Welkom in Noordwest-Friesland - Toeristisch Magazine 2020

Franeker | Greidhoeke | Harlingen | Uytland

Gratis en onbetaalbaar

Welkom IN NW-FRIESLAND EEN EEUWENOUD KUSTLANDSCHAP BOORDEVOL CULTUUR

HARLINGEN, ZILT EN ZOET Grenzend aan Werelderfgoed de Waddenzee is Harlingen de enige Friese stad aan zee.

Een stoere magneet voor wie houdt van wind en water. Maar nĂŠt zo aantrekkelijk voor liefhebbers van een roemrijk nautisch verleden. Prachtige pakhuizen, levendige binnenhavens en sfeervolle straatjes, originele galeries ĂŠn een bruisend winkelaanbod maken Harlingen behalve zilt ook zalig (en een tikje eigenzinnig) zoet.

EVENEMENTEN 2020 MARKTEN Markt Voorstraat: woensdag en zaterdag Zeeverse Vismarkt: iedere vrijdag op de Nieuwe Vissershaven Zomermarkt: iedere donderdag in augustus EVENEMENTEN 18 april Vlootdag (opening toeristisch (vaar)seizoen) 22 t/m 23 mei HT Sloeproeien 4 t/m 5 juni HT Zeilrace 8 t/m 12 juni Lanenkaatsen 8 t/m 14 juni Harlinger Feestweek 26 t/m 29 augustus Visserijdagen 12 september Open Monumentendag 19 september Harlingen Ongeschut 12 december Zoutsloter Kerstmarkt

www.harlingenwelkomaanzee.nl @harlingenwelkomaanzee

Noordwest-Friesland, het Friesland dat is gevormd door een oude zee. Je zal er maar wonen. Ooit liep de regio immers twee keer per dag onder water. Een kustgebied waar eeuwenlang eb en vloed vrij mee kon spelen, met vruchtbare grond zodat eerdere bewoners het aandurfden langs de open zee te leven. Op terpen om droge voeten te houden. Waar dijken werden gebouwd om de ontstane dorpjes en hun vee en bezittingen te beschermen tegen het water. Onmogelijk om als individu te bouwen, maar noodzaak om elkaar op te zoeken, een plan te maken, het eens te worden en samen te werken om de ontstane samenleving veilig te stellen. Water bracht ook welvaart. Als ondernemend volk werd via het water handel gevoerd. Vee werd vervoerd tussen de weilanden. Water verbindt, niet

Water maakt ook gelukkig. ‘Leve” is het vieren van de eeuwenoude band met het water. Leve is geluk, gezondheid, een duurzame toekomst en levenslust. Friezen zijn de gelukkigste Nederlanders. Sterker nog: ze behoren tot de gezondste mensen ter wereld. Hoe dat kan? Onderzoek wijst uit dat mensen die aan het water wonen een betere mentale gesteldheid hebben. En aangezien Noordwest Friesland een lange kustlijn heeft, zou je zeggen dat er een link moet zijn. Ons geluk delen we graag. In gastvrij Noordwest Friesland voel je geluk door je aderen stromen.

alleen in vroegere tijden, maar voor vermaak. Al veel te lang is er geen Elfstedentocht meer georganiseerd, maar kijk wat er gebeurt. Maarten van der Weijden zwemt ‘m en de Friezen staan massaal op, als het moet in het holst van de nacht, om hem te ondersteunen. Water verbindt; op talloze manieren. Heb je bijvoorbeeld de fonteinen door internationaal vermaarde kunstenaars gemaakt in het kader van het project 11 Fontains in Franeker (Oortfontein), Harlingen (Walvis) en Leeuwarden (Love) al gespot? Water en kunst blijkt een goede match.

gestrooid lijken in het landschap en de historische steden van Noordwest Friesland. De Slachtemarathon over de historische Slachtedijk vindt weer plaats in 2020. De Slachtedijk is een oeroude waterkering die beschermde tegen de vroegere Middelsee. De 42 kilometer lange route over de Slachtedijk wordt op 13 juni 2020 weer wandelend of hardlopend afgelegd aangekleed met talloze culturele evenementen langs de hele route. Water verbindt en water is geluk. Leve het water! Tot water!

In 2020 vieren we het water. Van levensbelang voor de prachtige natuur waar je al fietsend, varend of wandelend van kunt genieten. Geniet van het Wad, de dorpjes die uit-

Stichting Toeristisch Platform Bestemming Noardwest

Meer informatie

www.oudezee.nl

T 0518 - 48 14 94, www.terp10.nl

OOG VOOR DE WERELD

COMMUNICATIEADVIES | ORGANISATIE | PROJECTMANAGEMENT | DESIGN | TEKSTEN | WEBSITE | FOTOGRAFIE

ZEESLEEPBOOT HOLLAND VAN SNELLE BERGINGSJAGER TOT MARITIEM ERFGOED VAAR MEE DOOR UNESCO WERELDERFGOED WADDENZEE BEZOEK VLIELAND EN TERSCHELLING VAAR MEE NAAR HAMBURG, EMDEN, ROTTERDAM EN AMSTERDAM

WWW.ZEESLEEPBOOTHOLLAND.NL EVENTS@ZEESLEEPBOOTHOLLAND.NL

INHOUD

Ontdekking

18 FRANEKER HEEFT HET

5

Overzichtskaart Noordwest-Friesland..........................................................6 Belangrijke informatie....................................................................................8 Met de kop naar zee.....................................................................................10 De Greidhoeke..............................................................................................22 Erfgoed!..........................................................................................................26 Stadsgidsen Franeker...................................................................................31 De watertoren van Sint Jacob......................................................................32 Koninklijk Eise Eisinga Planetarium............................................................36 Friese Elfsteden bieden veel vertier...........................................................44 De Alde Feanen.............................................................................................46 Stadskaart Harlingen....................................................................................48 Highlights voor jong en oud........................................................................49 Stadskaart Franeker.....................................................................................50 Avontoeren met kids....................................................................................51 Harlinger visserijdagen................................................................................52 Ontdekken vanaf het water.........................................................................56 Kunst te kust en te keur...............................................................................58

Waarom ik van de Wadden houd...............................................................60 Gastvrij overnachten....................................................................................62 Lekker eten & drinken..................................................................................65 Zien, doen en beleven..................................................................................67 Aangenaam verpozen..................................................................................70 Fries Blauw Aardewerk.................................................................................72 Streek met eigen karakter...........................................................................74 Academie van Franeker herleeft.................................................................76 Uitgestrekte leegte als onbeschilderd canvas...........................................80 Accommodatielijst Harlingen......................................................................83 Waterpret.......................................................................................................84 Sint Annaparochie........................................................................................87 “Miggestrontsjes op ‘e kaart”.......................................................................88 Belevings fietsroute......................................................................................91 Pelgrimeren in Noordwest Friesland..........................................................93 Evenementen 2020.......................................................................................96

Ontdekking

14

UYTLAND, IN JE ELEMENT

Bezoekersinformatie....................................................................................98

Ontdekking

40

BELEEF HET GROENE HART

Verrijking

36

EISE EISINGA PLANETARIUM

LIES LIES FORMERUM FORMERUM LANDERUM LANDERUM DSLAND MIDSLAND EN AIDUINEN

Franeker Franeker

96 47

47

1

113

13

6 58 6 58 OUDEBILDTZIJL OUDEBILDTZIJL 21 14 21 86 14 86

NIJ ALTOENAE NIJ ALTOENAE 12

12

ALDE LEIE ALDE LEIE

VROUWENPAROCHIE VROUWENPAROCHIE49 51 57 51 57 100 100 52 52 SINT JACOBIPAROCHIE SINT JACOBIPAROCHIESINT ANNAPAROCHIE 50 SINT ANNAPAROCHIE 103 103 81 4 81 4

50

MINNERTSGA MINNERTSGA WIER WIER 101 101 2 2 75 75 BERLTSUM BERLTSUM TZUMMARUM TZUMMARUM 93 93 22 5 22 OOSTERBIERUM OOSTERBIERUM 5

Harlingen Harlingen

RIED RIED

90 90 SEXBIERUM SEXBIERUM PIETERSBIERUM PIETERSBIERUM

7

7

DONGJUM DONGJUM

franeker franeker

WIJNALDUM WIJNALDUM 102 102 MIDLUMMIDLUM 94

HERBAIJUM HERBAIJUM80

94 harlingen harlingen

HITZUMHITZUM 16 97 97

ACHLUMACHLUM

ARUM ARUM

PINGJUM PINGJUM ZURICHZURICH WITMARSUM WITMARSUM 120 120

WONS WONS SCHETTENS SCHETTENS SCHRAARD SCHRAARD

16

53 53 MENAAM MENAAM

MARSUM MARSUM 82 48 82 48

121 121 DRONRYP DRONRYP 89 89

98

98

76

Greid hoeke

ALLINGAWIER ALLINGAWIER IDSEGAHUIZUM IDSEGAHUIZUM PIAAM PIAAM

GAAST GAAST FERWOUDE FERWOUDE

71

9 DEINUMDEINUM 95 95

9

66 HILAARDHILAARD JELLUMJE

WJELSRYP WJELSRYP BAAIUMBAAIUM 37

HÚNS HÚNS BEARS BEARS 116 111 111 118 118 WINSUMWINSUM 92 92 105 109 109 JORWERT JORWERT WEIDUMWEI 60 60 SPANNUM SPANNUM 68 BAARD 68 BAARD 106 106 67 67 EASTERLITTENS EASTERLITTENS MANTGUM MANTGUM 34 34 28 28 LOLLUMLOLLUM 36 36 45 45 26 26 IENS IENS KÛBAARD KÛBAARD 117 117 HINNAARD 107 107 HINNAARD BRITSWERT BRITSWERT 115 115 EASTERWIERRUM WAAKSENS WAAKSENS 119 119 WIUWERT WIUWERTEASTERWIERRUM WOMMELS WOMMELS 74 46 46 113 113 29 29 30 114 30 114 63 63 72 72ITENS ITENS R EASTEREIN EASTEREIN 70 64 70 64 RIEN RIEN 61 61 25 43 25 43 24 27 24 27 LYTSEWIERRUM LYTSEWIERRUM BOAZUMBOAZUM 6 DEARSUM DEARSUM BURGWERD BURGWERD 44 44 41 41 POPPENWIER POPPE HICHTUM HICHTUM 42 HIDAARDHIDAARD REAHÛSREAHÛS 62 62 31 31 32 32 33 33 TERSOAL TERSOAL

Bolsward Bolsward

EXMORRA EXMORRA

39

BLESSUM BLESSUM BOKSUMBOKSUM 112 1 38 38 77 77

76

LONGERHOUW LONGERHOUW MAKKUM MAKKUM

39

40

TZUM TZUM 37 20 20

S 12

INGELUM INGELUM 19 19

99

40

KIMSWERD KIMSWERD 35 35

CORNWERD CORNWERD

99 73 79 73 79 80

FEIN

BITGUMBITGUM BITGUMMOLE BITGUMMOLE 15 15

PEINS PEINS 17 SCHALSUM SKINGENSKINGEN SCHALSUM

17

49

91 71

SIBRANDABUORREN SIBRANDABUORREN TIRNS TIRNS

91

SCHARNEGOUTUM SCHARNEGOUTUM

GAUW GAUW GOËNGAGOËNGA

NIJLANDNIJLAND TJERKWERD TJERKWERD WOLSUMWOLSUM

YSBRECHTUM YSBRECHTUM FOLSGARE FOLSGARE

sneek sneek

DEDGUMDEDGUM BLAUWHUIS BLAUWHUIS ABBEGAABBEGA PARREGA PARREGA OOSTHEM OOSTHEM GREONTERP GREONTERPWESTHEM WESTHEM IJLST IJLST HIESLUM HIESLUM

OPPENHUIZEN OPPENHUIZEN UITWELLINGERGA UITWELLINGERGA

OUDEGAOUDEGA

JUTRIJPJUTRIJP

uyt land

TERNAARD TERNAARD

HOLWERD HOLWERD

HANTUMHUIZEN HANTUMHUIZEN

11

11 BLIJE BLIJE

96

HALLUMHALLUM

musea

Lekker eten en drinken

65

natuur

Zien, doenOOSTRUM en beleven OOSTRUM DOKKUMDOKKUM Toeristisch informatiepunt

8

8

RINSUMAGEAST RINSUMAGEAST

DRIEZUM DRIEZUM WÂLTERSWÂLD WÂLTERSWÂLD WESTERGEEST WESTERGEEST DAMWÂLD DAMWÂLD

WARFSTERM WARF

OUDWOUDE OUDWOUDE KOLLUMKOLLUM TRIEMEN TRIEMEN Leeuwarden Natuurgebied Lionserpolder

10 10 WYNS WYNS 55 55

leeuwarden leeuwarden

BURGUMBURGUM Fonteinen Walvis

Harlingen

Oortfontein

Franeker

LoveSUMAR SUMAR Vleermuis

SUWÂLDSUWÂLD

66 ELLUM

GARYP GARYP

Leeuwarden

EASTERMAR EASTERMAR Bolsward

Fontein van Fortuna

Sneek

Kinderboerderij

Leeuwarden

Klimcentrum Noardwand

Leeuwarden

Monkeytown HARKEMA HARKEMAFraneker (Bloemketerp) SURHUISTERVEEN Monkeytown SURHUISTERVEEN Leeuwarden Aquazoo

WIRDUMWIRDUM

WERGEAWERGEA

Sense of PlaceDE - TIKEDE TIKE

WARTENWARTEN

Dobbepaarden NIJEGA Sense of Place - NIJEGA

WYTGAARD WYTGAARD EARNEWÂLD EARNEWÂLD

74

65 65 RENWIER 2 42

DE VEENHOOP DE VEENHOOP

grou grou

Bears

De GroateDEKerk WILGEN DE WILGEN Sint Jacobiparochie Expeditieschip Willem Barentsz

Cultureel NIJ BEETS NIJ BEETSBezoekerscentrum & Vlindertuin Aerden Plaats Elfstedenmonument

NES NES AKKRUMAKKRUM

Harlingen

Badhuis/uitkijktoren Harlingen KORTEHEMMEN KORTEHEMMEN 13de eeuwseBOORNBERGUM frescoBOORNBERGUM Sint Maartenskerk Boazum

JIRNSUM JIRNSUM

‘Tegeltjesbruggetje’

ALDEBOARN ALDEBOARN

Oude Bildtzijl

Koarnjum

It Noarderleech

Franeker Bears

Strand

Tussen Oude Bildtzijl en Marrum

TIJNJETIJNJE Nationaal Park De Alde Feanen Alde Feanen

Harlingen FRIESCHEPALEN FRIESCHEPALEN

Vogelkijkpunten

URETERP URETERP Vogelkijkpunt Zwarte Haan ZwarteSIEGERSWOUDE HaanSIEGERSWO Vogelkijkscherm Berltsum

Berltsum

Vogelkijkhut De Strânljip

Hilaard

Vogelkijkhut Skrins

Hinnaard

Vogelkijkhut Skrok

Nabij Wommels

Kijkheuvel Hegewiersterfjild

BEETSTERZWAAG BEETSTERZWAAG Vogelkijkhut Gytsjerk It Hegefierster Fjild

Natuurgebieden

TERHERNE TERHERNE

Jelsum Marsum

Wiuwert Harlinger strand DRACHTEN DRACHTEN

Kultureel Sintrum

RAERD RAERD

HOUTIGEHAGE HOUTIGEHAGE Dekema State ROTTEVALLE ROTTEVALLE Marrum Poptaslot of Heringastate

Landgoed Martenastate OPEINDEOPEINDE Firdgum DRACHTSTERCOMPAGNIE DRACHTSTERCOMPAGNIE Martenahuis en -tuin Archeologische opgravingen Wijnaldum/ Uniastate OUDEGA OUDEGA Firdgum/Oude Bildtzijl/Hegebeintum Mummiekelder

110 110

OPENDEOPENDE Leeuwarden

Zodenhuis

Uniastate

REDUZUM REDUZUM 78 78

Kijkheuvel Zeedijk Vogelkijkhut De Wydemar

Harlingen

WIJNJEWOUDE WIJNJEWOUDE Nabij Kimswerd Harlingen NO van Stiens

Uitkijkplateau Noard-Fryslân HEMRIKHEMRIK Bûtendyks Wad boven Stiens

Natuurmonumenten TERWISPEL TERWISPEL LIPPENHUIZEN LIPPENHUIZEN weidevogelreservaat Skrok Bij Wommels

TERKAPLE TERKAPLE GOINGARIJP GOINGARIJP

Natuurmonumenten

GERSLOOT GERSLOOT

AKMARIJP AKMARIJP VEGELINSOORD VEGELINSOORD HASKERDIJKEN HASKERDIJKEN

GORREDIJK weidevogelgebied SkrinsGORREDIJK Naast Hinnaard

TJALLEBERD TJALLEBERD LUXWOUDE LUXWOUDE LUINJEBERD LUINJEBERD

K

Staten, Stinzen en BOELENSLAAN BOELENSLAAN Landgoederen

Bezienswaardigheden 69

BURU

en Jorwert

Hannemahuis Harlingen UNESCO Werelderfgoed Waddenzee VEENKLOOSTER VEENKLOOSTER KOLLUMERZWAAG KOLLUMERZWAAG DE FALOM DE FALOM Schoolplatenmuseum Deinum Waddenkust tussen Harlingen en Holwerd DE WESTEREEN DE WESTEREEN READTSJERK READTSJERK BUITENPOST BUITENPOST Koninklijk Eise Eisinga Natuurgebied MÛNEIN MÛNEIN OENTSJERK OENTSJERK Planetarium Franeker Hegewiersterfjield Onder Harlingen ZWAGERBOSCH ZWAGERBOSCH Yeb Hettingamuseum Firdgum GYTSJERK GYTSJERK TWIJZELERHEIDE TWIJZELERHEIDE GERKESKLOOSTER GERKESKLOOSTER STROOBOS STROOBOS FEANWÂLDEN FEANWÂLDEN Fries Landbouwmuseum Leeuwarden Kidsfun TWIJZEL TWIJZEL Museum Tsiispakhûs Wommels Openlucht zwembad Witmarsum FEANWÂLDSTERWÂL FEANWÂLDSTERWÂL Natuurmuseum Fryslân Leeuwarden Openluchtzwembad De Klomp Wommels RYPTSJERK RYPTSJERK NOARDBURGUM NOARDBURGUM Museum Hert fan Fryslân Grou AUGUSTINUSGA AUGUSTINUSGA Franeker Zwembad Bloemketerp HURDEGARYP HURDEGARYP Kaatsmuseum Franeker KOOTSTERTILLE KOOTSTERTILLE Zwembad De Blauwe Golf Leeuwarden JISTRUM JISTRUM TYTSJERK TYTSJERK Aardewerkmuseum Harlingen Binnen- en buitenzwembad It Grien SURHUIZUM SURHUIZUMStiens DROGEHAM DROGEHAM Kinderboerderij Doniastate Stiens

