INSPIRATIE VOOR BUITENWONEN & BUITENLEVEN
juli 2021
KIPPEN MET
gekleurde eieren TIMMER ZELF
een overkapping IN DE TUIN
van Vollenhoven
Molenaarskinderen www.landleven.nl
26E JAARGANG JULI 2021 PRIJS: NL/B €6,75
ZOMER
LANDLEVEN.NL
LAL_0721_001_Cover.indd 1
in de moestuin 01-06-2021 08:40
GEBRUIKT U AL DE LANDLEVEN-APP?
JULI 2021
Pagina 40-41
Lekker
eten
Zomerse courgettesoep
Burrata met tuin- en snijbonen Pasta met chili Vanillevla Zelf pasta maken Meri’s bosbessentaart Buurtbakker Brugse koekjes
Opgroeien zonder iPhone
7 9 10 11 54 65 93 128
6 78
26 DIEREN
Andere visie op wespen Boerderijdieren Rond het Erf: tekenvakantie Monumentaal kippenhok
26 37 53 68
4 Landleven | juli 2021
LAL_0721_004-005_Inhoud.indd 4
07-06-2021 08:47
72 ERF &Tuin In de moestuin van Vollenhoven Groene tips
Platteland Op bezoek in Alblasserwaard Molenaarskinderen
78 116
72 100
116 In elk nummer
Te hooi & te gras
Postbus Landlev en Column dierenar ts
13, 25, 33 34 Stef
Column Lenette van Dongen Vraag & aanbod
14
Volgende maand
86
BUITENWONEN Boomhuttenbouwers Het uitzicht in Lieren Verbouwing voor-na in Nijkerk Gezellig in de Eksterkeet Landleven van Linda en Dennis Binnenkijken op Middeltromp
14 20 44 60 108 122
Ger Zaagsma schildert het water
141 153
Lezersservice
Landleven-app Fietsroutegids Special Tuinfees t Landleven Puzzels
Creatief bezig Timmerman Nick bouwt prieel
39 59
40 42 66
Aanbieding abon nement Win een tuinbank Colofon
86 134
Foto voorpagina : Lode Greven
99 140 154 154
Landleven | juli 2021 5
LAL_0721_004-005_Inhoud.indd 5
07-06-2021 08:47
Zelfgemaakt het lekkerst
ZOMER DINER
uit eigen moestuin
Een warme, lome zomeravond. De lange tafel in de tuin is gedekt met een bonte verzameling servies en glazen. In de schaduw van de grote boom is het heerlijk toeven. De ideale setting om dit zomerse diner te serveren; met de ingrediënten zo veel mogelijk uit eigen moestuin. Tekst KL ASKE BAKKER Fotografie OTTO KALKHO V EN
6 Landleven | juli 2021
LAL_0721_006-011_Culi zomerdiner.indd 6
Dit menu is voor ongeveer zes personen.
01-06-2021 08:47
Zomerse courgettesoep met veel
tuinkruiden
BEREIDINGSWIJZE Maak de ui en de knoflook schoon en snijd fijn. Verwarm een scheut olijfolie in een
INGREDIËNTEN 1 ui 2 teentjes knoflook scheut olijfolie 1 bosje lente-ui 2 groene of gele courgettes flinke handvol verse zachte tuinkruiden, zoals basilicum, munt, peterselie, jonge tijm en blad van Oost-Indische kers flinke handvol doperwtjes (vers of diepvries) 1,5 l kippen- of groentebouillon zout en peper, naar smaak
ruime pan en bak de ui en de knoflook rustig vijf minuten aan. Maak ook de lente-uien en de courgettes schoon en snijd deze in grove stukken. Voeg ze toe aan de pan en bak mee. Was de kruiden en verwijder de harde takjes. Snijd de kruiden ook grof en voeg ze toe, samen met de doperwtjes. Giet de bouillon erbij en breng het geheel aan de kook. Draai het vuur zachter en laat de soep een kwartier pruttelen. Haal de pan van het vuur en maal de soep glad met een staafmixer. Proef of er nog zout en peper bij moet. Serveer de soep met een scheutje room, wat drupjes olijfolie en verse blaadjes goudsbloem voor een mooi kleurig effect.
