Michiel Vervliet Bestuurslid LVSV Gent
Visie
Illiberalisme in Centraal-Europa Michiel Vervliet Bestuurslid en toekomstig politiek secretaris Michiel Vervliet bespreekt de opmars van het illiberalisme in Centraal-Europa, waarbij hij voornamelijk de situatie in Hongarije en Polen uitlegt. Hij vertelt daarbij over de geschiedenis van het liberalisme en illiberalisme in beide landen, maakt een vergelijking en zegt wat ons liberalen voor de toekomst te doen staat. Al langer dan vandaag is duidelijk dat het liberalisme wereldwijd onder druk staat. We denken dan aan de terugkeer van het protectionisme met de verkiezing van Donald Trump in de VS en de nakende Brexit, de populariteit van populistisch rechts in West-Europa en misschien ook aan de recente opstoot van extreemlinks in Wallonië en Frankrijk. Maar ook in Centraal-Europa staat het er slecht voor. De huidige situaties in Hongarije en Polen zijn daar ongetwijfeld de beste voorbeelden van. In Hongarije is Viktor Orban (Fidesz) intussen alweer 7 jaar onafgebroken aan de macht. Langzaamaan tracht hij Hongarije om te vormen tot een ‘illiberale democratie’, die op meerdere vlakken herinneringen oproept aan het socialistische Hongarije van weleer. Polen lijkt sinds 2015 in de voetsporen te treden van Hongarije, onder leiding van Jarosław Kaczyński (PiS). Orban’s ideaal: het illiberale Hongarije
meer dan dat. Orban kan gezien worden als de voortrekker van de illiberale beweging in Centraal-Europa. Hij is dé pleitbezorger van de ‘illiberale democratie’. In juli 2014, net na zeer succesvolle verkiezingen, wijdde hij een volledige toespraak aan dit concept. Hierin legt hij uit dat hij de Hongaarse staat op een radicaal andere manier wil organiseren en wil breken met de liberale principes die de Westerse samenleving kenmerken. Zo hekelt hij “het principe dat zegt dat een mens het recht heeft om alles te doen, zolang dit geen inbreuk vormt op de vrijheid van anderen”. Dit principe wordt misbruikt en is niet meer dan een ‘recht van de sterkste’. Liberale principes als individuele vrijheid worden niet in hun geheel afgewezen, maar, zo zegt Orban, ze zullen niet langer een centraal element vormen van de organisatie van de staat en vervangen worden door een nieuwe, nationale benadering. Het doel van deze veranderingen is om de Hongaarse staat opnieuw succesvol te maken. Hij verwijst in zijn toespraak dan ook naar “succesvolle” voorbeelden als China, India, Rusland en Turkije, staten die geen liberale democratieën zijn.
Viktor Orban, de Hongaarse premier, is bij ons het meest bekend vanwege zijn harde beleid op het vlak van asiel en migratie, in de eerste plaats door de bouw Orban erkent dat er ‘obstakels’ liggen op de weg van hekken aan de Hongaarse grens. Hij is echter veel naar deze omwenteling. Twee voorbeelden in
19