดังนั้น จึงควรไดรับความรู เกี่ยวกับโรค การลุกลามที่กอใหเกิดความพิการและผลกระทบตอ อวัยวะอื่น ๆ หากไมไดรับการรักษาที่ถูกตองในเวลาที่เหมาะสม TH2111182886 30 Nov 2022
»‚·Õè 20 ©ºÑº·Õè 418 »ÃШíÒà´×͹ ¾.Â. - ¸.¤. 2564
24 หนึ่งโรค หนึ่งรู 25 ข อมูลสุขภาพ
4 บทบรรณาธิการ 5 Cover Story ¨ÑºµÒÂÒÃÑ¡ÉÒ COVID-19 ª¹Ô´ÃѺ»Ãзҹ Íա˹Ö觤ÇÒÁËÇѧ㹡Òõ‹ÍÊÙŒ¡ÑºâäµÔ´àª×éÍ SARS-CoV-2
8 Journal Watch ¡ÒÃ㪌 higher dose ¢Í§ Dexamethasone ÁÕ»ÃÐ⪹ µ‹Í¼ÙŒ»†Ç severe COVID-19 ËÃ×ÍäÁ‹ Myocarditis ËÅѧ©Õ´ÇѤ«Õ¹ mRNA ¢Í§ Pfizer/BioNTech ¡ÒÃÈÖ¡ÉÒŒ͹ËÅѧã¹ÍÔÊÃÒàÍÅÂ×¹ÂѹÁÕ¤ÇÒÁàÊÕ觵èíÒ
11 รายงานพ�เศษ
“ÁÐàÃ移ʹ äÁ‹¹‹Ò¡ÅÑÇÍ‹ҧ·Õè¤Ø³¤Ô´” Ã.¾.àÁµµÒÏ ä¢¢ŒÍ¢ŒÍ§ã¨ “âäÇØŒ¹µÒàÊ×èÍÁ” ¹‹Ò¡ÅÑÇËÃ×Íà»Å‹Ò¹Ð ÍÂ. ªÕé»ÃÐ⪹ ¨Ò¡¡ÒÃÍ‹Ò¹©ÅÒ¡ GDA »ÅѴʸ. ᨧ¡Ã³Õ©Õ´ÇѤ«Õ¹áŌǢŒÍÁÙÅäÁ‹¢Öé¹/¢Öé¹äÁ‹µÃ§
29 ปฏิทินข าว 30 News in Medicine
Ã.¾.਌ҾÃÐÂÒÍÀÑÂÀÙàºÈùíÒËͧ¾Ôʨ٠¹ 굄 Åѡɳ ¤¹ä·ÂäÌʶҹÐ
13 เวทีว�จัย
Á¸. à¼ÂËÒ¡¤¹ä·Â©Õ´ÇѤ«Õ¹¤Ãº 100 Ōҹâ´Ê »‚¹Õé Ê‹§ãËŒàÈÃÉ°¡Ô¨»‚˹ŒÒ¿„œ¹µÑÇ 3.9%
16 News Update ʻʪ.ËÇÁ¡Ñº HITAP à» ´µÑÇàÇçºä«µ “ucbp.nhso.go.th” ª‹Í§·Ò§¡ÒþѲ¹Ò»ÃѺ»ÃاÊÔ·¸ÔºÑµÃ·Í§
11
18 บทความพ�เศษ 20 รู ทันโรค 21 Medical Technology ¼Å§Ò¹»ÃдÔÉ° ¢ŒÍÊÐ⾡à·ÕÂÁ ¢Í§á¾·Â ¨ØÌÒÏ áË‹§áá ã¹»ÃÐà·Èä·Â µÃǨ¡ÒõԴàª×éÍâä Covid-19 ´ŒÇÂÅÁËÒÂã¨
13 8
20
ปีที่ 21 ฉบับที่ 418 ประจำ�เดือน พ.ย. - ธ.ค. 2564 ร่วมให้กำ�ลังใจวัคซีน COVID-19 ของคนไทย
ADVISORY BOARD
รศ.ภญ.ธิดา นิงสานนท์ รศ.ดร.ภก.สุนิพนธ์ ภุมมางกูร ดร.ภญ.พร้อมจิต ศรลัมพ์ ภญ.อุไร หนุนภักดี พรวิทย์ พัชริทร์ตนะกุล ภญ.ปรานี ภิญโญวัฒยากร รศ.ดร.ภญ.จุฑามณี สุทธิสีสังข์ ภก.ทวีศักดิ์ สีทองสุรภณา ภก.สมเกียรติ มหพันธ์ ภก.นิพนธ์ ศิริชัยพหรหม ภญ.พนิดา ปัญญางาม ภก.คทา บัณฑิตานุกูล พ.อ.ภก.สมโชค แดงบรรจง ภก.ประวิทย์ ตันติสุวิทย์กุล รศ.ดร.ภญ.เฉลิมศรี ภุมมางกูร
EXECUTIVE EDITOR พจ.วันชัย คุปต์วาทินกุล
ADVERTISING MANAGER จารุวัล สุริโย
EDITORIAL DEPARTMENT รักษ์ชนม์ จิตระทาน
บริษัท เมดิ เจอร์นัล จำ�กัด
เลขที่ 158 ซ.บางขุนนนท์ 29 ถ.บางขุนนนท์ แขวงบางขุนนนท์ เขตบางกอกน้อย กรุงเทพฯ 10700 โทร. 0 2424 3434 แฟกซ์ 0 2434 3434 E-mail : medijournal999@gmail.com
PRINTING
บริษัท บี.เค.อินเตอร์พริ้นท์ จำากัด 12/2 ซอยโชติวัฒน์ 8 ริมคลองประปา เขตบางซื่อ กรุงเทพฯ 10800 โทร. 0 2587 1609
(ข้ อ ความและเนื้ อ หาที่ ป รากฏในวารสารเมดิ ค อลไทม์ เ ป็ น ความ คิดเห็นและทรรศนะเฉพาะตัวของผู้เขียนจึงอยู่เหนือความรับผิดชอบ ของผู้จัดทำา ผู้อ่านควรใช้วิจารณญาณในการตัดสินใจรับทราบข้อมูล ด้วยตนเอง)
เมื่อวันที่ 18 พฤศจิก�ยน 2564 ศ.ดร.บัณฑิต เอื้ออ�ภรณ์ อธิก�รบดี จุฬ�ลงกรณ์มห�วิทย�ลัย เป็นประธ�นกล่�วเปิดง�น และร่วมเสวน�กับ วิทย�กรในก�รเสวน� Chula The Impact ครัง้ ที่ 5 เรือ่ ง “คว�มคืบหน้� วัคซีนโควิด-19 ของจุฬ�ฯ นวัตกรรมของไทย คว�มหวังของโลก” นำ�เสนอ คว�มคืบหน้�ล่�สุดของก�รพัฒน�วัคซีน COVID-19 โดยจุฬ�ลงกรณ์ มห�วิทย�ลัย ทั้งวัคซีน ChulaCov19 ชนิด mRNA ประสิทธิภ�พสูง โดยคณะแพทยศ�สตร์ จุฬ�ลงกรณ์มห�วิทย�ลัย และวัคซีนจุฬ�ฯ-ใบย� วัคซีนชนิด protein subunit สกัดจ�กใบพืชชนิดแรกของไทย โดยบริษัท ใบย� ไฟโตฟ�ร์ม จำ�กัด คณะเภสัชศ�สตร์ จุฬ�ลงกรณ์มห�วิทย�ลัย ขณะที่ ศ.นพ.เกียรติ รักษ์รงุ่ ธรรม ผูอ้ �ำ นวยก�รบริห�รโครงก�รพัฒน� วัคซีนโควิด-19 ศูนย์วจิ ยั วัคซีน คณะแพทยศ�สตร์ จุฬ�ลงกรณ์มห�วิทย�ลัย ซึ่งพัฒนาวัคซีน ChulaCov19 กล่าวว่า วัคซีน ChulaCov 19 ชนิด mRNA ซึ่งเริ่มดำาเนินการทดสอบในมนุษย์ระยะที่ 1/2 ตั้งแต่วันที่ 14 มิถุนายน ที่ผ่านมา มีการทดสอบในอาสาสมัคร 2 กลุ่ม ได้แก่ กลุ่มอายุ 18-55 ปี จำานวน 36 คน และกลุ่มอายุ 56-75 ปี จำานวน 36 คน ฉีดวัคซีน 2 เข็ม ห่างกัน 3 สัปดาห์ โดยผลเบือ้ งต้นในกลุม่ อายุ 18-55 ปี พบว่า วัคซีนกระตุน้ ภูมคิ มุ้ กัน ได้ดี ไม่พบอาการข้างเคียงทีร่ นุ แรง โดยอาสาสมัครมีอาการข้างเคียงเล็กน้อย ถึงปานกลาง อาการจะดีขึ้นภายใน 1 ถึง 2 วัน นอกจากนี้ ยังได้ทดสอบ ในกลุ่มอายุ 55-75 ปีอีกด้วย รวมทั้งอยู่ระหว่างการหารือกับสำานักงาน คณะกรรมการอาหารและยา (อย.) เพือ่ เตรียมการทดสอบในมนุษย์ระยะที่ 2 ต่อไป และเตรียมความพร้อมขยายกำาลังการผลิตวัคซีน ด้าน ผศ.ภญ.ดร.สุธีร� เตชคุณวุฒิ คณะเภสัชศ�สตร์ จุฬ�ลงกรณ์ มห�วิทย�ลัย และดำ�รงตำ�แหน่ง Chief Executive Officer หรือ CEO และ Co-Founder บริษัท ใบย� ไฟโตฟ�ร์ม จำ�กัด ผู้ร่วมคิดค้น วัคซีนป้องกัน Covid-19 จ�กใบพืชตระกูลย�สูบ (วัคซีนจุฬ�ฯ-ใบย�) เผยถึงความคืบหน้าของวัคซีนจุฬาฯ-ใบยา จากใบพืชตระกูลยาสูบสปีชีส์ “N. benthamiana” ซึ่งใช้ระบบการผลิต recombinant protein โดยการ ตัดต่อพันธุกรรมของแบคทีเรียที่ก่อโรคในพืชในใบยาสูบ ว่าปัจจุบันได้ดำาเนิน การสร้างโรงงานผลิตวัคซีนระดับอุตสาหกรรม เพื่อรองรับการผลิตวัคซีนจาก ระบบดังกล่าวที่อาคารจุฬาพัฒน์ 14 คาดว่าจะมีกำาลังการผลิตจำานวน 1-5 ล้านโดสต่อเดือน ส่วนวัคซีนอยู่ระหว่างการทดสอบในมนุษย์ระยะที่ 1 โดยได้ เริ่มฉีดให้กับอาสาสมัครตั้งแต่วันที่ 27 กันยายนที่ผ่านมา ทั้งนี้ การทดสอบในมนุษย์ของวัคซีนใบยามี ศ.นพ.เกียรติ ร่วมเป็น นักวิจัยทางคลินิกด้วย นอกจากนี้ ทีมวิจัยยังได้พัฒนาวัคซีนรุ่นที่ 2 โดย ปรับปรุงสูตรให้สามารถกระตุ้นภูมิคุ้มกันได้ดีขึ้น และมีการพัฒนาจากเชื้อ ไวรัสกลายพันธุ์มากกว่า 10 รูปแบบ เพื่อพัฒนาเป็นวัคซีนผสม (cocktail vaccine) ซึ่งวัคซีนรุ่นที่ 2 นี้ ปัจจุบันยังอยู่ระหว่างการทดสอบในสัตว์ทดลอง นอกจากนี้ น.ส.รัชด� ธน�ดิเรก รองโฆษกประจำ�สำ�นักน�ยกรัฐมนตรี เปิดเผยภายหลังการประชุมคณะรัฐมนตรี (ครม.) เมือ่ วันที่ 4 พฤศจิกายน 2564 ว่า ครม. ได้อนุมัติโครงการวิจัยและพัฒนาวัคซีนโควิด-19 ChulaCov19 mRNA เพื่อทำาการทดสอบทางคลินิกระยะที่ 3 และการผลิตเพื่อขึ้นทะเบียน วัคซีน เพื่อใช้ในภาวะฉุกเฉิน กรอบวงเงิน 2,316 ล้านบาท และเห็นชอบใน หลักการโครงการวิจัยและพัฒนาวัคซีนป้องกันโรคโควิด-19 (Baiya) กรอบ วงเงิน 1,309 ล้านบาท ของจุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย กระทรวงการอุดมศึกษา วิทยาศาสตร์ และนวัตกรรม (อว.) โดยใช้จ่ายจากเงินกู้ภายใต้พระราชกำาหนด กู้เงินเพิ่มเติมฯ พ.ศ.2564
Cover Story จับตายารักษา COVID-19 ชนิดรับประทาน อีกหนึ่งความหวังในการตอสูกับโรคติดเชื้อ SARS-CoV-2 ยาตานไวรัสชนิดรับประทาน 2 ตัว คือ Molnupiravir ของ บริษัท Merck และ Paxlovid ของ บริษัท Pfizer กําลังเปนความหวังใหมในการตอสูกับโรคติดเชื้อไวรัส โคโรนา 2019 หรือโรค COVID-19 หลังจากผลการศึกษา ทางคลินิกในระยะที่ 3 แสดงใหเห็นวา ยาตานไวรัสชนิด รับประทานทั้ง 2 ตัว สามารถลดความรุนแรงจากการ ติดเชื้อ SARS-CoV-2 ที่เปนสาเหตุของโรค COVID-19 ไดเปนอยางดี เมื่อวันที่ 1 ตุลาคม 2564 บริษัท Merck หรือที่ นอกสหรัฐอเมริกาและแคนาดารูจักกันในชื่อ บริษัท MSD (Merck Sharp & Dohme) รายงานเกี่ยวกับ interim analysis ของการศึกษาทางคลินิกในระยะที่ 3 ที่มีชื่อวา MOVe-OUT trial ซึง่ ประเมินประสิทธิภาพของ molnupiravir (MK-4482, EIDD-2801) ชนิดรับประทานในรูป capsule เปรียบเทียบกับ matching placebo ในผูที่มีอายุตั้งแต 18 ปขึ้นไป ที่มีผลตรวจทางหองปฏิบัติการยืนยันวา ติดเชื้อ SARS-CoV-2 มีความรุนแรงของโรคอยูในระดับ เล็กนอยถึงปานกลาง และยังไมไดเขารักษาตัวในโรงพยาบาล พบวา molnupiravir ลดความเสี่ยงของการเขารักษาตัวใน โรงพยาบาลหรือเสียชีวิตจากโรค COVID-19 ไดถึงประมาณ 50% เมื่อเทียบกับ matching placebo Merck รายงานวา MOVe-OUT trial ในสวนที่ เปน Phase 3, randomized, placebo-controlled, double-blind, multi-site study ดําเนินการในมากกวา 170 centers ทั่วโลก ไดแก Argentina, Brazil, Canada, Chile, Colombia, Egypt, France, Germany, Guatemala, Israel, Italy, Japan, Mexico, Philippines, Poland, Russia, South Africa, Spain, Sweden, Taiwan, Ukraine, the United Kingdom และ สหรัฐอเมริกา โดยตั้งเปาจะคัดเลือกผูปวยติดเชื้อจํานวน ทัง้ สิน้ 1,850 ราย เขารวมในการศึกษานี้ และมี inclusion criteria ทีส่ าํ คัญ คือ มีอายุตง้ั แต 18 ปขน้ึ ไป มีผลตรวจทาง หองปฏิบัติการยืนยันวาติดเชื้อ SARS-CoV-2 และมีอาการ เล็กนอยถึงปานกลางมาไมเกิน 5 วัน กอนที่จะถูกสุมใหได รับการรักษาที่กําหนดไวในการศึกษานี้ นอกจากนี้ ผูปวย ติดเชื้อ SARS-CoV-2 ที่ไดรับการคัดเลือกใหเขารวมใน
การศึกษานี้ จะตองมีปจจัยเสี่ยงอยางนอย 1 อยาง ที่สัมพันธกับการ มี poor disease outcome หรือการมี disease progression ของ การติดเชื้อ SARS-CoV-2 ไดแก อวน มีโรคเบาหวาน โรคหัวใจ หรือ มีอายุตั้งแต 60 ปขึ้นไป สวน exclusion criteria ที่สําคัญก็คือ ตองไมใชผูปวยติดเชื้อ SARS-CoV-2 ที่กําลังนอนรักษาตัวอยูใน โรงพยาบาล หรือคาดวาจําเปนตองเขารักษาตัวในโรงพยาบาลภายใน เวลา 48 ชั่วโมง หลังจากถูกสุมใหไดรับการรักษาที่กําหนดไวใน การศึกษานี้ โดยผูปวยติดเชื้อ SARS-CoV-2 ที่ไดรับการคัดเลือกใหเขารวม ใน phase III MOVe-OUT trial ถูกสุมใหไดรับ molnupiravir ในรูป capsule ทุก 12 ชั่วโมง เปนเวลา 5 วัน (จํานวนทั้งสิ้น 10 doses) หรือไดรบั matching placebo ทุก 12 ชัว่ โมง เปนเวลา 5 วัน เชนกัน ติดตามผูป ว ยเปนเวลา 29 วัน นับจากผูป ว ยถูกสุม ใหไดรบั การรักษาที่ กําหนดไวในการศึกษานี้ โดยมีเปาประสงคหลักอยูท ร่ี อ ยละของผูป ว ย ติดเชื้อ SARS-CoV-2 ในแตละกลุมที่ตองเขารักษาตัวในโรงพยาบาล หรือเสียชีวิตที่ 29 วัน นับตั้งแตถูกสุมใหไดรับการรักษาที่กําหนดไวใน การศึกษานี้
สําหรับ interim analysis ของ MOVe-OUT trial มาจากการ วิเคราะหขอมูลของผูปวยติดเชื้อ SARS-CoV-2 จํานวนทั้งสิ้น 762 ราย ที่ไดรับการคัดเลือกใหเขารวมในการศึกษานี้กอนวันที่ 5 สิงหาคม 2564 โดยที่ 29 วัน นับตั้งแตผูปวยถูกสุมใหไดรับการรักษาที่กําหนด ไวในการศึกษานี้ พบวา มีผูปวย 28 ราย (7.3%) จากจํานวนทั้งสิ้น 385 ราย ที่ถูกสุมใหไดรับ molnupiravir ในรูป capsule ตองเขา รักษาตัวในโรงพยาบาล เทียบกับผูปวย 53 ราย (14.1%) จากจํานวน ทั้งสิ้น 377 ราย ในกลุมที่ไดรับ matching placebo ที่ตองเขารักษา
¾.Â.-¸.¤. 2564
5
Cover Story ตัวในโรงพยาบาล ซึ่งแตกตางกันอยางมีนัยสําคัญทางสถิติ (p= .0012) และที่สําคัญเปนพิเศษก็คือวา ไมมีผูปวยติดเชื้อ SARS-CoV-2 เสียชีวิตเลยในกลุมที่ไดรับ molnupiravir ในรูป capsule ตลอด 29 วัน นับตั้งแตผูปวยถูกสุมให ไดรับการรักษาที่กําหนดไวในการศึกษานี้ ขณะที่ในกลุม ที่ไดรับ matching placebo มีผูปวยติดเชื้อ SARS-CoV-2 เสียชีวิตจํานวน 8 ราย สวนขอมูลดานความปลอดภัย พบวา มีอุบัติการณของ adverse events โดยทัว่ ไปใกลเคียงกันระหวางกลุม ผูป ว ย ที่ไดรับ molnupiravir ในรูป capsule (35%) และ กลุมผูปวยที่ไดรับ matching placebo (40%) ขณะที่ มีอุบัติการณของ drug-related adverse events อยู ที่ 12% สําหรับกลุมผูปวยที่ไดรับ molnupiravir ใน รูป capsule เทียบกับ 11% ของกลุมผูปวยที่ไดรับ matching placebo นอกจากนี้ ยังพบวาในกลุมผูปวยที่ ไดรับ molnupiravir มีผูปวยจํานวนนอยกวาที่ตองหยุดยา เนื่องจาก adverse event คือ แค 1.3% เทียบกับ 3.4% ของกลุมผูปวยที่ไดรับ matching placebo ตอมาเมื่อวันที่ 11 ตุลาคม 2564 บริษัท Merck และ Ridgeback Biotherapeutics ซึ่งรวมกันพัฒนายา molnupiravir แจงวา Merck และ Ridgeback ไดยื่นขอ การรับรองจากสํานักงานอาหารและยาของสหรัฐอเมริกา (Food and Drug Administration) หรือ FDA เพื่อใช ยา molnupiravir เปนการฉุกเฉินในสหรัฐอเมริกาสําหรับ รักษาผูปวยติดเชื้อโรค COVID-19 ที่มีอาการเล็กนอยถึง ปานกลาง และมีปจจัยเสี่ยงที่จะนําไปสูการมีอาการรุนแรง ขึ้นของโรค COVID-19 จนตองเขารักษาตัวในโรงพยาบาล ขณะเดียวกัน Merck และ Ridgeback ระบุวา หาก molnupiravir ซึง่ มีกลไกการออกฤทธิด์ ว ยการยับยัง้ การเพิม่ จํานวนของเชื้อไวรัสในเซลลของผูที่ติดเชื้อ SARS-CoV-2 ไดรับการรับรองจาก FDA ยาตานไวรัสชนิดรับประทาน ตั ว นี้ จ ะถื อเป น ยาต า นไวรั ส ชนิ ด รั บ ประทานตั ว แรกที่ ใช สําหรับรักษาผูปวยโรค COVID-19 ลาสุดเมื่อวันที่ 4 พฤศจิกายน 2564 หนวยงานกํากับ ดูแลดานยาและผลิตภัณฑเพื่อสุขภาพของสหราชอาณาจักร นั่นก็คือ Medicines and Healthcare products Regulatory Agency (MHRA) ไดออกแถลงการณเกี่ยว กับการใหการรับรอง molnupiravir หรือที่มีชื่อทางการคา วา Lagevrio สําหรับใชในการรักษาผูปวยโรค COVID-19 โดยระบุวา จากการทบทวนขอมูลดานประสิทธิภาพ ความ ปลอดภั ย และคุ ณ ภาพผลิ ต ภั ณ ฑ ข องยาต า นไวรั ส ชนิ ด 6
