โดย นกขมิ้นเหลืองอ่อน
atthagorn.sirisuwan@gmail.com
ไอที สิ่งแวดล้อม
10 เทคโนโลยีที่น่าจับตามอง ส�ำหรับธุรกิจปี 2013
(ตอนจบ) (10 Technologies to Watch: 2013) เล่าเรื่อง 10 เทคโนโลยีที่น่าจับตามองในปี 2013 ข้ามปีมาถึง 2014 แม้ว่าเทคโนโลยีทางด้า นอิ เ ล็ อ ทรอนิ ก ส์ แ ละคอมพิ ว เตอร์ จ ะมี ค วาม ก้าวหน้าไปอย่างรวดเร็วมาก แต่การเลือกใช้ เทคโนโลยีอย่างฉลาดแลเหมาะสมกับธุรกิจของ ตนเองก็จะช่วยเสริมให้มีความก้าวหน้าอย่าง ยั่งยืนได้ เรามาดูในตอนจบว่า 4 เทคโนโลยีที่ น่าสนใจ คืออะไร
Future Crop Improvement ส�ำหรับประเทศ ที่ยังพึ่งพาเกษตรกรรมอยู่มาก เช่น ประเทศไทย วิ ธีคั ด เลื อ กสายพั น ธุ ์ พื ช ให้ ไ ด้ อ ย่ า งรวดเร็ ว มี ความส�ำคัญ ในอนาคตอันใกล้ เราอาจไม่จ�ำเป็น ต้องรอต้นพืชเติบโตจนเป็นต้นโตเต็มที่ ก็ สามารถประเมินลักษณะของต้นพืชนั้นได้แล้ว เทคโนโลยีแบบใหม่ๆ จะท�ำให้ทดสอบพืชได้นับ 100,000 ต้น/ปี สามารถตรวจสอบหน่วย พันธุกรรมได้ 5,000–10,000 ยีนหรือหน่วย พันธุกรรม/ปี และลดระยะเวลาปรับปรุงพันธุ์ลง ได้จากปัจจุบัน 2–10 เท่า เทคโนโลยีการ ประเมินลักษณะและการปรับปรุงพันธ์นี้ จะช่วย เพิ่มโอกาสและรายได้ของเกษตรกรได้อีกมาก และยังช่วยเพิ่มความมั่นคงด้านอาหารของโลก ได้อีกด้วย การค้นหาลักษณะดี เช่น การทนน�ำ้ ท่วมได้ อาจลดเวลาลงจากที่เคยใช้
10 ปีในปัจจุบัน เหลือเพียงแค่ครึ่งเดียว เทคโนโลยีใหม่ๆ อะไรบ้างที่จ�ำเป็นส�ำหรับการ ใช้ปรับปรุงพันธุ์พืชแบบนี้ มีเทคโนโลยีหลาย แบบที่ต้องน�ำมาใช้ผสมผสานกัน เรียกรวมๆ ว่า เป็น High Throughput Screening Technology ครอบคลุมทั้ง เทคโนโลยีอ่าน DNA คราวละมากๆ เรียกว่า DNA Sequencing Technology เทคโนโลยีชีวสารสนเทศ หรือ Bioinformatics ที่ผสานความรู้ด้าน IT เข้ากับ ความรู้ด้านชีววิทยาก็จ�ำเป็น เพ ราะช่วยท�ำให้ หา เครื่องหมายพันธุรรม (Biomarker) ที่สนใจ อยู่ได้ ไม่ว่าจะเป็น ทนร้อน ทนแล้ง ทนน�้ำท่วม ทนเค็ม ทนโรคและแมลง เป็นต้น สุดท้ายก็คือ เทคโนโลยี 3D Scanner รวมกับ ซอฟต์แวร์ การถ่ายและวิเคราะห์ภาพ การผสมผสานกัน ของเทคโนโลยีฐานทั้งหมดที่กล่าวมา ท�ำให้เรา ศึ ก ษาความสั ม พั น ธ์ ร ะหว่ า งลั ก ษณะทางกาพ ภาพและชีวภาพของพืชกับสิ่งแวดล้อมได้ ช่วย ให้ ป ระเมิ น ลั ก ษณะที่ ต ้ อ งการได้ ใ นต้ น พื ช จ�ำนวนมากพร้อมๆ กัน แถมยังท�ำได้อย่างมี ประสิทธิภาพมากขึ้น และรวดเร็วขึ้นด้วย เทคโนโลยีแบบนี้จึงช่วยลดการใช้ทรัพยากรทุก อย่าง ในการปลูกทดสอบและคัดเลือกพันธุ์
