Raforkusæstrengur milli Íslands og Bretlands, kostnaðar- og ábatagreining
Áhrif á raforkunotendur og mögulegar mótvægisaðgerðir Raforkunotendum á Íslandi má skipta í þrennt: 79% notkunar er frá stóriðju, 5% frá heimilum og 16% frá verslun, þjónustu og öðrum iðnaði en orkufrekum iðnaði. Aukinn kostnaður notenda vegna hærra raforkuverðs á Íslandi endar sem ábati fyrir orkufyrirtækin á Íslandi (sem að mestu eru í opinberri eigu) og nettast því út í þjóðhagslegri kostnaðar og ábatagreiningu, enda um tilflutning á fjármunum innan Íslands að ræða. Mótvægisaðgerðir þurfa að uppfylla kröfur regluverks Evrópska Efnahagssvæðisins. Lækkun á virðisaukaskatti úr efra þrepi 24,5% í neðra þrep 11% eyðir áhrifum af raforkuverðshækkunum fyrir 90% heimila í landinu, Þau 10% heimila sem hafa ekki aðgang að jarðvarmaveitu eru sérstaklega viðkvæm gagnvart hækkun á raforkuverði. Flutningur og dreifing raforku eru nú að fullu niðurgreidd til þessara heimila og eru þær niðurgreiðslur samkvæmt EES samningnum (e. Existing aid) sem geta verið áfram í gildi óháð sæstreng. Öll niðurgreidd raforkunotkun á Íslandi til húshitunar var um 320 GWst árið 2014. Árlegur kostnaðarauki við beina og óbeina rafhitun húsa vegna sæstrengs er um 2-4 milljónir evra eða um 275-550 milljónir íslenskra króna. Þessi hópur er viðkvæmur fyrir raforkuverðshækkunum og því frekari mótvægisaðgerðir nauðsynlegar. Þriðja raforkutilskipun ESB kveður á um vernd neytenda, sér í lagi „viðkvæmra neytenda“. Hvert aðildarríki getur skilgreint hvaða neytendur teljast „viðkvæmir neytendur“ og hvernig þeir skuli verndaðir, einkum viðskiptavinir með lágar tekjur. Kýpur hefur t.d. tekið upp vernd fyrir viðkvæma neytendur á formi lægri gjalda raforkugjaldskrár og Ungverjaland hefur tekið upp sérstaka vernd fyrir viðkvæma neytendur. Ísland gæti skilgreint hverjir eru viðkvæmir neytendur og veitt þeim ákveðna vernd gegn snöggum hækkunum raforkuverðs vegna sæstrengs, en slík ráðstöfun væri tilkynningarskyld til ESA. Reiknuð árleg áhrif hærra raforkuverðs á aðrar atvinnugreinar en stóriðju eru 2,14,2 milljarðar króna eða 15-30 milljónir evra án mótvægisaðgerða . Raforkuverð til fyrirtækja á Íslandi er mismunandi í dag allt eftir magni, notkunarmynstri og mögulegum niðurgreiðslum. Hærri kostnaður innlendra fyrirtækja leiðir til hærri tekna fyrir orkufyrirtæki og er hluti af tilflutningi auðs frá notendum til orkufyrirtækja samhliða hækkun á raforkuverði. Um helmingur þessarar kostnaðarhækkunar lendir á verslunar og þjónustufyrirtækjum og sjávarútvegi sem eru stærstu hópar raforkunotenda fyrir utan heimili og stóriðju. Hlutfallslega eru áhrifin þó mest hjá þeim fyrirtækjum þar sem raforkukostnaður er stór hluti af
10