İslam’ da İbadet İslam dini bazı ibadetleri, temizlik şartına bağlamıştır. Örneğin; namaz kılmak ve Kâbe’yi tavaf etmek için abdest almak zorunludur. Bazı ibadetlerin ön şartı olan abdestin bizzat kendisi de temizlik niteliğinde bir ibadettir. Dinin emrine uyarak günde beş defa abdest alıp namaz kılan ve haftada en az bir defa boy abdesti alan kimse vücut temizliğini de sağlamış olur. Namazın mekân temizliğine de katkısı vardır. Çünkü namaz kılınan yerin temiz olması, namaza hazırlığın şartlarındandır. İslam’a göre ibadetler insanların manevi kirlerden arınmasına katkı sağlar. Yüce Allah Kur’an-ı Kerim’de “… Namaz, kötü ve çirkin şeylere engel olur…”1 buyurarak bu durumu dile getirmiştir. Ayrıca insan dua, ibadet ve tövbe yoluyla da manevi kirlerden arınabilir. Allah Kur’an-ı Kerim’de, tövbe edip temizlenenleri överek şöyle buyurmuştur: “…Kuşkusuz Allah, tövbe edenleri ve temizlenenleri sever.”2 İslam’da emredilen temel ibadetlerden biri olan oruç, sabırlı ve dayanıklı olmayı öğretir. Zekât, insanı cimrilik hastalığından kurtarıp cömertliğe alıştırır. Hac; toplumda birlik, beraberlik ve kardeşlik duygularını güçlendirir. Bütün bunları yerine getirenler, ahlakını güzelleştirir ve kötülük yapmaktan sakınırlar. Böylece manevi yönden temizlenmiş olurlar.
YORUMLAYALIM “Temizlik namazın anahtarıdır.” Ebu Davut, Taharet, 31. Yukarıdaki hadisi, ibadet temizlik ilişkisi bakımından yorumlayınız?
5.1. Abdest, Boy Abdesti (Gusül)
BİLGİ KUTUSU
Abdest, belirli yerleri usulüne uygun olaarak yıkamak ve başı mesh etmek suretiyle yapılan temizlik niteliğinde bir ibadettir. Abdest namazın hazırlık şartlarındandır. Abdestin gerekliliği Kur’an’da şöyle ifade edilmiştir: “Ey iman edenler! Namaz kılmaya kalktığınız zaman yüzlerinizi, dirseklerinize kadar ellerinizi yıkayın; başlarınızı mesh edip topuklara kadar ayaklarınızı da yıkayın…”3 Abdestsiz olarak namaz kılınamayacağı gibi, Kâbe de tavaf edilemez.
Abdestin Alınışı * Eûzü-besmele çekilir. * “Niyet ettim Allah rızası için abdest almaya.” denir. * Eller bileklere kadar yıkanır. * Ağız ve burun üç kez yıkanır. * Yüz, üç kez yıkanır. * Sağdan başlamak üzere kollar dirseklerle beraber üç kez yıkanır. * Başın dörtte biri ıslak elle mesh edilir. * Kulaklar temizlenir ve boyun mesh edilir. * Sağdan başlamak üzere ayaklar yıkanır.
Hz. Muhammed, “Ümmetim kıyamet gününde, abdest dolayısıyla yüzleri ve ayakları nurlu olarak gelecektir. O hâlde sizden hanginiz nurunu artırabilirse bunu hemen yapsın.”4 buyurarak abdestin önemine dikkat çekmiştir. 1 Ankebût suresi, 45. ayet. 2 Bakara suresi, 222. ayet. 3 Mâide suresi, 6. ayet. 4 Müslim, Tahâret, 35. 63