De bibliotheek als open podium

Nieuwe concurrentieomgeving In de tweede generatie verandert de omgeving waarin bibliotheken belevenissen aanbieden in een concurrentieomgeving waarin een beroep gedaan wordt op de kennis en de ideeën van de gebruikers. Bibliotheken moeten niet alleen de gebruikers de mogelijkheid geven om mee belevenissen te creëren, maar ook de netwerken van de gebruikers betrekken. Dat betekent dat ze de hulp van andere organisaties moeten inroepen om toegang te krijgen tot die netwerken.

Het sleutelwoord in de nieuwe concurrentieomgeving is dus samenwerking, zowel met gebruikers als organisaties. De bibliotheek kan zich niet meer beperken tot haar eigen kennis en ideeën, maar moet zich aansluiten bij een netwerk. (Bruijnzeels, 2007) Ten eerste moet de bibliotheek andere producenten opsporen en hen actief betrekken.

Dat kunnen amateurs zijn met een unieke visie, collectie of expertise, maar ook uiteenlopende professionals. In dat laatste geval denken we ten eerste aan andere bibliotheken. Het project bibliotheekportalen maakt van de bibliotheeksector één groot netwerk, waardoor gebruikers via één catalogus toegang krijgen tot een eindeloze collectie.

Andere professionals zijn lokale partners. Het decreet lokaal cultuurbeleid benadrukt dat het beleid integraal moet zijn, wat inhoudt dat de verschillende cultuurbeleidsdomeinen moeten samenwerken. Bibliotheken staan dus niet op zichzelf, maar maken deel uit van een lokaal netwerk. Partners in dat netwerk zijn lokale onderwijsinstellingen, kenniscentra, cultuurcentra, kunstorganisaties en alle andere organisaties die kunnen bijdragen aan de maatschappelijke opdracht van de bibliotheek.

Ten tweede moet de bibliotheek bepalen op welke manier ze de activiteiten en kennis van anderen verbindt met die van zichzelf. Er zijn twee mogelijkheden. Ofwel bieden partners hun diensten aan in de bibliotheek ofwel worden bibliotheekbelevenissen ingepland op andere plekken. In dat laatste geval gaat de bibliotheek letterlijk in het midden van de gemeenschap staan. (One Agency, 2007) Samenwerking is ook belangrijk in Nederlandse bibliotheken. DOK werkt samen met uiteenlopende organisaties binnen en buiten Delft. Dat zijn niet alleen non-profit organisaties, maar ook commerciële spelers. De voorwaarde om met hen samen te werken, is dat ze geen reclame maken, maar relevante informatie leveren. Daarnaast wordt er vooral samengewerkt met de verschillende culturele en educatieve instellingen van de stad. De belangrijkste samenwerkingspartner is echter de klant, die input kan geven via een klantenpanel. Dat bestaat uit 650 gebruikers van de bibliotheek die om de twee maanden samenkomen en meewerken aan onderzoeken. Omdat samenwerken zo cruciaal is voor DOK staat het ook centraal in het jaarverslag van 2010. (DOK, 2011b) 60