* Bob
Gilmore, Harry Partch: A Biography, dz. cyt., s. 327.
6. harry partch – delusion of the fury | 77
Zgodnie z antycznym greckim wzorem utwór składa się dwóch kontrastujących części: poważnej i farsowej, którym odpowiadają dwie historie, będące apoteozą stoicyzmu i swoistym katharsis dla samego twórcy. Pierwsza – Atsumori – to japońska jedenastowieczna historia z klasycznego repertuaru teatru nô. Pielgrzym przybywa do grobowca wojownika, którego zgładził przed laty w bitwie. Tam ukazuje mu się jego duch i podejmuje z nim walkę po raz drugi. Pielgrzym walczy dopóty, dopóki nie usłyszy płaczu chóru. Wtedy porzuca broń, wznosi ręce ku niebu i prosi o przebaczenie dawnych win. Widząc to, duch opuszcza broń i wypowiada słowa przebaczenia: „Nie jesteś moim wrogiem”. W ten sposób symbolicznie zamyka konflikt i pozwala swojemu zabójcy żyć nienękanym wyrzutami sumienia. Znaczącym dodatkiem Partcha do oryginalnego podania jest milcząca obecność na scenie syna zabitego wojownika. Część druga to komediowa scenka rodem z Etiopii o kobiecie, która szukając swojego dziecka, spotyka wędrującego, niedosłyszącego mężczyznę. Ten nie rozumie, czego kobieta chce, odpędza ją machając ręką, co ona bierze za wskazówkę. Udaje się w tym kierunku i odnajduje swoje dziecko. Gdy powraca tą samą drogą, mężczyzna jest jeszcze bardziej zdenerwowany. Wywiązuje się miedzy nimi komiczna kłótnia, aż zbiegają się zainteresowani wieśniacy, którzy prowadzą kobietę i mężczyznę przed oblicze miejscowego sędziego. Sędzia okazuje się sędziwy i również niedosłyszący. Nie rozumie powodu, z którym przychodzą do niego wieśniacy. Kobietę i mężczyznę bierze za małżeństwo, każe im zabrać dziecko i iść do domu. Zadowolony chór śpiewa nie bez ironii: „O, jakże byśmy sobie poradzili bez sprawiedliwości!”. W niemej scenie kończącej spektakl pojawiają się bóstwa ze wszystkich kontynentów i oświadczają, że ludzka skłonność do gniewu musi spotkać się ze wspólnym niebiańskim oporem. Muzyka powraca do motywu początkowego i uspokojona zastyga. Nie bez znaczenia jest, że Partch pisał Delusion of the Fury zaledwie kilka lat przed śmiercią – spoglądał więc na życie z perspektywy człowieka w dość zaawansowanym wieku. „Złe rzeczy, które uczyniłem w życiu, mogą najwyżej powodować, że będę budził się w nocy z krzykiem, ale to te dobre i konstruktywne były zawsze powodem moich trudności w relacjach ze społeczeństwem” – gorzko wyznaje w tym okresie * . Partch nosił w sobie zrozumiały gniew wobec społeczeństwa, które odrzucało jego wrażliwość estetyczną, jego pracę i jego wybory życiowe. Wydaje się, że miał także jakieś zadawnione i nierozwiązane konflikty z ojcem, z którym – co wiadomo dzięki wspomnieniom samego artysty – nie miał nigdy dobrych kontaktów. Stąd prawdopodobnie postać syna przychodzącego na grób swojego ojca, by się z nim pojednać, została włączona do oryginalnego japońskiego podania.