108 108 HEMPENS GOUTUMGOUTUM HEMPENS

6 116

Tussen Leons

Franeker

ALDTSJERK ALDTSJERK

LEKKUMLEKKUM SNAKKERBUREN SNAKKERBUREN

112

ENGWIERUM ENGWIERUMStaten en stinzen

KOLLUMERPOMP KOLLUMERPOMP

Fries Museum BROEKSTERWÂLD BROEKSTERWÂLD Museum Martena

JELSUMJELSUM 84 84

9

bezienswaardigheden

strand

Musea

56 56 KOARNJUM KOARNJUM

EE 67 EE

VVV

18 18 104 104

BRITSUM BRITSUM

L

62

vogels kijken

NSUM FEINSUM

7

gastvrij overnachten

WÂNSWERT WÂNSWERT

HIJUM HIJUM

54 123 54 123 STIENSSTIENS85 85 22 122

kidsfun

WETSENS WETSENS

SIBRANDAHÛS SIBRANDAHÛS

23 23 87 87 BURDAARD BURDAARD

69 5 105 IDUM

GreidhoekeMETSLAWIER METSLAWIER

BRANTGUM BRANTGUM

JISLUMJISLUM

Fonteinen

NIAWIERNIAWIER

FERWERT FERWERT HEGEBEINTUM HEGEBEINTUM BORNWIRD BORNWIRD 83 83 88 59 59 LICHTAARD LICHTAARD RAARD RAARD MARRUM MARRUM GINNUMGINNUM REITSUM REITSUM

88

ANJUMANJUM

MORRAMORRA

Uytland

HANTUMHANTUM

6

M

LIOESSENS OOSTERNIJKERKLIOESSENS legenda OOSTERNIJKERK pag highlights

JUBBEGA JUBBEGA HOORNSTERZWAAG HOORNSTERZWAAG

DONKERB D

8

BELANGRIJKE INFORMATIE

Dokterswacht Friesland Politiebureau

Verloren/gevonden Apotheek Zie huisarts (allen zijn apotheekhoudend huisarts) Huisartsenpraktijk

Supermarkten

Markt

Greidhoeke

Uytland

Tel.: 0900 1127112 Wommels: Keatsebaen 1 Iedere di van 16.30 uur - 17.30 uur inloopspreekuur Gemeentehuis in Leeuwarden, Franeker, Sneek Winsum, Bergwerff, Skâns 4 Easterein, van Eysingaleane 10 Lukkes: It Kleaster 1 Wytgaard Bergwerff: Skans 4 - 8831 XS Winsum De Wide Hoeke 10b - 9022 AX Mantgum Hoepman: van Eijsingaleane 10 Easterein Meerdink: van Sminialeane 45 Wommels Hornstra: It Oerd 12 Boazum Mantgum Winsum Wommels

Tel.: 0900 1127112 Sint Annaparochie: Hemmemaweg 28a wo t/m vr van 9.00 uur -17.00 uur Gemeentehuis in Leeuwarden, Franeker, Dokkum Gezondheidscentrum Stiens Griene Leane 5 Gezondsheidscentrum Stiens Griene Leane 5 Huisartsenpraktijk Bögels Netarisappel 23 Sint Annaparochie Huisartsenpraktijk Statenweg Middelweg-West 164 Sint Annaparochie

PIN-automaten 24/7

Mantgum: di 13.00 uur - 18.00 uur Wommels: di 08.00 uur - 12.00 uur Bolsward: do 08.00 uur - 13.00 uur Sneek: di 09.00 uur -13.00 uur & za 09.00 uur - 17.00 uur Wommels, achter de Jumbo

Bibliotheek/Internetcafé

Wommels: Walperterwei 14

Zwembaden

Zwembad De Klomp Walperterwei 27a Wommels Tel.: 0515-331225 www.zwembaddeklomp.nl Zwembad Mounewetter Mouneplein 5 8748 DT Witmarsum Tel.: 0517 - 531704 www.zwembadmounewetter.nl

Deinum Dronrijp Menaldum Berlikum Minnertsga Sexbierum Sint Annaparochie Stiens Oudebildtzijl Hallum Marrum Ferwert Stiens: di 13.00 uur - 17.00 uur Sint Annaparochie: 13.00 uur - 18.00 uur Oude Bildtzijl elke 1e zo van de maand mei t/m oktober Stiens, Wylpstrjitte 4 Menaam, Dyksterbuorren 21 Minnertsga, Ferniawei 1H Hallum, De Singel 7a Sint Annaparochie, Van Harenstraat 4 Dronryp: Hobbemasingel 17 Sint Annaparochie: Beuckelaarstraat 2 Stiens: Pyter Jurjensstrjitte 17 Zwembad It Gryn Ieleane 1 Stiens Tel.: 058-2572400 www.bvsport.nl Openluchtzwembad De Sawnstjerren It Blikkelân 17 Hallum Tel.: 0518-431449 Natuurzwembad De Swanneblom Kleasterdyk 9 Slappeterp www.swanneblom.com

BELANGRIJKE INFORMATIE Alarmnummers Politie, Wad en Land Politiebureau Gemeente Openbaar vervoer Verloren/gevonden?

Apotheek

Huisartsenpraktijk

Harlingen

Franeker

112 Tel.: 0900 - 8844 Kimswerderweg 2, 8862 TS Harlingen Tel.: 0517-492222 www.9292.nl www.ns.nl Gemeentebalie, Voorstraat 35 Apotheek Westerterp Tel.: 0517 - 41 28 18 Simon Stijlstraat 6 Harlingen Geopend van ma-za Dokterswacht Friesland Tel.: 0900 - 112 7 112

112 Tel.: 0900 - 8844 Het Want 1, 8802 PV Franeker Tel.: 14 0517 www.9292ov.nl www.ns.nl Gemeentehuis, Harlingerweg 18 Apotheek De Hertog Tel.: 0517 - 39 18 00 Hertog van Saxenlaan 36A Franeker Geopend van ma-vr Huisartsenpraktijk De Hertog’ Hertog van Saxenlaan 36A Franeker www.dehertog.nl

9

Dokterswacht Friesland Tel.: 0900 - 112 7 112 KNRM Bibliotheek/ Internetcafé Openingstijden winkels

Supermarkten PIN-automaten

Parkeren

Markten

Openbare douches/ toiletten

Harlingen Boothuis Tel.: 0517 - 43 05 55 Dokkade 3 Harlingen Grote Bredeplaats (tijdelijk) geopend: ma-za ma 13:00 uur - 18:00 uur di-do 09:30 uur - 18:00 uur Vr 09.30 uur – 21.00 uur (koopavond) za 09:00 uur - 17:00 uur Dagelijks tot 21:00 uur geopend Op zo 11:00 uur - 18:00 uur ABN AMRO op Voorstraat, ING op Voorstraat, Rabobank op Waddenpromenade Bij diverse supermarkten Binnenstad: betaald parkeren 09.00 uur - 17.00 uur Gratis (loopafstand van het centrum) Westerzeedijk: alleen overdag, Spoorstraat: € 2,00 per dag, op loopafstand centrum Warenmarkt Stadscentrum wo 08:00 uur - 12:00 uur, za 09:00 uur - 17:00 uur Zomermarkt Jul.en aug. op div. do. dagen.

Meer info: www.bengevenementen.nl.

Vlooienmarkt: Juli-sept 10.00 uur -18.00 uur op Havenplein Willemskade 2 Leeuwenbrug / Hema

Strand Camperplaats Watersportfaciliteiten

Honden aangelijnd Nieuwe Vissershaven 17 Verschillende jachthavens met moderne faciliteiten. Ontvangst en info door de havenmeesters

Trailerhelling & aanlegplaatsen

Westerzeedijk, aan de dijk naast het strand Parkeren kan aan de Westerzeedijk

Sint Martiniplantsoen 41 Franeker Tel.: 088 - 165 61 23 Geopend: ma-za ma 13.00 uur – 18.00 uur di t/m do: 9.00 uur – 18.00 uur vr 9.00 uur – 21.00 uur (koopavond) za 9.00 uur – 17.00 uur Meesten zijn dagelijks tot 21:00 uur geopend Op zondag 12:00 uur - 17:00 uur ABN AMRO – Voorstraat ING – in de Primera – Voorstraat ING – in de Albert Heijn – Leeuwarderweg Binnenstad - betaald vanaf 10:00 uur Gratis (loopafstand van het centrum) Leeuwarderweg (deels blauwe zone), Hertog van Saxenlaan, Harlingerweg Warenmarkt Voorstraat wo 13:00 uur - 17:00 uur, za 10:00 uur - 16:00 uur

Havenkantoor Turfkade 15 Hema Voorstraat 26 Poepzakjes worden overal aangeboden Camping De Skuorre Parallelweg 4 Franeker Aanlegplaatsen aan de Zuiderkade, De Tuinen, Oude Trekvaart, Bolwerken, Doanjumervaart, Spaarbankstraat, Turfkade.

Havenmeester Piet Grasman: Tel.: 06-22209505 Kanosteiger, Spaarbankstraat Jan Piebengastrjitte, aan de Doanjumervaart, Jachthaven Franeker

Ontdekking

Harlingen

11

MET DE KOP NAAR ZEE… Wie Harlingen bezoekt, ervaart het stoere karakter van een authentieke havenstad. De vele monumenten (ruim 600!) laten de andere, meer sierlijke kant van Harlingen zien.

TEKST: NANCY HARLAAR FOTO’S: DORUS BREIDENBACH

E

en soms nog onbekende combi, maar de bezoekers aan Harlingen zijn vaak verrast door Harlingen aan zee. ´Nooit geweten dat Harlingen zo mooi is´, hoort het team van Toeristisch Tourist Info Harlingen doorlopend.

Ook worden vaak de rust en de ruimte geroemd, een extraatje door de ligging aan werelderfgoed de Waddenzee.

goed. Tientallen vrijwilligers ijveren ervoor de Holland varend te houden. Om de geschiedenis van de Holland – een voormalig bergingsvaartuig – levend te houden, wordt een bezoekerscentrum ingericht. Een plaats om kennis te maken met een stuk Terschellinger en Harlinger maritiem erfgoed (www.zeesleepbootholland).

Harlingen ontwikkelt zich ook als cruisehaven. Regelmatig meren riviercruises af aan de moderne steiger bij het Entrepotgebouw.

Af en toe doen ook grote internationale cruiseschepen Harlingen aan en leggen aan op slechts een steenworp afstand van het historische centrum.

Harlinger Zeilvloot en cruises

Het is dan ook niet overdreven om te zeggen dat Harlingen veel te bieden heeft. Om lekker te ontladen en ook weer op te laden.

Bijvoorbeeld in de Nieuwe Willemshaven. Tal van ontwikkelingen toveren dit stoere havengebied om tot een aantrekkelijke pleisterplaats voor Harlingers en de bezoekers aan de stad. Drink eens een eerlijk, lokaal gebrouwen biertje in BrouwDOK, in een van de loodsen. Maak tijdens een proeverij kennis met de passie van de Harlinger bierbrouwers en proef het bijzondere resultaat. In het ongepolijste proeflokaal of bij mooi weer op het terras. Bijzonder is het zeker (www.hetbrouwdok.nl).

Tegenover de brouwerij is sinds 2019 Vitamine aan Zee geopend. Een viskiosk met overheerlijke visgerechten met een prachtig uitzicht over de haven en de Waddenzee.

Extra aantrekkelijk is de ambiance in de Nieuwe Willemshaven. Genietend van een biertje of een visje varen de klassieke sche-

Niet toekijken vanaf de zijlijn maar het water op? Ook dat kan. Sinds 2018 vaart de Jonge Seun – ook wel bekend als het Zonnepontje – een route van de Willemskade naar de Sassteiger. Voor 1 euro per persoon kun je aan boord stappen voor een kort tochtje door de haven. Als de vlaggen op de steigers gehesen zijn, vaart het duurzame pontje. Kijk voor de vaartijden op www.harlingerpontje.nl En stap je aan boord, dan vaar je zeker langs een van de nieuwe attracties van Harlingen, de fontein. Onze walvis is onderdeel van de 11Fountains, die aan de Friese elf steden zijn geschonken in het kader van LF2018. Nieuwsgierig naar de andere tien? Er zijn speciale routekaarten van de 11 Fountains. Leuk voor een dagje (of meer) Friesland.

Zeesleepboot Holland In dezelfde loods als BrouwDOK wordt in 2020 verder gebouwd aan het experiencecenter van zeesleepboot Holland. Deze grand dame is een blikvanger in de Willemshaven en vormt varend maritiem erf-

pen van de Harlinger zeilvloot voorbij. Harlingen kent de grootste zeilvloot van klassieke schepen van Europa. De zeventig klippers, tjalken en aken liggen op diverse locaties in de stad en varen af en aan met gasten van diverse pluimage. Ook een avontuur beleven aan boord van een van de schepen en op de Waddenzee? Voor meer informatie zie het artikel Waterpret elders dit nummer.

Varen over de baren

Willem Barentsz In de Harlinger haven ligt sinds oktober 2018 de replica van het schip van ontdekkingsreiziger Willem Barentsz, de Witte Swaen. De romp is door prinses Margriet gedoopt en wordt de komende periode voorzien van de traditionele tuigages. Het is exact volgens de methoden van eind 16e eeuw gebouwd.

Het verhaal van de expeditie – dat wereldberoemd werd door de overwintering op Nova

Zeilen over het Wad ...meer vakantie vind je nergens

Familie- en vriendenreizen, bedrijfsuitjes, meezeiltochten, incentives, dagtochten, etmalen en nog veel meer op maat gesneden zeilreizen

Actief zeilen..

Bijzondere vakantie..

Ontdek het Wad..

Voel de vrijheid.. ..op onze zeilschepen van SHZH en TSC Historische Zeilvaart Harlingen

Traditional Sailing Charter BV

William Boothstraat 2b 8861 TL Harlingen Postbus 114 8860 AC Harlingen Tel: +31517-413242 Mail: info@historischesegelfahrt.de

Rothebach 7 59065 Hamm Tel: +49(0)2381 / 969980 Fax: +49(0)2381 / 9699818 Mail: info@t-s-c.de Web: www.t-s-c.nl

Harlingen

Zembla – wordt verteld in het bezoekerscentrum. Meer weten over de bouw en de expeditie – en de openingstijden, kijk dan op www.dewillembarentsz.nl.

Rooms with a view Een van de opvallende objecten op de Nieuwe Willemshaven is de blauw met witte kraan, sinds jaar en dag een van de drie Harlinger minihotels van Dromen aan Zee (info@dromenaanzee.nl).

Vanuit de kraan hebben de gasten een prachtig uitzicht over de Waddenzee, maar ook de stad. De kraan kan namelijk door de hotelgasten worden gedraaid.

Naast de kraan is het Entrepotgebouw. Dit industriële erfgoed is een aantal jaren geleden door de gemeente gerestaureerd en speelt o.a. een belangrijke rol bij de ontvangst van de cruiseschepen. Werden er vroeger alleen doorvoer-goederen opgeslagen, vandaag de dag is het bij internationale cruises douanegebied.

Daarnaast neemt het Entrepotgebouw een steeds belangrijker rol in bij evenementen in de stad.

13

Noviteiten Een opvallende nieuwkomer is de enorme rode trechter op de kade. Dit stukje industrieel erfgoed is omgebouwd tot een bijzonder overnachtingsmogelijkheid. Op een unieke locatie met een prachtig uitzicht over het

Nieuwe Willemshaven als toeristische trekker haventerrein, de haven en de Waddenzee.

Meer info: www.slapenineentrechter.com.

Dat geldt ook voor het Badhuus uit 2019.

Het bundelt voorzieningen als toiletten, douches en een wasserette. Het dak vormt een uitkijkpunt. Beklim de trap en geniet van het bijzondere uitzicht over de Waddenzee.

Genieten De Nieuwe Willemshaven wordt de komende jaren verder ontwikkeld als toeristische trekker. De treinwagon is daar een voor-

FACE THE SEA...

Any visitor of Harlingen will experience the rugged character of an authentic port city. A different, more graceful side of the town is shown by the many monuments – more than six hundred. This paticular combination demonstrates how much our characteristic city has to offer. The Nieuwe Willemshaven is a good example.

This attractive area with a view to the Wadden Sea is rapidly developing into a tourist attraction. Highlights are the local brewery ‘BrouwDOK’, the fish house ‘Vitamine Zee’, the hotel crane ‘Havenkraan van Harlingen’ and the hotel sand funnel ‘Slapen in een Trechter’. The ‘Badhuus’ with toilet facilities and lookout tower and ‘Jonge Seun’, the solar foot ferry also contribute to the appeal of the area.

beeld van. In deze wagon krijgen de bezoekers informatie over Harlingen en het havengebied.

Onder de noemer genieten vallen ook de diverse evenementen die op de kades plaatsvinden. Heerijk Harlingen bijvoorbeeld, dat in 2020 op 7, 8 en 9 augustus wordt gehouden. De overdekte versie Heerlijk Harlingen Pasen is van 10 tot en met 13 april. Een mix van lekker gerechten, heerlijke drankjes, live optreden en tal van andere activiteiten. Kortom genieten van de geneugten des levens. (Meer informatie via Heerlijk Harlingen op facebook).

Kijk voor meer informatie op: www.hetbrouwdok.nl www.zeesleepbootholland.nl www.harlingerpontje.nl www.dewillembarentsz.nl www.dromenaanzee.nl www.slapenineentrechter.nl www.harlingenwelkomaanzee.nl

MIT DEM KOPF ZUM MEER ...

Wer Harlingen besucht, erlebt den harten Charakter einer authentischen Hafenstadt. Die vielen Denkmäler (mehr als 600!) zeigen die andere, anmutigere Seite Harlingens. Eine besondere Kombination, aufgrund derer unsere charakteristische Stadt viel zu bieten hat, einschließlich des Nieuwe Willemshaven. Eine attraktive Gegend mit Aussicht auf das Wattenmeer, die sich rasch zu einer Touristenattraktion entwickelt hat. Dank der örtlichen Brauerei BrouwDOK, dem Fischkiosk Vitamine aan Zee, aber auch dem Hotelkran und -trichter. Dazu tragen auch das ‚Badhuis‘ mit Sanitäranlagen und Aussichtspunkt, sowie die Sonnenfähre bei.

Ontdekking

Uytland

15

UYTLAND, IN JE ELEMENT TEKST: MAARTJE NAUTA FOTO’S: PIET DOUMA, KARIN DE BOER EN JEROEN ADEMA

W

ater, lucht en land bepalen het Uytland. Je treft er verborgen theetuinen, kleine kasteeltjes, Elfstedenknooppunt Bartlehiem, sterke verhalen en terpschatten. Beleef het Uytland te voet, op de fiets of per boot!

U ontdekt hier een veelheid aan Romaanse kerkjes, theetuinen, archeologische schatten, kunstroutes, verrassende musea, openlucht theater en kleine kasteeltjes.

Bezoekers van Noordwest-Friesland vinden hier verdieping dankzij authentieke verhalen, oprechte ontmoetingen en de verhelderende rust van de Waddenkust. Maak kennis met de mensen van het Uytland. Aan de ene kant oprecht en nuchter. Maar tegelijk ook lyrisch als ze vertellen over hun open en weidse landschap. Uit goede grond. Ontdek de verhalen van enkele bekende bewoners.

Het vlakke land leent zich bijzonder goed voor mooie lange wandelingen en heerlijke fietstochten.

Op gezette tijden strijk je natuurlijk even neer op een terrasje of in één van de theetuinen in het gebied. Je wisselt een woordje met de lokale bevolking, hoort over de tradities en bezoekt één van de vele bezienswaardigheden.

Naast het waddenwandelen zijn er nog veel meer wandelroutes in het Uytland. Met het Jabikspaad treed je in de voetsporen van echte pelgrims, op zoek naar inspiratie, bezinning en rust. Het Friese deel van de pelgrimsroute naar het Spaanse Santiago de Compostela start in Sint-Jacobiparochie, hartje Uytland.