¾.Â.-¸.¤. 2564
รับประทานตัวนี้อยางละเอียดถี่ถวนโดย MHRA และคณะกรรมาธิการ ดานผลิตภัณฑยาทีใ่ ชกบั มนุษย (Commission on Human Medicines) พบวา molnupiravir มีประสิทธิภาพและความปลอดภัยในการลด ความเสี่ ย งที่ จ ะต อ งเข า รั ก ษาตั ว ในโรงพยาบาลหรื อ การเสี ย ชี วิ ต จากโรค COVID-19 ใหกับผูปวยติดเชื้อ SARS-CoV-2 ที่มีอาการ เล็กนอยถึงปานกลาง แตมีปจจัยเสี่ยงที่จะมีผลใหโรค COVID-19 มีความรุนแรงมากขึ้นจนถึงขั้นตองเขารักษาตัวในโรงพยาบาลหรืออาจ เสียชีวิตจากโรค COVID-19 ได สวนยาตานไวรัสชนิดรับประทานอีกตัวหนึ่งที่กําลังเปนความหวัง อยางยิง่ ของทัว่ โลกในการตอสูก บั โรค COVID-19 ก็คอื Paxlovid ของ บริษทั Pfizer โดยเมือ่ วันที่ 5 พฤศจิกายน 2564 บริษทั Pfizer ไดรายงาน เกี่ยวกับ interim analysis ของการศึกษาทางคลินิกในระยะที่ 2/3 ที่มีชื่อวา EPIC-HR (Evaluation of Protease Inhibition for COVID-19 in High-Risk Patients) ซึง่ เปนการศึกษาทีม่ งุ ประเมิน ประสิทธิภาพและความปลอดภัยของยาตานไวรัสชนิดรับประทาน Paxlovid เปรียบเทียบกับ placebo ในผูปวยติดเชื้อ SARS-CoV-2 ทีย่ งั ไมไดเขารักษาตัวในโรงพยาบาลแตมคี วามเสีย่ งสูงของโรค COVID-19 ที่รุนแรงมากขึ้นจนถึงขั้นตองเขารักษาตัวในโรงพยาบาล โดยพบวา Paxlovid ที่มี active ingredient คือ PF-07321332 ซึง่ เปน ยาตานไวรัสตัวใหมในกลุม protease inhibitors ทีอ่ อกฤทธิย์ บั ยัง้ เอนไซม 3CL protease ทีเ่ ชือ้ SARS-CoV-2 จําเปนตองอาศัยในการเพิม่ จํานวน ไวรัสในเซลลของผูต ดิ เชือ้ และรับประทานรวมกับ low-dose ritonavir ซึง่ เปนยาตัวหนึง่ ในกลุม protease inhibitors เชนกันและปจจุบัน นิยมใชในการรักษาโรคติดเชือ้ HIV (human immunodeficiency virus) สามารถลดความเสี่ยงของการที่จะตองเขารักษาตัวในโรงพยาบาลหรือ การเสียชีวติ จากโรค COVID-19 ลงไดถึง 89% Pfizer รายงานวา EPIC-HR เปน Phase 2/3, randomized, double-blind study ในผูปวยที่มีผลตรวจทางหองปฏิบัติการยืนยัน วาติดเชื้อ SARS-CoV-2 และมีอาการเล็กนอยถึงปานกลาง ที่ยังไมได เขารักษาตัวในโรงพยาบาลแตมีความเสี่ยงสูงที่โรค COVID-19 จะ รุนแรงมากขึ้นจนถึงขั้นตองเขารักษาตัวในโรงพยาบาล หรืออาจถึงขั้น เสียชีวิตจากโรค COVID-19 ได โดย interim analysis ของ EPIC-HR มาจากการวิเคราะหผูปวยติดเชื้อ SARS-CoV-2 จํานวน 1,219 ราย ที่ถูกคัดเลือกใหเขารวมในการศึกษานี้ ซึ่งเริ่มดําเนินการมาตั้งแตเดือน กรกฎาคม 2564 จนถึงลาสุดในวันที่ 29 กันยายน 2564 โดยผูปวย ติดเชือ้ SARS-CoV-2 ถูกสุม ใหไดรบั Paxlovid (PF-07321332 ในรูป tablet รวมกับ low-dose ritonavir ในรูป capsule) ทุก 12 ชั่วโมง เปนเวลา 5 วัน หรือไดรับ placebo ในรูป tablet หรือ capsule ทุก 12 ชั่วโมง เปนเวลา 5 วันเชนกัน (จํานวนทั้งสิ้น 10 doses) และ ติดตามผูปวยเปนเวลา 28 วัน นับตั้งแตถูกสุมใหไดรับการรักษาตาม ที่กําหนดในการศึกษานี้
Cover Story ประชากรผูป ว ยโดยรวมของการศึกษานีต้ ลอด 28 วัน นับตัง้ แตผูปว ย ถูกสุมใหไดรับการรักษาที่กําหนดไวในการศึกษานี้ พบวา ในกลุมที่ ไดรับ Paxlovid ไมมีผูปวยติดเชื้อ SARS-CoV-2 รายใดเสียชีวิตเลย ขณะที่ในกลุมที่ไดรับ placebo มีผูปวยติดเชื้อ SARS-CoV-2 เสียชีวิต 10 ราย เมื่อวันที่ 16 พฤศจิกายน 2564 บริษัท Pfizer แจงวา ไดยื่นขอรับ การรับรองจาก FDA สําหรับการใช Paxlovid เปนการฉุกเฉินในการ รักษาผูปวยโรค COVID-19 ที่มีอาการเล็กนอยถึงปานกลาง และยัง ไมไดเขารักษาตัวในโรงพยาบาล แตมีความเสี่ยงสูงที่โรค COVID-19 จะมีความรุนแรงมากขึ้นจนถึงขั้นตองเขารักษาตัวในโรงพยาบาลหรือ อาจเสียชีวิตจากโรค COVID-19 โดยใชผลการศึกษาของ EPIC-HR study เปนขอมูลสนับสนุน โดยหากไดรับการรับรองจาก FDA ดวย ขอบงใชดังกลาว Paxlovid จะเปนยาตานไวรัสชนิดรับประทาน ตัวแรกในกลุม 3CL protease inhibitors ที่ใชสําหรับรักษาผูปวย โรค COVID-19 ในส ว นของยาฉี ด ที่ มี ผ ลการศึ ก ษาที่ โ ดดเด น ในการลดความ เสี่ยงของความจําเปนที่จะตองเขารักษาตัวในโรงพยาบาลของผูปวย โรค COVID-19 ที่ยังไมไดเขารักษาตัวในโรงพยาบาลแตมีความเสี่ยง สูงที่โรค COVID-19 จะมีความรุนแรงมากขึ้นนั้น ในงานประชุม IDWeek 2021 (virtual conference) ซึง่ จัดโดย Infectious Disease Society of America (ADSA) ในระหวางวันที่ 29 กันยายน ถึง 3 ตุลาคม 2564 Gilead Sciences ไดนําเสนอขอมูลที่เปนผล ของการศึกษาทางคลินิกในระยะที่ 3 ที่ชื่อวา GS-US-540-9012 (PINETREE) study เกี่ยวกับประสิทธิภาพและความปลอดภัยของ three-day course of remdesivir ที่ใหดวยการฉีดเขาทาง หลอดเลือดดํา (intravenous, IV) เปรียบเทียบกับ placebo ใน ผูปวยติดเชื้อ SARS-CoV-2 จํานวน 562 ราย ที่มีอาการเล็กนอยถึง ปานกลาง และยังไมไดเขารักษาตัวในโรงพยาบาล แตมีความเสี่ยงสูง ที่โรค COVID-19 จะรุนแรงมากขึ้นเนื่องจากมีโรครวม ไมวาจะเปน อวน เบาหวาน ความดันโลหิตสูง หรือมีอายุตั้งแต 60 ปขึ้นไป พบวา IV remdesivir ลด composite primary endpoint ของ hospitalization ดวยโรค COVID-19 หรือ all-cause death ที่ 28 วัน ของการศึกษาลงไดอยางมีนัยสําคัญทางสถิติเมื่อเทียบกับ placebo กล า วคื อ (0.7% [2 ราย จากทั ้ ง สิ ้ น 279 ราย]) เปรียบเทียบกับ 5.3% [15 ราย จากทั้งสิ้น 283 ราย]) ตามลําดับ (p=0.008)
ผลการศึกษาพบวา มีผูปวยติดเชื้อ SARS-CoV-2 จํานวน 3 ราย (0.8%) จากจํานวนทั้งสิ้น 389 ราย ที่ไดรับ Paxlovid ภายในเวลา 3 วัน นับแตเริ่มมีอาการของโรค COVID-19 ที่ ตองเขารักษาตัวในโรงพยาบาลโดยไมมีผูปวยรายใดเสียชีวิต จากสาเหตุใด ๆ ในเวลาตอมา ขณะที่มีผูปวยติดเชื้อ SARSCoV-2 จํานวน 27 ราย (7.0%) จากจํานวนทั้งสิ้น 385 ราย ที่ไดรับ placebo ภายในเวลา 3 วัน นับแตเริ่มมีอาการ ของโรค COVID-19 ที่ตองเขารักษาตัวในโรงพยาบาลโดยมี ผูปวยเสียชีวิต 7 ราย ในเวลาตอมา ซึ่งแตกตางกันอยางมี นัยสําคัญทางสถิติ (p<0.0001) และแสดงใหเห็นวา Paxlovid สามารถลดความเสี่ยงของความจําเปนที่จะตองเขารักษาตัว ในโรงพยาบาลหรือการเสียชีวิตจากสาเหตุใด ๆ ก็ตาม ไดถึง 89% ในผูปวยติดเชื้อ SARS-CoV-2 ที่ยังไมไดเขารักษาตัวใน โรงพยาบาลแตมีความเสี่ยงสูงที่โรค COVID-19 จะมีความ รุนแรงมากขึ้น ขณะเดียวกันในกลุมผูปวยติดเชื้อ SARS-CoV-2 ที่ยัง ไมไดเขารักษาตัวในโรงพยาบาลและไดรับการรักษาตามที่ กําหนดไวในการศึกษานี้ภายในเวลา 5 วัน นับแตเริ่มมีอาการ ของโรค COVID-19 พบวามีผูปวย 6 ราย (1.0%) จากจํานวน ทั้งสิ้น 607 ราย ของกลุมที่ไดรับ Paxlovid ที่ตองเขารักษา ตัวในโรงพยาบาลโดยไมมีผูปวยรายใดเสียชีวิตในเวลาตอมา เทียบกับผูปวย 41 ราย (6.7%) จากจํานวนทั้งสิ้น 612 ราย ของกลุมที่ไดรับ placebo ที่ตองเขารักษาตัวในโรงพยาบาล โดยมีผูปวยเสียชีวิต 10 ราย ในเวลาตอมา ซึ่งก็แตกตางกัน แหลงที่มาของขอมูล: www.merck.com, www.pfizer.com, www. อยางมีนัยสําคัญทางสถิติอีกเชนกัน (p<0.0001) และสําหรับ healio.com, www.drugs.com, www.ema.europa.eu, www.gov. uk, www.medscape.com, https://directorsblog.nih.gov ¾.Â.-¸.¤. 2564
7
Journal Watch การใช higher dose ของ Dexamethasone มีประโยชนตอผูปวย severe COVID-19 หรือไม ทบทวนการศึกษาทางคลินิกที่ชื่อวา COVID STEROID 2 Randomized Trial ที่รายงานไวใน JAMA วันที่ 21 ตุลาคม 2021 โดย นพ. Rajesh T. Gandhi แหง โรงเรียนแพทย Harvard Medical School มหาวิทยาลัย Harvard ในนคร Boston มลรัฐ Massachusetts ของ สหรัฐอเมริกา และเปนสมาชิกของ Infectious Diseases Society of America (IDSA) และ COVID-19 Treatment Guidelines Panels ของสถาบันสุขภาพแหงชาติ ของสหรัฐอเมริกา (National Institutes of Health หรือ NIH ในแงของตัวเลข การใช dexamethasone 12 mg ให ผลลัพธทางคลินิกที่ดีกวา dexamethasone 6 mg แตไมได แตกตางกันอยางมีนัยสําคัญทางสถิติ การศึกษาทางคลินิกที่มีชื่อวา RECOVERY trial แสดง ใหเห็นวา dexamethasone ลดการเสียชีวิตเมื่อใหกับ ผูปวยโรค COVID-19 ที่นอนรักษาตัวอยูในโรงพยาบาลและ จําเปนตองไดรับออกซิเจนเสริม (NEJM JW Infect Dis Sep 2020 and N Engl J Med 2021; 384:693) โดยในการ ศึกษานี้ ผูปวยโรค COVID-19 ไดรับ dexamethasone 6 mg เปนประจําทุกวัน เปนเวลา 10 วัน หรือจนกระทั่งออก จากโรงพยาบาล ขณะที่คณะผูวิจัยของ COVID STEROID 2 Randomized Trial ประเมินวา dexamethasone 12 mg มีประโยชนตอผลลัพธทางคลินิกที่ดีกวา dexamethasone 6 mg หรือไมสําหรับผูปวย severe COVID-19 ที่นอนรักษา ตัวอยูในโรงพยาบาล ผูปวยโรค COVID-19 จํานวนทั้งสิ้น 1,000 คน ที่นอน รักษาตัวอยูในโรงพยาบาลและจําเปนตองไดรับออกซิเจน เสริม ตั้งแต 10 ลิตร/นาทีขึ้นไป หรือตองใสเครื่องชวย หายใจ ถูกสุม (1:1) ใหไดรบั dexamethasone 12 mg/day หรือ dexamethasone 6 mg/day ทางหลอดเลือดดํา เปนเวลานานไดถึง 10 วัน โดยมีผลการศึกษาหลัก ๆ ดัง ตอไปนี้ * จํ านวนวั น โดยเฉลี่ยที่ม ีช ีว ิต รอดโดยไมต องไดรับ life support อยูที่ 22.0 วัน สําหรับ dexamethasone 12 mg/day และ 20.5 วัน สําหรับ dexamethasone 6 mg/day [adjusted mean difference, 1.3 วัน (95% CI, 0.0–2.6 วัน, P=0.07)] 8
¾.Â.-¸.¤. 2564
* อัตราการเสียชีวิตที่ 28 วัน อยูที่ 27.1% สําหรับ dexamethasone 12 mg/day และ 32.3% สําหรับ dexamethasone 6 mg/day [adjusted relative risk, 0.86 (99% CI, 0.68–1.08)] * อัตราการเกิด serious adverse reactions ไดแก infections ใกลเคียงกันในทั้ง 2 กลุม ความคิดเห็น: แม dexamethasone 12 mg ดูจะใหผลลัพธทาง คลินิกที่ดีกวา dexamethasone 6 mg แตไมไดมีความแตกตางกันอยาง มีนัยสําคัญทางสถิติ ซึ่งอาจเปนไปไดวาขนาดของประชากรผูปวยที่ใชใน COVID STEROID 2 Randomized Trial ยังไมมากพอที่จะแสดงใหเห็น ถึงประสิทธิภาพที่เหนือกวาอยางมีนัยสําคัญทางสถิติของ dexamethasone 12 mg และหากเปนการศึกษาทางคลินิกที่มีขนาดใหญกวา อาจ จะสามารถแสดงใหเห็นถึงผลลัพธทางคลินิกที่ดีกวาอยางมีนัยสําคัญทาง สถิติจากการให higher dose of dexamethasone โดยปจจุบันผูปวย โรค COVID-19 ที่นอนรักษาตัวอยูในโรงพยาบาลและมีภาวะ severe hypoxemia ควรไดรับ dexamethasone 6 mg แตหากผูปวยมี progressive hypoxemia และ elevated inflammatory markers ผูป ว ยอาจจะไดรบั ประโยชนจากการใหเสริมดวยยาในกลุม interleukin-6 inhibitors อยางเชน tocilizumab หรือยาในกลุม Janus kinase inhibitors อยางเชน baricitinib (อางอิง guidelines สําหรับโรค COVID-19 ป 2019 ของ NIH และ IDSA) อยางไรก็ตาม เนื่องจากทั้งยากลุม interleukin-6 inhibitors และ Janus kinase inhibitors มีราคา คอนขางแพงกวา dexamethasone และไมไดมีใชใน resource-limited settings ดังนั้น การศึกษาเพิ่มเติมเกี่ยวกับการใช higher dose of dexamethasone ในผูปวย severe COVID-19 จึงเปนสิ่งที่หลายฝาย เฝารออยูอยางใจจดใจจอ อางอิง: The COVID STEROID 2 Trial Group. Effect of 12 mg vs 6 mg of dexamethasone on the number of days alive without life support in adults with COVID-19 and severe hypoxemia: The COVID STEROID 2 randomized trial. JAMA 2021 Oct 21; [e-pub]. (https://doi.org/10.1001/jama.2021.18295)