Landleven | juli 2021 7
LAL_0721_006-011_Culi zomerdiner.indd 7
01-06-2021 08:47
14 Landleven | juli 2021
LAL_0721_014-019_Boomhutten.indd 14
01-06-2021 08:54
Hutten bouwen. Een oerinstinct dat vooral bij jongens in het DNA lijkt te zitten. Hamers, zagen, boormachines: mannen en gereedschap, een geijkte combinatie. Het bouwen vinden de jongens dan ook vaak leuker dan het spelen in de hut. “De jongens hebben klei uit de sloot gehaald om hun hut mee te verven”, zegt een moeder die erin berust dat buitenkinderen de natuur letterlijk mee in huis nemen. Tekst DOUW E ANNE V ERBRUGGE | Fotografie OTTO KALKHO V EN
Echte
Opgroeien in het buitengebied
Pietje Bells bouwen boomhutten
Landleven | juli 2021 15
LAL_0721_014-019_Boomhutten.indd 15
01-06-2021 08:54
Chanel en familie
Andere visie op wespen
26 Landleven | juli 2021
LAL_0721_026-031_Wespen.indd 26
01-06-2021 09:00
De eerste Franse veldwesp die ik ontdekte in mijn kas heb ik voor het gemak Chanel genoemd. Een nestje Franse veldwespen kun je zonder problemen bekijken; iets wat ik met een limonadewesp absoluut niet zou durven. Terwijl ik in mijn kas een band ontwikkel met de Franse veldwespen die volkomen zachtaardig zijn, blijkt wespenvriend Sjoert nog een paar stappen verder te gaan. Hij transplanteert wespennesten, strijdt onvermoeibaar tegen misverstanden over wespen en volgt de ontwikkeling van een wespennest in zijn vespiarium. Hier doen zich spannende zaken voor, zoals een poging tot koninginnenmoord.
Tekst en fotografie FEIKJE BREIMER
Landleven | juli 2021 27
LAL_0721_026-031_Wespen.indd 27
01-06-2021 09:00
Welkom
Vol schatten uit de natuur
IN DE EKSTERKEET
60 Landleven | juli 2021
LAL_0721_060-065_Magpies hut.indd 60
01-06-2021 10:24
Meri Loeffen woont aan de rand van de Veluwe. In haar tuin creëerde ze een speciaal plekje voor zichzelf. Het werd een ware eksterkeet; een helderwitte keet vol schatten uit de natuur. Tekst en fotografie ANNA RUBINGH | Recept MERI L OEFFEN | Bewerking KL ASKE BAKKER
In haar keet verzamelt Meri veel schatten uit de natuur: gevonden veertjes, schelpjes en takjes. Met haar achtergrond als meester-bloembindster weet ze de gevonden schatten vaak prachtig samen te brengen, bijvoorbeeld in collages aan de muur of op tafel. “Zo heb ik veel steentjes hier uit de buurt, van de oevers van de Rijn. Maar ook kleine familiestukken en souvenirs van vakanties of fietstochten ver of dichtbij. Eigenlijk heb ik overal herinneringen aan. Ik weet nog precies waar ik dat takje of die steen gevonden heb.”
Oude mandarijnenkistjes vormen een eenvoudige, maar mooie verzamelplek voor de schatten die nog geen plekje hebben gevonden.