Metal Organic Frameworks (MOFs) จาก ที่ ไ ด้ ก ล่ า วถึ ง เทคโนโลยี ที่ เ กี่ ย วข้ อ งกั บ การเกษตรไปแล้ว แล้วด้านอุตสาหกรรมล่ะ มี เทคโนโลยีอะไรใหม่ๆ ที่น่าจับตามองบ้าง หาก เอ่ยถึงค�ำว่า นาโนเทคโนโลยี (Nanotechnology) บางท่านก็อาจนึกถึงเทคโนโลยีที่เกี่ยวข้อง กับสารอะไรสักอย่างที่มขี นาดเล็กมากๆ แต่มี โครงสร้างหรือสมบัติพเิ ศษบางอย่าง ส่วนบาง ท่านก็อาจจะนึกถึงผลิตภัณฑ์หลายๆ อย่าง ไม่ ว่าจะเป็นเสื้อที่ไม่ต้องซักบ่อย เครื่องซักผ้าที่ฆ่า เชื้อโรคได้ หรือแม้แต่เครื่องปรับอากาศที่มีแผ่น กรองระดับนาโน ที่อาจช่วยกรองอากาศให้ สะอาดมากขึ้น แต่นาโนเทคโนโลยีก้าวหน้าไป อย่างรวดเร็วมาก วันนี้ จะขอกล่าวถึงวัสดุนาโน ชนิดหนึ่งที่อาจจะไม่คุ้นหูท่านนัก เรียกกว่า วัสดุโครงข่ายโลหะอินทรีย์ มาจากค�ำใน ภาษา อังกฤษว่า Metal-Organic Frameworks หรือ MOFs จากชื่อจะเห็นว่า เป็นสารประกอบ ที่มีลักษณะเป็นโครงข่าย คือต่อเนื่องกันไป คล้ายตาข่าย และยังมีส่วนประกอบส�ำคัญคือ โลหะและสารอินทรีย์ รวมอยู่ด้วย องค์ประกอบ รูปแบบแปลกๆ นี้จัดเป็นวัสดุลูกผสม หรือ Composite Material ที่มีคุณสมบัติน่าสนใจ หลายอย่าง ไม่ว่า จะเป็นเรื่อง การมี พื้นที่ผิว มาก มีความพรุนสูง มีความหนาแน่นต�่ำ และ EV Battery ทนอุณหภูมิที่สูงมากๆ เช่น 400 °C นอกจากนี้ ยังผลิต
ในรูปโครงข่าย หรือ Framework ขนาดใหญ่ ต่อเนื่องกันไปแทบจะไม่สิ้นสุดได้ ปัจจุบัน นัก เคมีวัสดุทดสอบการประยุกต์ใช้วัสดุแบบนี้ใน ระดับอุตสาหกรรมได้แล้ว โดยใช้งานเป็นตัวคัด เลือกโมเลกุลที่ต้องการ แยกออกจากโมเลกุล อื่นในกระบวนการแยกแก๊ส มี การน�ำไปใช้กับ ตั ว เร่ ง ปฏิ กิ ริ ย าเคมี ที่ จ� ำ เพาะกั บ รู ป ร่ า งและ โครงสร้างของสารเคมีมากๆ นอกจากนี้ ก็ยังน�ำ ไปใช้ เ ป็ น ตัว กัก เก็บ โมเลกุ ล สารอย่ า งจ�ำ เพาะ เจาะจงได้อีกด้วย เช่น จับและปล่อยแก๊ส ไฮโดรเจน เป็นต้น วัสดุโครงข่ายโลหะอินทรีย์ พวกนี้ จึงถือเป็นตัวเลือกใหม่ล่าสุดส�ำหรับงาน ทางอุตสาหกรรมหลายๆ รูปแบบ Self-healing Materials เทคโนโลยีอีกด้านหนึ่งที่น่าจะส่ง ผลกั บ อุ ต สาหกรรมในอนาคตอั น ใกล้ ก็ คื อ เทคโนโลยีวัสดุซ่อมแซมตัวเองได้ ลองวาดภาพ ในหัวอีกครั้ง หากวัสดุข้าวของเครื่องใช้หลายๆ อย่างของเรา สามารถซ่อมแซมตัวเองได้ จะดี เพียงใด