Journal Watch Myocarditis หลังฉีดวัคซีน mRNA ของ Pfizer/BioNTech การศึกษายอนหลังในอิสราเอลยืนยันมีความเสี่ยงตํ่า
ทบทวนการศึกษาของ นพ.Guy Witberg และคณะแหง มหาวิทยาลัย Tel Aviv ในอิสราเอล ที่ตีพิมพในวารสาร การแพทย New England Journal of Medicine (N Engl J Med) เมื่อวันที่ 6 ตุลาคม 2021 และการ ศึกษาของ นพ.Dror Mevorach และคณะแหงโรงเรียน แพทย Hadassah Hebrew University Hospital ในอิสราเอล โดย นพ. Harlan Krumholz ผูเชี่ยวชาญ โรคหัวใจแหง Yale New Haven Hospital ในนคร New Haven มลรัฐ Connecticut ของสหรัฐอเมริกา 2 การศึกษาขนาดใหญยนื ยันการฉีดวัคซีน BNT162b2 messenger RNA vaccine ของบริษทั Pfizer-BioNTech มีความเสี่ยงโดยทั่วไปอยูในระดับตํ่าสําหรับการเกิดภาวะ กลามเนื้อหัวใจอักเสบ (myocarditis) โดยกลุมผูชายที่ มีอายุนอย ๆ มีความเสี่ยงมากที่สุด และสวนใหญที่พบมี อาการเล็กนอยเทานั้น
การแสวงหาข อ เท็ จ จริ ง ให เ ป น ที่ ป ระจั ก ษ เ กี่ ย วกั บ ความถี่ แ ละ ความรุนแรงของภาวะกลามเนื้อหัวใจอักเสบหลังจากฉีดวัคซีนโรค COVID-19 มีความสําคัญอยางยิง่ ยวดทางดานสาธารณสุข โดยมีคาํ ตอบ ในประเด็นนีจ้ าก 2 การศึกษาแบบยอนหลัง (retrospective studies) ที่ทําในอิสราเอล โดยการศึกษาหนึ่งทําการสํารวจและวิเคราะหขอมูล จากองคกรที่ใหบริการดานสุขภาพที่ใหญที่สุดในอิสราเอล สวนอีกการ ศึกษาหนึ่งทําการทบทวนขอมูลยอนหลังของชาวอิสราเอลทั่วประเทศ ที่ไดรับการฉีดวัคซีน BNT162b2 ครบ 2 เข็ม และมีรายงานการ วินิจฉัยภาวะกลามเนื้อหัวใจอักเสบ ในการศึกษาของ นพ. Guy Witberg และคณะ จากการสืบคน ฐานขอมูลของ Clalit Health Services ซึ่งเปนองคกรที่ใหบริการ ดานสุขภาพที่ใหญที่สุดในอิสราเอล เพื่อคนหาชาวอิสราเอลที่ไดรับ การฉีดวัคซีน BNT162b2 อยางนอย 1 เข็ม และไดรับการวินิจฉัยวา มีภาวะกลามเนื้อหัวใจอักเสบเกิดขึ้นหลังฉีดวัคซีน คณะนักวิจัยพบวา ในจํานวนชาวอิสราเอล 2.6 ลานคน ทั่วประเทศ ที่ไดรับการฉีดวัคซีน
¾.Â.-¸.¤. 2564
9
Journal Watch
คณะผูวิจัยของการศึกษาเหลานี้มีขอสรุป ที่ครอบคลุมวา ภาวะกลามเนื้อหัวใจอักเสบ หลังฉีดวัคซีนโรค BNT162b2 พบไดนอยมาก หรือแทบจะไมพบเลย และสวนใหญ มีอาการเล็กนอยเทานั้น
BNT162b2 1 เข็ม หรือครบ 2 เข็ม มีรายงานการวินิจฉัยพบ ภาวะกลามเนื้อหัวใจอักเสบจํานวน 54 คน ที่เกิดขึ้นภายใน 42 วัน หลังจากไดรับการฉีดวัคซีน BNT162b2 เข็มแรก ซึ่ง ในจํานวนนี้เปนภาวะกลามเนื้อหัวใจอักเสบเล็กนอยใน 41 คน รุนแรงปานกลางใน 12 คน และรุนแรงมากใน 1 คน อายุเฉลี่ยของผูปวยเหลานี้คือ 27 ป และสวนใหญถึง 94% เปนผูชาย โดย 83% ของผูปวยเหลานี้ไมมีโรครวมใด ๆ และ 69% ไดรับการวินิจฉัยวามีภาวะกลามเนื้อหัวใจอักเสบหลัง จากไดรับการฉีดวัคซีน BNT162b2 เข็มที่ 2 โดยรวมแลว มีอุบัติการณของภาวะกลามเนื้อหัวใจอักเสบหลังฉีดวัคซีน BNT162b2 อยูที่ 2.1 cases ตอประชากร 100,000 คน จําแนกเปน 4.1 cases ตอประชากร 100,000 คน สําหรับ กลุมผูชาย และ 0.2 cases ตอประชากร 100,000 คน โดย มีอุบัติการณ myocarditis เกิดขึ้นมากที่สุด 10.7 cases ตอ ประชากร 100,000 คน ในหมูผูชายอายุ 16-29 ป และโดย รวมแลวมีอุบัติการณของภาวะกลามเนื้อหัวใจอักเสบรุนแรง มากอยูที่ 0.04 cases ตอประชากร 100,000 คน ขณะที่อีกการศึกษาของ นพ.Dror Mevorach และ คณะที่ ทํ า การทบทวนข อ มู ล ย อ นหลั ง ของชาวอิ ส ราเอล ทั่วประเทศที่ไดรับการฉีดวัคซีน BNT162b2 ครบ 2 เข็ม และมีรายงานการวินิจฉัยภาวะกลามเนื้อหัวใจอักเสบ ซึ่ง จากระบบติดตามและเฝาระวังของกระทรวงสาธารณสุขใน ชวงวันที่ 20 ธันวาคม 2020 ถึงวันที่ 31 พฤษภาคม 2021 คณะผูวิจัยพบวา จากจํานวนชาวอิสราเอลทั่วประเทศ 9.3 ลานคน ที่ไดรับการฉีดวัคซีน BNT162b2 messenger RNA vaccine ครบ 2 เข็ม มีผูที่ไดรับการวินิจฉัยวามีภาวะ กลามเนือ้ หัวใจอักเสบ 304 คน สวนใหญไดรบั การวินจิ ฉัยวา 10
¾.Â.-¸.¤. 2564
มี myocarditis เกิดขึ้นในชวง 2-3 วันแรก หลังจากไดรับการฉีด วัคซีนเข็มที่ 2 โดยมี standardized incidence ratio (observed cases หารดวย expected cases) อยูที่ 1.42 หลังจากไดรับการฉีด วัคซีนเข็มแรก และ 5.34 หลังจากไดรับการฉีดวัคซีนเข็มที่ 2 และมี estimated incidence rate ของการเกิดภาวะกลามเนื้อหัวใจอักเสบ อยูที่ราว ๆ 4 cases ตอประชากร 100,000 คน ในกลุมประชากร เพศชาย และ 0.5 cases ตอประชากร 100,000 คน ในกลุมประชากร เพศหญิง หลังจากไดรับการฉีดวัคซีนเข็มที่ 2 โดยใน 136 cases ได รับการวินิจฉัยวาเปน definite หรือ probable myocarditis และ 129 cases มีความรุนแรงของภาวะกลามเนื้อหัวใจอักเสบอยูในระดับ เล็กนอยเทานัน้ และสวนใหญของผูท ไ่ี ดรบั การวินจิ ฉัยวามี myocarditis นั้นมี ejection fraction ปกติ และลดลงเล็กนอยในผูปวยสวนใหญ ความคิดเห็น: ถึงแมผลของการศึกษาเหลานี้จะไมสอดคลองอยาง แทจริงกับตัวเลขประมาณการเกี่ยวกับภาวะกลามเนื้อหัวใจอักเสบ หลังไดรับการฉีดวัคซีน BNT162b2 อยางไรก็ตาม คณะผูวิจัยของการ ศึกษาเหลานี้มีขอสรุปที่ครอบคลุมวา ภาวะกลามเนื้อหัวใจอักเสบหลัง ฉีดวัคซีนโรค BNT162b2 พบไดนอยมากหรือแทบจะไมพบเลย และ สวนใหญมีอาการเล็กนอยเทานั้น กลุมผูชายที่มีอายุนอย ๆ มีความ เสี่ยงมากที่สุดที่จะเกิด myocarditis หลังฉีดวัคซีน BNT162b2 แต ก็ยังถือเปนความเสี่ยงที่ตํ่ามากและสวนใหญมีความรุนแรงเล็กนอย เทานั้น อางอิง: Witberg G et al. Myocarditis after Covid-19 vaccination in a large health care organization. N Engl J Med 2021 Oct 6; [e-pub]. (https://doi.org/10.1056/NEJMoa2110737) และ Mevorach D et al. Myocarditis after BNT162b2 mRNA Vaccine against Covid-19 in Israel. N Engl J Med 2021 Oct 6; [e-pub]. (https://doi.org/10.1056/NEJMoa2109730)
รายงานพิเศษ ร.พ.เจาพระยาอภัยภูเบศรนํารองพิสจ ู นอต ั ลักษณคนไทยไรสถานะ
โรงพยาบาลเจาพระยาอภัยภูเบศร นํารองเปนตัวแทนพิสูจน อัตลักษณผูมีปญหาสถานะบุคคลใหสถาบันนิติวิทยาศาสตร ชี้หากพิสูจน DNA ไดในพื้นที่ไมตองมาตรวจที่สวนกลาง จะ ทําใหกระบวนการขอรับบัตรประชาชนรวดเร็วขึ้น วันที่ 16 พ.ย. 2564 ที่ผานมา โรงพยาบาลเจาพระยาอภัย ภูเบศร รวมกับ สํานักงานหลักประกันสุขภาพแหงชาติ (สปสช.) และสถาบันนิติวิทยาศาสตร จัดการประชุมเชิงปฏิบัติการเพื่อ อบรมและประสานเครือขายการพัฒนาการเขาถึงบริการระบบ หลักประกันสุขภาพของกลุมคนไทยที่มีปญหาสิทธิสถานะ โดย มีองคกรเครือขายตาง ๆ อาทิ กระทรวงมหาดไทย สํานักงาน กองทุนสนับสนุนการสรางเสริมสุขภาพ (สสส.) มูลนิธิพัฒนา ที่อยูอาศัย ศูนยประสานงานหลักประกันสุขภาพประชาชนใน พื้นที่ จ.ปราจีนบุรี และเครือขายภาคประชาชนอื่น ๆ เขารวม ประชุม
นิติวิทยาศาสตร โดยการประชุมเปนการฝกอบรมเจาหนาที่โรงพยาบาลและ เครือขายที่เกี่ยวของในการจัดเก็บและตรวจพิสูจนอัตลักษณตามมาตรฐาน ของสถาบันนิติวิทยาศาสตร ซึ่งที่มาของการรวมมือในครั้งนี้ เนื่องจากที่ ผานมาโรงพยาบาลพบวามีคนไขจํานวนหนึ่งที่มารักษาแลวโรงพยาบาล ตองใหการอนุเคราะห บางรายเปนผูปวยโรคเรื้อรัง หากตองอนุเคราะห ตอไปเรือ่ ย ๆ ก็ไมทราบวาจะมีจดุ สิน้ สุดตรงไหน เมือ่ สอบถามขอมูลจึงพบวา คนกลุมนี้บางคนไมมีบัตรประชาชนจึงไมมีสิทธิการรักษาพยาบาล ดวยเหตุน้ี โรงพยาบาลจึงไดประชุมหารือกับทีมผูใ หการรักษาและกลุม งาน ที่เกี่ยวของเพื่อดูแลผูปวยแบบองครวม จึงไดทําการประสานงานกับหลาย หนวยงาน ทั้งกระทรวงมหาดไทย กระทรวงพัฒนาสังคมและความมั่นคง ของมนุษย และสํานักงานนิติวิทยาศาสตร ในการผลักดันชวยเหลือใหคน กลุมนี้ไดรับบัตรประชาชนและเขาถึงสิทธิในการรักษาพยาบาล “ความร ว มมื อ ในครั้ ง นี้ เ ป น โอกาสดี ที่ ก ระทรวงยุ ติ ธ รรมให โ อกาส โรงพยาบาลเจาพระยาอภัยภูเบศรเปนที่จุดประกายใหประชาชนไดรับสิทธิ เมื่อเราจุดนํารองก็หวังวาจะขยายผลไปยังโรงพยาบาลอื่น ๆ ในประเทศไทย ใหเปนไปตามตัวชีว้ ดั วาประชาชนชาวไทยตองมีสทิ ธิรกั ษาพยาบาล” พญ.โศรยา กลาว
พญ.โศรยา ธรรมรักษ ผูอ าํ นวยการโรงพยาบาลเจาพระยา อภัยภูเบศร กลาววา โรงพยาบาลเจาพระยาอภัยภูเบศร เปน โรงพยาบาลแห ง แรกในประเทศไทยที่ นํ า ร อ งในการพิ สู จ น อั ต ลั ก ษณ บุ ค คลให แ ก ผู มี ป ญ หาด า นสถานะให กั บ สถาบั น
¾.Â.-¸.¤. 2564
11
รายงานพิเศษ ดาน พญ.วลีรัตน ไกรโกศล รองผูอํานวยการโรงพยาบาลฝาย การแพทย คนที่ 1 โรงพยาบาลเจาพระยาอภัยภูเบศร กลาววา จุดเริ่มตน ที่ทําใหโรงพยาบาลรวมผลักดันการเขาถึงสิทธิการรักษาพยาบาลของ ผูมีปญหาดานสถานะและนํามาสูความรวมมือในการเปนโรงพยาบาล นํารองพิสูจนอัตลักษณใหกับสถาบันนิติวิทยาศาสตร เนื่องจากมีผูปวย รายหนึ่งเปนโรคไตวายเรื้อรังระยะสุดทาย ตองบําบัดทดแทนดวยเครื่อง ไตเทียม 2-3 ครั้ง/สัปดาห เมื่อผูปวยมารับบริการแตละครั้งตองเสนอ ผูบริหารโรงพยาบาลเพื่อใหการอนุเคราะหคาใชจาย เมื่อสอบถามจึง ทราบวาไมมีบัตรประชาชน “การที่ ผู ป ว ยไม มี สิ ท ธิ ใ นการรั ก ษาพยาบาลยั ง ผลกระทบต อ การรักษา เพราะมารับบริการแตละครั้งตองรับทราบเรื่องคาใชจาย ทําใหไมกลามา การฟอกไตจึงทําไมไดตามงวดทีค่ วรเปน เกิดปญหาหัวใจ ลมเหลวเขา I.C.U. โรงพยาบาลก็ตองรับภาระเพิ่มขึ้น เปนปญหาวนอยู เชนนี้” พญ.วลีรัตน กลาว พญ.วลีรัตนกลาววา ถาสามารถแกไขปญหาเรื่องสิทธิการรักษาก็ จะไดลดแรงกดดันจากคาใชจายในการรักษาพยาบาล โดยโรงพยาบาล มองวาผูปวยเปนคนไทยจึงควรตองเขาถึงสิทธิ จึงไดเริ่มปรึกษาเครือขาย ตาง ๆ วาทําอยางไรถึงจะผลักดันใหผปู ว ยสามารถเขาถึงสิทธิและกระบวนการ พิสูจนตัวตน เมื่อนํารองกรณีแรกไปแลว ทําใหกลุมงานสังคมสงเคราะห และกลุ ม งานหลั ก ประกั น สุ ข ภาพทราบแนวทางว า ต อ งทํ า อย า งไร ตองติดตอประสานงานในจุดไหน จึงมีเคสผูม ปี ญ หาดานสถานะเขามาเรือ่ ย ๆ จนถึงปจจุบนั โรงพยาบาลมีสว นชวยผลักดันใหคนกลุม นีเ้ ขาสูก ระบวนการ พิสูจนตัวตนและไดรับบัตรประชาชนไปแลว 11 ราย
ด า น พญ.ปานใจ โวหารดี ผู อ ํ า นวยการผู อ ํ า นวยการกอง นิติวิทยาศาสตรบริการ สถาบันนิติวิทยาศาสตร กระทรวงยุติธรรม กลาววา งานของสถาบันนิติวิทยาศาสตรครอบคลุมในเรื่องการลดความ เหลื่อมลํ้าของประชาชน และไดเปดตัวโครงการนํารองกับโรงพยาบาล เจาพระยาอภัยภูเบศร ที่ผานมาทางสถาบันนิติวิทยาศาสตรพยายาม คนหาผูที่ไมมีบัตรประชาชนมาตลอด เมื่อคนหาแลวก็เขากระบวนการ พิสูจนอัตลักษณ 12
¾.Â.-¸.¤. 2564
อยางไรก็ดี ในบางครั้งผูที่ตองการพิสูจนอัตลักษณไมสะดวกที่จะ เดินทางมาตรวจ DNA ทีส่ ว นกลาง เชน เปนคนไขตดิ เตียง หรือบางครัง้ มาไดก็ตองหอบหิ้วกันมาทั้งครอบครัว บางรายกวาจะไดบัตรประชาชน ก็สายเกินไป ทางสถาบันนิตวิ ทิ ยาศาสตรจงึ ตองการปรับปรุงกระบวนการ พิสูจน DNA ใหดีขึ้น จึงเปนที่มาโครงการนํารองใหโรงพยาบาลชวยเก็บ อัตลักษณให เพราะถาในพื้นที่ทําได ผูมีปญหาสถานะและสิทธิในการ รักษาพยาบาลจะไดไมตองรอนาน “โรงพยาบาลเจาพระยาอภัยภูเบศรจึงเปนที่แรกในการดําเนินงาน ลักษณะนี้ และเราก็อยากใหมีโรงพยาบาลแบบนี้หลาย ๆ แหง เพราะ แมทีมงานสถาบันนิติวิทยาศาสตรจะสงทีมไปพิสูจน DNA พื้นที่ก็จริง แตตองรวบรวมคนใหไดจํานวนมาก ๆ กอน บางครั้งกวาจะครบตาม กําหนดก็ตองรอขามป แตถาในพื้นที่ทําได ก็จะสามารถพลิกชีวิตของอีก หลายครอบครัว” พญ.ปานใจ กลาว
ขณะที่ นายวิศษิ ฎ ยีส่ นุ ทอง รองผูอ าํ นวยการ สปสช.เขต 6 ระยอง กลาววา บัตรประชาชนเปนจุดเริ่มตนที่จะไดรับสิทธิการรักษาพยาบาล และสิทธิประโยชนอน่ื ๆ จากรัฐ ทีผ่ า นมา สปสช. มีเครือขายภาคประชาชน และเครื อ ข า ยศู น ย ป ระสานงานหลั ก ประกั น สุ ข ภาพภาคประชาชน ในพื้นที่ท่ที ํางานชวยเหลือใหผมู ีปญหาดานสถานะไดเขาถึงสิทธิการรักษา พยาบาลอยูแ ลว เพียงแตรว มมือแบบนีย้ งั ไมครบวงจรและตองรอเวลานาน ทั้งนี้ การพิสูจน DNA เปนกระบวนการหนึ่งในการพิสูจนอัตลักษณ บุคคลที่ชัดเจนที่สุด แตเนื่องจากสถานที่พิสูจน DNA ของสถาบัน นิติวิทยาศาสตรอยูที่กรุงเทพฯ ผูที่อาศัยในตางจังหวัดจึงตองสงคนไป ตรวจและมีขน้ั ตอนยุง ยาก แตพอมีการนํารองในลักษณะนี้ คนในชุมชน เครือขายประชาชน ศูนยประสานงานหลักประกันสุขภาพภาคประชาชน เมื่อคนหาผูที่ยังไมมีบัตรประชาชนไดแลวก็จะสามารถผลักดันใหเขาสู กระบวนการไดเร็วขึ้น
เวทีวิจัย
และการที่ประเทศไทยสามารถผลิตวัคซีนไดเองและเปน ฐานการผลิตใหภูมิภาคเอเชียตะวันออกเฉียงใต ถือเปน กุ ญ แจสํ า คั ญ ที่ จ ะปลดล็ อ กวิ ก ฤตการณ ใ นครั้ ง นี้ เ สมื อ น เปนการชวยคนไทยและประเทศใกลเคียงใหเขาถึงวัคซีน ไดรวดเร็วและงายขึ้น ตลอดจนสงผลตอความมั่นคงดาน สุขภาพของประชาชนในระยะยาว ทั้งการลดการนําเขา จากตางประเทศ ไดรับการถายทอดความรูและเทคโนโลยี การผลิตทําใหมีความพรอมสามารถรองรับโรคอุบัติใหมใน อนาคต” ผศ.ดร.สุทธิกร กลาว อยางไรก็ตาม หากการบริหารจัดการวัคซีนเปนไป ตามแผน ภายในเดือนธันวาคม 2564 จะสงผลใหผูติดเชื้อ รายใหมลดลงเหลือประมาณ 2,500 คนตอวัน ผูเสียชีวิต ลดลงเหลือประมาณ 40 คนตอวัน และสงผลตอระบบ เศรษฐกิจในไตรมาสที่ 4 ของปนี้ คาดวาจํานวนนักทองเที่ยว ตางประเทศจะเพิม่ เกือบ 3 แสนคน และเกิดการขับเคลือ่ น ระบบเศรษฐกิจในประเทศ กําลังการผลิตของภาคอุตสาหกรรม เพิ่มขึ้น 10.38% อยูที่ระดับ 70.39 สูงสุดในรอบ 5 ป ที่ผานมา ดัชนีการลงทุนของภาคเอกชนเพิ่มขึ้น 6.95% รวมทัง้ ผูว า งงานในระบบประกันสังคมลดลง 32.23% หรือ ประมาณ 4.5 แสนคน เมื่อเทียบกับชวงเดียวกันของปกอ น และหากพิจารณาปจจัยทางเศรษฐกิจในดานตาง ๆ อาทิ มาตรการการกระตุนเศรษฐกิจของภาครัฐ และแนวโนม การเติบโตของเศรษฐกิจโลก จะพบวาหากการระบาด ของโรคโควิด-19 ลดลงเกือบเปนศูนยในชวงปลายเดือน มีนาคม 2565 จํานวนนักทองเที่ยวจากตางประเทศ จะ ปรับตัวเพิ่มขึ้นกวา 1.1 ลานคน ในไตรมาสที่ 1 ของ
ป 2565 อัตราการใชกําลังการผลิตของภาคอุตสาหกรรมเพิ่มขึ้น 11.26% ดัชนีการลงทุนของภาคเอกชนเพิม่ ขึน้ 39.29% ผูว า งงาน ในระบบประกันสังคมลดลงกวา 70,000 คน[10] เมื่อเทียบกับ ชวงเวลาเดียวกับปกอ น โดยคาดการณไวดว ยวา ป 2565 เศรษฐกิจ จะขยายตัว 3.9% [11] ดวย ผศ.ดร.สุทธิกร กลาวทิ้งทาย แหลงขอมูล [1] ขอมูลจากธนาคารแหงประเทศไทย [2] ขอมูลจากสํานักงานสภาพัฒนาการเศรษฐกิจและสังคมแหงชาติ [3] ขอมูลจากสํานักงานบริหารหนี้สาธารณะ [4] ขอมูลจากธนาคารแหงประเทศไทย [5] ขอมูลจากธนาคารแหงประเทศไทย [6] ขอมูลจากกองเศรษฐกิจการทองเที่ยวและกีฬา [7] ขอมูลจากการสํารวจภาวะการทํางานของประชากร สํานักงานสถิติแหงชาติ กระทรวงดิจิทัลเพื่อเศรษฐกิจและสังคม [8] ขอมูลการจดทะเบียนนิติบุคคล กรมพัฒนาธุรกิจการคา กระทรวงพาณิชย [9] ขอมูลจากศูนยขอมูลธุรกิจอุตสาหกรรม ศูนยเทคโนโลยี สารสนเทศ และการสื่อสาร กรมโรงงานอุตสาหกรรม [10] คํานวณโดยคณะวิจัยมหาวิทยาลัยธรรมศาสตร ณ วันที่ 30 กันยายน 2564 [11] ขอมูลจากธนาคารแหงประเทศไทย
¾.Â.-¸.¤. 2564
15
News Update สปสช.รวมกับ HITAP เปดตัวเว็บไซต “ucbp.nhso.go.th” ชองทางการพัฒนาปรับปรุงสิทธิบัตรทอง
สปสช. จับมือ HITAP เปดตัวเว็บไซต ucbp.nhso.go.th เปนชองทางใหมใหกลุม ผูม สี ว นไดเสียและประชาชนทัว่ ไป เสนอความคิดเห็นในการพัฒนาปรับปรุงสิทธิประโยชน บัตรทอง เลขาธิการ สปสช. แนะประชาชนเสนอความ คิดเห็นเขามามาก ๆ อยามองวาเปนเรื่องไกลตัวหรือ เสนอมาแลวคงไมถูกนําไปพิจารณา ยกตัวอยางระบบ Home Isolation ก็มาจากขอเสนอแนะของประชาชน วันที่ 1 พ.ย. 2564 ที่ผานมา สํานักงานหลักประกัน สุขภาพแหงชาติ (สปสช.) รวมกับ โครงการประเมินเทคโนโลยี และนโยบายดานสุขภาพ (HITAP) จัดงานเปดตัวเว็บไซต ucbp.nhso.go.th ซึ่งจะเปนแหลงรวบรวมหัวขอที่อยูใน กระบวนการพิจารณาเพิ่มสิทธิประโยชนใหม การขยาย ขอบเขตสิทธิประโยชนเดิม รวมทั้งเปนชองทางเสนอหัวขอ การเพิ่ ม สิ ท ธิ ป ระโยชน สํ า หรั บ กลุ ม ผู มี ส ว นได เ สี ย และ ประชาชนทั่วไป ทั้งนี้ เว็บไซต ucbp.nhso.go.th จะมีทั้งคอลัมน แนะนํา ที่มาของการพัฒนาสิท ธิประโยชนบัตรทองและ บทความอื่น ๆ ที่นาสนใจ เมนูการคนหาสถานะหัวขอ ปญหา หัวขอที่ถูกบรรจุเปนสิทธิประโยชนลาสุด และเมนู สําหรับใหประชาชนและผูมีสวนไดเสียเสนอหัวขอปญหา เพื่อการปรับปรุงพัฒนาสิทธิประโยชนบัตรทอง 16
¾.Â.-¸.¤. 2564
นพ.จเด็จ ธรรมธัชอารี เลขาธิการสํานักงานหลักประกัน สุขภาพแหงชาติ (สปสช.) กลาววา แตละป สปสช. มีการปรับปรุง สิทธิประโยชน ทั้งเพิ่มสิทธิการรักษาโรคใหม ๆ เชน โควิด-19 หรือ วิธีการรักษาแบบใหม เชน ผาตัดสองกลอง ยาใหม หรือเทคโนโลยี ใหม ซึ่งในอดีตจะใชวิธีการจัดเวทีรับฟงความคิดเห็น แตในปจจุบัน สปสช. พัฒนาชองทางตาง ๆ ทั้งเว็บไซต ucbp.nhso.go.th ไลน @nhso หรือแมแตโทร. มาที่สายดวน 1330 ก็ได ทุกขอเสนอ ทาง สปสช. จะรับฟงและนําไปประมวลวาจะนําไปสูการปรับปรุงระบบ บัตรทองใหดีขึ้นไดอยางไร “อยากใหประชาชนสนใจเรื่องสิทธิประโยชนและเสนอความ คิดเห็นเขามาเยอะ ๆ อยาคิดวาขอเสนอของตัวเองคงไมไดรับฟง หรือถูกนําไปพิจารณา ผมยกตัวอยางโควิด-19 ชวงตนปมปี ระชาชน สงขอมูลมาวาที่ประเทศอังกฤษเขาใหประชาชนรักษาตัวที่บาน เรารับฟงแลวใหเจาหนาทีห่ าขอมูล แลวก็นาํ ไปหารือกับกรมการแพทย จนมีการพัฒนาการจนมาเปนระบบ Home Isolation ดังนั้น อยาคิดวาการเสนอหัวขอพัฒนาสิทธิประโยชนบัตรทองเปนเรื่อง ไกลตัว วันนีเ้ รามีชอ งทางหลายชองทาง ผูม สี ว นไดเสียและประชาชน ทุกคนสามารถเสนอเขามาไดเลย” นพ.จเด็จ กลาว ดาน นพ.สุวิทย วิบุลผลประเสริฐ ประธานคณะทํางานดาน เศรษฐศาสตรสาธารณสุขในการกําหนดประเภทและขอบเขต บริการดานสาธารณสุข กลาววา ชุดสิทธิประโยชน คือบริการ
News Update
สาธารณสุ ข พื ้ น ฐานที่ ทุ ก คนต อ งได รั บ อย า งเท า เที ย มกั น การพิจารณาเพิ่มสิทธิประโยชน จะใชหลักการ SAFE คือ Sustainable มีความยั่งยืน Adequate มีเงินเพียงพอที่จะ จัดบริการ Fair มีความเสมอภาค เทาเทียมและเปนธรรม และ Efficient ใชทรัพยากรอยางคุมคาและมีประสิทธิภาพ โดยมีหลักเกณฑ คือ 1.ตองมีความคุมคา เชน ถามีเทคโนโลยี ใหมที่ชวยใหผูปวยมีชีวิตยืนยาวขึ้น 1 ป จะตองลงทุนมาก นอยเทาใด สมมติวาความสามารถในการจายของประชาชน เพื่อใหมีชีวิตตอไป 1 ป อยูที่ 1.2-1.4 แสนบาท หากยาหรือ เทคโนโลยีใหมมีตนทุนไมเกินนี้ถือวาคุมคา เปนตน 2.มีความเปนไปไดในเชิงงบประมาณ ตองพิจารณาความ สามารถในการจัดงบประมาณสนับสนุนในระยะยาว 3.มีความ เปนธรรม เชน หากประชากรใน อ.อุมผาง เขาไมถึงบริการ แตคนใน กทม. เขาถึงได แบบนี้ไมเปนธรรม และ 4.การให คุณคาทางสังคม ตัวอยางเชน ในกรณีทเ่ี ทคโนโลยีใหมมรี าคา แพง ไมมคี วามคุม คา อาทิ การบําบัดทดแทนดวยเครือ่ งไตเทียม การปลูกถายไต หรือการรักษาโรคหายากบางโรค บริการ เหลานี้มีคาใชจายสูง ไมมีความคุมคา แตถาไมจัดบริการให ประชาชนอาจตองลมละลายจากการรักษาตัว สปสช. ก็จะ พิจารณาจัดเปนสิทธิประโยชนใหครอบคลุมดวยเพื่อปองกัน การลมละลายของครัวเรือน “กระบวนการทัง้ หมดนีค้ อื การมีสว นรวม ภาคประชาสังคม และผูใ หบริการบอกวาอยากไดอะไร สวนภาครัฐพรอมสนับสนุน งบประมาณหรือไม ภาควิชาการตองศึกษาความคุม คา ผลกระทบ ตองบประมาณ ความเสมอภาค มันรวมกันทั้งหมด ดังนั้น
จึงเปนเรื่องสําคัญมากที่ตองดึงทุกภาคสวนมาทํางานรวมกัน” นพ.สุวิทย กลาว ขณะที่ รศ.นพ.เชิดชัย นพมณีจํารัสเลิศ ประธานคณะ ทํางานคัดเลือกหัวขอ กลาววา เมื่อมีงบประมาณจํากัด การจะ คัดเลือกเทคโนโลยีหรือการรักษาใหมมาเพิ่มเปนสิทธิประโยชน ตองมีความคุมคา ความคุมคาในที่นี้ไมไดหมายความวาตองราคา ถูกอยางเดียว เชน ยาบางตัวราคาถูกแลวตองรักษาตอเนื่องนาน แตยาอีกตัวราคาแพงแตหายเร็ว คํานวณความคุมคาแลวอาจจะ ถูกกวา ซึ่งกระบวนการเหลานี้จะมีนักวิชาการมาคํานวณและ เสนอใหคณะอนุกรรมการพิจารณา “หัวขอทีม่ กี ารเสนอเขามา เราแบงเปน 3 ประเภท 1. การรักษา 2.การปองกันโรค และ 3.โรคหายาก เมื่อมีผูเสนอหัวขอมาแลว เราจะมีทีมวิชาการประเมินเบื้องตนกอนวาหัวขอไหนที่ควรนําไป ศึกษาอยางละเอียดเพื่อใหไดชุดสิทธิประโยชนใหม โดยใชเกณฑ 5 ขอ คือ 1.เทคโนโลยีนั้นสามารถใชกับโรคที่ประชาชนไดรับ ผลกระทบจํานวนมาก 2.มีหลักฐานวาใหผลการรักษาที่ดีมาก เชน ลดอัตราการเสียชีวิตหรือพิการ ทําใหคุณภาพชีวิตดีขึ้น 3.ความเทาเทียม เชน หากขาราชการ ประกันสังคม มีสิทธิ การรักษาบางอยางแลวบัตรทองยังไมมี ก็จะมีโอกาสถูกพิจารณา สูง 4.ภาระตอเศรษฐกิจครัวเรือน หากเทคโนโลยีใหมใหผล การรักษาทีด่ มี ากแตราคาแพงจนอาจกระทบกับเศรษฐกิจครัวเรือน ก็มีโอกาสสูงที่จะนํามาพิจารณา และ 5.จริยธรรม คุณธรรม เชน กลุมเปราะบางหรือเปนโรคหายากที่มีจํานวนผูปวยนอย แตใหคนกลุมนี้มีโอกาสไดรับการดูแล ก็จะมีการพิจารณาดวย เชนกัน” รศ.นพ.เชิดชัยกลาว
¾.Â.-¸.¤. 2564
17
บทความพิเศษ โรคหนองในเยื่อหุมปอด สามารถรักษาไดโดยการผาตัดสองกลอง หลาย ๆ ครั้งที่เรามักจะสงสัยวาในโพรงเยื่อหุมปอดนั้น คืออะไร โดยโพรงเยื่อหุมปอดนั้นหมายถึง ชองวาง ระหวางเยื่อ 2 ชั้นที่หุมอยูรอบปอด ซึ่งมีนํ้าหลอลื่นอยู เล็กนอย ในบางคนที่มีความผิดปกติเกิดขึ้น เชน หนอง หรือเลือด อาจทําใหเกิดการระคายเคืองหรือการอักเสบ ของเยื่อหุมปอด สงผลทําใหมีอาการหอบเหนื่อยหรือ มีไขสูงได โดยสาเหตุของโรคหนองในชองเยื่อหุมปอด มักเกิดขึ้นตามหลังจากการติดเชื้อปอดอักเสบแลว โดย เกิดไดตั้งแตคนทั่วไปที่ไมมีโรคประจําตัวและที่มีสุขภาพ แข็งแรง จนไปถึงผูปวยที่มีโรคประจําตัวอื่น ๆ เชน โรคเบาหวาน โรคความดันโลหิตสูง หรือโรคภูมคิ มุ กัน บกพรอง เปนตน
นพ.ศิระ เลาหทัย แพทยผูเชี่ยวชาญ ศัลยศาสตร ทรวงอกเฉพาะทางดานโรคปอด โรงพยาบาลวชิรพยาบาล กลาววา อาการของโรคหนองในชองเยื่อหุมปอด ที่สําคัญ ที่สุด คือ มักจะเริ่มมีอาการไขขึ้นสูง และมีอาการเจ็บ แนนหนาอก จนไปถึงอาการหอบเหนื่อย ในบางรายอาจ มีอาการไอมากหรือไอออกมาเปนหนองหรือมีเสมหะปน เลือดได โดยการวินิจฉัยโรคนี้ จะตองทําการเจาะปอด (thoracentesis) เพื่อดูลักษณะของนํ้า โดยโรคนี้ที่เรา จําเปนตองแยกใหได คือ โรคมะเร็งที่มีการลุกลามของ นํ้าในปอดและโรควัณโรค ซึ่ง 2 โรคนี้ สามารถตรวจโดย 18
¾.Â.-¸.¤. 2564
การสงหาเชื้อวัณโรค (PCR for TB) และการตรวจหาเซลลมะเร็ง (Cytology) สําหรับการรักษาโรคหนองในชองเยือ่ หุม ปอด การรักษาจะขึน้ อยูกับระยะของโรค หากเปนระยะเริ่มแรกวิธีการรักษา คือ การใส ทอระบายหนองออก หากสามารถระบายหนองออกไดหมดและ อาการผูปวยดีขึ้น ก็ไมจําเปนตองทําการผาตัด เพียงแตตองให ยาปฏิชีวนะนานอยางนอย 2-4 สัปดาห และเมื่อไดรับยาปฏิชีวนะ นานอยางนอย 2-4 สัปดาหไปแลว หากอาการไมดีขึ้นหรือผลจาก การตรวจผานภาพถายรังสีทรวงอกพบวายังคงมีหนองในชองเยื่อ หุมปอดอยู หรือในบางรายที่พบวามีหนองเกิดขึ้นหลายตําแหนง ซึ่งแสดงวาเปนระยะที่ 2 หรือ 3 แลว ก็มีความจําเปนตองรักษา ดวยการผาตัด (Decortication) โดยในอดีตนัน้ การผาตัดทําไดโดย การผาตัดเปด ซึ่งมีขนาดใหญและอาจมีบางครั้งตองตัดซี่โครงออก เพื่อชวยทําการระบายหนองออกใหหมดและการลอกเยื่ออักเสบ ติดเชื้อออกจากเยื่อหุมปอด อยางไรก็ตาม ปจจุบันดวยเทคโนโลยี ที่ดีขึ้น ตัวโรคนี้เราสามารถทําไดโดยการผาตัดสองกลอง (Video assisted thoracoscopic surgery; VATs) ซึ่งการผาตัดจะมีแผล เล็กขนาด 3 เซ็นติเมตรเทานั้น โดยการผาตัดชนิดนี้ตองใชความ เชีย่ วชาญจากศัลยแพทยอยางมาก โดยผลลัพธเทียบเทากับการผาตัด เปด แตสามารถลดภาวะแทรกซอน และลดระยะเวลาการนอน โรงพยาบาล
บทความพิเศษ ม.มหิดล ชี้ทางผลิตบัณฑิตแพทยคุณภาพ ไมไดวัดกันแตดวยขอสอบ