“Het was echt een droom die uitkwam, toen het bouwpakket van de keet hier op de oprit lag. We zijn gelijk met het opbouwen begonnen en na wat weekendjes hard doorwerken stond ie er. We hebben hem op een fijne plek achter in de tuin gezet. Het dak hebben we een groene bedekking gegeven van sedum en kleine kruidenplanten. Er groeien wel acht soorten plantjes op.” Landleven | juli 2021 61
LAL_0721_060-065_Magpies hut.indd 61
01-06-2021 10:24
68 Landleven | juli 2021
LAL_0721_068-071_Kippenhok.indd 68
01-06-2021 10:47
OPVALLEND MONUMENTJE VAN WIM EN BRENDA BOLINK
Kippenhok met vergulde haan In het verlengde van hun tuin kijken Wim en Brenda Bolink uit op het meest markante gebouwtje in de verre omtrek. Het is een chaletje met sierlijke daklijsten, rondgemetselde raampjes en een torentje met daarop een vergulde windhaan. “Een kippenhok, ja, dat is het. We noemen het ons kerkje, want het lijkt wat Russisch orthodox.” Tekst MARIO BROEKHUIS Fotografie THEO TANGELDER
Landleven | juli 2021 69
LAL_0721_068-071_Kippenhok.indd 69
07-06-2021 08:49
78 Landleven | juli 2021
LAL_0721_078-085_Geitenhoedster.indd 78
01-06-2021 11:23
Tekst DOUW E ANNE V ERBRUGGE | Fotografie L ODE GRE V EN
In harmonie met natuur en medemens Richting
DE MELKSTAL
Landleven | juli 2021 79
LAL_0721_078-085_Geitenhoedster.indd 79
01-06-2021 11:23
Creëer een plekje in de tuin
Stoer ontwerp voorROBUUSTE
OVERKAPPING
Een fijne plek in de tuin creëert u met een overkapping of prieel. Deze stoere variant maakt Landleventimmerman Nick van Zutphen van dikke balken. Met de tuinset eronder of een heerlijk tuinbed een ideale plek voor lange, warme zomeravonden. Ontwerp, tekst, productie & fotografie NICK VAN ZUTP HEN | Illustraties MAD Y NIJENHUIS
86 Landleven | juli 2021
LAL_0721_086-091_Nick Overkapping.indd 86
01-06-2021 11:29
DIT HEBT U NODIG: 4 x douglas balk 15 x 15 x 250 cm 4 x douglas balk 16 x 5,6 x 300 cm 6 x douglas balk 4,5 x 9,4 x 300 cm 25 vloerdelen 20 x 140 mm x 300 cm 4 x betonpoer 14 x 14 cm antraciet (plus metalen plaatjes) 26 x tellerkopschroeven 8.0 x 140 mm 28 x tellerkopschroeven 8.0 x 160 mm 6 x tellerkopschroeven 8.0 x 220 mm 176 x schroeven 4.0 x 60 mm (rvs) 18 x schroeven 3.5 x 40 mm (rvs) 3 x easyroofing aluminium dakfolie (zelfklevend) 4 x schuifdeurrail 300 cm 4 x stoeptegel 30 x 30 cm
En verder:
accuboor houtzaa g cirkelzaag grote lijmklemmen schuurpapier rolmaat potlood 8 mm houtboor 15 mm boor grade nhoek metseltouw wink elhaak waterpas watervaste houtlijm
Landleven | juli 2021 87
LAL_0721_086-091_Nick Overkapping.indd 87
01-06-2021 11:29
Kinderen die leefden van de wind
Opgegroeid op een
molen
Ria Willems, Kees Borst, Gerard Zonderop en Trijntje Veenstra zijn kind of kleinkind van een molenaar. Ze raakten in hun jeugd gewoon aan de draaiende wieken, het gekraak van de tandwielen of de geur van water. Tekst MARJAN TULP | Fotografie L ODE GRE V EN
116 Landleven | juli 2021
LAL_0721_116-121_Molenaarskinderen.indd 116
01-06-2021 12:05
‘M
ijn vader en moeder kwamen beiden uit een molenaarsgeslacht. Mijn grootvader kocht de molen in de Zaanstreek, de wieken
kwamen bijna tot de grond. In onderdelen ging de molen per boot naar Brabant. Toen mijn opa op 19 maart 1904 overleed, veranderde mijn oma de naam van de Blauwe Kuiper in St. Jozef, de heilige wiens naamdag op 19 maart gevierd wordt. Zij verhuurde de molen na zijn dood aan een knecht, die de molen liet versloffen, waarop mijn vader en mijn oom hem over-
Ria Willems-Jacobs (86)
namen. Mijn vader was met hart en ziel molenaar, zijn broer helemaal niet, die wilde liever studeren. Wij woonden in een ruim huis en leefden van het maalgeld dat de boeren moesten betalen. Een maalderij heette het.” Ria woonde tot haar tiende in het huis naast de molen. In de oorlog werd de familie voor de veiligheid te voet geëvacueerd naar een boer in Schijndel. “Voor ons vertrek had mijn vader een wiek op het hoogste punt gezet. Dagelijks keek hij of hij het topje van de
‘Het geluid van de wieken ZIT IN MIJN OREN’
St. Jozef (bouwjaar 1887, afgebrand in 1944) korenmolen, achtkantige grondzeiler Middelrode (NB)
wiek nog kon zien.” In 1944, tijdens de bevrijding van Middelrode, werd de molen beschoten. “Mijn vader nam mij, mijn zus en mijn moeder bij de hand en liet
brandbaar zou zijn. Maar helaas. “Een wiek is er als een brandend mes door-
ons de zwarte rookwolken zien. De molen stond in
heen gesneden.” De as van de molen is geplaatst in een molen in Boekel.