เราอาจเคยเห็นภาพฝันเทคโนโลยีการ ซ่อมแซมตัวเองที่ยากเป็นไปได้ด้วยเทคโนโลยี ในปัจจุบัน ในภาพยนต์ฮอลลีวูดเรื่อง Terminator ซึ่งหุ่นยนต์ที่มาจากอนาคต แม้จะถูกยิง จนกระจุย แต่ยังสามารถกลับมารวมตัวกลาย เป็นหุ่นยนต์กลับมาได้ใหม่ในโลกแห่งความเป็น จริง เทคโนโลยีการซ่อมแซมตัวเองยังห่างไกล จากในภาพยนตร์มาก แต่ก็ท�ำได้จริงแล้ว ลอง มาดูหลักการเทคโนโลยีแบบนี้กัน นักวิจัยทราบ กันแล้วว่า วัสดุพอลิเมอร์บางอย่างมีคุณสมบัติ สามารถซ่อมแซมตัวเองได้ หากได้รับความเสีย หาย การซ่อมแซมตัวเองนี้อาจเกิดขึ้นได้เองโดย อัตโนมัติก็ได้ หรืออาจต้องอาศัยตัวกระตุ้นบาง อย่าง เช่น ความร้อน แสง ความดัน หรือ ความ เป็นกรด-ด่าง เป็นต้นกลไกหลักของเทคโนโลยี การซ่อมแซมตัวเองที่ก�ำลังพัฒนากันอยู่ก็คือ การใช้พอลิเมอร์หลายชนิดที่รวมตัวอย่างเป็น ระบบ วัสดุเหล่านี้มีตัวขับเคลื่อนปฏิกิริยาที่ ส�ำคัญคือ ไอออนของโลหะ โดยมันจะท�ำหน้าที่ เป็น โมเลกุลกาว ที่ท�ำงานหรือหยุดท�ำงาน โดย อาศัยการกระตุ้นด้วยแสง เมื่อโมเลกุลเกิดการ แยกตัวออกจากกันจากการขีด
( ภาพจาก http://www.sciencedaily.com/ releases/2012/05/120501162516.htm )
ข่วนต่างๆ พอลิเมอร์ชนิดนี้จะเริ่มซ่อมแซมตัว เองได้ทันที หากได้รับแสง UV ที่มีความเข้ม แสงเหมาะสม โดยไอออนของโลหะที่ท�ำหน้าที่ เป็นกาวจะหลุดออกมาจากโครงสร้างเดิม ท�ำให้ โครงสร้างคลายตัวลง เปลี่ยนจากของแข็งเป็น ของเหลว ก่อนไหลไปเติมเต็ม อุดซ่อมรอยแยก ให้เรียบดังเดิมได้ บริษัท นิสสัน ใช้เทคโนโลยีนี้ กับวิศวกรรมยานยนต์ของตัวเองมาหลายปีแล้ว คือ ใช้กับเทคโนโลยีสารเคลือบป้องกันรอยขีด ข่วน (Scratch Shield) ที่เหมาะกับพื้นผิว ภายนอกของตัวรถยนต์ โดยใช้กับทั้งรถ อเนกประสงค์รุ่น Murano X-trail และ Infiniti รวมถึงรถสปอร์ตรุ่น 370Z อีกตัวอย่างหนึ่งที่ ใกล้ตัวคือ กรอบของสมาร์ทโฟน ชื่อดังอย่าง iPhone4 / 4S ที่สารเคลือบตระกูลนี้ช่วย ป้องกันรอยขีดข่วนและซ่อมแซมรอยขีดข่วนได้ ด้วย ผู้น�ำด้านโทรศัพท์เคลื่อนที่ระดับโลกอี กรายหหนึ่งคือ NTT DoCoMo ก็ใช้เทคโนโลยี ดั ง กล่ า วกั บ กรอบของโทรศั พ ท์ เ คลื่ อ นที่ รุ ่ น NEC N-03B* Augmented Reality (AR) : เทคโนโลยีสุดท้ายวันนี้ เกี่ยวกับเราในหลายแง่ มุม เรียกว่า Augmented Reality หรือ AR ลองจินตนาการดูว่า หากเรามองเห็นอะไรบาง อย่างที่ไม่เคยเห็นมาก่อน แล้วมีค�ำอธิบายลอย ขึ้นมาข้างๆ สิ่งของนั้นๆ หากเราหลงทาง ก็มีลูก ศรลอยขึ้นมาเตือนว่าจะต้องไปทางไหน ไปเจอ ของที่ไม่เคยใช้ มาก่อน ก็มีภาพแนะน�ำการใช้ งานของชิ้นนั้นด้วย ยังไม่หมด หากเราส่อง กระจกที่ร้านขายเสื้อผ้า แล้วเห็นตัวเราเองใส่ เสื้อผ้าที่ก�ำลังเลือกอยู่โดยไม่ต้องเปลี่ยนเสื้อผ้า จริงๆ เปิดหนังสืออ่านก็มีวิดีโอ 3 มิติที่ อธิบายหรือขยายเนื้อความในหน้าหนังสือนั้นๆ แพทย์ผ่าตัดก็เห็นภาพว่า ต้องลงมีดไปลึกแค่
ไหน ต้องระวังจุดไหนเป็นพิเศษ แค่ตัวอย่างที่ ยกมา ก็คงเห็นได้ชัดเจนว่า เทคโนโลยี AR นี้ อาจเปลี่ยนหลายๆ อย่างในชีวิตได้มากจริงๆ เรียกได้ว่าเป็น เทคโนโลยีอำ� นวยความสะดวก และเสริมความรู้แบบครอบจักรวาล เทคโนโลยี ที่อยู่เบื้องหลัง AR คือ ซอฟต์แวร์กับฮาร์ดแวร์ ที่ผสาน "วัตถุเสมือน" ที่สร้างโดยเครื่อง คอมพิวเตอร์ เข้ากับโลกแห่งความเป็นจริง ก่ อนแสดงผลลัพธ์ออกทางอุปกรณ์แสดงผล โดย วัตถุเสมือนที่สร้างขึ้นนั้น
(ภาพจากhttp://www.wired.com/ business/2009/12/3d-maps-camera-phones-
จะต้องสามารถเปลี่ยนแปลงรูปร่าง ข้อความ สัญญลักษณ์ ให้สอดคล้องกับการเปลี่ยนไป ของสิ่งแวดล้อมจริงที่เกิดขึ้นในขณะนั้นๆ เช่น หากต�ำแหน่งหรือทิศทางการมองของผู้ใช้งาน เปลี่ยนไป วัตถุเสมือนนั้นก็ต้องเปลี่ยนแปลงไป ตามมุ ม มองหรื อ ทิ ศ ทางที่ เ ปลี่ ย นไปด้ ว ย เทคโนโลยีแบบนี้แบ่งเป็น 2 ส่วน ส่วนแรกคือ การหาต� ำ แหน่ ง อ้ า งอิ ง ระหว่ า งผู ้ ใ ช้ ง านกั บ สิ่ ง แวดล้อม อีกส่วนเป็น การใช้งานต�ำแหน่งอ้างอิง ที่ได้ เพื่อน�ำไปสร้างวัตถุเสมือนจริงตาม วัตถุประสงค์การใช้งาน ก่อนวาดทับลงไปบน หน้าจอแสดงผล ร่วมกับภาพสิ่งแวดล้อมจริง ต�ำแหน่งอ้างอิงสามารถหาได้จากสัญญาณ GPS หรือ Electronic Compass หรือ การประมวล ผลทางภาพถ่าย ขึ้นกับลักษณะการใช้งานและ อุปกรณ์ ส�ำหรับภาพที่ได้อาจเป็นแบบ 2 หรือ 3 มิติก็ได้ AR ที่โด่งดังที่สุดในปัจจุบัน น่าจะเป็น Google Glass :อีกตัวอย่างหนึ่งคือ IKEA บริษัทค้าเฟอร์นิเจอร์รายใหญ่ที่ออกแอพ ช่วย ลูกค้าจ�ำลองการวางเฟอร์นิเจอร์ในห้องของตัว เองก่อนซื้อจริงๆ บริษัทรถยนต์ Audi มีแอพ แนะน�ำฟังก์ชันการใช้งานต่างๆ ของรถ เมื่อผู้ใช้ งานหันกล้อง Smart Phone ไปยังส่วนต่างๆ ของรถ นอกจากนี้ ยังให้ข้อมูลต�ำแหน่งชิ้นส่วน ยานต์ยนต์ด้วย ในวงการศึกษาก็มีแอพ AR เช่น Anatomy 4D ที่แสดงโครงสร้างของ มนุษย์ในแบบ 3มิติขึ้นมาทับซ้อนกับภาพ 2 มิติ บนหน้ากระดาษธรรมดาได้