ปจจุบนั การวัดคนดวยขอสอบ ไมสามารถวัดไดในเชิงคุณภาพ อยางแทจริง โดยเฉพาะอยางยิง่ วิชาชีพแพทย ซึง่ การสราง แพทยทด่ี มี คี ณ ุ ภาพ ไมไดวดั กันแตดว ยการออกขอสอบ แต ตองประเมินใหไดวา นักศึกษาแพทยมคี วามรู ความสามารถ ทักษะตางๆ ที่ผานตามเกณฑ มาตรฐาน และมีเจตคติที่ดี เพื่อการเปนแพทยที่ดีมีคุณภาพ และสามารถทําประโยชน ใหประเทศชาติในอนาคต มหาวิทยาลัยมหิดล ในฐานะสถาบันหลักของชาติในการ ผลิตบัณฑิตแพทยใหกับประเทศ จากการมีคณะแพทยอยูใน สังกัดถึง 2 คณะ และ 1 โครงการผลิตแพทยเพื่อชาวชนบท โดย คณะแพทยศาสตรโรงพยาบาลรามาธิบดี เปนหนึ่งใน สวนงานซึ่งมีบทบาทสําคัญในการผลิตบัณฑิตแพทยไมนอย กวา 180 คนตอป ซึ่งจากการเปนครูแพทยมาอยางยาวนาน กวา 2 ทศวรรษ สงผลใหในปการศึกษา 2563 ศาสตราจารย นาวาเอก นายแพทยอนันต โฆษิตเศรษฐ รองคณบดีฝาย การศึกษาระดับปริญญา และอาจารยแพทยประจําภาควิชา กุมารเวชศาสตร คณะแพทยศาสตรโรงพยาบาลรามาธิบดี มหาวิทยาลัยมหิดล ควารางวัลมหาวิทยาลัยมหิดล สาขา ความเปนครู ในฐานะครูแพทยผูสรางการเปลี่ยนแปลงมา สูวงการแพทยศาสตรศึกษาของประเทศไทย ศาสตราจารย นาวาเอก นายแพทยอนันต โฆษิตเศรษฐ สําเร็จการศึกษาแพทยศาสตรบัณฑิตจาก คณะแพทยศาสตร โรงพยาบาลรามาธิบดี มหาวิทยาลัยมหิดล ตอมารับราชการ กรมแพทยทหารเรือ กอนมาเปนอาจารยแพทยประจําภาควิชา กุมารเวชศาสตร คณะแพทยศาสตรโรงพยาบาลรามาธิบดี มหาวิทยาลัยมหิดล จนไดเปนผูกอตั้งสาขา “กุมารเวชบําบัด วิกฤต” ขึ้นเปนแหงแรกในประเทศไทย และเปนบุคคลผูพลิก โฉมวางมาตรฐานการผลิตแพทยโดยเนนที่คุณภาพ
“กุมารเวชบําบัดวิกฤต” เปนสาขาที่จัดตั้งขึ้นใหมเพื่อดูแลผูปวย เด็กทีอ่ ยูใ นภาวะวิกฤต โดยเฉพาะอยางยิง่ ในกรณีทต่ี อ งไดรบั การชวยเหลือ ดานการหายใจ และระบบไหลเวียนเลือด ตลอดจนดูแลผูปวยเด็ก หลังเขารับการผาตัด โดยมีบทบาทสําคัญในการฝกอบรมแพทย และ พยาบาล ทั้งในระดับปริญญา และหลังปริญญา ตลอดจนแพทย ประจําบานตอยอด ไปจนถึงการพัฒนางานวิจัยในสาขาที่เกี่ยวของ ซึ่ง นอกจากการเป น ผูบุก เบิ ก ให เ กิ ด สาขาวิ ช ากุ ม ารเวชบํ า บั ด วิกฤตเปนแหงแรกในประเทศไทยแลว ศาสตราจารย นาวาเอก นายแพทยอนันต โฆษิตเศรษฐ ยังไดเปนสวนหนึ่งของการผลักดัน ให เ กิ ด การเปลี่ ย นแปลงการประเมิ น ผลที่ มุ ง ผลการเรี ย นรู ที่ พึงประสงค เนนการประเมินผลที่ไมใชการตัดสินไดหรือตก แตเปน การประเมิ น ผลเพื่ อ ใหนักศึกษาแพทยรูจุดที่ควรพัฒนาของตัวเอง ใหโอกาสนักศึกษาแพทยไดพัฒนาความรู ความสามารถ และทักษะ จนสามารถสอบผานตามเกณฑมาตรฐานได ซึ่งนอกจากจะไมทําให นักศึกษาแพทยเสียขวัญและกําลังใจแลว ยังกอใหเกิดแรงจูงใจที่จะ มุมานะเพื่อพิสูจนตัวเอง ทั้งนี้ การวัดผลนักศึกษาแพทยตองมีความสมดุลในการประเมิน ผลเพื่อการเรียนรู และการประเมินผลเพื่อวัดผลของการเรียนรู และ ทํ า ให มั่ น ใจได ว า จะสามารถผลั ก ดั น ให เ กิ ด แพทย คุ ณ ภาพที่ มี หั ว ใจ ของความเปนมนุษย ที่พรอมมุงมั่นตั้งใจอยางแทจริง ดวยการสอนให “คิดเปน” และ “ใฝหาความรู” อยูอยางตอเนื่อง ศาสตราจารย นาวาเอก นายแพทยอนันต โฆษิตเศรษฐ เชื่อ วา ดวยการสอนให “คิดเปน” และ “ใฝหาความรู” ดานวิชาการและ วิชาชีพ จะทําให “ครูคนหนึ่ง” สามารถสรางความเปลี่ยนแปลงใหกับ “ลูกศิษย” ไดอยางมากมาย ดวยแนวคิดเดียวกันนี้จะสามารถสราง บัณฑิตไมวาจะสาขาวิชาใดก็ตาม ใหสามารถสําเร็จการศึกษาจากรั้ว มหาวิทยาลัย สูการเปน “กําลังสําคัญของประเทศชาติ” ตลอดจนการ เปน “พลเมืองคุณภาพของโลก” ไดไมวาจะยุคสมัยใดก็ตาม
¡.Â.-µ.¤. 2564
19
รู ทันโรค รูจักอาการปุมกระดูกงอกในชองปาก
อาการปุมกระดูกหรือกระดูกงอกในชองปาก พบไดใน บางคน ซึ่งสาเหตุของการเกิดนั้นยังไมแนชัด อาจเกิด จากพันธุกรรม เชื้อชาติ เพศ อายุ และมักเกี่ยวของกับ แรงบดเคี้ยวปริมาณมาก เชน มีนิสัยขบเคนฟนในเวลา กลางวัน หรือนอนกัดฟนในเวลากลางคืน ทพญ.เกศนี คูณทวีท รัพ ย ฝา ยทันตกรรม ร.พ.จุฬาลงกรณ สภากาชาดไทย อธิบายวา ปุม กอนกระดูก งอกในชองปากนี้จะคอย ๆ โตขึ้นอยางชา ๆ คอยเปนคอย ไปตามชวงอายุ จึงทําใหไมพบในเด็ก แตมกั เริม่ พบไดในวัย หนุมสาว ทั้งนี้ ปุมกระดูกงอกจะโตชาลงจนสามารถหยุด โตเองได โดยปุมกระดูกงอกในชองปากมีรูปรางไมแนนอน ในแตละคน มีความแข็ง พื้นผิวปกคลุมดวยเหงือกสีชมพู ที่มีลักษณะเชนเดียวกับเหงือกบริเวณอื่น ๆ ในชองปาก ไมกอใหเกิดความเจ็บปวดใด ๆ ทําใหผูปวยไมรูสึกตัว หาก ปุมกอนกระดูกงอกนั้นมีขนาดไมใหญนัก สามารถพบได ในบริเวณตาง ๆ ของชองปาก ไดแก - Torus palatinus ปุมกระดูกบริเวณเพดาน เปน ปุมกระดูกงอกซึ่งมักจะอยูบริเวณกึ่งกลางเพดานแข็งใน ปาก มีขนาดที่แตกตางกันไป อาจเปนกอนเดี่ยวหรือหลาย กอนรวม ๆ กัน ทําใหมองดูคลายผิวมะกรูด - Torus mandibularis ปุมกระดูกงอกบริเวณขา กรรไกรลาง พบบริเวณสันเหงือกดานลิ้นของขากรรไกร ลาง สามารถพบไดทั้งขางซายและขางขวา โดยจะอยูถัด จากฟนเขี้ยวเขาไปดานหลัง - Exostosis ปุมกระดูกผิวขรุขระ พบไดในบริเวณ เหงือกดานชิดแกมโดยรอบของขากรรไกร เนื่องจากปุมกระดูกนี้ไมกอใหเกิดอาการใด ๆ ดังนั้น ผูปวยจึงมักจะสังเกตเห็นหรือรูสึกตัวเมื่อปุมกระดูกนั้นมี 20
¾.Â.-¸.¤. 2564
ขนาดใหญพอสมควร ทําใหผูปวยเกิดความกังวล บางรายมาพบ ทันตแพทยเพราะกลัวเปนมะเร็งในชองปาก แตแทจริงแลว ภาวะ ปุมกระดูกงอกนี้ไมกอใหเกิดอันตรายรายแรงแตอยางใด หากทําการ ตรวจดวยภาพถายรังสีก็จะพบวาเปนปุมหรือกอนกระดูกงอกออก มาจากกระดูกปกติ ไมพบรอยโรคหรือความผิดปกติอื่น ๆ รวมดวย จึงไมจําเปนตองไดรับการรักษา ยกเวนบางกรณีมีขอบงชี้ที่ตองรับ การรักษา คือ 1.ปุมกระดูกมีขนาดใหญมากจนขัดขวางการรับประทานอาหาร มีเศษอาหารติดบริเวณซอกของปุม กระดูก ยากแกการทําความสะอาด สงผลตอการดูแลสุขภาพชองปากของผูปวย ทําใหเกิดการหมักหมม และการสะสมของแบคทีเรียในชองปาก กอใหเกิดกลิ่นปาก หรือใน ผูปวยบางรายทําใหเกิดปญหาดานการพูด 2.เนื้อเยื่อที่ปกคลุมบริเวณปุมกระดูกงอกเกิดเปนแผลบอยครั้ง หรือเปนแผลเรื้อรังจากการรับประทานอาหาร หรือการแปรงฟนไป กระแทกโดนบริเวณนั้นบอย ๆ 3.ทันตแพทยใสฟนพิจารณาแลววาปุมกระดูกงอกนั้นขัดขวาง ตอการใสฟนปลอม เพราะโครงฐานของฟนปลอมตองพาดผานสวน ที่มีปุมกระดูกงอกนี้ หากใสฟนปลอมทับปุมกระดูกไปเลย จะทําให เกิดการกดทับ เจ็บ และเกิดแผลเรื้อรังได สําหรับวิธีการรักษา ไดแก การผาตัดเอาปุมกระดูกงอกออก ถือเปนการผาตัดเล็ก โดยมากสามารถทําไดดว ยการฉีดยาชาเฉพาะที่ แตภายหลังการผาตัดอาจเกิดปุมกระดูกงอกขึ้นใหมอยางชา ๆ เชน เดิมได ดังนั้น ทันตแพทยจึงพิจารณาผาตัดเฉพาะในผูปวยรายที่มี ขอบงชี้เทานั้น หากผูปวยมีปุมกระดูกงอกและมีขอสงสัยถึงความ จําเปนในการรักษา สามารถปรึกษาทันตแพทยเพื่อรับการตรวจและ วางแผนการรักษาที่เหมาะสมตอไป ที่มา : หนังสือพิมพมติชน : สสส.
Medical Techology ผลงานประดิษฐขอสะโพกเทียม ของแพทยจุฬาฯ แหงแรกในประเทศไทย
รศ.นพ.วัชระ วิไลรัตน แพทยผูเชี่ยวชาญหนวยศัลยกรรม ขอเขาและสะโพกเทียม ฝายออรโธปดิกส โรงพยาบาล จุฬาลงกรณ สภากาชาดไทยผูค ดิ คนประดิษฐ “ขอสะโพก เที ย ม” สํ า หรั บ ผู ป ว ยกระดู ก สะโพกหั ก ร ว มกั บ ที ม คณะวิ ศ วกรรมศาสตร สาขาเครื ่ อ งกลจุ ฬ าลงกรณ มหาวิทยาลัย ไดเปนแหงแรกและแหงเดียวในประเทศไทย จนได ร ั บ รางวั ล “ผลงานประดิ ษ ฐ ค ิ ด ค น ประจํ า ป งบประมาณ 2563 รางวัลระดับดีมาก” จากสํานักงาน การวิจัยแหงชาติ ความมุ ง มั่ น ในการพั ฒ นาข อ สะโพกเที ย มมาตลอด ระยะเวลากวา 10 ปนั้น ลงตัวที่วัสดุโคบอลต/โครเมียม สําหรับผลิตสวนหัวและไทเทเนียมสําหรับผลิตกาน ผลงาน ดังกลาวผานกระบวนการทดสอบและทดลองครบทุกดาน โดยคํ า นึ ง ถึ ง ความปลอดภั ย ที่ จ ะเกิ ด ขึ้ น เมื่ อ ผู ป ว ยนํ า สิ่งประดิษฐไปใชงานเปนสําคัญ อาทิ ทดสอบการกัดกรอน ของโลหะ (Fretting Corrosion) ทดสอบแรงตานของ
โลหะ (Pull Off Strength) ทดสอบการสงผลเปนพิษในระดับเซลล (Cytotoxicity) ทดสอบอาการแพตอผิวหนัง (Skin Sensitization) รวมไปถึ ง การทดสอบโลหะแต ล ะชนิ ดที ่ น ํ า มาใช ใ นการผลิต และ สถานที่ผลิต เปนตน จนไดรับรองมาตรฐาน ISO7206 ASTM2009 ASTM1875 และ ISO10993 ซึ่งเปนสิ่งยืนยันแลววาผลงานขอสะโพก เที ย มสามารถนํ า มาใช ง านได จ ริ ง ในผู ป ว ยสู ง อายุ แ ละไม ก อ ให เ กิ ด ผลขางเคียงหรืออันตรายตอรางกายของมนุษยแตอยางใด อีกทั้งยัง อางอิงจากโครงสรางทางสรีระจริงของผูปวยที่เขารับการรักษาตัวที่ โรงพยาบาลเปนรายบุคคลอีกดวย ทําใหการใชงานขอสะโพกเทียมนั้น มีความใกลเคียงกับขอสะโพกเดิมเปนอยางมาก ปจจุบนั ขอสะโพกเทียมไดนาํ มาใชรกั ษาผูป ว ยสูงอายุ ที่ประสบอุบัติเหตุขอสะโพกหักแลวประมาณ 9 ราย ในโรงพยาบาลจุฬาลงกรณ สภากาชาดไทย ซึ่งผล การรักษาเปนไปในทิศทางที่ดีมาก ๆ สืบเนื่องจาก การผาตัดเปลี่ยนขอสะโพก จะใชเวลาพักฟนเพียง 2-3 วันเทานั้น ผูปวยฟนตัวเร็ว ทําใหลดระยะเวลา
¾.Â.-¸.¤. 2564
21
Medical Techology การนอนโรงพยาบาลได อีกทัง้ ผูป ว ยสามารถกลับไปใชชวี ติ ได ตามปกติเร็วยิง่ ขึน้ มีคณ ุ ภาพชีวติ ทีด่ ขี น้ึ ไมเปนภาระการดูแล ของครอบครัว รวมไปถึงยังสามารถชวยลดอัตราการเสียชีวติ ของผูป ว ยสูงอายุ อันเนือ่ งมาจากการติดเชือ้ ของระบบตาง ๆ ในรางกาย และที่สําคัญในปจจุบันนี้ยังไมมีการเสียคาใชจาย แตอยางใด เพราะการผาตัดขอสะโพกเทียมนีย้ งั อยูใ นโครงการ พิเศษของโรงพยาบาลอีกดวย
รศ.นพ.วัชระ ใหขอมูลเพิ่มเติมเกี่ยวกับการดูแลผูปวย หลังจากไดรับการผาตัดขอสะโพกเทียมวา ผูปวยสามารถ ใชชวี ติ ไดตามปกติ ทางทีมแพทยจะนัดหมายผูป ว ยตามโปรแกรม การเฝาดูแล เริ่มตนจากทุก ๆ 2 อาทิตย ในชวงแรกหลังเขา
รับการผาตัด จากนัน้ แพทยจะนัดหางขึน้ เปน 3 เดือน และคอย ๆ หางออกไปเปนปละ 1 ครั้ง และในทุก ๆ ครั้ง ที่ผูปวยกลับมาพบ แพทยตามนัดนั้น ทีมแพทยจะทําการตรวจเลือดเพื่อตรวจสอบ คาโลหะตาง ๆ ในรางกาย เพือ่ ไมใหมปี ริมาณมากเกินไปจนเปนอันตราย ตอผูปวยเอง รศ.นพ.วัชระ กลาวทิ้งทายวา ผลงานประดิษฐขอสะโพกเทียมนี้ นับเปนความภาคภูมิใจครั้งสําคัญและคุมคาอยางมากที่ไดทุมเท แรงกายแรงใจ คิดคนพัฒนา ตอยอดองคความรูจากประสบการณ ที่ ไ ด จ ากการรั ก ษาผู ป ว ยตลอดระยะเวลาการเป น ศั ล ยแพทย สู สิ่งประดิษฐขอสะโพกเทียมที่ใชงานไดใกลเคียงของจริงและเขากับ สรีระของคนไทย ถือเปนขอสะโพกเทียมทีผ่ ลิตโดยคนไทย เพือ่ คนไทย ซึ่งทดแทนการนําเขาขอสะโพกเทียมจากตางประเทศได ทําใหผูปวย สามารถเขาถึงการรักษาไดงายยิ่งขึ้น คาใชจายถูกลง สําหรับทิศทาง ในอนาคต มีโครงการตอยอดรวมกับทีมคณะวิศวกรรมศาสตร สาขา เครือ่ งกล จุฬาลงกรณมหาวิทยาลัย ในการผลิตขอสะโพกเทียมแบบ 2 ชิ้นสูการผลิตขอสะโพกเทียมทั้งเบาสําหรับใชกับกลุมคนที่มีอายุ นอยลง และโครงการประดิษฐขอเขาเทียมซึ่งนับเปนประโยชนตอ ผูปวยสูงอายุเปนอยางยิ่ง
ตรวจการติดเชื้อโรค Covid-19 ดวยลมหายใจ ผลการศึ ก ษาเบื ้ อ งต น ในสหรั ฐ อเมริ ก าพบว า การใช breathalyzer technology สามารถตรวจคัดกรองการ ติดเชื้อโรค COVID-19 ไดอยางรวดเร็วและแมนยํา ใน ผูปวยวิกฤตที่นอนรักษาตัวอยูในโรงพยาบาล แทนที่จะใช PCR (polymerase chain reaction) test ซึง่ เปน gold standard สําหรับการตรวจวินจิ ฉัยโรค COVID-19 ที่ใชกันอยูโดยทั่วไปในทั่วโลก ที่ตองอาศัย การทํา invasive nasal swab เพื่อตรวจการติดเชื้อไวรัส โคโรนา SARS-CoV-2 ซึ่งเปนสาเหตุของโรค COVID-19 คณะนักวิจัยของ Ohio State University Wexner Medical Center ในมลรัฐ Ohio ของสหรัฐอเมริกา ได ทําการศึกษาการตรวจหาการติดเชื้อ SARS-CoV-2 ดวย การใช novel breathalyzer technology ที่มีตัว nanosensors ทําหนาทีค่ น หาและวัดปริมาณของ specific biomarkers ในลมหายใจ โดยพบวาอุปกรณที่ใช novel breathalyzer technology สามารถตรวจการติดเชื้อ SARS-CoV-2 ไดอยางรวดเร็วและแมนยํา และที่สําคัญ 22
¾.Â.-¸.¤. 2564
ก็คือ เปนวิธีการตรวจคัดกรองที่ไมไดลวงลํ้าเขาไปในรางกายของ ผูที่ไดรับการตรวจคัดกรอง ผลการศึกษาที่นาสนใจอยางยิ่งดังกลาว ซึ่งกําลังกลายเปนอีก หนึ่งความหวังที่สําคัญในการตรวจหาการติดเชื้อโรค COVID-19 ได รับการตีพิมพเผยแพรในวารสาร PLOS ONE เมื่อวันที่ 28 ตุลาคม 2021 ในชื่อการศึกษาวา Exhaled nitric oxide detection for diagnosis of COVID-19 in critically ill patients ซึ่งดําเนินการ โดย นายแพทย Matthew C. Exline และคณะ (Department of Internal Medicine,Division Pulmonary,Critical Care and Sleep Medicine,Ohio State University Wexner Medical) การศึกษาวิจัยของนายแพทย Matthew C. Exline และ คณะทําในผูปวยวิกฤตจํานวน 46 คน ที่นอนรักษาตัวอยูในหนวย intensivecare unit (ICU) ของ Ohio State University Wexner Medical Center เนื่องจากมีภาวะ acute respiratory failure จําเปนตองใสทอชวยหายใจ โดยราว ๆ ครึ่งหนึ่งของผูปวยวิกฤต เหลานี้ติดเชื้อ SARS-CoV-2 และอีกประมาณครึ่งหนึ่งไมไดติดเชื้อ SARS-CoV-2 คณะนักวิจัยเก็บรวบรวมตัวอยางลมหายใจออกของ
