٥٥ روش ﺗﺤﻘﯿﻖ در ﻋﻠﻢ اﻃﻼﻋﺎت وداﻧﺶﺷﻨﺎﺳﯽ
ﺟﺎﻣﻌﻪ ﺑﻪ ﻃﺒﻘﺎت ،از ﻫﺮ ﻃﺒﻘﻪ ﺑﻪ ﻧﺴﺒﺖ ﻣﺴﺎوي واﺣﺪ ﻧﻤﻮﻧﻪ اﻧﺘﺨﺎب ﻣﯽﺷﻮد .در اﯾﻦ ﺷﯿﻮه ﻧﺴﺒﺖ اﻧﺘﺨﺎب از واﺣﺪ ﻧﻤﻮﻧﻪ از ﻫﺮ ﻃﺒﻘﻪ ﺑﻪ ﻧﺴﺒﺖ ﻃﺒﻘﻪ ﺑﻪ ﺟﺎﻣﻌﻪ ﻧﯿﺴﺖ. در اﯾﻦ روش اﺣﺘﻤﺎل ﻣﻌﺮف ﺑﻮدن ﻧﻤﻮﻧﻪ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ روشﻫﺎي دﯾﮕﺮ ﺑﯿﺶﺗﺮ اﺳﺖ و اﻧﺘﺨﺎب ﺗﺼﺎدﻓﯽ در آن ،ﺑﻪ ﺧﺼﻮص در ﻧﻤﻮﻧﻪﮔﯿﺮي ﺗﺼﺎدﻓﯽ ﻧﺴﺒﯽ ،رﻋﺎﯾﺖ ﻣﯽﺷﻮد .ﺗﻔﺎوت در ﺑﯿﻦ ﻃﺒﻘﺎت و ﺗﺠﺎﻧﺲ در درون ﻃﺒﻘﺎت از وﯾﮋﮔﯽﻫﺎي اﯾﻦ روش اﺳﺖ .ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ ﻣﻌﯿﺎرﻫﺎي ﻃﺒﻘﻪﺑﻨﺪي ﻣﻮﺿﻮع ﭘﮋوﻫﺶ ﺑﺎﯾﺪ ﺑﺎ ﯾﮑﺪﯾﮕﺮ ﻫﻤﺒﺴﺘﮕﯽ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻨﺪ.
ﻧﻤﻮﻧﻪﮔﯿﺮي ﺗﺼﺎدﻓﯽ ﺧﻮﺷﻪاي اﯾﻦ روش ﺑﯿﺶﺗﺮ ﺑﺮاي اﻧﺘﺨﺎب ﻧﻤﻮﻧﻪ از ﺟﻮاﻣﻊ ﺑﺰرگ ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده ﻗﺮار ﻣﯽﮔﯿﺮد .در ﺟﻮاﻣﻌﯽ ﮐﻪ ﺗﻬﯿﻪ ﺳﯿﺎﻫﻪاي از اﻋﻀﺎي آن ،ﯾﺎ ﺑﻪ دﻟﯿﻞ ﻏﯿﺮﻗﺎﺑﻞ ﺷﻨﺎﺳﺎﯾﯽ ﺑﻮدن ﻫﻤﻪ آنﻫﺎ و ﯾﺎ ﺑﻪ دﻟﯿﻞ ﻣﻘﺮون ﺑﻪ ﺻﺮﻓﻪ ﻧﺒﻮدن اﯾﻦ ﮐﺎر ،اﻣﮑﺎنﭘﺬﯾﺮ ﻧﯿﺴﺖ ،و ﺑﺮاﯾﻦ اﺳﺎس ﻧﻤﯽﺗﻮان از روشﻫﺎي ﻧﻤﻮﻧﻪﮔﯿﺮي ﯾﺎد ﺷﺪه اﺳﺘﻔﺎده ﮐﺮد ،از اﯾﻦ روش اﺳﺘﻔﺎده ﻣﯽﺷﻮد. در اﯾﻦ روش واﺣﺪ ﻧﻤﻮﻧﻪ ﻓﺮد ﯾﺎ ﯾﮏ ﻣﻮرد ﯾﺎ ﭘﺪﯾﺪه واﺣﺪ ﻧﯿﺴﺖ ،ﺑﻠﮑﻪ واﺣﺪ ﻧﻤﻮﻧﻪ ﯾﮏ ﻃﺒﻘﻪ، ﺟﻤﻊ ﯾﺎ ﮔﺮوه اﺳﺖ .ﺑﻪ ﻫﺮ ﯾﮏ از اﯾﻦ ﻃﺒﻘﺎت ﯾﺎ ﮔﺮوهﻫﺎي ﻣﻮرد اﻧﺘﺨﺎب ﺧﻮﺷﻪ ﮔﻔﺘﻪ ﻣﯽﺷﻮد .در اﯾﻦ روش ،ﺷﯿﻮه ﮐﺎر ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻧﻤﻮﻧﻪﮔﯿﺮي ﺗﺼﺎدﻓﯽ ﻃﺒﻘﻪاي اﺳﺖ .اﻣﺎ ﻣﻼك اﻧﺘﺨﺎب واﺣﺪ ﻧﻤﻮﻧﻪ ﺗﻔﺎوت در درون ﻃﺒﻘﻪ ﺑﯿﻦ اﻋﻀﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ ،و ﺗﺠﺎﻧﺲ در ﺑﯿﻦ ﻃﺒﻘﺎت ﻣﺨﺘﻠﻒ اﺳﺖ .اﯾﻦ روش ﻧﯿﺰ ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ ﯾﮏ ﻣﺮﺣﻠﻪاي ﯾﺎ ﭼﻨﺪ ﻣﺮﺣﻠﻪاي ﺑﺎﺷﺪ ،ﯾﻌﻨﯽ ﻋﻤﻞ اﻧﺘﺨﺎب ﻃﺒﻘﻪ ﯾﺎ ﺧﻮﺷﻪ از ﺟﺎﻣﻌﻪ ﯾﮏ ﺑﺎر ﺗﮑﺮار ﺷﻮد ،ﯾﺎ اﯾﻦ ﮐﻪ ﺟﺎﻣﻌﻪ ﺑﻪ ﻃﺒﻘﺎﺗﯽ ﺗﻘﺴﯿﻢ ﺷﻮد ،ﺳﭙﺲ ﻃﺒﻘﺎت ﻣﻮرد ﻧﻈﺮ ﻧﯿﺰ ﺑﻪ ﻃﺒﻘﺎت و ﺧﻮﺷﻪﻫﺎي ﻓﺮﻋﯽﺗﺮي ﺗﻘﺴﯿﻢ ﺷﻮد و ﻫﻤﯿﻦ ﮐﺎر در ﭼﻨﺪ ﻣﺮﺣﻠﻪ ﺗﮑﺮار ﺷﻮد .وﻟﯽ در ﻫﺮ ﻣﺮﺣﻠﻪ ﻫﺮ ﻃﺒﻘﻪ ﯾﺎ ﺧﻮﺷﻪ ﺑﻪ ﺻﻮرت ﺗﺼﺎدﻓﯽ اﻧﺘﺨﺎب ﻣﯽﺷﻮد.