Vanuit Sint-Jacobiparochie kies je voor een Westelijke route over Franeker, of een Oostelijk deel via Stiens. De start is de Groate Kerk in Sint-Jacobiparochie. Hier is een pelgrimsinformatiecentrum dat iedere 2e en 4e zaterdag van de maand geopend is van 11.00 – 15.00 uur. Onderweg volg je de blauw-gele Jacobsschelpen als routewijzers.

Sinds kort is de Camino de Santiago erkend als Europees Cultureel Erfgoed.

Boerepaad kent drie kortere etappes. Er ligt ook een geocache verstopt, onder de naam “it Kleaster”.

Let op: honden zijn niet toegestaan.

Een andere historische fiets en –wandeltocht, rond de dorpen Ferwert en Hegebeintum, is It Burmaniapaad. Het pad is naar de adellijke familie Burmania genoemd, een geslacht dat veel invloed had op de geschiedenis van de streek.

De beroemdste telg uit dit geslacht is natuurlijk Gemme van Burmania geweest. Hij weigerde in 1555 te knielen voor de Spaanse koning Philips II bij de eedaflegging in Brussel. Hij sprak toen de legendarische woorden: “Wij Friezen knielen alleen voor God.” Het Burmaniapad start op het oude pleintje Vrijthof in Ferwert en gaat deels over boerenland.

Heerlijk wandelen doe je ook langs de bloeiende akkers via het ‘Boerepaad’ (Nederlands: Boerenpad). Dit is een wandelpad dat voor een groot deel door land van boeren rond het tweelingdorp Schingen/Slappeterp en Kleaster Anjum, nabij Franeker loopt. Op deze route heb je prachtige vergezichten en ook zijn de hoogteverschillen van terpen en kwelderwallen uit de IJstijd zichtbaar. Dichter bij de seizoenen kom je niet: of je net gemaaid gras ruikt of de oogst mee maakt!

Onderweg zijn er verschillende plekken om even uit te rusten op een boerenerf. Het

Wat wil je nog meer? Dat is niet zo moeilijk. Ga eens de strijd aan met de elementen en volbreng (een deel van de) Elfstedentocht.

Komt u te paard? Er is ook een prachtige paardrijroute, de waddenkustroute, van zo’n 18 km., met de start bij de kerk van Marrum. De dorpen die je tijdens deze tocht bezoekt, zijn de moeite meer dan waard. Extra leuk aan deze route is dat je langs de dijk rijdt die is gebouwd om de achterliggende dorpen te beschermen tegen het zeewater. Aan de andere kant van de dijk kan het zeewater echter wel nog gewoon zijn gang gaan. Dit maakt dat het contrast tussen de verschillende werelden duidelijk zichtbaar is, waardoor deze route een uniek karakter krijgt.

Project2_Opmaak 1 11-10-2018 13:53 Pagina 1

EEN KLIM WAARD BEZOEKERSCENTRUM

‘TERP HEGEBEINTUM’

Project2_Opmaak 1 11-10-2018 13:48 Pagina 1

Camperpark de Zwarte Haan

Rondleidingen naar de hoogste terp van Nederland -

Excursie naar kerk met verrassend interieur en unieke rouwborden Wisselende exposities

-

Archeologisch steunpunt Videopresentatie over landschap en cultuurhistorie Petit-restaurant met terras Geschikte trouwlocatie Toeristisch informatiepunt.

Openingstijden: Nov. t/m maart di – zo 13.00 - 17.00 uur April t/m okt. ma – za 10.00 – 17.00 uur Zon- en feestdagen 12.00 – 17.00 uur.

Pypkedyk 4, 9173 GC Hegebeintum, 0518 411783 www.hegebeintum.info / rekreaasje@planet.nl

Het hoogtepunt van Fryslân Project2_Opmaak 1 11-10-2018 13:54 Pagina 1

Minicamping & Theetuin

Slappeterp Het mooiste van wandelen of fietsen?

Even prettig voldaan kunnen stoppen op een heerlijk plekje voor een vers kopje thee of koffie. In Slappeterp ligt, verscholen voor het kampeerterrein een sfeervolle theetuin, waar u de benen even kunt strekken. Vanuit het theehuis wordt zorg gedragen voor de bediening. Deze plek is tevens een lekkere binnen locatie bij regen of kou.

Zwarte-haan

nieuwebildtdijk-428 9079pg Sint Jacobiparochie info@dezwartehaan.nl 0518-401649

Nauta’s Botenverhuur Botenverhuur

Rondvaarten

Een vaas landelijke bloemen, een Fries gedicht. zowel binnen als buiten is het heerlijk vertoeven op "Slappeterp" . Theedrinken, theetreffen, bbq, lunch ook in besloten verband.

Open van begin mei tot 1 oktober

Theetuin

Arrangementen Kleasterdyk 12a, 9037 JW Slappeterp T: (0518) 45 18 54 - M: 06 184 68 140 info@minicampingslappeterp.nl T: #slappeterp www.minicampingslappeterp.nl

H.J. Nauta | Oude Weg 5 | 8805 TL Hitzum tel. 0517 - 45 25 30 | M.: 06 – 11 40 06 07 E.: info@nautabotenverhuur.nl I.: www.nautabotenverhuur.nl

Uytland

Op warme zomerdagen kunt u natuurlijk ook genieten in één van de prachtige zwembaden in Stiens, Franeker en Hallum. Liever zwemmen in een natuurlijke zwemvijver?

Dan kan ook! Midden in het landelijk gebied nabij Slappeterp….mét zonneweide en zandstrandje. Wist u trouwens dat hier ieder jaar de Nieuwjaarsduik plaatsvindt?

met monumentale panden. Met het erfgoed in het Uytland treft u ook bijzondere verhalen!

Maar natuurlijk is er meer in het waterrijke Uytland. Zo zijn er diverse fijne visstekjes, bijvoorbeeld aan de vaart onder Zwarte Haan, langs het water tussen Berlikum en Ried of de Arumervaart tussen Franeker en Arum Als u een hengeltje uit wilt werpen dient u wel in het bezit te zijn van een vispas. Meer info, en ook de visplanner, zijn te vinden op dedeinendedobber.nl Liever de cultuur/historische kant op? Het Uytland kent veel bezienswaardig erfgoed: molens, staten maar ook de vele kerken.

De Elfstedenstadjes Harlingen, Franeker en Dokkum hebben historische binnensteden

Het vlakke land leent zich bijzonder goed voor mooie lange wandelingen en heerlijke fietstochten.

THE UYTLAND - SPACIOUS AND SURPRISING Welcome to the Uytland, the Friesland inspired by an old sea! With salt marshes and mound villages. An open landscape full of local products and residents who carry the culture of this age-old landscape. Water, air and land determine our Uytland. You will find hidden tea gardens, small castles and wunderful stories and treasures. Experience the Uytland on foot, by bike or by boat!

UYTLAND AUSGEDEHNT UND ÜBERRASCHEND Willkommen in das Uytland. Dieser Landkreis in Friesland ist durch die alte See geschaffen. Hier sind viel Landerhöhungen ,Dämme und van je her alte natürliche Flussläufen und höher liegende Dörfer. Das Uytland ist eine offene Landschaft,die voll ist mit Produkten als dieser Gegend, und die Bewohner tragen die Jahrhunderte alte Kultur dieser Landschaft weiter. Uytland bedeutet-Wasser,Luft und Landschaft. Hier finden Sie kleine Burgen(Landgüter) und entzückende kleine Teegärten. Einer der Elfstaettenpunkte ist Bartlehiem. Diesels Gebiet erzählt viele Geschichten und enthält landschaftliche Schätze. Erleben Sie Uytland zu Fuss,auf dem Fahrrad oder mit einem Boot.

Op het einde van de dag weer energie opdoen; het Uytland is een Fries Waddenland van overvloed. Met eerlijke streekproduc-

ten zoals de aardappel. In een fijnmazig en goed fietswegennetwerk kom je restaurants, herbergen, en theetuinen tegen. Genoeg plekken in het open Uytland om weer op kracht te komen!

17 Slapen in het Uytland is een feest: het is er ‘s nachts nog echt stil en donker. Laat je verwelkomen door de gastheer of - vrouw van een Bed&Breakfast, vind je plek op een natuurcamping of huur een eigen huisje in het Uytland. Een goede nacht!

De meest onverwachte en bijzondere plekken maken de vakantie tot een belevenis. Het zijn die momenten die je bijblijven op vakantie. We hebben een paar van deze plekken geselecteerd.

Maar pas op: niet verder vertellen!

In dit magazine vind je de adressen, tip en weetjes, ter kennismaking met het Uytland.

Kijk voor meer informatie over dit gebied op: uytland.nl

Ontdekking 18

Franeker

19

FRANEKER HEEFT HET HIER VERVEEL JE JE NOOIT

Elfstedenstad Franeker mag geen onbekende voor je zijn.

Wie herinnert zich niet de feestende mensenmassa op het bekende Elfstedenbruggetje tijdens de inmiddels legendarische Elfstedentochten? Of, een aantal jaren later, de onuitputtelijke steun aan Maarten van der Weijden die het onmogelijke presteerde in 2019 door de Elfstedentocht te zwemmen.

TEKST: PATRICIA KLOMP FOTO’S: GUIDO HIBMA

M

aar Franeker heeft nog meer te bieden. Wist je bijvoorbeeld dat Franeker een echte modestad is? Het aanbod op het gebied van mode biedt voor elk wat wils. Wat mode betreft is Franeker the place to be. Of je nou zoekt naar dat ene paar hippe schoenen, lingerie, sieraden, noem het en je vindt het in Franeker. Divers en uniek.

den en gewoon even die trendy stoel uitproberen. Inspiratie te over. Het is bijna een uitdaging om met lege handen weer naar buiten te gaan.

Winkelen in Franeker betekent geen grote ketens, maar een mix van boutiques en eigenzinnige winkeltjes. Na gedane arbeid is het goed rusten bij de gezellige café’s en

Ieder jaar staat de mode extra hoog in het vaandel in Franeker. Dan kun je je hart ophalen tijdens het Franeker Fashionweekend. Dompel je een weekend lang onder in mode. Het Fashionweekend vindt plaats op 4 en 5 april 2020.

Bijzondere winkels in Franeker Thuiskomen met echt iets lekkers of op zoek naar een speciale, authentiek Friese presentje? Dan kun je goed terecht in de gezellige binnenstad. Franeker biedt diverse verrassende delicatessenwinkels. Streekproducten of bijzondere vers gebrande koffie en exclusieve theesoorten. Daar kom je goed mee voor de dag.

Niks lekkerder dan ontspannen struinen op het gebied van lifestyle en woonaccessoires. Franeker biedt hip en eigentijds aanbod met eigentijdse merken. Die leuke snuisterijen moet je even in je handen hou-

restaurants. De ultieme beloning is heerlijk de benen strekken op een terrasje en je laten verwennen door de gastvrije ondernemers.

Musea in Franeker Laat je meevoeren naar de boeiende academische geschiedenis van Franeker in het stadsmuseum Museum Martena. Midden in de binnenstad van Franeker staat het stadskasteel, de Martenastins, gebouwd in 1506 door edelman Hessel van Martena.

In dit unieke rijksmonument wat historie ademt, is Museum Martena gevestigd. Vaste exposities met het de Universiteit van Franeker en de eerste vrouwelijke studente Anna Maria van Schurman in de hoofdrol, bezoek de pronkkeuken, de schilderijenzaal en vergeet ook de prachtige tuinkamer niet. Daarnaast biedt Museum Martena wisselende exposities met hedendaagse kunst. O ja, zeker in het voorjaar en de zomer moet je even de bijzondere stinzentuin inlopen. Betoverend en adembenemend. Een paradijselijke parel in het centrum van Franeker.

Franeker staat wereldwijd bekend als de stad met het oudste en grootste kaatsevenement ter wereld; de Permanente Commissie, afgekort de PC. Iedere 5de woensdag na 30 juni vindt dit grootse evenement jaarlijks plaats op het heilige gras van ‘t Sjûkelân. In het Kaatsmuseum vind je alles over deze historische partij die omgeven door tradities en rituelen. Verdiep je in de geschiedenis van de oudste jaarlijkse sportklassieker van Nederland in het Kaatsmuseum. Kijk

Binnen of buiten, frisje of pilsje, gebak of diner;

WEES welkom in ons mooie grand cafe!

Ook voor Catering bent u bij ons aan het juiste adres!

Neem vrijblijvend contact met ons op!

Breedeplaats 6, 8801 LZ Franeker

T. 0517 - 383 256 | www.dedoelen-franeker.nl

GRANDCAFE

Aan het plafond van de woonkamer van een prachtig grachtenhuis in Franeker bevindt zich het oudste nog werkende planetarium ter wereld. Dit nauwkeurig bewegend model van het zonnestelsel werd tussen 1774 en 1781 gebouwd door de Friese wolkammer Eise Eisinga.

Museum Martena is gevestigd in een stadskasteel uit 1500 in de Franeker binnenstad. Hier ziet u onder andere de geschiedenis van de universiteit van Franeker en hoort en ziet u het verhaal van de eerste studente, de 17e eeuwse Anna Maria van Schurman.

Dat kan nu met een voordelige combikaart waardoor u korting krijgt op de toegangsprijs van beide musea.

De combikaart is te koop in het Planetarium of Museum Martena en blijft een jaar geldig.

Franeker

voor meer informatie, openingstijden en toegangsprijzen op: www.keatsmuseum.frl

Vertier als het weer wat tegenzit Het is een feit; in Nederland schijnt nu eenmaal niet alle dagen de zon. Op dagen waarop het weer zich minder leent om lekker buiten te zijn, kun je je ook overdekt vermaken. Lekker sportief met de kids zwemmen en supersnel de glijbaan af in zwembad Bloemketerp. Of ontspannen genieten van je kroost wat uitraast in Monkeytown, meteen naast zwembad Bloemketerp. Pronk met je bowling-skills en huur een bowlingbaan in Partycentrum Bloemketerp. Lol verzekerd!

Tarieven en reserveren via: https://partycentrum.bloemketerp.nl/bowling. En geniet van een heerlijk avondje uit in Theater De Koornbeurs. Een film, voorstelling of stan-

21

dup comedy. De Koornbeurs biedt het allemaal. Het programma vind je hier www. theaterdekoornbeurs.nl/programma/.

300 grafzerken waarvan de oudste dateert uit 1387! De toegang is gratis, maar de kerk stelt een gift erg op prijs.

Cultuursnuiven in Franeker

Tot slot bevelen we misschien wel het meest markante gebouw in Franeker van harte aan voor een bezoekje. Het Stadhuis van Franeker is gebouwd in renaissancestijl en dateert uit 1591. Het gebouw staat in de top 100 van de Rijksdienst voor Monumentenzorg. Duw de zware deur gerust open als je bovenaan het bordes staat. De gastheer- of vrouw ontvangt je graag. Het Stadhuis is gratis toegankelijk tussen 1 maart tot 1 november van 13.00 – 17.00 uur. Ook een rondleiding kost je niets.

Tref je net een bruiloft? Leve de romantiek!

Alleen is de trouwzaal dan tijdelijk even niet toegankelijk.

Ook aan cultuur geen gebrek in Franeker.

In de maanden mei t/m september is de 14de eeuwse Martinikerk voor publiek ge-

Franeker loopt over van cultuur opend. Maandags van 14.00 -17.00 uur, dinsdag t/m zaterdag van 11.00 -17.00 uur, m.u.v. Paasmaandag, Hemelvaart en Pinkstermaandag, bij trouw- en rouwdiensten, tijdens de PC en wanneer het orgel gestemd wordt. In de kerk bevinden zich meer dan

FRANEKER HAS IT You will not get bored in the city center of Franeker. With cozy boutiques, Franeker is a true fashion city. After shopping it is nice to relax in the attractive restaurants or cafés. There is no lack of culture as well. Visit the beautiful Martini Church, the Martena Museum or take a look at the beautiful town hall from the Renaissance period.

Franeker is known for the oldest annual sports match in the Netherlands. The PC. Every year in August this handball competition takes place surrounded by tradition. Enjoy all the beautiful things Franeker has to offer and be surprised by the historic city center.

FRANEKER HAT ES Im Zentrum von Franeker wird es Ihnen nicht langweilig. Franeker ist mit seinen gemütlichen Boutiquen eine wahre Modestadt. Nach dem Einkauf können Sie in den attraktiven Restaurants oder Cafés entspannen. Kultur fehlt auch nicht. Besuchen Sie die schöne Martini-Kirche, das Martena-Museum oder werfen Sie einen Blick auf das schöne Rathaus aus der Renaissance. Franeker ist bekannt für den ältesten jährlichen Sportwettbewerb in den Niederlanden. Der PC. Jedes Jahr im August findet dieser Handballwettbewerb im Zeichen der Tradition statt. Genießen Sie all die schönen Dinge, die Franeker zu bieten hat, und lassen Sie sich vom historischen Stadtzentrum überraschen.

Verdieping

DE GREIDHOEKE

ervaren door een digitale bril

Greidhoeke

23

Het is een prachtige dag vandaag dus ik pak de fiets en fiets over het fietspad door het weiland naar het eerste punt van de route die ik vandaag ga fietsen, weidevogelreservaat het Skrok; een prachtig natuurgebied midden in de Greidhoeke.

TEKST: SYB VAN DER PLOEG (ZANGER VAN DE KAST) FOTO: PIET DOUMA

A

angekomen bij de vogelkijkhut van het Skrok pak ik mijn telefoon en start de MeAR Fryslân app op: de beleving kan beginnen. Goede voorbereiding is het halve werk.

Thuis heb ik de app al geïnstalleerd en ik heb alvast de kaart van De Greidhoeke gedownload. Zo heb ik onderweg mijn internetbundel niet nodig. Met mijn telefoon in mijn hand zoek ik de startlocatie. De kaart laat goed zien waar ik ben en waar ik precies moet zijn. Bij het Skrok moet ik op nummer 1 drukken en de applicatie geeft aan

dat ik mijn scherm moet kantelen en vraagt vervolgens om toegang tot mijn camera. Ik bevestig en zie de vogelkijkhut door mijn telefoon verschijnen, alsof ik een foto ga maken. Er is een afspeelknop zichtbaar in het scherm. Ik druk erop en krijg een video opgestart. Ik hoor verschillende vogels en zie in het scherm hoe die vogel er uit ziet en de naam van de vogel. Leuk en leerzaam, vooral wanneer je midden in de weilanden staat en deze vogels ook echt om je heen kunt spotten. Ondertussen hoor ik ook ‘live’ de vogels over vliegen. Het is prachtig hier!

GENIETEN AAN DE RAND VAN UNESCO WERELDERFGOED recreatiebedrijf

De SeedyksterToer BELEEF OP ONZE MINICAMPING DAT ECHTE WADDENGEVOEL Excursies Wadlopen Uitkijktoren Minicamping Terrassen

Barbecue Warm/koudbuffet Paarden/pony’s Familiefeest Vergaderingen

Exposities Rondritten door het buitendijks gebied

Wij werken met alleen de beste

ingrediënten, seizoensproducten en

streekproducten. Dat is onze ambitie.

Die hebben wij vertaald naar een

gevarieerde menukaart voor elke smaak.

Uiteraard adviseren wij u graag over de juiste wijn-spijscombinatie met onze uitgebreide wijnkaart.

Vrouwbuurtstermolen 2, Vrouwenparochie T (0518) 403333

Zeedijk 8 - 9073 TN Marrum 0518-411434 - www.seedykstertoer.nl

www.demolenvrouwenparochie.nl

28 t/m 30 aug. 2020 Entree 4,= (uw bandje is alle dagen geldig)

Deze route gaat door 6 dorpjes:

Lutkewierum, Bozum, Wieuwerd, Britswerd, Itens en Rien.

