onafhankelijkheid niet op het spel zetten voor een zak geld. We willen niet geldgestuurd worden.’ Afgelopen najaar kreeg de Lucas 25.000 euro ‘aanjaagbudget’ van de gemeente, aangevraagd onder de noemer ‘faciliteren van de doorstart’. Voor het doorlichten van de bewondernemingen ten behoeve van versterking ervan is een deskundige ingehuurd. Dat is Redouan Boussaid, hij krijgt enkele uren betaald voor zijn adviezen. Nooren: ‘De rest van zijn activiteiten blijft hij gewoon als vrijwilliger doen.’ We geloven Nooren graag, de bevlogenheid bij alle bewondernemers is groot. We hebben ook geen keus; de Lucas Community heeft niets op papier − geen jaarverslag, begroting of exploitatieplan. De subsidie wordt verantwoord aan de gemeente, zegt Nooren. ‘Die krijgt een keurig overzicht van waaraan en door wie het geld besteed is, plus een verhaal wat we daarmee bereikt hebben.’ Nee, dat is geen bureaucratische last. ‘Onze aanvraag was een A4’tje, deze verantwoording kan dan ook op een A4.’
Het Bruishuis Zo rustig als het is bij de Lucas Community in Osdorp, zo hectisch is het in het Bruishuis in de Arnhemse wijk Malburgen. Dat kan ook bijna niet anders, want deze wijkonderneming huisvest zo’n 90 bewoners en 35 bedrijven. Het beheer van het Bruishuis, een voormalig bejaardenhuis, is door woningbouwstichting Volkshuisvesting in 2013 in handen gegeven van buurtbewoners. Zij exploiteren de flat door de bejaardenkamers te verhuren. De winst steken zij in activiteiten voor en door de buurt. Het Bruishuis biedt inmiddels onderdak aan de Voedselbank, een kledingbank, een speelgoedbank, de Formulierenbrigade, de (sociale) Adviesbrigade, de vertrouwenspersoon huiselijk geweld, aan buurtpreventie, heel veel ontmoetingsactiviteiten en een restaurant. In 2014 had de onderneming een omzet van een half miljoen en een batig saldo van 40.000 euro, dankzij heel veel vrijwilligers. Het Bruishuis is op een aantal punten een heel ander verhaal dan de Lucas. Juist die verschillen leiden tot inzichten, waarover aan het eind van dit hoofdstuk meer. Malburgen is als naoorlogse wijk vooral bekend van verhalen over criminaliteit, jongerenoverlast en sociale achterstanden. Veel rijtjeswoningen − de meeste met betegelde voortuin − en lage portiekflats, met daartussen veel groen. Vlak bij het winkelcentrum staat het, als een kerktoren boven alles uit stekende, negen etages hoge Bruishuis. Aan de voorkant is een speelweide met houten klimtoestellen, een basketbalveldje, bankjes en waterpartijen – een populaire pleisterplek. Bij ons eerste bezoek lopen we in de knalroze geschilderde entreehal meteen in de armen van Sjef Hamer, fulltime vrijwilliger. Met hem hebben we een afspraak. Hamer, met grote grijns en helblauwe designerbril, is een geboren en getogen De ondernemende burger 17