UZROČNICI KARCINOMA PENISA I NJIHOV ZNAČAJ Prof. dr sci. med. Bogdan Pajović Dr med. Vasilije V. Bošković Milovan Roganović, student-demonstrator Uzroci karcinoma penisa nijesu potpuno poznati ni danas. Pretpostavki ima mnogo. Mnogim pretpostavkama nedostaju neki elementi da bi se razjasnila sva patologija ovog oboljenja. I dok se za benigne malformacije mogu naći obrazloženja, za malignu pojavu na penisu mogu se davati samo pretpostavke, bar u najvećem broju slučajeva. Istina, i broj slučajeva karcinoma penisa u jednoj bolnici nije veliki, tako da često i urolozi sa velikim stažom u toku života, se ne srijeću sa većom serijom oboljelih od karcinoma penisa. Uzroka karcinoma penisa ima mnogo, mada se neki izdvajaju po značaju, kao što su smegma i fimoza. Venerične bolesti – Mnogi autori smatraju da venerična oboljenja mogu dovesti do pojave karcinoma penisa. Najčešće od preležanih polnih bolesti navode gonoreju i sifilis kao uzročnike. Međutim, drugi autori smatraju da ove bolesti nemaju veze sa karcinomom penisa već da loši higijenski uslovi i navike udružene sa polno prenosivim bolestima doprinose nastanku karcinoma penisa. Smegma - Objavljeni su brojni radovi koji su pokušali da objasne nastanak karcinoma penisa prisustvom veće količine smegme. Smegma izaziva hroničnu iritaciju unutrašnjeg lista prepucijuma i glansa penisa što dovodi do balanitisa i postitisa tj. balanopostitisa sa seroznom ili gnojnom eksudacijom. Neki autori (Kohn, Speyer, Šabad) su uspjeli da eksperimentalno stvore karcinom uterusa pomoću humane smegme. Pretpostavlja se da u smegmi postoje neke kancerogene supstance koje još uvijek nijesu dokazane. Nasuprot ovome, neki istraživači ukazuju da bez obzira na prisustvo masti, masnih kisjelina, fosfatida, holesterola i drugih supstanci za koje smatraju da nijesu u stanju da stvore karcinom, smegma nema veći potencijal za razvoj tumora penisa. Profesija - Nema dokaza da neka profesija predstavlja
58
predisponirajući faktor za nastanak karcinoma penisa. Tumor se može javiti kod svih profesija i socijalnih grupa. Pokušava se doći do dokaza da trauma ( kontuzija, ranjavanja, posjekotine) ili mikrotrauma može dovesti do karcinoma polnog uda. Virusi – Malo je radova koji mogu objasniti „nepoznat“ virus koji može stvoriti karcinom penisa. Radovi na ovu temu su za sada neubjedljivi, ali ipak ukazuju da supruge ljudi koji boluju od karcinoma penisa imaju veći rizik za nastanak karcinoma uterusa. Fimoza - U velikim studijama u 75% slučajeva kod karcinoma penisa nalazi se fimoza koja mehanički zadržava deskvamirani epitel koji podliježe razlaganju. Učestalost fimoze i karcinoma polnog uda je po mnogim autorima različita. Kod Indusa, kod kojih se ne radi cirkumcizija učestalost je velika (95%- Ngai); Jevreja mala jer se kod njih obrezivanje vrši u prvim danima po rođenju; u Indiji karcinom penisa čini 20-30% svih malignih oboljenja muškaraca. Primijećen je vrlo mali procenat karcinoma polnog uda kod obrezanih muslimana. Zbog učestalosti fimoze kod karcinoma penisa mnogi stari njemački autori su uveli termin: „ Phimosenkarcinome“. U Kini je ova učestalost izuzetno velika (oko 92%). U Americi, prema posljednjim podacima,oko 85% muške djece se obrezuje bez obzira na vjeroispovijest. Mnogi autori smatraju da obrezivanje ustvari sprečava nastanak fimoze, a time i nagomilavanje smegme koja može biti prije uzrok nastanka karcinoma. Danas se kod obrezivanja najviše govori o higijenskim pobudama. Sam Herodot je govorio da obrezivanje vrši Bog čistoće i higijene i to kod naroda koji uglavnom žive u toplim krajevima. Obrezivanjem se smanjuje mogućnost za balanitis. Ono se vrši obično u ranoj dječačkoj dobi jer djeca lakše podnose taj hirurški zahvat od odraslih muškaraca.