Een rondje van ca 15 door de prachtige Greidhoeke.

kassa’s in: Lutkewierum, Britswerd en Itens.

Ook dit jaar weer een mooie catalogus te koop

Aan deze 5e editie doen ca. 100 kunstenaars en 20 dichters mee.

Daarnaast is er muziek.

Het boek ‘Leven voor muziek en sport’ In het boek ‘Leven voor muziek en sport’ vertelt Syb van der Ploeg op autobiografische wijze over hoe muziek en sport hem als acteur, muzikant, sporter, natuurmens, maar vooral als mens mede hebben gevormd. Van zijn eerste bandje tot de meest recente theatervoorstelling en alles daartussenin, met een grote rol voor De Kast. De weg ernaartoe, de doorbraak en de hoogtijdagen, maar ook de andere kant van het succes en de invloed op het dagelijkse leven. Over zijn jeugd, van de vroegste schreden op het voetbalveld en de eerste racefietsjes tot een hele triatlon op zijn vijftigste. Syb zijn eigen verhaal staat centraal, maar ook dat van zijn sporthelden. Mannen die stuk voor stuk van invloed zijn geweest in het leven van Syb: Foppe de Haan, Hennie Kuiper, Rintje Ritsma, Gerard Nijboer, Rob Barel en Henk

Angenent. Zes persoonlijke interviews met de sporthelden sluiten naadloos aan bij zijn eigen verhaal en zijn terug te lezen in het boek.

Greidhoeke De video is alleen zichtbaar wanneer ik mijn telefoon gericht houd op de vogelkijkhut. Ik ben blij dat ik hier alleen sta want het is best vreemd om langere tijd met je telefoon voor je gezicht midden in een weiland te staan.

Voordat ik het weet is de video afgelopen en kom ik terug in de tekstuele uitleg over het eerste punt. Ik druk op “terug” en kom weer in de kaart van De Greidhoeke. Ik stap op de fiets en vervolg de route richting het tweede punt.

Een rondje om langs de 10 belevingspunten

dus ik stap eerst weer op de fiets om de route te vervolgen. Bij het vijfde punt weet de app mij opnieuw te verrassen. Nadat ik op de afspeelknop heb gedrukt staat Anna Maria van Schuurman in hoogsteigen persoon voor mij. Zij vertelt dat ze in haar tijd de eerste vrouwelijke studente was. Ze besteedt zijdelings nog aandacht aan de mummies die

25 dat de techniek al zover is dat je ook zonder moeite een 3D model op kunt starten.

En gaaf om de state te zien op de plek waar deze ooit gestaan heeft.

Bepaal zelf wanneer je gaat en hoe lang je onderweg bent Ik vind vooral de afwisseling in de punten een sterk punt, de app weet je steeds opnieuw te verrassen. Zelfs het geluidsfragment van het “Pealtsje fan Easterlittens” wist mij te boeien. Het is wel jammer dat de video’s en afbeeldingen twee dimensionaal zijn. Ik krijg Sybrant Roorda in Spannum bijvoorbeeld niet van de zijkant of achterkant te zien maar alleen van voren.

Maar dat neemt niet weg dat dit een erg leuke manier is om kennis te maken met De Greidhoeke waarbij je in je eigen tijd en tempo meer komt te weten over de historie van dit prachtige gebied.

Binnen de contouren van het frame van de Uniastate zie ik een 3D model opdoemen van deze oude state.

Het tweede punt is bij de kerk in Easterein. Nadat ik op de afspeelknop druk verschijnt er een filmpje in het scherm waarin de koster van deze statige Martinikerk mij welkom heet. Hij vertelt een interessant verhaal over de geschiedenis van de kerk. Een statige kerk in zo’n mooi authentiek dorp. Ik heb trek in koffie dus ik steek aan bij Bergsma Easterein!! ik ga lekker zitten op het terras van deze oudste herberg van Friesland. De koffie is heerlijk en ik zie dat je hier ook heel lekker kunt eten.

Maar ik wil nog meer pareltjes ontdekken

vroeger in de kerk van Wieuwerd gevonden zijn en die vandaag de dag nog steeds te bewonderen zijn. Mooi gedaan hoor!

En bij het zevende punt opnieuw een verrassing in Bears. Binnen de contouren van het frame van de Uniastate zie ik een 3D model opdoemen van deze oude state. Toch knap

Kijk voor meer informatie over dit gebied op: Greidhoeke.com

Verrijking 26

ERFGOED! TEKST: NANCY HARLAAR FOTO’S: DORUS BREIDENBACH

Harlingen

27

Maak kennis met een van de oudste steden van Nederland: Harlingen.

Sinds 1234 heeft deze Elfstedenstad stadsrechten en van het roemrijke verleden is veel bewaard gebleven.

D

at bewijzen de ruim 600 (!) monumenten, waaronder prachtige pakhuizen op de Noorder- en Zuiderhaven. Intrigerende namen als Polen, Moskou, Sumatra enzovoort verraden de banden met overzeese gebieden. Waar handel is en wordt gevaren, zijn ook de statige redershuizen en kapiteinswoningen. Goed bewaard gebleven en beschreven door o.a. de Vereniging Oud Harlingen.

de handel over het water, de strijd tegen het water enzovoort. Maar ook de Harlingers zelf, Ouwe Seunen en Tobbedansers genoemd, zijn onderwerp van gesprek.

En natuurlijk die ene moord die Harlingen wereldberoemd maakte. In juli en augustus is er elke woensdag een stadswandeling door Harlingen. Start 14.00 uur bij Tourist Info Harlingen, Grote Bredeplaats 12. Prijs € 4,00 p.p.

Gemeentemuseum Het Hannemahuis…

Juweel aan de Noorderhaven

Verhalen over het verleden van Harlingen worden verteld in gemeentemuseum Het Hannemahuis. De cultuur en historie staat in dit bijzondere museum centraal. Je kunt ervaren hoe de laatste Harlinger walvisvaarder vastliep in het poolijs of zelf aanmonsteren op de scheepvaartafdeling om zeebenen te kweken. Maar dan niet te diep in het glaasje kijken in de jeneverstokerij uit 1750, want dan zou je de schilderijen in de kunsthandel uit 1800 wel eens dubbel kunnen gaan zien. Andere toppers in de Hannemahuis-collectie zijn het Harlinger aardewerk, zilversmeedwerk van Harlinger ambachtslieden en het bijzondere miniatuurhuis. Er is een speciale kamer voor de in Harlingen geboren schrijver Simon Vestdijk. Verder zijn er stijlkamers, een besloten stadstuin en met regelmaat wisselende exposities rond historische thema’s en hedendaagse beeldende kunst. Van 5 juli tot 25 oktober is de twee rondreizende tentoonstelling ‘Schatten uit het Rijks’ in Harlingen te zien: Koele Wateren. 40 Schilderijen uit de 17e tot en met de 19e eeuw die normaal in de depots van het Rijksmuseum in Amsterdam hangen. Prachtige zeegezichten, riviergezichten en strandgezichten van beroemde kunstenaars als Aelbert Cuyp, Hendrik Willem Mesdag, Jan Toorop, Jan van Goyen en Ludolf Bakhuysen.

een van de meest opvallende daarvan is het stadhuis aan de Noorderhaven. Een Rijksmonument gebouwd door bouwmeester Hendrik Jacobs Norel. Het stadhuis is tussen april 1730 en 1732 gebouwd en daarna rijk aangekleed. Het achterste deel van het

Stadswandelingen Hoewel de geschiedenis in diverse themastadswandelingen op papier is beschreven, is een stadswandeling met een van de Harlinger stadsgidsen zeker een aanrader.

Doorspekt met veel Harlinger humor wordt het verleden uit de doeken gedaan. De gepassioneerde gidsen vertellen graag over het ontstaan en de ligging van de stad,

Harlingen telt ruim 600 monumenten en

H ERITAGE! Meet one of the oldest cities of the Netherlands: Harlingen. This Eleven Cities comunity has had city rights since 1234 and much of its glorious past has been preserved. More than 600 monuments are living proof of this heritage. In the Noorderhaven and Zuiderhaven you’ll find beautiful warehouses with intriguing names such as ‘Poland’, ‘Moscow’, ‘Sumatra’ and so on – a testimony of the ties with overseas territories.

To experience this in full, pay an adventurous visit to the Hannemahuis municipal museum, center for culture and history. Or take a tour with a Harlingen city guide, walk the streets and alleys, and visit the beautifully restored town hall at the Noorderhaven.

stadhuis dateert van 1756. De toren aan de kant van de Voorstraat is een restant van het oude 17e eeuwse stadhuis. In 2013 besloot de gemeente Harlingen bestuurlijk een zelfstandige gemeente te blijven. Daardoor is het stadhuis nog steeds het verblijf van het stadsbestuur. In de periode 2015/2016 is een grootscheepse restauratie uitgevoerd om van het indrukwekkende pand een gebruiksvriendelijk en openbaar stadhuis te maken. De monumentale kenmerken zijn bij deze restauratie versterkt. Het resultaat is een juweel aan de Noorderhaven!

Kijk voor meer informatie op: -www.harlingenwelkomaanzee.nl -www.oud-harlingen.nl -www.hannemahuis.nl -www.stadsgidsenharlingen.nl

E RBE! Lernen Sie eine der ältesten Städte der Niederlande kennen: Harlingen. Diese Stadt (eine der bekannten 11 Friesischen Städte) hat seit 1234 Stadtrechte. Ein Großteil der ruhmreichen Vergangenheit ist erhalten geblieben. Beweis hierfür sind die mehr als 600 (!) Denkmäler, darunter auch die schönen Lagerhäuser am Noorder- und Zuiderhaven. Faszinierende Namen wie Polen, Moskau, Sumatra usw. verraten die Verbindungen zu überseeischen Gebieten. Erleben Sie ein Abenteuer im Stadtmuseum Hannemahuis, dem Zentrum für Kultur und Geschichte. Unternehmen Sie einen Stadtrundgang mit einem Harlinger Stadtführer oder besuchen Sie das wunderschön restaurierte Rathaus am Noorderhaven.

ONZE ADVERTEERDERS VIND JE HIERI 4

11

9

6

AT

TRA

EERS

SCH

3 13

2

12 8 7

5

ALBERT HEIJN SUPERMARKT

1

10 JUMBO SUPERMARKT

‘t Zilt

ALDI SUPERMARKT

2

1

Hotel Almenum Het sfeervolle stadslogement van Harlingen

• Dagelijks serveren wij een Europees ontbijt(buffet) • Ontbijt en/of Lunchpaketten • Eén van onze appartementen is aangepast aan rolstoelgebruik

• Vier originele Chinese Keukens • Van snelle lunch tot uitgebreide diners • Voldoende parkeergelegenheid • Airconditioning • Gratis WiFi • Open: ma t/m zo van 11.30 tot 22.00 van november t/m februari maandag gesloten • Catering vanaf 12 personen

• U boekt altijd het voordeligst, met korting, via www.hotelalmenum.nl • Gemiddelde review-score in 2018 = 8.6 Kruisstraat 8 - 14 Harlingen Tel. 0031(0)625031173

www.hotelalmenum.nl

Grote Bredeplaats 2 - Harlingen Telefoon 0517 - 415781 www.xinhua.nl info@xinhua.nl

0 uur, 2.00 en 00 uur, oktober maand 0 uur.

www.bbaansee.nl

Geopend wo t/m za

14.00 -17.00 uur, zondag 15.00 -17.00 uur. o e 41 51 73 Zuiderhaven 39 • 8861 CK Harlingen • T 0517 41 47 42 / 4 Geopend vaneapril t/m loktober Januari pend 2 Geopend van- 17.00 april t/m oktober vr-za-zo 13.00 en op afspraak.

2 oend - do - vr Harlingen vr-za-zo 13.00 - maart 17.00 en op afspraak. o0.00 - do-12.00 - vr en februari November t/mt alleen op afspraak. t Geopend wo t/m za November t/m maart alleen op afspraak. .00 -12.00 www.bbaansee.nl 3.30 -18.00 en uur, www.bbaansee.nl14.00 -17.00 uur, -18.00 uur,en alleen op n.30 10.30 -12.00 h n3.30 10.30 -12.00 en zondag 15.00 -17.00 uur. o e -17.00 uur, dlitera3.30 -17.00 uur, u / afspraak. pril t/m oktober Januari e l end 3

Visrestaurant & Oesterbar

Dam

pril t/m ndag vdoktober maand jen -17.00 en ndag vd maand 3.00 uur. .00 -17.00 uur.

februari t i alleen op h T 0517 41 51 73 Zuiderhaven 39 • 8861 CK Harlingen 41 47 42 s •• TT 0517 afspraak.

T 0517 41 51 73 Zuiderhaven 39 • 8861 CKu Harlingen 0517 41 47 42 ober i wo t/m za maand Rommelhaven 18 • 8861 AS Harlingen • Geopend 4Geopend s 14.00 -17.00wo uur,t/m za raak.

14.00 -17.00 uur, Rommelhaven 2, Harlingen - tel.: 0517-414691, info@detjotter.nl zondag -17.00 uur.40 o Harlingen e an jeugdlitera-Rommelhaven 18 • 8861 AS • T15.00 0517 41 87 zondag 15.00 -17.00 uur. o e an jeugdlitera-

an Dam Dam an

t

4

T 0517 41 87 40

Harlinger en Tegelfabriek Harlinger AardewerkAardewerk- en Tegelfabriek

ns beeldend s beeldend en schilderijen schilderijen en

s toont t/m oktober se t/m oktober ndag vd maand iedenis dag vd maand

n op afspraak. op afspraak. m.nl .nl

nemahuis toont nemahuis toont 0igentijdse gentijdse e geschiedenis e geschiedenis ngen. huis.nl ngen.

dd 00-17.00 0-17.00 30-17.00 30-17.00 nnemahuis.nl 7 nnemahuis.nl

Januari / l Januari / februari tl februari t alleen op h alleen op h afspraak. u afspraak. u Voorstraatii 84 • 4 8861 BP Harlingen5 s s 62 4 T 0517 41 53 Rommelhaven 18 • 8861 AS Harlingen Voorstraat 84 • T 0517 41 87 40 Rommelhaven 18 •www.harlinger.nl 8861 AS Harlingen • T 0517 41 87 40

e et t

HOTEL-CAFÉ-RESTAURANT

Voorstraat 84 • 8861 BPZHarlingen EEZICHT T 0517 41 53 62 8861 BP Harlingen www.harlinger.nl T: 0517 41 53 62

Ervaar het ambacht!

Ervaar het ambacht!

Ervaar het ambacht!

Harlinger AardewerkAardewerk- en Harlinger en Tegelfabriek Tegelfabriek www.harlinger.nl Voorstraat 84 • 8861 BP Harlingen

Voorstraat 84 • 8861 BP Harlingen info@harlinger.nl Geopend T 0517 41 53 62 T 0517 41 53 62

ma www.harlinger.nl t/m vr 8.00 -18.00 www.harlinger.nl en za 9.00-17.00 uur

Geopend

6

Geopend Geopend

ma t/m vr 8.00 -18.00 8 en za 9.00-17.00 uur

ma ma t/m t/m vr vr 8.00 8.00 -18.00 G A L E R I Een & KU N-18.00 SuurT U I T6 LEEN 6 en za za 9.00-17.00 9.00-17.00 uur

18.00 18.00 Noorderhaven 27 • 8861 AJ Harlingen • T 0517 43 00 19 18.00 7 pend 7 pend 8 GA ALE ER R II E an 12.00-18.00 -18.00 18.00 E & & s KK U Ur N N SS TT U U II TT LL EE EE N N 8 n 12.00 Geopend van 10 G april L tot Kerst an 9.00 -18.00 n 9.00 -18.00 7 Noorderhaven 27 • 8861 AJ Harlingen • T 0517 43 00 19 17.00 do-vr-za 13.30-17.00, 1e zondag vd onjA

gevestigd in “Het Zeekasteel” aan de Oude Binnenhaven

6

6

HOTEL ZEEZICHT

Zuiderhaven 1 8861 CJ Harlingen • www.hotelzeezicht.nl • Tel.: 0517 - 412536 info@hoteldeeilanden.nl

eus

Noorderhaven 27 • 8861 AJ Harlingen • T 0517 43 00 19 an 12.00-18.00 -18.00 n 12.00 s r an 12.00 -18.00 s r maand 13.00-17.00 op afspraak.

Geopend van en 10 april april tot Kerst n 12.00 -18.00 Geopend van 10 tot Kerst an 9.00 -17.00 do-vr-za 13.30-17.00, 1e zondag vd n 9.00 -17.00 Afwijkende tijden juli/augustus!! do-vr-za 13.30-17.00, 1e zondag vd rlingen maand 13.00-17.00 13.00-17.00 en en op op afspraak. en 42 maand afspraak.

4n 35 42 Afwijkende tijden tijden juli/augustus!! juli/augustus!!

1CD CD Harlingen Harlingen Afwijkende

GALERIE & KUNSTUITLEEN 8 onjA onjA

8

eus eus

Noorderhaven 27 • 8861 AJ Harlingen • T 0517 43 00 19 www.oker-illustraties.nl

7558 517 41 44 35

17 41 44 35 50 597558 597558 66 50

www.oker-illustraties.nl

Geopend www.oker-illustraties.nl van 10 april tot Kerst 9 do-vr-za99 13.30-17.00, 1e zondag vd maand 13.00-17.00 en op afspraak.

861 CS Harlingen Harlingen arlingen 61 CS Afwijkende tijden juli/augustus!!

06 13 896 896 836 836 06 13 836

s onjA r eus

www.oker-illustraties.nl

ur en en op op afspraak. afspraak. ur afspraak. sloten. loten. zondag van de de ondag van ur. r. de an

2011

1 Ramen

unst, muziek, nst, muziek, en OdolphiOdolphien n tot tot 11 11 juli. juli. uziek, men.nl men.nl

men

olphijuli.

nstaandekust.nl

taandekust.nl

Voorstraat 73 8861BH harlingen - Reserveren? 0517 430087

www.onsharlingen.nl • info@onsharlingen.nl

Logement Garjen Fam. Postma - van Wieren Noorderhaven 75 8861 AL Harlingen T:

+31 (0) 517-430627

M: +31 (0) 651628551 E:

info@garjen.nl

W: www.garjen.nl

9

HET BROUWDOK

13

HARLINGEN • HARNS

BROUWERIJ, PROEFLOKAAL & BIERPROEVERIJEN

10

Voorstraat 24, 8861 BK Harlingen Tel: 0517-412716 E-mail: faberlederwaren@orange.nl

Op zoek naar een mooie tas?

Kom gewoon even langs.

Wij helpen u graag!

CAFÉ –RESTAURANT ‘t NOORDERKE & NOORDERPOORT NOORDERHAVEN 17 HARLINGEN tel: 0517-415043

WWW.HETNOORDERKE.NL.

MET GROOT TERRAS AAN DE HAVEN 11

Voorstraat24, 24, 8861 8861 BK Voorstraat BK Harlingen Harlingen Tel: 0517-412716 0517-412716 Tel.: E-mail: faberlederwaren@orange.nl info@faberlederwaren.nl - www.faberlederwaren.nl

Wally’s Restaurant

12

een begrip in Harlingen

e.o.

