Stappenplan fysieke belasting
Draagvlak als basis voor succes Hoe zorg je ervoor dat werknemers kunnen blijven werken ondanks de fysieke belasting van hun werkzaamheden? Metaalbedrijf KUBO Productie loste dit probleem op door het inschakelen van een bedrijfsfysiotherapeut. Dankzij slimme tiloplossingen in de nieuwbouw nam de fysieke belasting af. Het project werd genomineerd voor de Good Practice Award 2012 van EUOSHA, een internationale organisatie voor verbetering van arbeidsomstandigheden in Europa. Tekst: Léon Gardien
Werkzaam als register-bedrijfsfysiotherapeut werd ik door de directie van Metaalbedrijf KUBO Productie uitgenodigd om het bedrijf te begeleiden bij het verminderen van de risico’s van fysieke belasting. Het project ‘Fysieke belasting bij KUBO’ had een doorlooptijd van drie jaar die ik heb ingedeeld volgens een stappenplan. Een belangrijke voorwaarde voor het succesvol veranderen van werkplekken en werkgedrag bleek het draagvlak bij alle betrokkenen in de organisatie. De samenstelling van de gebruikersgroep was daarbij essentieel. In de gebruikersgroep waren zowel de directie als het middenkader en de medewerkers vertegenwoordigd. Daardoor konden er oplossingen worden bedacht die praktisch (medewerkers), technisch (middenkader) en economisch (directie) uitvoerbaar waren.
Stappenplan Stap 1: in kaart brengen van het productieproces • Volg het product van begin tot eind en stel randvoorwaarden vast. • Inventariseer met de bedrijfsleider alle taken binnen het proces. Stap 2: beschrijven van de taken en handelingen • Beschrijf voor iedere taak de fysieke handelingen. • Bekijk per handeling de vorm van fysieke belasting (tillen/dragen, duwen/trekken, trillingen, repeterende beweging, werkhouding, energetische belasting, beeldschermwerk). • Maak een inschatting van situaties waarin richtlijnen van fysieke belasting worden overschreden.
Stap 3: meten en filmen van de risico’s van fysieke belasting • Meet waar nodig de fysieke belasting met de methodiek die ook de Arbeidsinspectie hanteert (NIOSH voor tilhandelingen, KIM voor het duwen en trekken van rolcontainers, HARM voor repeterende bewegingen). • Leg de risico’s vast op videobeelden. Stap 4: opstellen van een plan van aanpak • Stel een gebruikersgroep samen met directieleden, teamleiders en medewerkers. • Licht de gebruikersgroep voor over de risico’s en richtlijnen van fysieke belasting. • Stel met behulp van de videobeelden de knelpunten vast. • Brainstorm over oplossingen die praktisch, technisch en economisch haalbaar zijn. • Zoek naar oplossingen in de organisatie van het werk, de taakinhoud, de ergonomie en de werkwijze/werktechniek van de medewerkers. • Stel voor de nieuwe situatie een eisenpakket op. • Leg alle gemaakte afspraken vast in een plan van aanpak. Stap 5: implementatie • Evalueer de aanpassingen. • Actualiseer het plan van aanpak. • Ga na of op elke afdeling de top 3 van knelpunten is opgelost. • Bedenk met de gebruikersgroep nieuwe oplossingen voor nieuwe knelpunten.
Stap 6: training werktechniek • Train de medewerkers in het toepassen van een goede werktechniek: licht ze eerst plenair voor over de risico’s en richtlijnen van fysieke belasting om vervolgens alle fysiek zware handelingen in de praktijk uit te voeren. • Zoek met de medewerkers naar een werkwijze die klachten aan het houdings- en bewegingsapparaat voorkomt en die haalbaar is in de praktijk. • Leg bij overeenstemming over een haalbare werktechniek de werkwijze vast op foto’s. • Leg alle werkafspraken vast in een protocol. • Hang dit protocol op de werkplek. Stap 7: audit • Begeleid na zes maanden de medewerkers individueel op de werkplek. • Film elke medewerker tijdens het uitvoeren van de werkzaamheden. • Bekijk samen met elke medewerker de beelden terug en bespreek hoe de werktechniek verder verbeterd kan worden. • Houd bij in hoeverre de afspraken uit het plan van aanpak en het protocol zijn nagekomen. • Neem na het begeleiden van alle medewerkers de bevindingen door met de directie en de bedrijfsleiding. • Pas het plan van aanpak en het protocol zo nodig aan. Léon Gardien is bedrijfsfysiotherapeut en directeur van Gardien Bedrijfsfysiotherapie in Delft. Hij is bereikbaar via leon@gardienbv.nl.
Het tillen van de onderliggers voor het lassen van tralies was een knelpunt in verband met de reikafstand (verder dan 63 cm) en de hoogte (hoger dan 175 cm). Door een geleider te plaatsen kon dit knelpunt worden opgelost.
FysioPraxis | februari 2014
41
N V B F | N e d e r l a n d s e V e r e n i g i n g v o o r B e d r i j fs - e n a r b e i d sf y s i o t h e r a p e u t e n
S p e c i a l i s t e n k at e r n