Medical Techology
ผูป ว ยไวในถุงแลวนําไปปลอยผานอุปกรณทเ่ี รียกวา nanosensor breathalyzer system ซึ่งใชเวลาในการวิเคราะหตัวอยาง ลมหายใจออกของผูปวยแคประมาณ 15 วินาที แลวแจงผล ตรวจการติดเชื้อ SARS-CoV-2 ดวยความแมนยําถึง 88% เมื่อเทียบกับการตรวจมาตรฐานดวย PCR test การศึ ก ษานี้ถือ เป น การศึ ก ษาแรกที่แ สดงให เ ห็ น ถึ ง ประสิทธิภาพที่รวดเร็วและแมนยําของการใช nanosensor breathalyzer system ในการตรวจการติดเชือ้ โรค COVID-19 จาก exhaled breath prints หรือรองรอยลมหายใจออกของ ผูท ไ่ี ดรบั การตรวจ นายแพทย Matthew Exline ระบุไวใน press release ทีแ่ จกจายกับสือ่ มวลชนวา PCR test ซึง่ เปน gold standard สําหรับการตรวจวินิจฉัยโรค COVID-19 ตองใชวิธี invasive nasal swab ที่ลวงลํ้าเขาไปภายในรางกายของผูที่ไดรับการ ตรวจและตองใชเวลาหลายวันในหองปฏิบัติการ แต breath test ดวย nanosensor breathalyzer system เปนวิธีที่ ไมลวงลํ้าเขาไปภายในรางกายของผูที่ไดรับการตรวจและ ใหผลตรวจที่แมนยําภายในเวลาไมกี่วินาที
คณะนักวิจยั ระบุวา เราสามารถตรวจการติดเชือ้ SARS-CoV-2 จาก ตัวอยางลมหายใจออกของผูป ว ยได เนือ่ งจากไวรัสโคโรนา SARS-CoV-2 จะทําใหเกิด breath print ที่มีความแตกตางจาก breath print ของ ผูที่ไมไดติดเชื้อ SARS-CoV-2 เนื่องจากเชื้อ SARS-CoV-2 ที่ปนอยู ในลมหายใจออกของผูปวยจะทําปฏิกิริยากับ oxygen, nitric oxide และ ammonia ในรางกายของผูปวย นอกจากนี้ คณะนักวิจยั ยังกําลังทําการศึกษาดวยการใช nanosensor breathalyzer system ในการตรวจการติดเชื้อโรค COVID-19 ใน ผูปวยที่ไมไดอยูในภาวะวิกฤต ดังนั้น คณะนักวิจัยภายใตการนําของนายแพทย Matthew Exline จึงไดยื่นขอรับการรับรองใช nanosensor breathalyzer system เปนกรณีฉกุ เฉินจากสํานักงานอาหารและยาของสหรัฐอเมริกา (Food and Drug Administration) หรือ FDA แหลงทีม่ าของขอมูล : www.sciencedaily.com , www.straitstimes. com , http://cen.acs.org , http://journals.plos.org , http:// wexnermedical.osu.edu
¾.Â.-¸.¤. 2564
23
หนึ่งโรคหนึ่งรู
โรคนํ้าในหูไมเทากัน (Meniere’s disease) อาการเวียนศีรษะ บานหมุน เปนอาการที่พบไดบอย โดยเกิด ไดจากหลายสาเหตุ เชน โรคของหูชน้ั นอก หูชน้ั กลาง หูชน้ั ใน ตลอดจนโรคของระบบทางเดินประสาทและสมอง โรคนํ้าในหู ไมเทากันเปนสาเหตุที่พบไดบอยสาเหตุหนึ่งของอาการเวียน ศีรษะ บานหมุน
ที่มา : https://www.houstonmethodist.org
โรคนํ้าในหูไมเทากัน พบไดบอยในผูปวยกลุมอายุประมาณ 20-50 ป พบไดทั้งเพศชายและเพศหญิง โดยสวนใหญมักจะพบ ในผูปวยอายุมากกวา 30 ปขึ้นไป สาเหตุของโรคเกิดจากการ ไมสมดุลกันของการสรางและการดูดซึมนํ้าในหูชั้นใน เมื่อนํ้า ในหูชั้นในมากผิดปกติ ทําใหเกิดความผิดปกติของเซลลประสาท ทีท่ าํ หนาทีเ่ กีย่ วกับการทรงตัวและการไดยนิ ของหูชน้ั ใน จึงทําให เกิดอาการเวียนศีรษะ บานหมุน และความผิดปกติทางการได ยินตามมา
ภาพเปรียบเทียบปริมาณนํ้าในหูของคนปกติเทียบกับโรคนํ้าในหูไมเทากัน ที่มา : https://www.nature.com/nrdp
อาการที่พบไดบอยของโรคนํ้าในหูไมเทากัน ไดแก 1. เวียนศีรษะ บานหมุน มักจะมีอาการนานมากกวา 20 นาที บางรายอาจมีอาการนานเปนชั่วโมง มักมีอาการคลื่นไสอาเจียน มากรวมดวย หลังจากที่หายบานหมุนแลวผูปวยอาจมีความรูสึก เวียนศีรษะโคลงเคลงตออีกหลายวัน อาการของโรคมักจะเกิดขึ้น ทันทีทนั ใด อาจมีอาการทุกวัน หรือนาน ๆ ครัง้ ก็ได แตละครัง้ ที่ มีอาการ อาจมีอาการเปนระยะเวลาเปนนาที หรือนานเปนชั่วโมง ก็ได ในรายที่มีอาการบอย ๆ และรุนแรง จะสงผลกระทบตอ คุณภาพชีวิตของผูปวยเปนอยางมาก 2. การไดยินผิดปกติ ไดแก ระดับการไดยินลดลงหรือหูดับ มีเสียงดังรบกวนในหู และอาการหูอื้อ โดยสวนใหญระยะแรกมัก พบในหูขางเดียว ระยะหลังอาจมีอาการที่หูทั้ง 2 ขาง อาการ อาจเปน ๆ หาย ๆ ในชวงแรก เมือ่ รางกายกลับคืนสูป กติ การไดยนิ อาจจะกลับมาดีเหมือนเดิม แตถาควบคุมโรคไดไมดี อาการจะ แยลงจนสูญเสียการไดยินถาวรและมีเสียงดังในหูถาวร การวินจิ ฉัย โรคนีป้ ระกอบดวย การซักประวัติ อาการทีส่ าํ คัญ 24
¾.Â.-¸.¤. 2564
พญ.สุธรรมา ตังควิเวชกุล
โสตศอนาสิกแพทยเฉพาะทางตอยอดโรคหูและโรคระบบประสาทหู แผนกโสต นาสิก ลาริงซวิทยา โรงพยาบาลสุโขทัย
ทัง้ 3 อาการ คือ เวียนศีรษะ บานหมุน การไดยนิ ลดลงและหูออ้ื หรือเสียงดังในหู การตรวจรางกายระบบทัว่ ไป ระบบหู คอ จมูก และระบบ ประสาทการทรงตัว การตรวจการไดยิน การตรวจเลือด เพื่อวินิจฉัยแยก จากโรคอื่น ๆ การตรวจการไดยินระดับกานสมอง (Auditory Brainstem Response : ABR) หรือการตรวจเอกซเรยคลื่นแมเหล็กไฟฟา (MRI) เพื่อประเมินเนื้องอกเสนประสาทหู การรักษา ประกอบดวย การใชยารักษาควบคูก บั การปรับพฤติกรรม และควบคุมอาหาร ถาไมไดผลหรือในรายที่อาการรุนแรงมากอาจจําเปน ตองใชวิธีการผาตัดรักษา การใชยารักษา แบงเปนยารักษาในชวงที่เกิดอาการเฉียบพลันและ ยาเพื่อควบคุมอาการในระยะยาว • ยารักษาในชวงที่เกิดอาการเฉียบพลัน เปนยาที่กดประสาทระบบ เวียนศีรษะเพื่อชวยยับยั้งอาการเวียนศีรษะและคลื่นไสอาเจียนเฉียบพลัน ไดแก ยากลุม Dimenhydrinate, Scopolamine ยาในกลุมนี้ไมควรใช ติดตอกันในระยะยาว เนื่องจากมีฤทธิ์กดระบบประสาท เมื่อรับประทาน ยาจําพวกนี้ควรงดการขับขี่รถเพราะยามีฤทธิ์ทําใหงวงมาก • ยาเพื่อควบคุมอาการในระยะยาว เชน ยาขยายหลอดเลือด จะชวย ใหการไหลเวียนของนํา้ ในหูดขี น้ึ บางรายทีอ่ าการรุนแรงแพทยอาจพิจารณา ใหยาขับปสสาวะ เพื่อทําใหนํ้าคั่งในหูชั้นในนอยลง โดยยาตาง ๆ เหลานี้ แพทยจะปรับปริมาณยาตามอาการ และตองใชอยางระมัดระวังเนื่องจาก อาจมีผลขางเคียงจากยาได การปรับพฤติกรรมและควบคุมอาหาร เปนสวนสําคัญอยางมากใน การรักษา พบวา ถาผูปวยปฏิบัติตัวตามคําแนะนําอยางเครงครัด อาการ และความถี่ของโรคจะลดลง การปฏิบัติตัวที่สําคัญ ไดแก • การควบคุมอาหาร - จํากัดอาหารเค็ม เพราะจะทําใหมีนํ้าคั่งในหูชั้นในมากขึ้น - หลีกเลี่ยงเครื่องดื่มคาเฟอีน ไดแก ชา กาแฟ นํ้าอัดลม โกโก - งดเครื่องดื่มแอลกอฮอล และงดสูบบุหรี่ • นอนหลับพักผอนใหเพียงพออยางนอย 6-8 ชั่วโมงตอวัน • หมั่นออกกําลังกายสมํ่าเสมอ นานครั้งละอยางนอยครึ่งชั่วโมง มากกวา 3-4 วันตอสัปดาห • ลดความเครียด การผาตัด ในรายทีม่ อี าการรุนแรง รบกวนคุณภาพชีวติ และไมสามารถ ควบคุมอาการของโรคไดจากยาและการปรับพฤติกรรม อาจจําเปนตอง ผาตัดหูชั้นในเพื่อระบายนํ้าที่คั่งอยูในหูชั้นใน การผาตัดรักษาจะชวยทําให อาการเวียนศีรษะบานหมุนดีขึ้น แตก็อาจทําใหสูญเสียการไดยินในหูขาง นั้นดวย โรคนํ้าในหูไมเทากัน รูเร็ว รักษาเร็ว ปรับพฤติกรรมสมํ่าเสมอ รับประทานยาตามแพทยแนะนํา ลดความรุนแรงของโรคได และผูปวย จะไดคุณภาพชีวิตที่ดีคืนกลับมา
ข อมูลสุขภาพ “มะเร็งปอด ไมนากลัวอยางที่คุณคิด” ถึงแมวามะเร็งปอดยังคงครองสถิติตน ๆ ของโรคมะเร็ง ที่ ค ร า ชี วิ ต คนไทยในแต ล ะป ด ว ยจํ า นวนผู ป ว ยใหม 23,713 รายตอป หรือ 2.7 คนตอชั่วโมง ซึ่งการนําเสนอ สถิติผูปวยในที่นี้ ไมไดมีจุดประสงคเพื่อใหเกิดความ ตระหนกหรือตืน่ กลัว แตจาํ นวนผูป ว ยรายใหมและอัตรา การเสียชีวิตที่สูงขึ้นนี้ จะเปนโอกาสในการสรางการรับ รูใหมและความเขาใจที่ถูกตองเกี่ยวกับโรคมะเร็งปอด ในยุคปจจุบนั โดยถือโอกาสในเดือนพฤศจิกายนซึง่ เปน เดือนแหงการสรางความตระหนักรูและเขาใจมะเร็งปอด (World Lung Cancer Awareness Month) มา เปนชวงเวลาในการใหขอมูลและสรางการรับรูใหมวา “มะเร็งปอด ไมนากลัวอยางที่คุณคิด” รูหรือไม มะเร็งปอดมี 2 ชนิดใหญ ๆ ดวยกัน ซึ่ง 85% ของมะเร็งปอดที่พบบอยในผูปวยมะเร็งแตละป คือ มะเร็ง ปอดชนิดเซลลไมเล็ก (Non-small cell lung cancer) ขณะทีอ่ กี 15% ของผูป ว ยมะเร็งปอดทีพ่ บเปนชนิดเซลลเล็ก (Small cell lung cancer) ที่มีการเจริญเติบโตเร็วและ แพรกระจายกวาชนิดเซลลไมเล็ก ขณะที่วิทยาการและ เทคโนโลยีการตรวจวินิจฉัยในปจจุบันกาวหนาไปมากกวา เมือ่ 10 ปกอ น ปจจุบนั มีการวินจิ ฉัยมะเร็งปอดดวยการสแกน คอมพิวเตอร (CT Scan) การสแกนคลื่นแมเหล็กไฟฟา (MRI) และลาสุดผานการสแกนดวย PET Scan รวมถึง เทคนิคการสองกลองทางหลอดลม และการเจาะตรวจ ชิ้นเนื้อ ทําใหการตรวจวินจิ ฉัยมะเร็งปอดในปจจุบนั มีความ รวดเร็ว ซึ่งสงผลดีโดยตรงตอผูปวยในการเขารับการรักษา ไดเร็วยิ่งขึ้น อนึ่ง ปจจุบันยังมีการคนพบวามะเร็งปอดสามารถ เกิดไดจากหลายปจจัย โดยสาเหตุหลักมาจากการสูบบุหรี่ แตอยางไรก็ตาม อาจเกิดจากสาเหตุอื่น ๆ ได รวมถึง พันธุกรรมและยีนในรางกายที่เกิดจากการกลายพันธุไป โดยไมเกี่ยวของกับการถายทอดทางพันธุกรรมแตอยางใด โดยมากจะพบในคนที่ไมไดสูบบุหรี่หรือเลิกบุหรี่ไปแลว ตั้งแต 10 ปขึ้นไป รวมทั้งความผิดปกติของยีน ไดแก การ กลายพันธุของยีน EGFR ซึ่งพบไดบอยในคนไทย โดยพบ ประมาณ 50% รวมทั้งความผิดปกติของยีนอีกชนิดหนึ่ง คือ การสลับที่ของยีน ALK พบไดประมาณ 5-10% และ ยังมียีนที่ผิดปกติชนิดอื่น ๆ อีก 3 ชนิด คือ มีการสลับที่ ของยีน ROS และ NTRK และการกลายพันธุของยีน BRAF
แตความผิดปกติของยีนใน 3 ชนิดหลังนี้พบนอยกวา โดยมีเพียง ชนิดละ 4% เทานั้น นวัตกรรมแนวทางการรักษามะเร็งปอดมีการพัฒนาไปมากใน ปจจุบัน ซึ่งเปนการเพิ่มทางเลือกในการรักษาและทางรอดใหกับผู ปวยมากขึ้น โดยการผาตัดยังเปนทางเลือกหลักในการรักษามะเร็ง ระยะเริ่มแรก ทั้งนี้ กระบวนการผาตัดในปจจุบันก็มีความทันสมัย และปลอดภัยมากขึ้น และการรักษามะเร็งปอดระยะลุกลามใน ชวงหลาย 10 ปที่ผานมา ใชการรักษาดวยยาเคมีบําบัด ซึ่งมีอยูไม กี่ชนิดและมีผลขางเคียงคอนขางมากกับผูปวย ขณะที่ปจจุบันการ รักษามะเร็งปอดระยะลุกลามมีทางเลือกมากขึ้น
รศ.พญ.ธัญนันท ใบสมุทร (เรืองเวทยวัฒนา)
รศ.พญ.ธัญนันท ใบสมุทร (เรืองเวทยวัฒนา) สาขาวิชา มะเร็งวิทยา ภาควิชาอายุรศาสตร คณะแพทยศาสตร โรงพยาบาล รามาธิบดี กลาววา “มะเร็งปอด ไมนากลัวอยางที่คุณคิด เพราะ ปจจุบันมียาเคมีบําบัดกลุมใหม ๆ เกิดขึ้นหลายชนิด ซึ่งผลขางเคียงนอยกวากลุม เกา และยังมีการพัฒนายารักษามะเร็งกลุม ใหม ๆ เชน การรักษาแบบตรงจุด หรือ แบบมุง เปา (Targeted Therapy) และการรักษาดวยยากระตุนภูมิคมุ กันและเม็ดเลือดขาวในรางกาย (Immunotherapy) เปนทางเลือกใหกับผูปวยมะเร็งปอดบางราย อีกดวย”
¾.Â.-¸.¤. 2564
25
ข อมูลสุขภาพ
ฉันทนา วันอน ผูปวยมะเร็งปอดระยะลุกลาม
คุณฉันทนา วันอน หรือ “เป” ในฐานะผูปวย มะเร็งปอดระยะลุกลามที่ผานการรักษาดวยยาเคมีบําบัด และพบว า มะเร็ ง ลุ ก ลามไปยั ง กระดู ก ในระหว า งการให เคมีบําบัด ไดกลาวผานประสบการณวา “การไดรับขอมูล เกีย่ วกับโรคและการรักษาทีถ่ กู ตองครบถวนนัน้ เปนสิง่ สําคัญ มากสําหรับผูปวยปจจุบัน เพราะขอมูลจะชวยใหผูปวย เขาใจเกี่ยวกับโรคและอาการของตัวเอง ทั้งยังสามารถ วางแผนตั ด สิ น ใจร ว มกั บ หมอในการเลื อ กทางรั ก ษาที่ เหมาะสมกับตัวเองได นอกจากนี้ การรักษาทีม่ ผี ลขางเคียง นอย ยังมีสวนชวยใหคุณภาพชีวิตดีขึ้น เมื่อเราสามารถใช ชีวิตไดตามปกติ ทํางานได ดูแลตัวเองได ดูแลครอบครัวได ก็จะมีกําลังใจในการตอสูกับโรคตอไป และจะยิ่งมีสุขภาพ ที่ดีขึ้นอีกดวย”