Restaurant / croissanterie Catering en maaltijdenservice Ook voor: feesten, partijen en jubilea Voorstraat 45 Harlingen, 0517-431001

E YC N

T

RUM

PART

www.wallyscatering.nl | admin@wallysbv.nl

• Camping • Bungalows • Snackbar • Restaurant • Bowling • Monkey Town

Een tijdsbeeld, dat het verhaal vertelt over de ontwikkeling en groei van de havens van Harlingen.

Want de Friese zeehaven is een stad om trots op de zijn.

ISBN: 9789491276514 - Gebonden 436 pagina’s en meer dan 1000 foto’s. € 39,50. Verkrijgbaar in de boekhandel, de VVV en te bestellen bij www.Flevomedia.nl.boekwinkel.

• Gezellig bowlingcentrum met 6 bowlingbanen • Restaurant, a la Carte en diverse arrangementen (+ snackbar) • Feest-/vergaderzaal • Indoor speelparadijs Monkey Town • 100 comfort campingplaatsen, waaronder verhard camperveld • Diverse vakantiewoningen, variërend van 2 tot 10 personen

Burg. J. Dijkstraweg 3, 8801 PG Franeker, 0517-395099 www.bloemketerp.nl

Advertorial

31

VISRESTAURANT & OESTERBAR DE TJOTTER

GENIETEN VAN STREEKPRODUCTEN AAN HET WATER...

V

isrestaurant De Tjotter is al 21 jaar hét visrestaurant van Harlingen voor de beleving van vis, schaal- en schelpdieren. Dagverse streekproducten die rechtstreeks afkomstig zijn van de Harlinger visafslag. Het specialiteitenrestaurant is gelegen aan een van de mooiste getijden-binnenhavens van Friesland en beschikt over een terras aan het water.

De kookstijl van de keukenbrigade is modern met Belgische invloeden. Behalve de visspecialiteiten is De Tjotter ook hét adres voor vegetarische en vleesgerechten. De Tjotter voert daarnaast de nieuwe formule van oester & visbar om de gasten te laten genieten van visdelicatessen, zoals oesters, mosselen, bouillabaisse, zalmcarpaccio en diverse visplates. Al dan niet in combinatie met een mooi glas brut cava.

De (keuken)openingstijden van De Tjotter: zondag en maandag: 13.00 - 22.00 uur dinsdag t/m zaterdag: 12.00 - 22.00 uur Rommelhaven 2, Harlingen tel.: 0517-414691 www.tjotter.nl, info@detjotter.nl

STADSGIDSEN FRANEKER Voor een wandeling door historisch Franeker

E

en stadswandeling onder leiding van een deskundige gids is een van de leukste manieren om kennis te maken met Franeker. Je wandelt langs oude huizen, mooie grachten en bijzondere plekken en intussen vertelt de gids over de rijke historie van de stad.

In de maanden juni, juli en augustus start iedere dinsdag tot en met vrijdag om 14.00 uur een stadswandeling bij Museum Martena. Aanmelden is niet nodig; kosten: € 2,50 per persoon.

Kijk voor meer informatie op: www.stadsgidsenfraneker.nl info@stadsgidsenfraneker.nl telefoon 0517-393661/0517-397322

Verdieping

DE WATERTOREN VAN SINT JACOB

Uytland

33

De Watertoren van Sint Jacob; je rijdt of loopt door de prachtige natuur en realiseert je hoe mooi de wereld kan zijn.”

TEKST: GEERT VAN TUINEN (SPORTVERSLAGGEVER) FOTO’S: GUIDO HIBMA , PIET DOUMA

S

eptember was het zover. Florence, Luca, Siena, Pisa. Prachtige steden allemaal en dan die schitterende natuur in de nazomer. Op het randje van de start van de druivenpluk.

Fantastisch. Je rijdt of loopt door de prachtige natuur en realiseert je hoe mooi de wereld kan zijn.

Bij terugkomst, bijna oktober, treedt in Fryslân bijna de herfst in. De caravan wordt schoon gemaakt en teruggebracht naar de stalling. In Oudebildtzijl, bij Caravanstalling Hoeve Noordveld van Wybren van der Weg. Ik woon in Menaam en zo’n ritje met de caravan brengt mij terug in mijn geboortestreek. Ik kwam 65 jaar geleden ter wereld in Sint Jacobiparochie. In de Hofstraat om precies te zijn. En die Hofstraat mondt

uit in het Hofplein en aan dat plein, eigenlijk aan de Gijsbert van Swietenstraat, staat hét monument van Sint. Jacob: De watertoren.

Met zijn 41 meter hoogte met recht en reden het baken van Sint Jacob en de Sint Jabuursters. Ook van mij dus. Die watertoren, ontworpen door architect A.P. Wesselman van Helmond, is gebouwd in 1957.

Ik zei het al: Een baken, zeker voor (oud) inwoners van Sint Jacob. Rijdend door het Bildtse land doemt keer op keer die markante toren op. Ik rijd van Berltsum naar Sint Annaparochie, kijk naar links en zie hem staan. En ik realiseer mij dat die watertoren zo’n vast punt is in mijn geest, dat het gewoon heel natuurlijk is dat hij er staat.

Ik keer in gedachten terug naar Pisa. En meer specifiek naar die scheve toren die die stad beroemd heeft gemaakt. Gebouwd in de twaalfde eeuw door de bouwmeesters Guglielmo en Bonanno Pisano bijna 56 meter hoog, maar belangrijker: Hij staat vier meter uit het lood. De scheve toren van Pisa is een attractie. Duizenden mensen bezoeken dagelijks dat scheve wonder en de stad vaart er wel bij. Een scheve toren als publieksattractie. Zoals in Friesland De Oldehove in Leeuwarden. Hangt bijna vier meter uit het lood en is met zijn totale lengte van 48 meter ook een publiekstrekker.

Waarom is die watertoren in Sint Jacob niet zo’n publiekstrekker vraag ik me, rijdend door het Bildtse landschap, af. Oké: Hij staat niet scheef. En natuurlijk, in Akkrum staat dezelfde toren.

Maar in mijn beleving komt er bij de watertoren van Sint Jacob amper een toerist.

Terwijl die toren voor ons, Sint Jabuursters, toch zo’n belangrijk ijkpunt is. Zoals de Oldehove voor de Leeuwarders en de Waterpoort voor de Snekers. Het grote verschil: In Leeuwarden, Sneek en Pisa tilt het op van de toeristen. In Sint Jacob heerst serene rust.

de toeristische situatie in Noord West Friesland. Daar breek je bepaald ook niet de benen over toeristen. Terwijl er toch zoveel te zien en te doen is. Ga ik niet allemaal opnoemen. Kijk maar eens op uytland.nl en je zult zien dat Noord West Friesland heel wat te bieden heeft, inclusief het werelderfgoed, de Waddenzee. En toch heerst er ook in het zomerseizoen relatieve rust.

De vraag is of we daar nu over in paniek moeten raken. Natuurlijk, de recreatie ondernemers werken zich het snot voor de ogen om hun gebied (inter)nationaal aan te prijzen. En die ondernemers zijn gebaat bij een groot publiek, want er moet toch geld worden verdiend.

En natuurlijk wil je aan een ieder laten zien hoe mooi het is in deze streek.

Maar realiseer wel dat rust en ruimte ook een groot goed is. Kijk maar naar de discussie die op dat punt gevoerd op en over Zwarte Haan. Recreatie ondernemen versus rust. Het lijken twee onverenigbare grootheden en daar schuilt het dilemma. Het dilemma voor de bewoners, het dilemma voor de recreatie ondernemers. Als ik op een zomeravond de zeedijk bij Zwarte Haan beklim en ga zitten op het bankje van Anita Andriessen, dan adem ik rust. En een geweldige omgeving. Die combinatie maakt zo’n beleving uniek. Aan de andere kant ben ik wel heel blij dat ik nadien een goed glas en een lekker maal kan gebruiken in Restaurant Zwarte Haan. En wie ben ik om Loes en Jacob geen top omzet te gunnen. Wat ik maar wil zeggen is dat het wel eens wil wringen in recreatie land. En daar zullen we met zijn allen zorgvuldig mee om moeten gaan.

Ik besluit spontaan tot een bezoek aan de watertoren in Sint Jacob. Daar sta ik. Alleen.

Pisa is ver weg.

Niks mis mee.

Kijk voor meer nformatie op :

Misschien is de situatie van het ontbreken van grote getallen toeristen bij die watertoren wel een beetje symptomatisch voor

uytland.nl

Niet zomaar pannenkoeken eten, maar een spoorse belevenis voor jong en oud

En MEDIO 2020 staat ook de Slaaptrein voor u klaar.

Overnachten in een prachtig gerestaureerd rijtuig: dat is al een hele belevenis op zich!

Perron 1, Stasjonswei 24, MARRUM 0518-411750 info@depannekoektrein.nl

DEKEMAWEI 9 8834 XA BAARD

Fûgelfrij... een gevoel... een beleving... tussen weiland en water!

U bent Van Harte Welkom bij ons in Hichtum.

Yke en Sita Ykema 0515-575226

www.fugelfrij.com ... ten e itie erg pos 0 v t ex i 202 Nie

co me Fri vanaf

HET GEHEIM VAN WIUWERT Eeuwenoude mummies in een adelijke kelder.

Wetenschappers staan nog altijd voor een raadsel.

2000 jaar geschiedenis van de Friese landbouw in een prachtige Rijksmonumentale boerderij

Felling 6 - 8912 CG Leeuwarden - 0511-539420 www.frieslandbouwmuseum.nl

Openingstijden grafkelder april en oktober maandag t/m zaterdag 13.00-16.30 mei t/m septemer maandag t/m zaterdag 10.30-16.30

De Terp 1 8637 VH Wiuwert info@mummiekelder.nl www.mummiekelder.nl

Verrijking KONINKLIJK EISE EISINGA PLANETARIUM, DE WERKELIJKE STER VAN DE ELF STEDEN.

Franeker

37

KONINKLIJK EISE EISINGA PLANETARIUM DE WERKELIJKE STER VAN DE ELF STEDEN Het Koninklijk Eise Eisinga Planetarium toont tegenwoordig meer dan alleen de woonkamer van Eise Eisinga. Het is uitgegroeid tot een plek, waar de bezoeker veel te weten kan komen over Eise Eisinga en zijn Planetarium, maar ook over de huidige stand van kennis van het heelal.

TEKST: ADRIE WARMENHOVEN FOTO: PLANETARIUM

H

et Planetarium herbergt een fraaie collectie planetaria en astronomische instrumenten.

Prachtig om naar te kijken.

Maar sinds de laatste uitbreiding in 2016, met het voormalige ‘bakkerspand’, kan de bezoeker ook zelf aan de slag met de collectie. In de interactieve tentoonstelling ‘de ruimte’ kun je al doende te weten komen hoe planetaria, telescopen en navigatie-instrumenten werken. Ook de werking van het ingenieuze raderwerk van Eisinga wordt zo inzichtelijk gemaakt.

Wolkammer en wiskundig genie Door de uitbreiding is er ook ruimte ontstaan om meer inzicht te krijgen in het leven van Eisinga. Zo is zijn wolkammers-

bedrijf gereconstrueerd en kan de bezoeker zien hoe daar de wol wordt verwerkt en gekleurd. In de filmzaal draait een do-

singa. Zo schreef hij op 15-jarige leeftijd reeds een wiskundeboek van 650 pagina’s en enkele jaren later ook een sterrenkundeboek. Daarnaast voorspelde hij tientallen zons- en maansverduisteringen, die hij voorzag van prachtige tekeningen. Ook het instructieboek over de werking van het planetarium, dat hij schreef voor zijn zoons, is te bekijken. Dichter bij Eisinga kun je als bezoeker eigenlijk niet komen.

Exposities

cumentaire over het leven en werk van Eisinga. Op de plaats van de oude entree kan de bezoeker digitaal bladeren door de indrukwekkende manuscripten van Ei-

Op een van de verdiepingen is ruimte voor wisselexposities.

In 2018 is aandacht besteed aan het feit dat het precies 250 jaar geleden was dat Eisinga in 1768 in Franeker kwam wonen en 200 jaar geleden dat Koning Willem I het planetarium bezocht. Deze lange geschiedenis wordt fraai in beeld gebracht in combinatie met de belangrijkste sterrenkundige ontwikkelingen in deze periode.

Harlingen

Zensa Moda team Harlingen Voorstraat 57-61 tel. 0517 - 413 600

Heerlijk dagje Vlieland of Terschelling ! slechts

In ĂŠĂŠn dag het gevoel alsof je wel twee weken op vakantie bent geweest?

Kom naar Vlieland of Terschelling! Voel het witte zand tussen je tenen, geniet van de dennengeur in de bossen en proef de vele smaken op de gezellige terrasjes. Wie neem jij mee? Het Fietsdagarrangement is geldig van 1 april t/m 31 oktober 2020.

Boek via www.rederij-doeksen.nl of bel 088 - 9000 888 (lokaal tarief)

31,00 pp

Franeker

Binnenstadstuin Tijdens een bezoek kan er ook genoten worden van een lekker kopje koffie, thee of een heerlijke lunch in Brasserie De Stadstuin. Deze brasserie is gevestigd binnen de muren van het Planetarium, op de plek waar lang geleden koffiebonen werden gebrand en theemelanges werden samengesteld in de koffiebranderij van Van Balen. Het fraaie interieur uit die tijd is nog altijd te bewonderen.

Uniek plafond Maar natuurlijk is de belangrijkste reden om het planetarium te bezoeken de woonkamer van Eise Eisinga. Daar bewegen nog altijd de planeten met werkelijke snelheid rond de zon en kan ook elk moment van de dag worden afgelezen hoe laat bijvoorbeeld zon en maan opkomen en

39

ondergaan, welke schijngestalte de maan heeft, maar is ook elke zons- en maansverduistering waar ook ter wereld zichtbaar.

Aangedreven vanuit een indrukwekkend raderwerk van tientallen houten wielen

Daar bewegen nog altijd de planeten met de werkelijke snelheid rond de zon en duizenden spijkers als tanden. Met als krachtbron een Friese slingerklok en negen gewichten. Elke bezoeker krijgt daar uitleg door de deskundige medewerkers van het planetarium, toegankelijk verteld voor jong en oud.

T HE EISE EISINGA PLANETARIUM At the ceiling of the living room of his historic dwelling the talented Eise Eisenga constructed the oldest working planetarium of the world. This iconic and impressive machine has become world famous. Even after nearly 240 years, this model of the universe still displays the correct positions of sun, moon and planets.

Since an enlargement in 2016, the interactive exposition ‘Space’ has been added to the museum.

Unesco werelderfgoed Het Planetarium van Eise Eisinga is zo uniek dat het kandidaat is voor de Werelderfgoedlijst van de UNESCO. Als alles volgens planning verloopt kan over enkele jaren het Planetarium worden bijgeschreven op deze prestigieuze lijst van Werelderfgoederen. Hiermee zou Fryslân, naast het stoomgemaal in Lemmer en de Waddenzee een derde Werelderfgoed binnen de provinciegrenzen krijgen.

Het is ook meer dan terecht dat het Koninklijk Eise Eisinga Planetarium door de Friese bevolking tot ‘It moaiste fan Fryslân’is gekozen.

Kijk voor meer informatie op: www.planetarium-friesland.nl www.franeker.frl

E ISINGA PLANETARIUM An der Decke des Wohnzimmers des historischen Gebäudes hat Eise Eisinga das Universum im Maßstab nachgebildet. Dieses älteste noch funktionierende Planetarium ist mittlerweile weltbekannt. Heutzutage gibt das Modell, das von einem riesigen hölzernen Zahnrad angetrieben wird, immer noch den aktuellen Stand von Sonne, Mond und Planeten wider. Eine interaktive Ausstellung über das Universum ist eine schöne Ergänzung des Besuchs.

Ontdekking

Greidhoeke

41

BELEEF HET GROENE HART Overal in de Greidhoeke zie je eeuwenoude kerktorens boven de bomen uitsteken. Samen met de adellijke states in dit weidse land bieden ze een rijkdom aan verhalen en inspiratie.

TEKST: CATHARINA VEENSTRA – FOTO HENK BOOTSMA

E

en gebied waar vanouds overwegend of uitsluitend veeteelt wordt bedreven. Direct na de Afsluitdijk rij je meteen al De Greidhoeke in. Op welke dag je De Greidhoeke ook binnenrijdt, één ding is zeker; het sierlijke Friese paard, weidevogels, typisch Friese boerderijen en kerktorens heten je welkom! De Greidhoeke (greide is het Friese woord voor grasland op klei) is de naam voor het groene hart van Friesland tussen vijf van de Friese Elfsteden.

Het landschap toont vooral de schoonheid van het Friese paard.

Bijna elke boerderij heeft 1 of meerdere Friese paarden in het weiland staan. Het Friese paard is het enige paard dat nog zuiver gefokt wordt.

De eerste stad na de afsluitdijk is Bolsward. De stad waar op pinkstermaandag de fietselfstedentocht start en eindigt, Bij de Martinikerk staat het standbeeld van een voor Bolsward en de Friese literatuur belangrijk persoon: Gysbert Japicx. Hij was de zoon van meubelmaker en burgemeester Jacob Gysberts, die het fraaie stadhuis van Bolsward heeft ontworpen.

Gysbert Japicx leefde van 1603 tot 1666. Hij

ontwikkelde, vrijwel zonder voorgangers, een Friese cultuurtaal voor zowel proza als bijna alle genres van poëzie.

een spiegel. Een veelbelovend begin van een dagwandeling vanuit Easterein door het weidse Friese land, dat duizend jaar geleden op de zee werd veroverd.

Kaashandel De Greidhoeke was in de vorige eeuw een levendig centrum van de kaashandel. Dat is in plaatsen als Easterein en Wommels nog goed te zien aan de boograampjes van verschillende woningen.

Het zijn gerestaureerde pakhuizen van handelaren die de kaas van boeren en kleine zuivelfabriekjes opkochten en op zolders opsloegen om later te verkopen.

Prachtige wandelpaden

De Greidhoeke ligt er vandaag zonovergoten bij. Het is bladstil. Windmolens staan roerloos in de uitgestrekte weilanden, die zijn bedekt met een gele deken van paardenbloemen. Het water in de vaarten is als

Over een betonnen pad wandelen we het dorp uit. Soms moeten we het pad delen met de koeien, die vanuit de aangrenzende weilanden polshoogte komen nemen.

Alles in dit gebied is trouwens op vee ingesteld. Niet alleen in de paden liggen veeroosters, ook de karakteristieke witte bruggetjes over sloten en vaarten zijn ervan voorzien.

De bodem van De Greidhoeke bestaat uit zware kalkarme zeeklei (klipklei), alleen geschikt voor grasland.

Advertorial

BOLSWARD ONTDEK HET HART VAN DE ELFSTEDEN

B

olsward, de zesde stad op de Elfstedenroute. Op 100 kilometer.

Precies op de helft. Niet de grootste stad, wel een pareltje. Stad om

van te houden. Om heerlijk in rond te dwalen. Langs de grachten. Langs de vele monumenten. Door het prachtige park. Sta stil en bewonder het sierlijke stadhuis. Volgens ve-

len het mooiste van Nederland. Geweldige stad ook om in te wonen. Stad om in je hart te sluiten.

VAN BUREN BOLSWARD

HALF-HICHTUM

De enige SchapenvachtLooierij van Nederland - Sinds 1861

Een prachtige boerencamping dichtbij Elfstedenstad Bolsward

PIZZORANTE PONTE VECCHIO

Workummertrekweg 5 Bolsward

Hichtumerweg 14

KOM NAAR HET SONNEMA BEZOEKERSCENTRUM Voor meer info: www.sonnema.nl Geniet, maar drink met mate. - Geen 18, geen alcohol.

