instemming zal betuigen, een gewone of een tweederdemeerderheid en indien Brussel aanzit, een meerderheid in elk taalgroep? Voor de herziening van artikel 35 van de grondwet zal dus al heel wat politieke splijtstof moeten worden ontmijnd. Indien men daarin slaagt, kunnen de onderhandelingen tussen de gemeenschaps- en/of de gewestregeringen beginnen over de lijst van de Belgi sche bevoegdheden. Ook over de situering van de residuaire bevoegdheden – bij de gemeenschappen en/of de gewesten – zal een akkoord dienen te worden bereikt. Als die onderhandelingen slagen zou men inderdaad een omwenteling “in confederale zin” hebben veroorzaakt. Althans in de methode van bevoegd heidsverdeling. Echt confederalisme is het nog steeds niet. In een echt confederaal model zou België niet meer zelf een staat zijn, maar nog slechts een “confederatie van (deel)staten”. De statelijkheid zou aan die (deel)staten toekomen. In beginsel zouden dan ook zij lid moeten zijn van de Europese Unie en de Verenigde Naties. De (deel)staten zouden samen in een verdrag de bevoegdheden van de Confederatie bepalen. Hun vertegenwoordi gers zouden in de instellingen van de Confederatie zetelen. De Confederatie zou nog nauwelijks bevoegdheden hebben ten aanzien van de burgers van de (deel)staten. In beginsel zou het confederatieverdrag ook opzegbaar zijn. Tot op heden zijn er geen dergelijke radicale voorstellen voor het omvormen van de Belgische Staat tot een Confederatie gedaan.84 De kans dat Vlamingen, Wa len en Brusselaars het er in onderhandelingen vlug over eens zouden raken, is niet erg groot. En dat is dan wellicht nog een understatement. Besluit Reeds vijfenveertig jaar wordt de Belgische Staat hervormd. Zes staatsher vormingen op rij zagen het licht. In 1993 werd voor het eerst in de grondwet zelf ingeschreven dat België een federale staat is. Vandaag, twintig jaar later, staat die kwalificatie ter discussie. Op partijcongressen werd het confederalis me gepropageerd. Vaak gebeurde dat veeleer vanuit een “politiek buikgevoel”
Bij het ter perse gaan van deze bijdrage heeft de N-VA haar congresvoorstellen voor een Confederaal België aan de pers voorgesteld.(“Verandering door vooruitgang”) Die voorstellen beantwoorden wel in zeer grote mate aan het klassieke model van confederalisme, zij het dat er nog een aantal ambiguïteiten zijn. 1) In heel het voorstel wordt België consequent niet meer een “staat” genoemd, maar een “confederatie van deelstaten”. Er is geen Grondwet meer, maar een Grondverdrag. Alhoewel de Confederatie nauwelijks nog bevoegdheden heeft, zal zij wel lid zijn van de Europese Unie. 2) De deelstaten beschikken over de Kompetenz-Kompe tenz: in een Grondverdrag bepalen zij de bevoegdheden van de Confederatie. 3) De instellin gen van de Confederatie zijn samengesteld uit vertegenwoordigers van de deelstaten, waar aan zij ook hun legitimiteit ontlenen. Er zijn geen rechtstreekse verkiezingen meer voor het Belgisch Parlement en de Belgische regering heeft niet het vertrouwen van de meerderheid in dat Parlement. 4) De Confederatie heeft nauwelijks bevoegdheden die rechtstreeks de burgers kunnen raken. Er zijn echter uitzonderingen, zoals het strafwetboek en de elementen van het burgerlijk wetboek die niet grondgebonden zijn. (21.2, 105) 5) Tenslotte is het niet duidelijk of en onder welke voorwaarden het Grondverdrag kan worden opgezegd.
84
29
Standpunten-Velaers(2013)-corr.indd 29
10/02/14 08:31