ปจจุบันคุณฉันทนารับการรักษาดวยยาแบบมุงเปา โดยเธอ และครอบครัวอยูร ว มกับมะเร็งมาแลวเปนเวลา 1 ป 10 เดือน ซึง่ กอนหนานี้แพทยไดประเมินวาเธออาจมีชีวิตอยูไดเพียง 3 เดือน เทานั้น และเพื่อเปนการสรางความรับรูและความเขาใจที่ถูกตอง กลุม ผูป ว ยโดยมูลนิธเิ ครือขายมะเร็ง กลุม แพทยผเู ชีย่ วชาญเกีย่ วกับ มะเร็ง โดย Thai Lung Cancer Group จึงไดใชเวลาในเดือน แหงการสรางความตระหนักรูมะเร็งปอดนี้ ในการจัด 2 กิจกรรม เพื่อสรางความตระหนักรูและเขาใจเกี่ยวกับมะเร็งปอด ไดแก การจัดเสวนาใหความรูใ นหัวขอ “มะเร็งปอดไมนา กลัวอยางทีค่ ดิ ” เพื่อใหขอมูลเกี่ยวกับมะเร็งปอด การวินิจฉัย และแนวทางการ รักษามะเร็งปอดในยุคปจจุบัน โดยแพทยผูเชี่ยวชาญดานมะเร็ง วิทยา ไดแก รศ.พญ.ธัญนันท ใบสมุทร (เรืองเวทยวัฒนา) และ พ.อ.ผศ.นพ.ไนยรัฐ ประสงคสขุ พรอมดวยการแชรประสบการณ ตรงจากคุณฉันทนา วันอน (เป) ผูปวยมะเร็งปอดระยะลุกลาม รวมถึ ง ไขข อ ข อ งใจและการตอบคํ า ถามเรื่ อ งการดู แ ลผู ป ว ย มะเร็งปอด ผานทางเฟสบุค ไลฟทางเพจของมูลนิธเิ ครือขายมะเร็ง ในวันอาทิตยท่ี 21 พฤศจิกายน 2564 ตัง้ แตเวลา 13.30 – 15.30 น. โดยผูที่สนใจสามารถลงทะเบียนเขารวมงานและสงคําถามลวง หนาไดที่ https://bit.ly/3Co7ALU และติดตามการไลฟสด ไดท่ี https://www.facebook.com/thaicancersociety/ นอกจากนี้ ยังมีกิจกรรมรณรงค Healthy Lung Healthy You “สรางกําลังปอด สงกําลังใจ ใหผูปวยมะเร็งปอด” โดย กิจกรรมรณรงคนี้เพื่อใหผูปวยมะเร็งปอดและบุคคลทั่วไปไดรวม กันฝกบริหารปอดดวยกิจกรรมเปาลูกบอลและเปาเทียน โดยผูที่ สนใจสามารถติดตามและรวมกิจกรรมรณรงคพรอมลุนรางวัล ตาง ๆ มากมายไดจาก Facebook Page: Thai Stronger Than Cancer ตั้งแตวันที่ 4 พฤศจิกายน 2564 เปนตนไป สามารถดูรายละเอียดเพิ่มเติมไดที่ https://thaicancersociety. com/lung-cancer-hub
ร.พ.เมตตาฯ ไขขอของใจ “โรควุนตาเสื่อม” นากลัวหรือเปลานะ กรมการแพทย โดย ร.พ.เมตตาฯ แนะอาการมองเห็น จุดดําหรือคราบดํา ๆ เหมือนคราบติดกระจก เห็นจุดดํา หรือมีเงาดําลอยไปมา หรือหยากไย เวลาที่มองทองฟา ผนังพื้นผิวเรียบสวาง ฝาผนังสีพื้น หรือเห็นฟาแลบ หรือไฟวาบขึ้นมาอยางฉับพลัน ขณะหลับหรืออยูในที่ มืด ควรพบจักษุแพทยเพื่อตรวจดูจอตาและวุนตาอยาง ละเอียด 26
¾.Â.-¸.¤. 2564
นพ.ไพโรจน สุรัตนวนิช รองอธิบดีกรมการแพทย กลาว วา เมื่ออายุมากขึ้นและเขาสูวัยกลางคน อวัยวะดวงตาสวนที่เรียก วา นํ้าวุนลูกตา จะมีการเสื่อมตามอายุวัย เมื่อเริ่มเขาสูวัยกลางคน วุนลูกตาจะเริ่มเสื่อมจับตัวกันเปนกอนเล็ก ๆ หรือเสนเล็ก ๆ ซึ่ง เปนการเสื่อมไปตามธรรมชาติ บางทีเห็นจุดดําลอยเปนเจลหรือ เศษเซลลที่จับกันเปนกอนเล็กลอยอยูในวุนลูกตา โดยมากจุดดํา ลอยพบไดในผูที่สายตาสั้น หรืออาจเกิดกับผูที่ผานการผาตัด
ข อมูลสุขภาพ ตาหรือผูที่ฉายเลเซอร ซึ่งอาจจะรบกวนการมองเห็นหรือ เวลาอานตัวหนังสือ แตไมเปนอันตราย อยางไรก็ตาม สมองจะทําการปรับใหมองไมเห็นจุดเงานี้ แมจุดจะยังอยู อาจจะใชวิธีกลอกตาไปมาจนกวาจุดลอยจะลอยหลีกการ บดบังการมองเห็นได นพ.อภิชัย สิรกุลจิรา ผูอํานวยการโรงพยาบาล เมตตาประชารักษ (วัดไรขิง) กลาวเพิ่มเติมวา ปจจุบันมี ผูป ว ยมาพบจักษุแพทยดว ยโรควุน ตาเสือ่ มมากขึน้ อาการ มองเห็นจุดดําลอยไปมาเหมือนหยากไยลอยไปมาคลาย คราบที่ติดกระจก เห็นชัดเมื่อมองไปยังภาพที่มีสีสวาง มองไปที่พื้นผิวเรียบ ฝาผนังสีพื้น หรือทองฟา หากตรวจ พบอาการแทรกซอนเพิ่มขึ้น เชน ประสาทตาฉีกขาด อาการคือ จะมองเห็นแสงแฟลช ไฟวาบ ฟาแลบในที่มืด ไมวาหลับตาหรือลืมตา อาการดําเนินของโรควุนตาเสื่อม นี้จะดึงตัวและทําใหจอประสาทตาฉีกขาด อาจทําใหมี เลือดออกเปนจุด มองเห็นเปนจุดลอยบดบังสายตา ซึ่ง รอยขาดที่จอประสาทตานี้เปนอันตรายและกอใหเกิด จอประสาทตาลอกไดในที่สุด โดย พญ.อุมาภรณ จิตตวัฒนรัตน จักษุแพทย ศูนยจอตาและวุนตา กลาวเสริมวา วุนตาเปนสารใส คลายเจลบรรจุอยูภายในลูกตาสวนหลัง ทําหนาที่เปน ตัวกลางใหแสงผาน ใหสารอาหารแกจอตาและผนังลูกตา ชัน้ ใน การมองเห็นจุดดําลอยไปมาหรือหยากไยลอยไปมา บางเห็นเปนจุด เปนเสนคลายใยแมงมุมเคลื่อนไปมา เมือ่ กลอกตาสวนใหญ สาเหตุมกั เกิดจากภาวะวุน ตาเสือ่ ม ซึ่งเดิมวุนตามีลักษณะเหมือนเจลลี่ แตเมื่ออายุมากขึ้น ภาวะวุนตาจะเปนลักษณะของเหลวมากขึ้น จึงพบวา เสนใยในวุนตาเปนเงากระทบบนจอตาซึ่งทําใหเห็นเปน เงาจุดดําลอยไปมานัน่ เอง ซึง่ ความเสีย่ งทีท่ าํ ใหเกิดดวยอายุ
ที่เพิ่มมากขึ้น ภาวะสายตาสั้น อุบัติเหตุทางตา หรือภายหลังการ ผาตัดตา โรคเบาหวานขึ้นจอตา และภาวะอักเสบในตา โดยสาเหตุ จากอายุทม่ี ากขึน้ วุน ตาเดิมทีม่ ลี กั ษณะเปนเจลลีจ่ ะเปลีย่ นเปนของเหลว มากขึ้น และนํามาซึ่งการลอกตัวหลุดจากชัน้ จอตาดานในเปนเหตุให เกิดอาการเห็นจุดดําลอย ภาวะอักเสบในวุนตาและจอตาดานหลัง มีสาเหตุไดจากการติดเชือ้ ภาวะอักเสบอันเกิดจากภูมคิ มุ กันตอตนเอง เลือดออกเขาในวุนตา มีสาเหตุไดจากเบาหวาน ความดันโลหิตสูง เสนเลือดดําอุดตันภายในตา จอตาฉีกขาด หรือจอตาลอก การผาตัด หรือการฉีดยาเขาวุนตาก็เปนอีกสาเหตุ ซึ่งการฉีดยาเขาวุนตา อาจ ทําใหมฟี องอากาศทีเ่ ปนสาเหตุใหเห็นจุดดําลอยไปมา แตจะหายไปไดเอง หรือการผาตัดจอตาโดยใสนํ้ามันหรือกาซกดทับจอตาจะทําใหเปน จุดดําลอยไปมาได หลายคนอาจสงสัยวาเมือ่ ไหรควรรีบพบจักษุแพทย ทั้งนี้ หากมีอาการเมื่อพบจุดดําลอยไปมาเพิ่มขึ้นทันทีทันใดมากกวา ในภาวะปกติ พบแสงแฟลชในตาขางที่พบเห็นจุดดําลอยไปมา หรือ เห็นมานดําในสวนใดสวนหนึ่งของภาพการมองเห็น
อย. ชี้ประโยชนจากการอานฉลาก GDA วันเบาหวานโลก อย. แนะผูบริโภคใชประโยชนจาก ฉลาก หวาน มัน เค็ม เพื่อชวยควบคุมปริมาณนํ้าตาลที่ ไดรับในแตละวัน เช็กขอมูลโภชนาการบนฉลาก GDA กอนซื้อ ลดเสี่ยงเปนโรคเบาหวาน นพ.วิทิต สฤษฎีชัยกุล รองเลขาธิการคณะกรรมการ อาหารและยา เปดเผยวา 14 พฤศจิกายน ของทุกป เปนวันเบาหวานโลก ซึ่งโรคเบาหวานถูกจัดใหเปนหนึ่ง ในโรคไมติดตอเรื้อรัง (NCDs) ที่คุกคามประชากร ทัว่ โลก อาการเบือ้ งตนของโรคเบาหวาน เชน ปสสาวะบอย
กระหายนํ้าบอย กินจุแตนํ้าหนักลด เปนแผลหายยาก ชาปลายมือ ปลายเทา ตาพรามัว โดยปจจัยเสี่ยงสําคัญของการเกิดโรคเบาหวาน ชนิดที่มักพบในผูใหญ หรือผูสูงอายุ คือ การมีพฤติกรรมทางสุขภาพ ที่ไมเหมาะสม เชน การรับประทานอาหารที่มีนํ้าตาลสูงเปนประจํา โดยเฉพาะเครื่องดื่ม อาหารสําเร็จรูป และขนมขบเคี้ยว บริโภคผัก ผลไมนอย รวมไปถึงขาดการออกกําลังกาย สํานักงานคณะกรรมการ อาหารและยา (อย.) ตระหนักถึงความสําคัญของปญหาสุขภาพ ที่เกิดจากโรคเบาหวาน จึงไดรณรงคใหประชาชนลดการบริโภค อาหารหวาน สงเสริมใหอานและใชประโยชนจากขอมูลบนฉลาก
¾.Â.-¸.¤. 2564
27
ข อมูลสุขภาพ หวาน มัน เค็ม (GDA) เพื่อชวยควบคุมพลังงาน ปริมาณ นํ้าตาล ไขมัน โซเดียม ที่จะไดรับจากการบริโภค นอกจากนี้ ยังชวยในการเลือกซื้อผลิตภัณฑอาหารที่มี คุณคาทางโภชนาการใหเหมาะสมกับตนเอง เชน ผูท ต่ี อ งการ ควบคุมระดับนํ้าตาลหรือตองการลดปริมาณนํ้าตาล เพื่อ ลดความเสี่ยงของโรคเบาหวาน ควรเลือกบริโภคอาหาร ที่มีปริมาณนํ้าตาลนอย
(2) ปริมาณของพลังงาน นํ้าตาล ไขมัน และโซเดียม ที่จะไดรับ เมื่อบริโภคอาหารทั้งบรรจุภัณฑ (3) ปริมาณของพลังงาน นํ้าตาล ไขมัน และโซเดียม ที่ไดรับคิดเปนรอยละเทาใดของปริมาณสูงสุด ที่แนะนําใหบริโภคไดตอวัน การอานฉลาก หวาน มัน เค็ม ชวยให เราสามารถควบคุมการบริโภค หรือเลี่ยงอาหาร หวาน มัน เค็ม ได โดยขอแนะผูบ ริโภคอานฉลาก หวาน มัน เค็ม พิจารณาปริมาณ นํ้าตาลที่จะไดรับจากการรับประทานผลิตภัณฑอาหาร และควรปรับ เปลี่ยนพฤติกรรมการบริโภค หันมารับประทานอาหารใหครบ 5 หมู เพิ่มการรับประทาน ผัก ผลไมที่หวานนอย เพื่อใหไดรับสารอาหาร ครบถวนที่รางกายตองการ รวมทั้งออกกําลังกายอยางสมํ่าเสมอ เพื่อหางไกลจากโรคเบาหวาน อยางไรก็ตาม สามารถติดตามขาว เกี่ยวกับผลิตภัณฑสุขภาพไดจากสื่อออนไลนของ อย. หรือหากพบ ทั ้ ง นี ้ บนฉลาก GDA ใหข อมูลที่สําคัญ ไดแก ผลิตภัณฑที่สงสัยวาจะไมปลอดภัย แจงไดที่สายดวน อย.1556 หรือ (1) จํานวนครั้งที่แนะนําใหบริโภค (ควรแบงรับประทาน) รองเรียนผาน Facebook หรือ Line @FDAThai
ปลัดสธ. แจงกรณีฉีดวัคซีนแลวขอมูลไมขึ้น/ขึ้นไมตรง ปลัดกระทรวงสาธารณสุข สั่งประสานหนวยบริการและ ผูรับผิดชอบโครงการฉีดวัคซีนโควิด-19 เรงบันทึกผล การฉีดใหเปนปจจุบัน แนะประชาชนตรวจสอบขอมูล การฉีดวัคซีนผานแอปพลิเคชัน/ไลน “หมอพรอม” หาก ไมมีขอมูลหรือมีแตไมถูกตอง ใหติดตอหนวยบริการหรือ ผูรับผิดชอบโครงการเพิ่มขอมูลในระบบ MOPH IC เพื่อ แสดงผลในหมอพรอมทันทีและใชเปนเอกสารรับรอง การฉีดวัคซีนได นพ.เกียรติภูมิ วงศรจิต ปลัดกระทรวงสาธารณสุข พรอมดวยผูบ ริหารกระทรวงสาธารณสุข และคณะผูเ ชีย่ วชาญ รวมประชุมหารือประเด็นการพัฒนาการแสดงขอมูลผลการ ฉีดวัคซีนในระบบหมอพรอมรายบุคคล และใหสมั ภาษณวา จากกรณีที่ประชาชนฉีดวัคซีนโควิด-19 แลว แตไมมขี อ มูล ขึน้ ในระบบหมอพรอม ทําใหไมมขี อ มูลการนัดหมายฉีดวัคซีน เข็มตอไป หรือไมมีขอมูลใน Digital Health Pass จึงไม สามารถออกใบรับรองการฉีดวัคซีน หรือเขาสถานทีต่ า ง ๆ ได ขณะนี้กระทรวงสาธารณสุขไดประสานหนวยบริการฉีด วัคซีนและผูรับผิดชอบโครงการตาง ๆ อาทิ ไทยรวมใจ ราชวิทยาลัยจุฬาภรณ ประกันสังคม เปนตน เรงบันทึกผล การฉีดวัคซีนใหเปนปจจุบันแลว ในสวนของประชาชน ขอใหตรวจสอบขอมูลการฉีด วัคซีนใน Application หรือ Line OA “หมอพรอม” 28
¾.Â.-¸.¤. 2564
เชน ชื่อ นามสกุล เลขบัตรประจําตัวประชาชน วันที่ฉีดวัคซีน ชนิด วัคซีน จํานวนเข็ม วาไดรับการบันทึกถูกตองครบถวน หากพบวา ขอมูลใดไมถูกตอง หรือยังไมมีขอมูลแสดงในระบบหมอพรอม ขอใหติดตอหนว ยบริการ หรือโครงการที่ทานลงทะเบี ย นเข า รับการฉีดวัคซีน เพื่อใหเพิ่มเติมขอมูลในระบบฐานขอมูลการฉีด วัคซีนกระทรวงสาธารณสุข (MOPH IC) ซึ่งเมื่อหนวยบริการลง ขอมูลเรียบรอยจะแสดงผลในระบบหมอพรอมทันที นอกจากนี้ กระทรวงสาธารณสุ ข กํ า ลั ง ให ทุ ก จั ง หวั ด เป ด ศู น ย รั บ เรื่ อ ง (call center) เพือ่ ลงขอมูลสําหรับผูท ไ่ี มมขี อ มูลในระบบ MOPH IC หรือแกไขขอมูลที่ไมถูกตอง สําหรับพื้นที่กรุงเทพมหานคร สามารถ ติดตอไดที่ สถานีกลางบางซื่อ หรือหนวยบริการที่กรุงเทพมหานคร กําหนดขึ้น ทั้งนี้ การที่ขอมูลการฉีดวัคซีนของประชาชนบางรายไมปรากฏ ในระบบหมอพรอม หรือ ระบบฐานขอมูลการฉีดวัคซีนกระทรวง สาธารณสุข (MOPH IC) สวนหนึ่งมาจากหนวยบริการออกให บริการฉีดวัคซีนนอกสถานที่ แลวคอยกลับมาบันทึกขอมูลภายหลัง หรือเปนหนวยบริการฉีดวัคซีนที่เขารวมกับโครงการตาง ๆ ซึ่งตอง สงขอมูลการฉีดวัคซีนใหผูรับผิดชอบโครงการตรวจสอบกอนบันทึก ลงระบบของกระทรวงสาธารณสุข จึงทําใหมีการแสดงผลลาชาหรือ บันทึกขอมูลไมครบถวน เชน ไมไดลงหมายเลขประจําวัคซีนแต ละลอต เปนตน ซึ่งอยูระหวางการพิจารณาวามีผลตอการใชขอมูล ใน Digital Health Pass หรือไม
ปฏิทินข าว
สมาคมแพทยผิวหนังฯ เชิญรับชมเพจเฟซบุก “ครบเครื่องเรื่องผิวหนัง” EP.14 ตอน “ผื่นแพยา”
ผื่นผิวหนังจากการแพยา (Cutaneous drug eruption) หรือผื่นแพยา เปนอาการไมพึงประสงคจาก การแพยาที่เกิดความผิดปกติขึ้นกับระบบผิวหนัง รวม ทั้ง ผม ขน เล็บ และเยื่อบุ อาการดังกลาวไมสามารถ คาดเดาได แ ละสามารถเกิ ด ขึ้ น แม จ ะได รั บ ยาขนาด ปกติหรือไมจําเปนตองไดรับในขนาดสูงก็สามารถเกิด ผื่นแพยาได กลไกของการเกิดการแพยาอาจเกี่ยวกับ ปฏิ กิ ริ ย าทางภู มิ คุ ม กั น หรื อ ไม เ กี่ ย วกั บ ปฏิ กิ ริ ย าทาง ภูมิคุมกัน หรือไมทราบสาเหตุก็ได หลักเกณฑที่พอ จะบงชีถ้ งึ การเกิดอาการแพยาไดโดยคราว ๆ คือ ประวัติ การไดรับยาตัวนั้น ๆ มากอนในชวง 1 - 2 อาทิตย ประวัติภูมิแพ โรครวมอื่น ๆ สถิติของการเกิดผื่นแพ ยาของยาชนิดนั้น ๆ รูปแบบของผื่นที่เกิดขึ้น เปนตน สมาคมแพทยผิวหนังแหงประเทศไทย หรือ DST ตระหนักที่จะทําหนาที่เพื่อตอบแทนสังคมและเผยแพร และทําการรักษาและใหความรูกับประชาชนทั่วประเทศ จึงขอเชิญประชาชนและผูส นใจทัว่ ไปเขาชม Facebook Live
ผานเพจเฟซบุก “ครบเครื่องเรื่องผิวหนัง ” ใน EP.14 ตอน “ผื่นแพยา” ในวันพุธ ที่ 1 ธันวาคม 2564 เวลา 12.00-13.00 น. โดยไดรบั เกียรติจาก รศ.พ.ญ.ภาวิณี ฤกษนมิ ติ ร แพทยผเู ชีย่ วชาญ สมาคมแพทยผวิ หนังแหงประเทศไทย และ รศ.พ.ญ.ปภาพิต ตูจ นิ ดา แพทยผเู ชีย่ วชาญสมาคมแพทยผวิ หนังแหงประเทศไทย เปนวิทยากร และ ศ.พ.ญ.รังสิมา วณิชภักดีเดชา ประชาสัมพันธสมาคมแพทย ผิวหนังแหงประเทศไทย เปนผูดําเนินรายการ สํ า หรั บ ผู ส นใจท า นใดที่ ต อ งการสอบถามเกี่ ย วกั บ ป ญ หา เรื่อง“ผื่นแพยา” สามารถฝากขอมูลไดที่เพจครบเครื่องเรื่องผิวหนัง หรื อ เข า ศึ ก ษาข อ มู ล ได ที่ เ ว็ บ ไซต ส มาคมแพทย ผิ ว หนั ง แห ง ประเทศไทย (WWW.DST.OR.TH) ///////////////////////////////////////////
ที่มา : หนังสือพิมพมติชน : สสส.