Bolsward

Greidhoeke

Streek van de weidefûgels

Fierljeppen

In deze streek vormt de oude zeebedding een unieke voedingsbodem voor (de) reservaat- en natuurgebieden als: Skrok, Skrins en Lionserpolder. Hier kun je als voorbijganger zomaar worden getrakteerd op een symphonie van grutto’s, tureluurs, (en) veldleeuweriken en andere vogelsoorten. Natuurmonumenten heeft de gebieden Skrok, Skrins en Lionserpolder omgedoopt tot vogelreservaten, die je als wandelaar of fietser prima kunt bezoeken!

We passeren een groepje fanatiek fierljeppende jongens, die er zo te zien best een nat pak voor over hebben om deze behendigheid onder de knie te krijgen. Een oud kerkpad brengt ons naar Lytsewierrum,

43 de Sânleansterdyk, dat zoiets als zandweg of zanddijk betekent.

Kaatssport Tijdens de zomermaanden worden er overal in de Greidhoeke (straat) kaatswedstrijden georganiseerd. Deze Friese sport is typisch voor deze streek en de moeite waard om een keer in kijkje te nemen.

Op 29 juli 2020 wordt op het Sjûkelân in Franeker de PC gekaatst! De PC is niet alleen de hoogtijdag van de kaatssport, het is ook de oudste jaarlijkse sportklassieker van Nederland èn de grootste kaatspartij ter wereld.

De Freulepartij is de grootste wedstrijd voor jongens tot 14 jaar en wordt gespeeld op 5 augustus 2020 in Wommels. U bent van harte welkom om een kijkje te nemen!

Hier kun je als voorbijganger zomaar worden getrakteerd op een symphonie van diverse weidevogels

De gebieden Skrok en Skrins hebben een vogelkijkhut. Vanuit deze hutten heb je een prachtig uitzicht over broedende en slapende weidevogels. Omdat het water hier hoog staat, ontstaat er een rijk bodemleven met veel soorten bloemen in het grasland.

Op deze bloemen komen weer veel insecten af, die voor de jonge weidevogels van levensbelang zijn.

THE GREIDHOEKE, THE GREEN HEART OF FRIESLAND. Everywhere in the green pastures between Harlingen, Franeker, Leeuwarden, Bolsward and watersport centre Sneek small villages rise out of verdant foliage. There is so much waiting to be discovered in this area of quietude.

‘Greide’ is the Frisian term for pastures on clay soil. Motorists leaving the Afsluitdijk find themselves in the Greidhoeke, a region where cattle breeding is the agricultural mainstay. Whichever day of the week, one thing is certain. The graceful Frisian horse, the meadow birds, the domed farmsteads, the church towers bid their visitors a warm welcome.

DAS GRÜNE HERZ VON FRIESLAND Die von Grün umgebenen Dörfer verschmelzen im flachen Land zwischen Harlingen, Franeker, Leeuwarden, Bolsward und der Wassersportstadt Sneek. Eine ruhige Gegend, in der es viel zu entdecken gibt. Ein Gebiet, in dem von jeher überwiegend oder ausschließlich Viehhaltung betrieben wird. Gleich nach dem Afsluitdijk fahren Sie schon in das Gebiet der Greidhoeke hinein.

De Greidhoeke (Greide ist das friesische Wort für Grasland auf Lehm) ist der Name des grünen Herzens von Friesland.

het volgende terpdorp op het voormalige eiland van Oosterend. Hier zijn de huisjes in een bijna sluitende kring om de laatmiddeleeuwse Sint Gertrudiskerk gegroepeerd.

Lanterfanten De Greidhoeke leent zich voor rust nemen.

Niets doen. Je kunt er goed lanterfanten.

Wie wandelt in De Greidhoeke, komt vroeg of laat op de Slachtedijk uit. Hier tussen Greate Wierrum en Reahús heet deze dijk

Kijk voor wandel excursies op greidhoeke.com/odulphuspad Oudezee.nl/routes www.hartwerd.com/oldeclooster-wandelroute.html

Ontdekking

FRIESE ELFSTEDEN BIEDEN VEEL VERTIER Uw bezoek meer dan waard

Greidhoeke

45

Slingerende landweggetjes, kleine (wandel) paden dwars door het veld, of over de Slachtedijk met mooie vergezichten. Ontdek de Noordwesthoek van Friesland op de fiets of wandelend langs het knooppuntensysteem of op de dolle roes.

TEKST: CATHARINA VEENSTRA FOTO: PETRA KROON

D

e Elfstedentocht is natuurlijk een begrip in Friesland en ver daarbuiten. De Elfstedentocht op de fiets is dat ook. Jaarlijks ondernemen zo’n vijftienduizend fietsers op tweede pinksterdag deze tocht langs de Friese Elfsteden vanuit Startplaats Bolsward. Een goede start om de Noordwesthoek te verkennen!

Bolsward als startpunt De oude binnenstad van Bolsward is prachtig om te zien! De grachtjes, het stadhuis.

Hier kunt u lekker struinen langs de wir war aan bruggetjes en grachtenpanden. In Bolsward zijn ontzettend veel monumenten en historische gebouwen te vinden. De Broerekerk in de stad is zeker de moeite waard om te bekijken. Met een gezellig winkelhart en culinaire ontdekkingen op het gebied van Whiskey, Fries bier en Beerenburg komt u de dag wel door. De Culturele Hoofdstad Fontein bezoeken? Deze vindt u nabij de Broerekerk.

Bijkomen na een rondje fietsen of wandelen Na een dag fietsen of wandelen is het goed vertoeven in één van de heerlijke theetuinen of en oerFriese Herberg. Hier sluit u tussen de lokale bevolking de dag af met een zalig maal in een gezellig restaurant.

Dit gebied is goed te ontdekken per (elektrische) fiets. Wij hebben meerdere rondjes voor u uitgestippeld. Bent u een bikkel en fietst u lekker door? Dan kunt u ook 2 of 3 rondjes aan elkaar knopen! Wellicht fietst u zo dit deel van de Elfsteden bijeen.

Huur uw fiets bij: • Bolsward – Fietsverhuur Kroon • Bike totaal Wommels

Kijk voor de routes op greidhoek.com/fietsen elfstedentours.nl

ENJOY BOLSWARD Between the Frisian cities of Leeuwarden, Sneek, Bolsward, Franeker, Harlingen and Dokkum lies a vast expanse where the world is your oyster in the land of King of the Meadows and Po- etic Potatoes. Discover De Greidhoeke and Uytland with this guide packed full of information. Go for a walk, go on a bike ride, take a cruise, or go for a drive. Enjoy free-wheeling along special sights and charming villages. You’re welcome!

BOLSWARD, START DER ELFSTÄDTETOUR In den Niederlanden ist die Elfstädtetour (Elfstedentocht) ein Begriff. Die Elfstädtetour auf dem Fahrrad ist das auch. Etwa 15000 Radfahrer fahren jährlich am Pfingstmontag entlang der friesischen elf Städte, mit Start und Finish in Bolsward. Die Altstadt von Bolsward ist wunderschön, genau wie die Kanäle und das Rathaus. Schlendern Sie über Brücken und entlang der Grachtenhäusern. In Bolsward gibt es zahlreiche Denkmäler und historische Gebäude!

Vernieuwing

EEN MOERASGEBIED RIJK AAN PLANTEN EN DIEREN Laat je overvallen door de ongekende schoonheid

De Alde Feanen

47

Nationaal Park De Alde Feanen is circa 4.000 ha groot. Naast een groot aantal particuliere eigenaren is verreweg het grootste deel in beheer bij It Fryske Gea.

D

e Alde Feanen is een prachtig laagveenmoeras in het hart van Fryslân met een rijke en op veel plekken nog duidelijk zichtbare cultuurhistorie. Laagveenmoerassen horen in Noordwest-Europa tot de rijkste natuurgebieden met een enorme verscheidenheid aan planten en dieren. Dat geldt zeker ook voor De Alde Feanen. Zo zijn hier meer dan 450 verschillende soorten (hogere) planten gevonden en broeden er jaarlijks ruim honderd verschillende vogelsoorten, waaronder zeldzame soorten als bruine kiekendief, roerdomp en zwarte

gelijkheden. Belangrijk uitgangspunt daarbij is wel dat dit met respect voor natuur en landschap gebeurt.

stern. Maar het gebied is ook zeer rijk aan paddenstoelen, mossen, insecten en zoogdieren, waaronder de otter.

in dit unieke natuurgebied, dan kan je bij de balie van het bezoekerscentrum vragen naar excursies, jeugdactiviteiten, rugzakroute, fiets-, vaar- en wandelroutes. Een overzicht van alle activiteiten is te vinden op www.np-aldefeanen.nl en in de activiteitenkalender, deze is gratis verkrijgbaar in het bezoekerscentrum.

Laagveenmoeras met vele gezichten Binnen Nationaal Park De Alde Feanen vinden we een grote variatie aan landschappen: meren, kleine plassen, vaarten, uitgestrekte rietvelden, graslanden, struweel en moerasbossen. Al deze verschillende landschappen hebben hun eigen kenmerkende planten en dieren. En zo zorgen zij samen voor een enorme natuurlijke rijkdom. Die rijkdom willen we graag behouden en waar mogelijk verbeteren. Dit betekent dat elk landschap een eigen beheer vraagt. Dit beheer wordt grotendeels door It Fryske Gea uitgevoerd, vaak in samenwerking met anderen, zoals boeren, rietsnijders, waterschap en overheden.

De natuurwaarden van de moerasbossen zijn groter dan men vaak in eerste instantie denkt. Tientallen soorten mossen en paddenstoelen zijn hier thuis, net als zoogdieren als vos, ree en boommarter. De vele insecten die in het dode hout leven, vormen voedsel voor spechten en andere bosvogels. Die spechten broeden hier trouwens ook, net als onder meer aalscholvers en de havik.

Recreatieve mogelijkheden Nationaal Park De Alde Feanen biedt volop mogelijkheden om van het afwisselende landschap en de prachtige natuur te genieten. In dit waterrijke gebied zijn talloze mogelijkheden om het gebied vanaf het water te beleven. Maar ook voor ’landrotten’ is er een ruim aanbod aan wandel- en fietsmo-

Start je bezoek bij bezoekerscentrum Het Bezoekerscentrum Nationaal Park De Alde Feanen is de ideale startlocatie voor een bezoek aan dit prachtige natuurgebied.

Hier vind je veel informatie over het gebied.

Er wordt door middel van een interactieve expositie verteld over de ontstaansgeschiedenis, flora en fauna, het beheer en de recreatie in het gebied. Wil je er ook op uit

T HE ALDE FEANEN NATIONAL PARK The Alde Feanen National Park measures approximately four thousand hectares. Situated in the heart of Fryslân, these beautiful peat marshes testify of a rich and in many places still clearly perceivable cultural history. There are more than 450 different species of higher plants to be found and a great variety of fungi and mosses. Annually, over a hundred different bird species go nesting. Some are very rare, for example the marsh harrier, the bittern and the black tern. The area is habitat for many insect breeds and for water mammals like the otter. Whether you are boating, cycling or walking, enjoy the varied landscape and beautiful nature in The Alde Feanen National Park. The visitor centre is the ideal starting point for your visit.

Groepsactiviteiten Schoolreisje, familie-uitje of op pad met het bedrijf? Ook dan biedt Nationaal Park De Alde Feanen vele mogelijkheden. Allereerst natuurlijk via het bezoekerscentrum, maar je kunt ook terecht bij ondernemers in de regio. Van skûtsjesilen, zeilen, kanovaren, suppen tot outdoor activiteiten en escaperooms. Speciale aandacht vragen we hier voor de Gastheren en –vrouwen van Nationaal Park De Alde Feanen. Dit zijn ondernemers, die een cursus over het Nationaal Park gevolgd hebben en dus zeer goed in staat zijn hun klanten/bezoekers te informeren over de recreatieve mogelijkheden in De Alde Feanen. Je vindt deze bedrijven op de site van het Nationaal Park.

Kijk voor meer informatie op: www.np-aldefeanen.nl

N ATIONALPARK DE ALDE FEANEN Der Nationalpark Alde Feanen ist rund 4.000 Hektar groß. Ein wunderschönes Torfmoor im Herzen von Fryslân, mit einer reichen und an vielen Stellen noch deutlich sichtbaren Kulturgeschichte. Es wurden mehr als 450 verschiedene Arten (höherer) Pflanzen gefunden, und jährlich brüten über hundert verschiedene Vogelarten, darunter seltene Arten wie die Rohrweihe, die Rohrdommel und die Trauerseeschwalbe. Das Gebiet ist auch reich an Pilzen, Moosen, Insekten und Säugetieren, einschließlich dem Otter. Genießen Sie die abwechslungsreiche Landschaft und die wunderschöne Natur im Nationalpark De Alde Feanen. Vom Wasser aus, Rad fahrend oder wandernd. Das Besucherzentrum ist der ideale Ausgangspunkt für einen Besuch.

RK EN TSJE ESSLUIZ HIDD

48

HARLINGEN

M

ID

LU

M

ER

LA

A

N

V O O R H A V E N

N I E U W E

NOORDERGRACHT

10 U

R

ZOUTSLOO

HAVENPLEIN

L

ROMMELHAVEN

1 VOORSTRAAT

GR.B REDE PLAA TS

VOORSTR

12

AAT VOORST

3

KK

I E W

DO

UW

12

RAAT

FRA

ERE

NOO

RKA

RDE

IND

FRANEKE

RTREK

VAA

DE

RT

AD

LLE

L A N E N

E

MS

GR .O SS EM

HE

OT

W

E

DE

S C H R I T S E N

EG

W

GE

ILI

KT

GR

KA

6 ES T

E

I D

W

E

IL

W

R

H

LE

W

A

V

E

H

M

IL

RA

AT

HOFSTRAA

N

5 T

A

SH

LE

V E N W

E

E

AD

EN

SK

AV

M

NIEUWE WILLEMSHAVEN

4

12 E

BROUW

AA

W

EU

U

KST

AD

TR

EU

NI

Z

KER

KERKP

RS

ERSSTR

TE

NI

11

12

NEK

E R S I N G E L S T O O I D U Z

NIE

STATION HARLINGEN HAVEN

G

GROTE SLUIS

N O O R D E R H A V E N

8

7

E

N

12

I N

VE

S

HA

IN ENGELSE TU

R

EN

AT

E

T UI

HOOGSTRA R H A V E N N O O R D E

NIEUW STRAA T

B

N

G T N O RI O E S L UD T U O Z O

E

N O O R DI J S

E UD

DE

AD

PRIN SEN STR

O

AD

EN

N O O R D O O S T

W

M

S.STIJLSTR

9

O PR

T

U

M

ST

ER

ZE

STEENH.STR

G

WE

ED

R ROOZ ZE ENNGGR R A AC CHHT T

S P O O R S T R A A T S P O O R L I J N

IJK

ZUIDERGRA

VLUCHTHAVEN

E G O N S W S T A T I

STATION HARLINGEN

CHT

WE EED

AT KONINGIN WILHEL MINASTRA

RZ IJK

Praktisch

Bezienswaardigheden

Toilet

Jachthaven

1

Stadhuis

7

Coupure

Parkeren

Pinautomaat

2

De Stenen man

8

‘t Havenmantsje

Station

Camperplaats

3

Museum Het Hannemahuis

9

Havendienst

Supermarkt

Zwemplaats

4

Sint-Michaélkerk

10

Veerdienst Terschelling/Vlieland

5

Grote kerk

11

Willem Barentszwerf

6

Vuurtoren

12

Historische Zeilvloot

KIMSWERDERWEG

STE

2 DE STENEN MAN

G

NIN

KO

AT

RA

AST

IAN

UL IN J

49

HIGHLIGHTS IN FRIESLAND VOOR JONG EN OUD TEKST: NANCY HARLAAR FOTO’S: PATRICIA KLOMP / JOPIE HUISMAN MUSEUM

Dagtripje Vlieland of Terschelling Ervaren hoe het op een Waddeneiland is?

Boek een speciaal dagarrangement inclusief huurfiets of buskaartje. Maak kennis met de prachtige natuur, rust en ruimte, of geniet in een van de eethuisjes of strandtenten van de heerlijkste gerechten en drankjes. Keer naar Harlingen terug met

werden daar – de enige plek in Europa - de Duitsers tegen gehouden. Een bijzondere locatie waar een uniek verhaal wordt verteld (www.kazemattenmuseum.nl).

de ´normale´ veerboot en diner op zee tijdens de ca. twee uur durende terugweg (www.rederij-doeksen.nl).

Ontdek de rijke geschiedenis van de Friese scheepvaart. Tal van bekende onderwerpen komen aan bod: skûtsjesilen, de Elfstedentocht, de Friese zeemacht en de kustvaart naar de Oostzee. In het kindermuseum worden met behulp van games en puzzels spannende verhalen beleefd. Info: www.friesscheepvaartmuseum.nl

Afsluitdijk Wadden Center en de Kazematten Op een kilometer of 12 van Harlingen ligt het Afsluitdijk Wadden Center. Een opmerkelijk stukje architectuur waarin de totaalSTAT beleving van Unesco Werelderfgoed WadIO N S WEG denzee wordt ervaren. Nieuwsgierig naar de nieuwe ontwikkelingen op de Afsluitdijk en de Vismigratierivier? Op een interactieve manier kom je alles te weten (www.afsluitdijkwaddencenter.nl).

Op een steenworp afstand ligt het Kazemattenmuseum. In de meidagen van 1940

Fries Scheepvaart Museum Sneek Scheepvaart en heel veel meer belooft het Fries Scheepvaart Museum in Sneek.

Fries Museum Leeuwarden Ontdek in het Fries Museum alles over de elf steden en het platteland, de haat-liefde verhouding met het water, de zoektocht naar het typisch Friese en de plek van Friesland in de wereld. Het Fries Museum heeft naast de vaste collectie met grote regelmaat aansprekende tentoonstellingen en exposities met verrassende invalshoeken.

Info: www.friesmuseum.nl Keramiek Museum Princessehof Leeuwarden Het ruim honderd jaar oude Keramiek Museum Princessehof laat zien dat keramiek van alle tijden is en van iedereen. Het museum herbergt circa 35.000 objecten. Met grote regelmaat zijn er tijdelijke exposities.

Tot 28 juni bijvoorbeeld Gezonken Schatten, geheimen van de Maritieme Zijderoute. Princessehof laat de intrigerende vondsten zien die gevonden zijn aan boord van acht scheepswrakken. Van theepotten en kraakporselein tot wierbranders en wijnkelken. Duik in de verborgen wereld van de internationale handel, de strijd op zee, mensensmokkel en schatgravers. Info: www.princessehof.nl Jopie Huisman Museum Workum Heel bijzonder is het Jopie Huisman Museum in Workum, gewijd aan het werk en

leven van de Friese autodidactische schilder Jopie Huisman. Liefde voor de natuur, mededogen, maar ook het onaanzienlijke waarde geven, staan centraal is zijn werk.

Het is de menselijke maat die de rode draad vorm in zijn ouevre. Landelijke bekendheid krijgt de handelaar in lompen en oud ijzer door een item in Van Gewest tot Gewest. In 1992 wordt het museum in Workum geopend. (www.jopiehuismanmuseum.nl) Ir. D.F. Woudagemaal in Lemmer Het ir. D.F. Woudagemaal in Lemmer is het grootste nog werkende stoomgemaal ter wereld, inmiddels tot werelderfgoed uitgeroepen. Het monumentale gemaal – gebouwd in de stijl van de Amsterdamse school – zorgt bij hoog water nog steeds voor droge voeten in Friesland. De ´kathedraal van stoom´ pompt dan maar liefst 4 miljoen liter water per minuut vanuit de Friese boezem naar het IJsselmeer. Het bezoekerscentrum vormt een spectaculaire belevenis voor jong en oud. Leer niet alleen meer over het Woudagemaal, maar ook over het waterbeheer in Friesland.