brand. Wij konden er niet naartoe, want de Duitsers
“Dat is het enige dat er van de molen is overgebleven.” Na de brand werd de
zaten daar. Onze molen was van hout, mijn vader
molen niet herbouwd, er kwam een modern pakhuis. De Molenstraat is het
zette de molen jaarlijks in de zwarte teer. Daardoor
enige dat in Middelrode herinnert aan de molen. Ria houdt nog steeds van
gaf de brand zwarte rook. Ons huis was helemaal
molens. “Als ik een molen zie, maakt mijn hart een sprongetje. Ik luister graag
kapot en van de molen bleef niets over.” Alle waarde-
naar het krakende geluid van de wieken als je in een molen bent. Het geluid
volle spullen lagen onder de kunstmest, dat niet
zit in mijn oren.” Voor de foto poseert ze bij een andere molen in de buurt. Landleven | juli 2021 117
LAL_0721_116-121_Molenaarskinderen.indd 117
01-06-2021 12:05
‘H
et is heel lokaal”, zegt Ger Zaagsma met zachte stem over de Noord-Hollandse landschappen die hij schildert, “want ik woon hier middenin,
mijn hele leven al. We wonen aan een sloot, hebben een boot achter het huis liggen en varen zo het Wormer- en Jisperveld in. Je vaart een bochtje om en hebt weer een ander uitzicht, andere rietkragen, iets anders in de verte. Ik heb hier altijd gezwommen, gevist en geschaatst, het is gewoon mijn wereld.” Of ieder schilderij een echt bestaand plekje is? “Mensen die vertrouwd zijn met deze omgeving denken: dat lijkt daar en daar wel. Maar het is Met een paletmes aangebracht krijgt de olieverf een mooi reliëf.
aangepast. Het landschap zit in mijn hoofd en ik maak veel schetsen, maar tijdens het schilderen verander ik het. Een boom kan evengoed links staan als dat voor het perspectief beter uitkomt, terwijl hij in werkelijkheid rechts staat. Ik ben geobsedeerd door luchten en wolken, de regendruppels hangen bij wijze van spreken al aan de lijst. Zwaar in wolken, slecht weer vaak, de spiegeling in het water, en dan is het stukje land ertussenin eigenlijk alleen om aan te geven dat er land is. Nee, die voorliefde voor zwaar weer komt niet voort uit somberheid, want ik ben niet somber, absoluut niet.” Toch staat zijn gevoelsleven niet geheel los van het schilderen, zegt echtgenote Marjan: “Na het overlijden van onze dochter dacht ik weleens: maak eens iets blauws. Zijn werk werd wel heel erg zwaar en hard. Volgens mij was het niet goed voor hem om er zo in op te gaan, maar goed, daar kun je weinig aan doen.” Het blauw keerde als vanzelf terug in zijn gedachten en in de wolkenluchten. “Nou”, nuanceert hij gelijk, “ik schilder wel blauwe luchten, maar in een aquarel waarbij het om een stadsgezicht of een onderwerp gaat, niet in een landschap, want pas bij een onweerswolk is het prachtig, dan gebeurt er iets in de lucht.”
