7 februari 1641 — mare n 15
niet tevergeefs 1913 dat de oudste handtekening op de muur dateert uit 1898. Daar is alleen geen hard bewijs meer voor, omdat in 1913 stukadoors per ongeluk alle muren van het vertrek hebben witgekalkt. Zij waren ingehuurd om delen van het Academiegebouw op te knappen, en namen per abuis ook maar het Zweetkamertje mee. Wat deden al die gekke tekeningen immers op de muren? ‘Alles wat je nu dus op de muren ziet, is van na 1913’, vertelt Thunnissen. Zelf heeft ze ook naar de oudste handtekening gespeurd. ‘De oudste die ik vond, is uit 1916 van ene Koreman.’ Voor die tijd werd de kamer gebruikt voor heel andere doeleinden. Van 1581 tot 1595 vergaderde het bestuur van de universiteit er. Daarna fungeerde het als opslagplaats voor turf, die als brandstof diende voor de kachel. In 1644 werd het een ‘professorenkamer’. Van Maris weet niet precies wat de professoren er deden, maar wellicht waren ze hier aan het werk. In 1734 werd de ruimte in gebruik genomen door de pedellen. De naam ‘Zweetkamertje’ stamt uit de negentiende eeuw: toen werd het wachtkamer voor studenten die examen moesten doen en er naderhand ook met klamme handjes de uitslag afwachtten. Boven de deur staat dan ook de tekst ‘Gij, die hier binnentreedt, laat alle hoop varen’ van Dante. Zij die slaagden, mochten hun handtekening op de muur zetten. Voor hen is de uitspraak ‘hic sudavit sed non frustra’ op de muur gezet, oftewel: ‘Hier zweette men niet tevergeefs.’ Uitgaande van de ingekerfde ‘1641’ als startpunt, is dit dus al een ongeveer 380 jaar durende traditie, die vanaf 1898 nog uitsluitend op de muren wordt botgevierd. Het in de tafel, vensterbank of houten balken kerven van je handtekening was toen namelijk al verboden. ‘Ik weet overigens niet of het ooit gemogen heeft’, zegt Van Maris. ‘Maar die handtekeningen zijn wel de blijvers.’ Andere blijvers zijn de handtekeningen die door een glasplaatje zijn beschermd, zoals die van prinses Beatrix (1957), haar zoons Willem-Alexander (1993) en Constantijn (1995) en verzetsstrijder Erik Hazelhoff Roelfzema (bijnaam Soldaat van Oranje). Ook de handtekeningen van eredoctoraten zijn in het kamertje vereeuwigd, zoals die van Winston Churchill (1946) en Nelson Mandela (1999). Overigens heeft Mandela niet in eigen persoon in het Zweetkamertje gestaan, vertelt Van Maris. ‘Voor hem is een schoon stuk steen naar de Pieterskerk gebracht. Daarop heeft hij zijn handtekening gezet. Hier is vervolgens een gat in de muur gemaakt waar de steen in paste.’ Hoewel de kamer al eeuwen bestaat, is er niet bijzonder veel over de geschiedenis gedocumenteerd. ‘Het werd zo gewoon gevonden, een onderdeel van de studentencultuur, dat het niet ter zake deed’, denkt Van Maris. ‘Terwijl we het nu best leuk zouden vinden om er meer over te weten.’ > Bekijk alle handtekeningen op https://hetzweetkamertje.nl Foto Marc de Haan