Andere aanraders: het Schoolplatenmuseum in Deinum (www.schoolplatendeinum. nl), de cultuurhistorische belevenis rond Uniastate Bears (www.uniastatebears. nl), het Keatsmuseum in Franeker (www. keatsmuseum.frl), Museum Belvédère in Heerenveen/Oranjewoud (www.museumbelvedere.nl) en het Schaatsmuseum in Hindeloopen (www.schaatsmuseum.nl).

Meer inspiratie opdoen voor een dagje uit in Friesland? www.friesland.nl

50

51

AVONTOEREN MET KIDS TEKST: NANCY HARLAAR FOTO’S: AQUAZOO EN SANJESFERTIER

Kameleondorp Terherne De avonturen van de belhamels Sietse en Hielke zijn de inspiratiebron voor een heus dorp: Kameleondorp in Terherne. Voor kids en volwassenen valt er van alles te beleven: van rondvaarten en de Kameleonboerderij tot een Avontureneiland en veel meer. Info: www.kameleonterherne.nl AquaZoo Leeuwarden Maak een ontdekkingstocht door AquaZoo in Leeuwarden. Leer alles over bijzondere dieren tijdens educatieve presentaties. Ook zijn er speeltuinen en spannende avonturenroutes. Loop via boomstammen over slootjes of steek met een trekvlot het moeras over naar de kangoeroes. Hou jij je voeten droog? Info: www.aquazoo.nl Duinenzathe Appelscha Pretpark Duinenzathe staat voor een dag vol plezier, vermaak en vertier. Van een verkeercircuits, klim- en glijtorens tot indoor apekooi, trampolines, botsbootjes en draaimolens tot een reuzenglijbaan.

Info: www.duinenzathe.nl

Speel- & Dierenpark Sanjesfertier Feanwâlden Speel- & Dierenpark Sanjesfertier betekent speelplezier voor jong en ouder. Waan je pïraat of austronaut in de nieuwe attracties, aai een kameel, maak kennis met allerlei dieren of sla een hole in one. Alles is mogelijk bij Sanjesfertier. Info: www.sanjesfertier.nl

Naturij Drachten Kinderboerderij en natuurcentrum Naturij is het leukste dagje uit voor kinderen tot 12 jaar. Naturij beschikt over een speelhal, speeltuin, verkeerstuin en speelbos, maar ook een ponybaan. Daarnaast kun je er midgetgolfen en bij de reptielen kijken. Info: www.naturij.nl

Natuurmuseum Fryslân Leeuwarden Natuurmuseum Fryslân biedt naast een heuse OnderWaterSafari nog drie verdiepingen met interactieve tentoonstellingen voor het hele gezin. Daar valt heel wat te ontdekken: van een kleine pissebed tot het 14 meter lange skelet van een potvis. Een belevenis voor jong en oud. Info: www.natuurmuseumfryslan.nl

Aventoer Burgum Indoor & Outdoor Pak Aventoer in Burgum biedt een grote variatie aan avontuurlijke activiteiten. Naast klimmen op een parcours op grote hoogte is er een tokkelbaan, klimmuur en kun je abseilen. Andere bezigheden zijn LED-bowlen, biljarten, darten, poolen en lasergames. En nog meer. Info: www. aventoer.nl

Nog niet uitgespeeld? Energie over? Dan kun je op diverse locaties in Friesland lekker zwemmen, bijvoorbeeld in De Blauwe Golf in Leeuwarden, Het Derde Haad in Harlingen of bij subtropisch zwemparadijs Swinfun in Joure. Op diverse locaties in de provincie zijn ook indoorspeeltuinen, onder andere van Monkeytown, zoals in Leeuwarden en Franeker (www.monkeytown.eu).

Ben je gek van dieren? Neem je ouders mee naar kinderboerderij Doniastate in Stiens.

Zes hectare speelparadijs voor jong en oud.

Wildlands Adventure Zoo Emmen Iets verder weg is Wildlands Adventure Zoo in Emmen (Drenthe). Daar kun je in één dag een wereldreis maken en allerlei (wilde) dieren ontmoeten. Van de jungle naar de wereld van de hete droogte, oftewel Serenga.

Een groot contract met de ijzige kou van de pool. Voor de jongste avonturiers is er ook alle gelegenheid om te spelen, klimmen en klauteren. Info: www.wildlands.nl Meer informatie te vinden bij TIPS of VVV Leeuwarden.

52

HARLINGER VISSERIJDAGEN HEET JE WELKOM! Van 26 t/m 29 augustus 2020

TEKST: HARLINGER VISSERIJDAGEN FOTO’S: DORUS BREIDENBACH

Advertorial

53

De Harlinger Visserijdagen heeft zich in ruim 60 jaar tijd ontwikkeld tot een publiekslieveling bij jong en oud. Het gevarieerde ‘festival’ aan de Waddenzee trekt jaarlijks ruim 150.000 bezoekers.

Ook voor dit jaar tovert de organisatie weer nieuwe onderdelen uit haar hoed om het evenement te blijven ontwikkelen.

A

ls vanouds staat Harlingen vier dagen lang in het teken van evenementen voor jong en oud. Niet alleen kun je kennismaken met de visserijsector en alle heerlijke gerechten die dat oplevert, maar er is ook muziek, zang, dans, ringrijderij, markten, Sambafestival, vuurwerk, kermis en veel meer. Uitgangspunt van het feest is Harlingen op de kaart te zetten binnen bezoekers uit binnen- en buitenland, maar ook de inwoners een onvergetelijk feest aan te bieden. Om dat te realiseren, worden de handen in Harlingen ineen geslagen.

Actuele info Op de site www.visserijdagenharlingen.nl staan meer bijzonderheden over het Harlinger festival aan de Waddenzee. Naarmate de Visserijdagen dichterbij komen, wordt er steeds meer informatie onthuld. Bijvoorbeeld over het grote muziekspektakel ´t DOKfestival, het bijzondere concert van het orkest van de Nederlandse Douane en natuurlijk het populaire Sambafestival.

Andere activiteiten zijn onder andere de manifestatie Oude Visserij op de Rommel-

haven, Vlootschouw, vuurwerk, muziek op buitenpodia, demonstraties van de Defensie-onderdelen en Friese hulpdiensten enzovoort.

Een tip van de organisatie: De Open Dag in en rond Visveiling Urk, locatie Harlingen.

Neem onder meer een kijkje bij de grote vistafel met vangst uit de Wadden- en Noordzee en geniet van optredens van

F ISHERY DAYS HARLINGEN: FOUR DAYS OF FUN FOR EVERYONE Have you ever experienced the Fishery Days Harlingen? If you didn’t, wouldn’t it be high time to visit our beautiful harbour town? From 26 to 29 August Harlingen will be full of activities for all ages. The fishing industry will be promoted of course, and there will be music, dance, fairs, ring riding, stand working, a samba festival and much, much more. All in all, about 70 events, free to the public, thanks to the support and dedication of many volunteers and sponsors.

They work day and night, all in a setting of over six hundred monumental buildings and a modern fishing, industrial and trading port.

shantykoren en andere artiesten. Maar uiteraard wordt ook aan de inwendige mens gedacht. Want waar kun je meer genieten van overheerlijke visgerechten dan op de Harlinger visafslag …

Kijk voor meer informatie op: www.visserijdagenharlingen.nl.

H ARLINGER VISSERIJDAGEN: VIER FESTTAGE FÜR ALLE Haben Sie die Harlinger Visserijdagen noch nie besucht? Dann ist es höchste Zeit, in diesem Jahr vom 26. August bis 29. August unsere wunderschöne Hafenstadt zu besuchen. Harlingen ist während dieser vier Tage voller Aktivitäten für Jung und Alt. Von der Förderung des Fischfangs über Musik, Gesang, Tanz, Märkte, Ringfahrten, Standarbeiter, ein Samba-Festival und vieles mehr. Ein Programm mit mehr als 70 Punkten und fast allen kostenlos dank der Unterstützung und Bemühungen vieler Freiwilliger und Sponsoren. Alles in einer Umgebung von mehr als sechshundert Denkmälern und einem modernen Fischerei- und Handelshafen.

Het is goed overnachten bij Bed en Breakfast Oosterpark, want u slaapt hier op luxe hotelbedden.

Wij serveren een luxe ontbijt met o.a. Fries suikerbrood. www.bnb-oosterpark.nl voor méér informatie.

TSJERK HIDDES PARKEERACCOMMODATIES HARLINGEN

Jacob Catsstraat 16, 8862 BS Harlingen 06-31 681 791 | +31 (0)517-396696

19200115_Waddenvereniging_BeetjeVerliefd_Adv_FP_zon_87x135_c.pdf

HOTTUB BOEI

Lekker warm badderen in de buitenlucht, wie wil dat nou niet? Het kan aan de Willemshaven van Harlingen.

Onder het genot van een hapje en een drankje genieten van het prachtige uitzicht op werelderfgoed de Waddenzee.

Voor meer informatie: www.deboeien.nl

LOCATIE: Willemshaven Harlingen TEL: 06-13344313 E-MAIL: info@dromenaanzee.nl

Vlinders in je buik zodra je de boot afstapt. Groeiende liefde bij elk nieuw paadje dat je ontdekt, bij elke schelp die je vindt en elke keer dat je tot je enkels in het slik staat. De tijd lijkt te verdwijnen…

Wil je dit gevoel voor altijd vasthouden?

Ga dan vandaag nog naar ikbenopdewadden.nl en zeg ‘Ja, ik wil!’ tegen de Wadden!

Noorderhaven 24, 8861 AN Harlingen | www.hoteldeeilanden.nl | info@hoteldeeilanden.nl

Word lid vanaf €2 7 per jaar

!

1

‘Bij de stad en aan het wad’

Overnachten in Harlingen • Campingplaatsen • Camperplaatsen • Jaarplaatsen • Luxe lodge • Chalets • Trekkershutten • Bed & Breakfast Recreatie De Zeehoeve Direct aan zee, nabij het centrum van Harlingen, ligt op een fantastische locatie recreatie De Zeehoeve. Het restaurant is zowel binnen als buiten ruim opgezet.

Wij verzorgen uw vakantie en feest tot in de puntjes en zorgen dat het een onvergetelijke ervaring wordt!

Neem contact op voor de mogelijkheden.

www.zeehoeve.nl info@zeehoeve.nl Westerzeedijk 45 8862 PK Harlingen Tel: 0517 413465

Vernieuwing

WIJ ONTDEKKEN STEEDS WEER IETS NIEUWS VANAF HET WATER Overal zijn gezellige aanlegplaatsen

Greidhoeke

57

Ooit stroomden er twee binnenzeeën tot diep in Friesland. Tot ver in de Greidhoeke. Nu brengen de overgebleven vaarten veel plezier.

TEKST: CATHARINA VEENSTRA FOTO: CATHARINA VEENSTRA

K

lein Venetië. Voor de inwoners is het vaak ‘gewoon’ dat ze aan klein open vaarwater wonen en met een motorbootje er op uit kunnen – heel Friesland ligt aan hun voeten.

Je kan zo vanuit de tuin er op uit met motorbootje of luxe sloep! Picknickmand mee. De koelbox voor wijn en een paar biertjes mee.

Waar is het mooier genieten dan op het water? Met kronkelende vaarten door dorpen en verscholen waterweggetjes? In De Greidhoeke is dat nog echt te ontdekken!

Idyllische vaarroute Wij doen graag een routesuggestie voor een heerlijk dagje varen in De Greidhoeke: Huur uw boot bij 1 van onderstaande bootverhuurders. Begin bijvoorbeeld bij It Krúswetter in Easterlittens. Vanuit Easterlittens vaart u via de Bolswarderfeart richting Natuurgebied het Skrok. Via het authentieke dorp Easterein (horecastop bij Bergsma Easterein) vaart u door naar Hidaard. U komt dan vanzelf in de Elfstedenstad Bolsward.

Hier kunt u even de benen strekken of de diverse gezellige terrasjes of winkeltjes bezoeken . Via Burchwert en vervolgens Wommels vaart u in de middag terug naar Easterlittens. U kunt deze route ook starten in Reahus (boothuur via Camping de Finne) .

Diverse Bed and Breakfasts bieden leuke arrangementen aan om een dag te beleven vanaf het water in combinatie met een overnachting en diner.

Kijk voor de arrangementen eens op de site van greidhoeke.com.

Huur uw boot bij bcweidum.nl Campingdefinne.nl Kruswetter.nl nautabotenverhuur.nl greidhoeke.com/varen

FLOATING ON FRISIAN WATERWAYS Nowadays though, the main purpose of the tamed waterways seems to be fun and recreation.

From the water, Friesland opens itself for you. Load your motorboat or luxury launch with a picnic basket, cooled wine and beer and enjoy the Frisian waterways, where meandering canals take you through villages and hidden coves.

VERSTECKTE WASSERWEGE In Friesland befanden sich einst zwei Binnenmeere, Marne und Middelsee. Das Gebiet war täglich von Ebbe und Flut betroffen. Heutzutage sorgen vorallem die Kanäle für Spaß.

Diese Gegend ist wunderbar vom Wasser aus zu entdecken - ganz Friesland liegt Ihnen zu Füßen! Machen Sie einen Ausflug auf einem Motorboot oder einer luxuriösen Schaluppe! Nehmen Sie einen Picknickkorb und eine Kühlbox für Wein und ein paar Bier mit. Wo läßt sich dies besser genießen, als auf dem Wasser. Auf den gewundenen Kanälen durch Dörfer und versteckte Wasserwege.

KUNST TE KUST EN TE KEUR De Friese Waddenkust staat bekend om zijn artistieke kwaliteiten. Het landschap, de weidsheid, het licht.

Kunstenaars komen hier graag, denk maar aan Rembrandt die in het dorp Sint Annaparochie met zijn Saskia trouwde. Door de jaren heen zijn er ook heel veel kunstenaars komen wonen.

Project2_Opmaak 1 11-10-2018 13:24 Pagina 1 Met name de inspirerende Oude- en Nieuwebildtdijk kent vele ateliers.

Vaak kan op afspraak een kijkje binnen worden genomen, tijdens de atelierroute zetten kunstenaars op en rond het Bildt hun deuren tegelijk open. Dit jaar valt Atelierroute Slikwerk in het weekend van 11 en 12 juli. In bezoekerscentrum Aerden Plaats in Oude Bildtzijl is het hele jaar door een groepsexpositie met kunst uit de regio te zien.

Een van de deelnemers aan Atelierroute Slikwerk is Jaap van Dijk, een autodidactisch beeldend kunstenaar die de afgelopen twintig jaar zijn sporen ruimschoots heeft verdiend als schilder, tekenaar en illustrator. Van Dijk werkt

De Vlindertuin

veelal in opdracht en vervaardigt ook eigen werk waarin de liefde voor de natuur en het Friese landschap duide-

Midden in Oudebildtzijl

lijk is terug te vinden. Bovendien weet Van Dijk mens- en dierportretten uitermate karakteristiek op het doek te

Achter het bezoekerscentrum ligt een bijzondere tuin met veel aandacht voor inheemse flora en vooral vlinders

zetten. Daarnaast geeft Jaap van Dijk wekelijks schilderlessen aan tal van cursisten. Het atelier bevindt zich aan de Hoarnestreek te Tzummarum, als deel van de monumentale Harkemastate. Met zicht op zeedijk en de daarachter

Vrij entree via de Aerden Plaats mei t/m sept dagelijks 10.30-16.30 dinsdags gesloten www.aerdenplaats.nl Project3_Opmaak 1 11-10-2018 13:27 Pagina 1

gelegen Waddenzee kan de schilder zich geen betere werkplek wensen. Gezien de sfeervolle locatie is het atelier een plek waar particulieren en bedrijven graag komen voor inspirerende workshops. Benieuwd naar het werk van Jaap van Dijk en/of naar de cursus- en workshopmogelijkheden?

Kom gerust eens langs op de Hoarnestreek 31 of zie www. jaapvandijk.com

Atelier Jaap van Dijk

ANNE-ARJEN BLANKSMA

Kleasterdyk 32, 9041 VH Berltsum

Hoarnestreek 31 • Tzummarum 06-29282259 • www.jaapvandijk.com

BILDTSE REMBRANDTMARKT

HISKEWIERSMA.NL Atelierroute Slikwerk

Kleasterdyk 32 9041 VH Berltsum T. 06-20193896 www.blanksma.com

AAB

LIJSTEN

voor al uw inlijstwerk

Project3_Opmaak 1 11-10-2018 13:29 Pagina 1

ATELIER NOOIT AF

zaterdag 1 augustus in Sint Annaparochie 2E LUSTRUM EXTRA SPECIAAL

11 & 12 juli www.slikwerk.nl

www.peterzondervan.nl www.kirstenzwijnenburg.nl

Restaurant & Partycentrum

‘Bergsma Easterein Anno 1511’

Midden in de schitterende natuurgebieden met uitgestrekte wandel- en fietspaden rondom Easterein vindt u ons nostalgische Restaurant Partycentrum ‘Bergsma Easterein’. Ons restaurant is het gehele jaar geopend van woensdag t/m zondag (of op afspraak). Vier keer per jaar presenteren we een nieuwe menukaart met heerlijke gerechten, vers bereid en met regionale producten! ’s Zomers geniet u op ons zonnige terras en ’s winters in onze knusse huiskamer.

Heeft u iets te vieren? Naast ons restaurant beschikken we over vier zalen en een privé-tuin (capaciteit tot 1100 personen!).

Stap terug in de tijd waar Beppe de maaltijd klaar had!

Voel u van harte welkom in ons sfeervolle restaurant! www.bergsmaeasterein.nl info@bergsmaeasterein.nl 0515 - 331290

Nij Wybranda

Gezellig overnachten in onze boerderij, de blokhut of op de camping.

Ontbijtservice en overdekte fietsenstalling Singel 3 - 8635 MK Boazum - T: 0515 521344 www.nijwybranda.nl

Onze Clever sloep, voor een plezierige en veilige vaart!

De sloep waar u mee gaat varen is een Clever Brigantijn 565, voor maximaal acht personen. De 15 pk Suzuki motor zit in de bun. De sloep is behoorlijk stabiel en ook voor een niet-ervaren schipper eenvoudig te bedienen en te besturen. Wilt u dat er een ervaren schipper meegaat, dan is dat mogelijk.

Om de gehele noordelijke Elfstedenroute af te leggen bent u ongeveer acht uur onderweg, dit is inclusief een stop van zo’n anderhalf uur. Een kortere route is van Burdaard naar Aldtsjerk richting Mieden en dan via de Dokkumer Ee weer terug naar Burdaard.

De route duurt circa 3.5 uur. Natuurlijk staat het u vrij van de ‘gebaande’ vaarwegen af te wijken en uw eigen route te kiezen.

Zo is een dagje Dokkum met de sloep een prima alternatief.

Voordelig

uit de bus met

Auto Service Burdaard

Meer info of reserveren? Bel of kijk voor meer informatie en prijzen op www.sloepverhuurnoordfryslan.nl

Personenbusverhuur: Mercedes Merced Merce des V Vito ito & Fiat D Ducato uca catto

€80,- per dag kilometervrij

www.autoserviceburdaard.nl

9 pe persoonsbus soo sbus – airco a co – cruise c u se co control t o – losse osse stoelen – winterbanden

Wanswerterdijk 23 – 0519 332360

Reserveren?

