Prostata nije tabu tema
piše: prof. dr Bogdan Pajević
Značaj prostate za seksualnu funkciju Treba prije svega reći da još uvijek nedovoljno poznajemo specifične biološke funkcije pomoćnih polnih žlijezda, u koje spadaju prostata i sjemene kesice. Nije do sada utvrđeno da prostata luči neki hormon, koji je neophoda za erekciju. Bolje je poznata žlijezdana funkcija prostate i sjemenih kesica. Sekret (sok) ovih žlijezda čini glavnu količinu ejakulata. U sjemenoj tečnosti se nalaze neke materije koje imaju biološko dejstvo. Tu spadaju: postaglandini, imunoglobulini, spermin, fruktoza i limunska kiselina, a od enzima (fermenata) fosfatoze, proteaze i esteraze. Iako su spermatozoidi sposobni da oplode jajnu ćeliju i bez kontakta sa sekretima prostate i sjemenih kesica, nema sumnje da sokovi ovih žlijezda stvaraju optimalni uslov za fertilizaciju (oplodnju jajne ćelije). U sjemenoj tečnosti spermatozoidi imaju povoljne uslove za preživljavanje i razmijenu materija. Fruktoza (vrsta šećera) i lipidi (masne materije) predstavljaju energetske i hranjive materije za spermatozoide. Sjemena tečnost neutrališe kiseli sadržaj vagine i olakšava preživljavanje i transport spermatozoida u polnim organima žene. Sekret prostate sadrži materije koje štite mokraćne puteve i reproduktivne organe od invazije bakterija iz uretre. Nepovoljno dejstvo na bakterije imaju metalni joni (Zinc), prosteaze (fermenti koji razlažu bijelančevine), lizozim i imunoglobulin. Čini se da ispiranje uretre sekretom prostate, uspostavlja nepovoljnu sredinu za bakterije i to predstavlja važnu funkciju "pomoćnih" polnih žlijezda.
Uvećana prostata i potencija Uvećana prostata može pored drugih tegoba dovesti do smanjene potencije. Prije svega uvećana prostata ide sa starenjem kada i prirodno dolazi do smanjenog lučenja testosterona (muškog polnog hormona) naročito poslije 70
64
godine života i opadanja seksualne funkcije. Zabrinutost zbog starenja, depresija i strah od bolesti i eventualne operacije, zastoj mokraće i poremećaj opšteg stanja, nepovoljno utiču na seksualni život muškarca. Povlačenje ovih poremećaja poslije operacije, kao i opšta rehabilitacija organizma su često uspostavljaju polne moći, koja može biti bolja nego prije operacije.
Impotencija poslije operacije prostate da ili ne Poslije operacije uvećane prostate seksualna funkcija je po pravilu očuvana, ukoliko je postojala prije operacije. Kod ovih operacija odstranjuje se tkivo uvećane prostate pristupom kroz trbušni zid, na način koji ne ugrožava živu i krvne sudove za penis pa nema razloga za impotenciju. Pravilno izvedena TURP nema uticaja na polnu moć muškarca, pa je uzrok ovih poremećaja nejasan. Pošto učestalost impotencije poslije TURP jako varira očigledan je uticaj psihogenih faktora. Bolesniku se zato može reći da će potencija biti očuvana, ukoliko je postojala i prije operacije. Opasnost od impotencije mnogo je veća poslije tkz. radikalne prostatectomije, koja se izvodi kada je potrebno odstraniti karcinom ograničen na prostatu. Operacija se sastoji u potpunom odstranjivanju prostate, sjemenih kesica, završnog dijela sjemenovoda i svih karličnih limfnih žlijezda. Ova operacija se bitno razlikuje od operacije prostate adenoma, kojim se ne odstranjuje cijela prostata u njenim anatomskim granicama. Operacija uvećane prostate, sastoji se u odstranjivanju samo uvećanog tkiva prostate oko uretre koja se odvaja od svoje čaure (kapsule). Kapsula prostate ostaje nepromijenjena, kao što se ne mijenja ni njen odnos sa okolnim organima i tkivima. Impotencija se javlja kod 90 % bolesnika poslije radikalne operacije prostate, koja je indikovana kod karcinoma prostate. U današnje vrijeme mnogi urolozi rade sa medjunarodno standardizovanim upitnicima o poremećajima prostate. Upitnik, koji sadrži pitanja o urinarnoj šemi može se popuniti u toku prijema kod urologa ili kod kuće. Odgovori daju urologu sliku problema kako ih bolesnik