¾.Â.-¸.¤. 2564
29
News in Medicine องคมนตรีประธานเปดบริการ อินเทอรเน็ตไรสายความเร็วสูงฟรี
องคมนตรี เปนประธานการเปดใหบริการอินเทอรเน็ต ไรสายความเร็วสูง ในโรงพยาบาลสมเด็จพระยุพราชทาบอ จ.หนองคาย และโรงพยาบาลสมเด็จพระยุพราชบานดุง จ.อุดรธานี ภายใตโครงการ Buzz Privilege Wifi เพื่อ อํานวยความสะดวกผูปวย ประชาชน และบุคลากร ทางการแพทยไดเขาถึงระบบอินเทอรเน็ตที่รวดเร็ว และ ไมเสียคาใชจาย และจะขยายไปยังโรงพยาบาลสมเด็จพระยุพราชและศูนยแพทยชมุ ชนในจังหวัดตาง ๆ ทัว่ ประเทศ รวม 22 แหง วันนี้ (17 พฤศจิกายน 2564) ศ.เกียรติคุณ นพ.เกษม วัฒนชัย องคมนตรี ในฐานะประธานกรรมการมูลนิธิ โรงพยาบาลสมเด็จพระยุพราช พรอมดวย พล.อ.กัมปนาท รุดดิษฐ องคมนตรี ในฐานะกรรมการมูลนิธิโรงพยาบาล สมเด็จพระยุพราช นพ.โสภณ เมฆธน ผูชวยรัฐมนตรี ประจํากระทรวงสาธารณสุข นพ.ปราโมทย เสถียรรัตน ผูตรวจราชการกระทรวงสาธารณสุข เขตสุขภาพที่ 8 พล.อ.พิศาล วัฒนวงษครี ี ประธานทีป่ รึกษาบริษทั เอ็นที ไอบัซซ จํากัด คณะผูบริหาร และหนวยงานที่เกี่ยวของ 30
¾.Â.-¸.¤. 2564
รวมเปดบริการอินเทอรเน็ตไรสายความเร็วสูงในโรงพยาบาล สมเด็จพระยุพราชทาบอ จ.หนองคาย และโรงพยาบาลสมเด็จ พระยุพราชบานดุง จ.อุดรธานี เพื่ออํานวยความสะดวกแกผูปวย ประชาชน ที่มารับบริการ และบุคลากรทางการแพทย
News in Medicine
นพ.โสภณกลาววา นายอนุทิน ชาญวีรกูล รองนายก รัฐมนตรีและรัฐมนตรีวาการกระทรวงสาธารณสุข ไดมอบ หมายใหรวมพิธีเปดใหบริการอินเทอรเน็ตไรสายความเร็ว สูงในโรงพยาบาลสมเด็จพระยุพราช ซึ่งมูลนิธิโรงพยาบาล สมเด็จพระยุพราชไดรวมมือกับ บริษัท โทรคมนาคมแหง ชาติ จํากัด (มหาชน) หรือ NT โดยมี บริษัท เอ็นที ไอบัซซ จํากัด เปนผูดําเนินการ ภายใตโครงการ Buzz Privilege Wifi ติดตั้งระบบบริการอินเทอรเน็ตไรสายความเร็วสูง 30/30 เมกะบิตตอวินาที สําหรับใหบริการผูป ว ย ประชาชน ที่เขารับบริการ และบุคลากรทางการแพทย ชวยขยาย การเขาถึงระบบอินเทอรเน็ตที่รวดเร็วและไมเสียคาใชจาย สามารถใชงานไดจากโทรศัพทเคลื่อนที่หรือแท็บเล็ตทุก เครือขายโดยติดตั้งเลาจเตอรภายในอาคาร เชน อาคาร ผูป ว ยใน อาคารผูป ว ยนอก อุบตั เิ หตุฉกุ เฉิน เปนตน ซึง่ จะ มีการขยายโครงการไปยังโรงพยาบาลสมเด็จพระยุพราช และศูนยแพทยชุมชนที่ตั้งอยูในจังหวัดตาง ๆ ทั่วประเทศ รวม 22 แหง รวมถึงพื้นที่อื่น ๆ ใหเกิดความครอบคลุม ยิ่งขึ้น นอกจากนี้ มูลนิธิโรงพยาบาลสมเด็จพระยุพราช ไดรับมอบเครื่องกระตุกหัวใจดวยไฟฟาอัตโนมัติ AED สําหรับโรงพยาบาลสมเด็จพระยุพราชทาบอ และโรงพยาบาล สมเด็จพระยุพราชบานดุง โรงพยาบาลละ 1 เครื่อง บริษัท สยามไบโอไซเอนซ จํากัด เพื่อนําไปพัฒนาโรงพยาบาลและ และเงินมูลคา 300,000 บาทตอโรงพยาบาล จาก ใชใหเกิดประโยชนตอประชาชนตอไป
¾.Â.-¸.¤. 2564
31
News in Medicine สธ. ตัง ้ เปาป 2565 เพิม ่ หอผูป ว ยใน ดูแลผูป ว ยฉุกเฉินทางจิตเวชและยาเสพติด
ปลัดกระทรวงสาธารณสุข เปดหอผูปวยในรองรับผูปวย จิ ต เวชและยาเสพติ ด ที่ มี ภ าวะเร ง ด ว นฉุ ก เฉิ น ใน โรงพยาบาลศูนย/โรงพยาบาลทั่วไป ใหไดรับการรักษา อยางมีประสิทธิภาพ กลับไปใชชวี ติ ในสังคมอยางมีความสุข ป 2564 เปดแลว 15 แหง ตัง้ เปาป 2565 เพิม่ อีก 23 แหง วันนี้ (16 พฤศจิกายน 2564) ณ โรงแรม เซอร เจมส ลอดจ อ.มวกเหล็ก จ.สระบุรี นพ.เกียรติภูมิ วงศรจิต ปลัดกระทรวงสาธารณสุข พรอมดวย นพ.ม.ล.สมชาย จักรพันธุ ประธานคณะทีป่ รึกษารัฐมนตรีวา การกระทรวง สาธารณสุข รวมประชุมเชิงปฏิบัติการขับเคลื่อนการเปด หอผู ป ว ยในจิ ต เวชและยาเสพติ ด ในโรงพยาบาลศู น ย / โรงพยาบาลทัว่ ไป สังกัดสํานักงานปลัดกระทรวงสาธารณสุข ประจําปงบประมาณ 2565 เพื่อแลกเปลี่ยนเรียนรูแนวทาง การเปดหอผูปวยในจิตเวชและยาเสพติด โดยมีผูบริหาร และเจาหนาที่ที่เกี่ยวของเขารวม นพ.เกียรติภูมิกลาววา การเปดหอผูปวยในจิตเวชและ ยาเสพติดในโรงพยาบาลศูนย/โรงพยาบาลทั่วไป สังกัด สํานักงานปลัดกระทรวงสาธารณสุข จะชวยใหผูปวยจิตเวช และยาเสพติดที่มีความเสี่ยงกอความรุนแรงและมีภาวะ เรงดวนฉุกเฉิน หรือมีโรครวม และมีภาวะแทรกซอนทางกาย ไดรับการรักษาอยางมีประสิทธิภาพ รวมทั้งมีระบบการ สงตอเปนเครือขายอยางไรรอยตอ ตามแผนปฏิบตั กิ ารดาน การปองกันและปราบปรามยาเสพติด ภายใตยุทธศาสตร 32
¾.Â.-¸.¤. 2564
ดานความมั่นคงของชาติ และเปนนโยบายเรงดวนของรัฐบาลในการ แกไขปญหายาเสพติด ซึ่งสอดคลองกับนโยบายมุงเนนของกระทรวง สาธารณสุขในการพัฒนาคุณภาพระบบบริการกาวหนา โดยบูรณาการการทํางานรวมกับหนวยงานที่เกี่ยวของ อาทิ กระทรวงมหาดไทย ชุมชน เปนตน และดําเนินงานตามประมวล กฎหมายยาเสพติด ป 2565 ซึ่งเพิ่งประกาศเมื่อวันที่ 8 พฤศจิกายน 2564 ที่ผานมา และจะมีผลบังคับใช 30 วันหลังประกาศ เนนการ บําบัดยาเสพติดอยางตอเนื่อง (โรคเรื้อรัง) ลดอันตรายและปองกัน อาการทางจิต รวมถึงยกเลิกการบังคับบําบัด เหลือการบําบัดแบบ สมัครใจและแบบตองโทษ โดยศาลจะใชดุลยพินิจใหมาบําบัดกอน จะพิจารณาลงโทษ และเนนการดูแลรักษารวมกับชุมชน “ผูติดยาเสพติดทุกคนถือเปนผูปวยที่มีปญหาดานสังคมและ จิตใจ การชวยเหลือดูแลรักษาอาจมีความยุงยากซับซอน การพัฒนา ระบบบริการดานจิตเวชและยาเสพติดจะชวยใหผูปวย ครอบครัว และชุมชนสามารถเขาถึงการบําบัดรักษาไดมากขึ้น กลับมาใชชีวิต รวมกันในสังคมไดอยางมีความสุข” นพ.เกียรติภูมิ กลาว ทั้งนี้ ในปงบประมาณ 2564 ศูนยอํานวยการปองกันและ ปราบปรามยาเสพติด กระทรวงสาธารณสุขไดขับเคลื่อนการเปด หอผูปวยในจิตเวชและยาเสพติดในโรงพยาบาลแลว 15 แหง อาทิ โรงพยาบาลเชียงรายประชานุเคราะห โรงพยาบาลตาก โรงพยาบาล แพร เปนตน ปงบประมาณ 2565 ตั้งเปาเพิ่มอีก 23 แหง โดย ภาพรวมขณะนี้มีทรัพยากรเตียงดานจิตเวชทั่วประเทศจํานวนกวา 6,661 เตียง
News in Medicine Social Media แฝงอันตราย….ใชอยางไรใหเด็ก ๆ ปลอดภัย กรมการแพทย โดยสถาบันสุขภาพเด็กแหงชาติมหาราชินี เผย ปจจุบันเด็ก ๆ สามารถเขาถึง Social Media ไดงาย โดยเฉพาะในช ว งเรีย นออนไลนที่ตอ งใชอุปกรณในการ เรียนและใชเวลาอยูกับสิ่งเหลานี้คอนขางนาน ผูปกครอง เปนตัวชวยทีส่ าํ คัญในการคัดกรองการเขาถึง Social Media ตาง ๆ รวมทั้งแกปญหาและปกปองเด็ก ๆ จากอันตรายใน การใช นพ.สมศักดิ์ อรรฆศิลป อธิบดีกรมการแพทย เปดเผยวา ในชวงเรียนออนไลนเด็กสามารถเขาถึงอุปกรณที่ใชในการ เขา Social Media ไดงาย และใชเวลาคอนขางมาก อีกทั้ง ผูปกครองอาจดูแลไมทั่วถึง ทําใหเด็ก ๆ รับขาวสารผานสื่อ ไดมาก ซึ่งมีขอดี คือ สามารถหาความรูตาง ๆ ไดทันโลก และกวางขวาง แตบางครั้งขอมูลอาจไมถูกตองหรือบางอยาง อาจสงผลกระทบตอจิตใจได โดยหากเด็กที่ไดรับผลกระทบ โดยตรงจาก Social Mediao แนะนําใหงดใช Social Media ชั่วคราว เพื่อลดการรับขอมูลที่กระทบตอจิตใจ หากเป น ข อ มู ล ที่ ไ ม ถู ก ต อ งหรื อ ข อ มู ล ที่ ทํ า ให ต นเองหรื อ ครอบครัวเสียหาย เชน การวิจารณโดยใชคําพูดไมเหมาะสม เด็กสามารถกด report โพสตนั้น และ block เพื่อไมใหถูก คุกคาม รวมกับสามารถ capture หนาจอเพื่อเปนหลักฐาน สําหรับดําเนินคดีทางกฎหมายได และใหแจงเรื่องที่เกิดขึ้น กับผูป กครองเพือ่ ใหไดรบั การชวยเหลือ ใหหากิจกรรมทีช่ ว ย ผอนคลายความเครียดที่เกิดขึ้น และหากขอมูลขาวที่ทําให ไมสบายใจนั้นเกิดจากสิ่งที่ผูปกครองเผยแพร สามารถบอก ผูปกครองใหลบขอมูลนั้นและแจงวาครั้งหนาจะตองไดรับ ความยินยอมกอนเผยแพรขอมูล เชน รูป วิดีโอ หรือขอความ ตาง ๆ ที่เกี่ยวกับเด็ก นพ.อดิศัย ภัตตาตั้ง ผูอํานวยการสถาบันสุขภาพเด็ก แหงชาติมหาราชินี กลาวเพิ่มเติมวา เด็ก ๆ ที่ไดรับขอมูล จาก Social Media ควรตรวจสอบขอมูลใหถูกตองโดย ปรึกษากับผูป กครอง สําหรับขอมูลทีเ่ ปนภาพนิง่ หรือคลิปวิดโี อ อาจจะไมสามารถเลาเหตุการณที่เกิดขึ้นไดจริงทั้งหมด เพราะ สามารถเปนมุมกลอง หรือตัดตอคลิปได ทําใหไมสามารถ เขาใจเหตุการณที่เกิดขึ้นทั้งหมดได ควรงดการสงตอขอมูล ที่มีผลเสียตอตนเองและผูอื่น ถาอยากแสดงความคิดเห็นตอ ขอมูลนั้น ๆ ใหแสดงความเห็นอยางสุภาพ ถาเปนเรื่องราว ทีเ่ กีย่ วของกับคนทีร่ จู กั อาจจะตองคํานึงถึงผลกระทบตอจิตใจ และไมควรตอกยํ้าเกี่ยวกับขาว ควรใหกําลังใจหรือพรอมที่จะ ชวยเหลือถาตองการได
สําหรับผูป กครองทีต่ อ งการลงขอมูล ภาพ หรือวิดโี อใน Social Media ที่เกี่ยวกับเด็ก ควรคํานึงถึงเรื่องสิทธิและเรื่องสวนตัว (privacy) ของเด็ก สอดสองเรือ่ งการใช Social Media ของเด็ก ๆ อยางสมํ่าเสมอ หากสังเกตวาเด็ก ๆ มีอารมณหรือพฤติกรรมที่ เปลี่ยนไปในชวงที่ใชหรือหลังใช Social Media ใหเขาไปพูดคุย สอบถามรับฟงปญหาที่เกิดขึ้น เปนตัวอยางที่ดีในการใช Social Media แกเด็ก เชน การเคารพสิทธิผูอื่น การแสดงความเห็น อยางสุภาพ การตรวจสอบขอเท็จจริงของขอมูล การมีวินัยใน การใชใหเปนเวลา การแกปญหาที่เกิดขึ้นเมื่อไดทําผิดพลาดจาก การใช Social Media ทั้งนี้ สิ่งที่ตองระวังอยางมากทั้งเด็กและ ผูปกครอง คือ การที่เขาไปเปนผูเกี่ยวของกับ Cyber bully เพราะจะสงผลเสียตามมาไดอยางมาก โดยเฉพาะทางดานจิตใจ แตหากเกิดขึ้นแลว ทุกอยางสามารถที่จะแกไขปญหาที่เกิดขึ้นได โดยมีครอบครัวเปนตัวชวยทีส่ าํ คัญสําหรับเด็ก จัดการแกไขปญหา ไปดวยกัน
¾.Â.-¸.¤. 2564
33
News in Medicine สธ. จับมือ 34 หนวยงาน จัดงานสัปดาหความตระหนักรู เรื่องยาตานจุลชีพโลกของประเทศไทย กระทรวงสาธารณสุขจับมือ 34 หนวยงาน จัดงานสัปดาหความ ตระหนักรูเรื่องยาตานจุลชีพโลกของประเทศไทย ป 2564 เพื่อ สรางความรูความเขาใจเรื่องเชื้อดื้อยาและการใชยาตานจุลชีพ อยางเหมาะสม เผย 4 ปที่ผานมา ประเทศไทยใชยาตานจุลชีพ ในมนุษยลดลงรอยละ 15 วันนี้ (18 พฤศจิกายน 2564) นายอนุทนิ ชาญวีรกูล รองนายก รัฐมนตรีและรัฐมนตรีวาการกระทรวงสาธารณสุข ดร.เฉลิมชัย ศรีออน รัฐมนตรีวาการกระทรวงเกษตรและสหกรณ และ นายวราวุธ ศิลปอาชา รัฐมนตรีวา การกระทรวงทรัพยากรธรรมชาติ และสิ่งแวดลอม พรอมดวย นพ.ไพศาล ดั่นคุม เลขาธิการ คณะกรรมการอาหารและยา รวมในพิธีเปดงาน “สัปดาหความ ตระหนักรูเรื่องยาตานจุลชีพโลกของประเทศไทย ป 2564” ภายใตธีม “สงตอความรู สูวิถีใหม หยุดภัยเชื้อดื้อยา” (Spread awareness, Stop resistance) ผานการประชุมแบบ virtual ซึ่งจัดโดยกระทรวงสาธารณสุข และหนวยงานทั้งภาครัฐ สมาคม และองคกรวิชาชีพ เครือขายภาคประชาสังคม และองคกรเพื่อ การพัฒนาระหวางประเทศ นายอนุทิน ชาญวีรกูล ในฐานะประธานกรรมการนโยบาย การจัดการการดื้อยาตานจุลชีพ กลาววา ปญหาการดื้อยาตาน จุลชีพเปนปญหาที่ทั่วโลกรวมถึงประเทศไทยใหความสําคัญ โดย ประเทศไทยมีแผนยุทธศาสตรการจัดการการดื้อยาตานจุลชีพ ของประเทศไทย พ.ศ. 2560-2565 เพื่อเปนการบูรณาการการ ดําเนินงานกับทุกภาคสวนภายใตแนวคิดสุขภาพหนึ่งเดียว (One
34
Á.¤.-¡.¾. 2564
Health approach) ซึ่งจากการดําเนินงานตามแผนยุทธศาสตร 4 ปลาสุด (พ.ศ. 2560-2563) พบวา ประเทศไทยมีการใชยาตานจุลชีพลดลงรอยละ 15 โดยเฉพาะบุคลากรทางการแพทยที่มีอัตราการสั่งใชยาปฏิชีวนะลดลงในกลุม โรคที่ไมจําเปนตองใช เชน หวัด และโรคทองรวงเฉียบพลัน โดยมีการสั่งจายไม เกินเกณฑมาตรฐานที่ตั้งไว คือ รอยละ 20 อีกทั้งผลการสํารวจของสํานักงาน สถิติแหงชาติ ป 2562 พบวา คนไทยจํานวน 54 ลานคน มีผูที่รูและเขาใจเรื่อง เชื้อดื้อยาและยาตานจุลชีพในระดับที่ดีพอ ประมาณ 13 ลานคน และพบวา บุคลากรทางการแพทยมีบทบาทสําคัญในการสื่อสารทําความเขาใจที่ถูกตอง เกี่ยวกับการใชยาปฏิชีวนะและเรื่องเชื้อดื้อยาแกประชาชน ดาน นพ.ไพศาล ดัน่ คุม เลขาธิการคณะกรรมการอาหารและยา กลาววา การจัดงานสัปดาหความตระหนักรูเรื่องยาตานจุลชีพโลกของประเทศไทยใน ปนี้ ไดรับความรวมมืออยางดีจากหนวยงานภายในประเทศและหนวยงาน ตางประเทศ เชน WHO OIE USAID และ TUC-CDC กิจกรรมภายในงาน แบงเปน 3 ธีมยอย ไดแก 1) การทําประชาพิจารณรางประเด็นยุทธศาสตร ของแผนปฏิบตั กิ ารดานการดือ้ ยาตานจุลชีพประเทศไทย ระยะที่ 2 (พ.ศ. 25662570) จัดโดย สํานักงานคณะกรรมการอาหารและยา (อย.) ซึ่งจะมีขึ้นใน วันที่ 25-26 พฤศจิกายนนี้ 2) การสรางความตระหนักรูดานเชื้อดื้อยาโดย ภาคประชาชน จัดโดย กรมสนับสนุนบริการสุขภาพ สํานักงานกองทุนสนับสนุน การสรางเสริมสุขภาพ (สสส.) และศูนยวิชาการเฝาระวังและพัฒนาระบบยา รวมกับภาคีเครือขาย และ 3) การสรางความตระหนักรูดานการดื้อยาตาน จุลชีพและการใชยาตานจุลชีพอยางสมเหตุผลในสัตว จัดโดย กรมปศุสัตว และคณะสัตวแพทยศาสตร จุฬาลงกรณมหาวิทยาลัย สามารถติดตามขอมูล เกี่ยวกับงานฯ ไดที่ website: https://www.eventdee.com/amr/