Leuker dan werken Als geboren Zaandammer verhuisde hij telkens in de omgeving: van Jisp via Knollendam naar Wormer, in het veenweidegebied aan het water. “Het is bijna onvermijdelijk, er is hier alleen maar water”, grapt hij. De aantrekkingskracht Landleven | juli 2021 135
LAL_0721_134-139_Ger Zaagsma.indd 135
01-06-2021 12:22
cursus tekenen en schilderen voor beginners zag hij de uitdaging van aquarel en olieverf. “Het was nooit mijn intentie om beroepskunstenaar te worden, het is gewoon zo gegroeid. Nadat ik een aantal aquarellen had gemaakt van de omgeving van Purmerend, heeft Marjan ze in laten lijsten en de lijstenmakerij zag er wat in. Op dat moment was ik aan het solliciteren naar een andere baan en dat hoefde niet van het water komt uit zijn jeugd: “Ik was eeuwig
gedaan. Vroeger zal het de spanning van dat
meer, dit was leuker dan werken. Dat was 33
en altijd aan het vissen, de hele zomervakantie
dobbertje zijn geweest, het afwachten wat eraan
jaar geleden.”
stond ik ’s ochtends om vijf uur op om in een
zat. Het was lekker rustig aan de waterkant.
zelfgemaakt bootje het water op te gaan. Ik heb
Alle hengels heb ik nog, een karperhengel, een
Grijze archief
nauwelijks gevoetbald, alleen maar gevist. Ik zou
snoekbaarshengel, speciale spullen die staan
Aanvankelijk werkte Ger alleen in waterverf.
nu niet meer weten wat de lol daarvan was,
te verstoffen, maar het zegt me niets meer.
“Iedereen vond het mooi, maar voor een galerie
want ik heb het in geen twintig jaar meer
Als m’n buurjongetjes een karper vangen, dan
is een aquarel niet interessant. Een olieverf-
vind ik dat hartstikke leuk voor ze, maar om
schilderij brengt meer op per meter. Telkens
dat zelf te gaan doen … De lol is eraf.”
hoorde ik: als je olieverf hebt, kom dan maar
Bracht het vissen hem in zijn jonge jaren tussen
eens terug. Tot mijn verdriet ben ik ermee
de rietkragen, van tekenen of schilderen van
begonnen. De eerste veertig, vijftig gingen het
het landschap was nog geen sprake. Ger maakte
grijze archief in, tot ik tien jaar geleden de
carrière als bassist in een popband en technisch
slag te pakken had. Als je een aquarel af hebt,
chemicus in een laboratorium. Pas na een
kun je er eigenlijk niets meer aan doen. Van
‘Pas bij een onweerswolk is het prachtig’ 136 Landleven | juli 2021
LAL_0721_134-139_Ger Zaagsma.indd 136
01-06-2021 12:22
Volgende maand
De nieuwe Landleven ligt vanaf 23 juli in de winkels.
HONDJES DIE FIKKIE HETEN Geen dure rashonden, maar van die gewone vuilnisbakkies die een vriend voor het leven zijn. Drie portretten. En dan voor de afwisseling toch ‘ns recepten proberen zonder vlees, best lekker, wel uit eigen tuin uiteraard. Timmerman Nick geeft de bouwtekening voor een hangend bed in de tuin, terwijl columnist Margreet Welink mest en stront vergelijkt: “Het lijkt hetzelfde maar het ene is vergif, het andere is goud. Het is maar net wie ernaar kijkt.” En u gaat mee op een spannende jacht naar de zaden van onze oorspronkelijke groentes.
Vegetarisch op tafel
Aardappels van Lambert L ANDLE VEN
Bij Mei zelfoogst-tuin
Op Friese zeedijk
uis ontvangen?
Gebruik de antwoordkaart achter in dit magazine of ga naar www.landleven.nl/abonneren Landleven | juli 2021 153
LAL_0721_153_volgende maand.indd 153
01-06-2021 12:26