Bel 0519-33 23 60 of mail naar info@sloepverhuurnoordfryslan.nl

Sloepverhuur Noordfryslân Wanswerterdyk 21 9111 HD Burdaard

SloepverhuurNoordfryslan.nl

Verdieping

WAAROM IK VAN DE WADDEN HOUD...

Uytland

61

In 2019 vierden we dat onze Waddenzee 10 jaar UNESCO Werelderfgoed is. In 2016 werd het Waddengebied bovendien verkozen tot mooiste natuurgebied van Nederland.

Onlangs is bekendgemaakt dat de Wadden, samen met Amsterdam, in de Lonely Planet op nummer 7 staat.

De Wadden scoort goed in Nederland en in de wereld.

A

TEKST: LUTZ JACOBI (DIRECTEUR WADDENVERENIGING) FOTO: LUTZ JACOBI

ls geboren en getogen Friezin ben ik “door de jaren heen“ onze Wadden meer en meer gaan waarderen. In mijn jeugdjaren ging ik met vrienden en vriendinnen naar Ameland en Terschelling om het leven te vieren. Te genieten van het strand, de zee en de zon. De Waddenzee zag ik als een “te overbruggen plas water” om van en naar de eilanden te gaan.

Herinnering In mijn studietijd gingen we met onze biologieleraar naar Zwarte Haan. Een plek waar je het Wad beleeft vanaf de vaste wal. In dit weidse kweldergebied aan de Friese Waddenkust komt zo’n beetje alles samen wat het Waddengebied zo bijzonder maakt: natuur, historie en cultuur.

Ook gingen we naar Schiermonnikoog en pulkten we in het Waddenslib om te kijken wat er allemaal onder water en in de bodem leeft. Daar zie je een wereld op zich met kokkels, nonnetjes e.d.

Vanaf die momenten ging ik beseffen hoe bijzonder het Wad is door haar getijdenwerking. De Wadden van Nederland tot en met Denemarken is het grootste aaneensluitende getijdengebied ter wereld!

Uniek in de wereld en dat weten we vaak niet eens. 12 Miljoen vogels komen elk jaar door de Wadden om tijdens hun trektocht te fourageren.

Rustgevend De Wadden is een andere wereld.

Op het moment dat je op de dijk staat of op de boot stapt, word je rustig door de weidsheid, ruimte, rust en stilte.

De lichtval is meteen anders.

Je hoeft maar een dag op een Waddeneiland te zijn of op de Waddendijk uit te waaien en je komt als herboren weer thuis.

In de nacht is het Waddengebied de meest duistere plek in ons land, “Dark sky “.

Duisternis is spaarzaam geworden en hoe mooi is het om onze sterrenhemel vanaf het Wad in alle helderheid te aanschouwen.

Ging ik als jongere naar de Wadden om het leven te vieren, nu ga ik naar de Wadden om de weidsheid, ruimte en duisternis te beleven. Ik wens alle mensen deze beleving en passie voor ons unieke Waddengebied.

Wees wijs met onze Wadden!!

Lutz Jacobi Directeur Waddenvereniging Kijk voor meer nformatie op : www.waddenvereniging.nl www.werelderfgoedmoetbeter.nl www.werelderfgoedweken.nl www.wijsmetdewaddenzee.nl www.voordewadden.nl

DE WADDEN “De Wadden” are added to the World Heritage list by Unesco. It is a different world.

Something you may never have seen before. Setting foot on the dike will be breathtaking because of its vastness and the silence of the environment. Each visit will be completely different due to the changing tides. You will feel revived spending just one day overlooking “De Wadden” and visiting its islands.

WATTENMEER Das Wattenmeer ist eine andere Welt. In dem moment, in dem Sie auf dem deich stehen oder auf das boot steigen, werden ausgeglichener sein und innerliche Ruhe finden. Das licht ist sofort anders. Sie müssen nur einen tag auf einer Watteninsel verbringen oder auf dem Wattenmeer frische luft schnappen und kehren wiedergeboren nach hause zurück

GASTVRIJ OVERNACHTEN

1 MINICAMPING DE NOORDSTER Passanten- en groepscamping vlakbij de waddenkust.

Volledig ingerichte 4-pers. blokhut met eigen sanitair.

Ervaar hier echte stilte en duisternis.

Nieuwe Bildtdijk 289 9076 PP St.Annaparochie Tel.: 0518-403040 www.noordster.nl

B&B PENSION POORTSTRA

Aan Elfstedenroute: Camping, Vakantiewoningen, Groepsaccommodatie, Solex- en Motorbootverhuur, Feesten en Vergaderen.

Hemmemaweg 12 9076 PH St.Annaparochie Tel.: 0518-461260 www.blikvaart.nl

Een unieke overnachtingsplek aan de Friese waddenkust, alle kamers op de begane grond.

Moderne comfortabele en stijlvol ingerichte appartementen op een karakteristieke Friese melkveeboerderij.

Trijehoeksdyk 7 9051 LA Stiens Tel.: 058-2571280 / 06-54987015 www.trijehoek.nl

1,5 hectare thee- en kampeertuin sinds 1998. Iets te vieren?

Wij verzorgen buffet, bbq, broodmaaltijd, high tea voor groepen!

Ingang: Gernierswei 9043 VN Wier Tel.: 0518-462287 www.debrinkhoeve.com

Heerlijk tussen de bomen en direct aan het water met steigers voor de visliefhebber.

Leyester Hegedyk 74 9077 TV Vrouwenparochie Tel.: 0518-403252 www.minicampingderoos.nl

6 HOTEL LOGEMENT DE WITTE KLOK

7 MINICAMPING/THEETUIN SLAPPETERP

Al sinds 1664 een plaats voor passanten om tot rust te komen.

Comfortabele appartementen met badkamer en kitchenette.

Voor theeleuters, kampeerders en caravanners, trekkers, zwemmers, doeners, fietsers, sterrenkijkers, vliegeraars en wandelaars.

Welcome!

Kleasterdyk 12a 9037 JW Slappeterp Tel.: 0518-451854 www.minicampingslappeterp.nl

10

11

Gezellige mini camping direct gelegen aan Van Harinxmakanaal op 10 minuten rij afstand van Leeuwarden en Franeker.

Bijzonder overnachten in een Strowagen of in 1 van de andere (groeps)accommodaties, appartementen, c.q. vakantiehuisjes.

Vrijstaand vakantiehuis (max 6 pers.) bestaande uit een royale living met open keuken, hal en moderne badkamer met ligbad.

Marsummerdijk 7 9033 WD Deinum Tel.: 058-2150498 www.minicamping-van-harinxma.nl

Wyns 28 9091 BD Wyns Tel.: 058-2562229 www.gastopstal.nl

Kahoolsterlaan 2 9172 AN Ferwerd Tel.: 0519-561214 / 06-10382456 www.grootkahool.nl

9 MINICAMPING VAN HARINXMA

B&B GASTOPSTAL

13

12 ATELIER 11 VAKANTIEHUIS/B&B

3 MINICAMPING DE ROOS

Ds. Schuilingsstraat 4-6 9078 WD Oudebildtzijl Tel.: 06-21110218 www.dewitteklok.nl

Kleasterwei 18 8851 GP Tzummarum Tel.: 0518-481245 www.pensionpoortstra.nl

8 DE TRIJEHOEK APPARTEMENTENVERHUUR

TUINCAMPING THEESCHENKERIJ WIER

5

4 RECREATIEBEDRIJF DE BLIKVAART

2

B&B PANAMERA

Edelsmederij Lucie de Blécourt tevens B&B-Vakantiehuis.

Boerderij midden in landerijen van akkerbouwbedrijf van der Werff, met luxe zitkamer, slaapkamer(s), badkamer en eigen ingang.

Oudebildtdijk 834 9079 NE St. Jacobiparochie Tel.: 0518-491286 www.atelier-11.com

Nieuwebildtdijk 227 9076 PM St.-Annaparochie Tel.: 0518-421303 www.benbpanamera.nl

VAKANTIEHUIS GROOT KAHOOL

14 B&B/APPARTEMENTEN ’T LAAISTERPLAKKY Uit en toch thuis. Heerlijk overnachten of vakantie houden in compleet ingerichte appartementen, uitzicht op tuin met vijver. Gratis wifi.

Leystersteek 15 9078WB Oude Bildtzijl Tel.: 0518-421474 / 06 12628992 www.laaisterplakky.nl

15 PAKE’S BOERDERIJKE Gezellig vakantieboerderijtje max. 9 pers. veel comfort en ruimte.

Nabij viswater en in de wei : pony’s, paard en schapen.

Sânwei 26 9036 VW Menaldum Tel.: 058-2532087/06 24582519 www.boerderijtjefriesland.nl

17

16 B&B / CAMPING DE SALIX Het hele jaar 4 B&B-kamers en 1 appartement.

Minicamping met 9 plaatsen en 2 chalets van april tot okt.

Franekerweg 2 8805 TB Hitzum Tel.: 06-21216663 / 06-45344935 www.desalix.nl

APPARTEMENTEN VERHUUR OPPE KLINCKE

BOERENCAMPING NY HEREMA

Op Cleyn Alserd ben je vrij, geniet je van de rust en ruimte en Leeuwarden is vlakbij.

Franekerweg 6 8808 HA Dongjum Tel.: 0517-394342 www.oppeklincke.nl

Ds.R.H.Kuipersstraat 18 9111 HA Burdaard Tel.: 0519-294163 www.bloemenhoeve.nl

Tsjerkeleane 12 9038 TD Ingelum Tel.: 06-25503722 www.cleynalserd.nl

21 Heerlijk uitrusten in een trekkershut of op een camperplaats op een unieke locatie met ruim zicht en prachtige ondergaande zon.

Oudebildtdijk 6 9078 WG Oudebildtzijl Tel.: 06-25253866 www.hoevenoordveld.nl

B&B EN GROEPSACC. GERBRANDY STATE

Yndyk 2 8635VD Boazum Tel.: 0515-521110 of 06-29092346 www.gerbrandystate.nl

Buorren 43 8851 RB Tzummarum Tel.: 0518-785126 info@defriesewadden.nl

De Slinke 9111 JA Burdaard Tel.: 038-3330101 www.bungalow.net

BED AND BREAKFAST ZATHE DE SPIEKER

27

26 LOKAAL 1

Een mooie Bed en Breakfast in een karakteristiek dorpje in een mooi stuk Friesland. Uitwaaien, tot rust komen, genieten.

Luxe en stoere B&B in de beschermde dorpskern van authentiek Easterein, gevestigd in een 19-eeuwse voormalige “Bewaar-, Naai-, en Breischool”. Welkom thuis!

Joarumerleane21 8732 EC Kubaard Tel.: 06-23818638 www.joarum.nl

Tsjerkebuorren 29 8734GX Easterein Tel.: 06-82019651 www.lokaal1.nl

29

28

WATERDORP BURDAARD Op een schitterende locatie, direct aan het water, ligt dit spiksplinternieuwe kleinschalig Waterdorp Burdaard met 5 luxe vakantievilla´s voor 4 tot 6 personen.

BED AND BREAKFAST JOARUM

Van Eysingaleane 7 8734 GC Easterein Tel.: 06-41004149 www.elfstedenstate.nl

23

In het puurste stukje natuur, direct aan de elfstedenroute.

25 Rust en ruimte aan de Slachte en de Elfstedenroute.

Centraal in Friesland met 5 van de Elf steden op fietsafstand.

In onze B&B Lyts Kanaän in Mantgum maakt u kennis met al het goede van het Friese platteland.

Rust, ruimte, natuur en een uniek dorp.

Seerp van Galemawei 17 9022 AC Mantgum Tel.: 058-7110321 www.lytskanaan.nl

22 COÖPERATIE DE FRIESE WADDEN

RECREATIEBEDRIJF HOEVE NOORDVELD

Stijlvol overnachten in een luxe B&B. 3 themakamers met 3x eigen badkamer; sfeervol ingericht met een knipoog op niveau naar de Friese Elfsteden (tocht).

B&B EN VAKANTIEAPPARTEMENTEN LYTS KANAÄN

GROEPSACCOMMODATIE CLEYN ALSERD

BED & BREAKFAST BLOEMENHOEVE Idyllisch gelegen aan de Elf Steden Route. Genieten in een gastvrije, huiselijke omgeving.

24 ELFSTEDENSTATE B&B

19

Uit maar toch thuis! Logeren in een gezellige twee eeuwen oude kophals-rompboerderij aan de rand van Franeker.

20 Gemoedelijke boerencamping nabij Franeker voor jong en oud. Ruime plaatsen, enkele direct aan vis- en vaarwater. Stacaravan en Glampingtent. Rust & Ruimte.

Ervaren & beleven.

Franekerweg 30 8804 NA Tzum Tel.: 0517-452915 / 06-36304410 www.boerencamping-nyherema.nl

18

30 BOERDERIJ DE STAPERT VAKANTIEWONING

Sfeervol overnachten in een prachtige, karakteristiek Friese boerderij uit 1890.

Centraal in Friesland met 7 van de Elf steden op fietsafstand.

Aenkommewei 4 8735 HH Itens Tel.: 0515-333820 www.despieker.eu

Hofkamp 72 8731 BW Wommels Tel.: 06-22681856 www.vakantiefriesland.info

31 BOERENCAMPING FÛGELFRIJ Fûgelfrij: een gevoel, een beleving!

Schwartzenbergweg 2 8743 KZ Hichtum Tel.: 0515-575226 www.fugelfrij.com

32 HALF-HICHTUM Aan de rand van het Elfstedenstadje Bolsward ligt onze boerderijcamping met friese paarden en schapen. De rust en de ruimte om ons heen willen we graag delen met onze gasten.

Hichtumerweg 14 8701PG Bolsward Tel.: 0515-572683 www.half-hichtum.nl

CAMPING MET TERRAS & BOOTVERHUUR DE FINNE

MINICAMPING DE GREIDHOEKE Iets buiten het statige dorp Mantgum ligt onze boerencamping.

Geit, kippen en pony heten u ook welkom. Rijke cultuurhistorie, 11 Stedenroutes en rust met mooie wolkenpartijen. Komt u óók genieten? Vakantiehuisje te huur.

Jeth 9 8636 VX Britswert Tel.: 058-2501827 minicampingdegreidhoeke.nl

CAMPING EN PAVILJOEN IT KRUSWETTER

De Finne is een camping met 50 standplaatsen en ligt aan de rand van het prachtige kleine dorp Reahus.

Camping gelegen aan vaar en fietsroute met paviljoen en terras aan het water.

Sanleansterdyk 6 8736 JB Reahus Tel.: 0515-331219 www.campingdefinne.nl

Skrinserdyk 10 8835 XE Easterlittens Tel.: 0517-341040 www.it-kruswetter.nl

36

37 MINICAMPING DE SLYPSTIEN

35

34

33

HOTEL GREATE PIER Op een steenworp van het gezellige oude havenstadje Harlingen ligt ons monumentale hotel “Greate Pier”.

Middenin Kimswerd, één van de beschermde Friese dorpen en bakermat van de heldhaftige Greate.

Greate Pierwei 9 8821 LV Kimswerd Tel.: 0517-853086 www.hotelgreatepier.nl

39

38 BUITENVERBLIJF BOKSUM

B&B SIETSEMA

In het mooie, groene noordwesten van Friesland, bij een boerderij net buiten het dorp Wjelsryp vindt u de plek voor een mooie vakantie.

Onze camping is een SVR-camping.

Rust, ruimte en privacy...slechts 5 auto minuten van Leeuwarden.

Gastvrij overnachten en genieten van de rust en ruimte om je heen.

Uitstekende uitvalsbasis voor o.a. een bezoekje aan de Friese elfsteden!

Westerein 31 8842 LA Wjelsryp Tel.: 0517-392654 www.campingdeslypstien.frl

Nynke Dijkstra Buorren 15 9031 XS Boksum www.buitenverblijfboksum.nl

It Aldlân 11 9034 XB Marsum Tel.: 058-2542469 www.bedandbreakfast.nl

41

40

42

43

B&B BOERDERIJ FAM. V.D. WERF

MARSHERNE

MINICAMPING DE WYNMOLE

Onze B&B in Lutjelollum is overnachten in een karakteristieke Friese Kop-Hals-Rompboerderij uit 1860. De kamers zijn landelijk en sfeervol ingericht.

Overnachten in een nog volledig in bedrijf zijnde boerderij Op loopafstand Slachtedyk en Zwette ( elfstedenroute : zwemmen, schaatsen en wandelen).

Vakantiehuisjes Marsherne is ons idee van kleinschalige recreatie op het Friese platteland.

Rust, ruimte en Friese lucht zijn hier de kernwoorden.

Klein en Fijn kamperen nabij landelijk gelegen kop-hals-rompboerderij.

Karakteristieke Pronkkamer B&B vakantiehuis.

Lutjelollum 1 8801 PW Franeker Tel.: 0517-3911846 / 06-24955732 www.lutjelollum.nl

Dearsum 18 8644VR Dearsum Tel.: 0515-521782 www.bedenbrochje.nl/lijst

Marsherne 8 9013CG Poppenwier Tel.: 0566-602445 / 06 148 256 77 Marseherne.nl

Harstawei 8 8644 VV Dearsum Tel.: 0515-521922 www.hierishetmooi.nl

B&B LUTJELOLLUM

Meer verdieping?

44 NIJ WYBRANDA, LOGEREN EN KAMPEREN Vakantieboerderij Nij Wybranda Gezellig overnachten in onze boerderij, de blokhut of op de camping.

Singel 3 8635 MK Boazum Tel.: 0515-521344 www.nijwybranda.nl

45 VAKANTIEHUIS DE PRONKKEAMER SKRINS Overnachten in een sfeervolle opkamer in het hart van de natuur.

Opgemaakte bedden, complete keuken, ruime badkamer en prachtig ingerichte woonkamer op hoogte!

Skrins 2 - 8835 KW Easterlittens Tel: 06-44609711 www.skrins.nl

46 VAKANTIEWONING IEVERS IN FRYSLÂN Voor wie iets bijzonders zoekt...

Overnachten in een voormalige kerk! Tot max. 10 personen.

Fugelsangleane 9 9021 CR Easterwierrum Tel.: 0518-482950 www.ievers.nl

oudezee.nl

LEKKER ETEN & DRINKEN

47 RESTAURANT DE ZWARTE HAAN

CAFÉ HET GRAUWE PAARD

Genieten aan het Wad van regionale producten. Eten drinken en meer met landelijk terras.

Eén van de oudste café’s van Nederland!

Tevens cafetaria en ook catering mogelijk.

Nieuwebildtdijk 428 9076 PG St. Jacobiparochie Tel.: 0518-401649 www.zwartehaan.nl

Bitgumerdyk 2 9034 GJ Marsum Tel.: 058-2541285 www.hetgrauwepaard.nl

Vrouwbuurtstermolen 2 9077 SW - Vrouwenparochie Tel.: 0518-403333 www.demolenvrouwenparochie.nl

51 B&B EETHÛS DE KAAI

52 DE OUDE POSTDUIF

Café: voor een hapje, drankje en of lunch Toko: gezellige winkel vol met handgemaakte artikelen uit Indonesië.

Eten, drinken en slapen in een gemoedelijke sfeer, dat vindt u bij Eethus / B&B de Kaai in het centrum van St.Annaparochie.

Gezellige eetgelegenheid in voormalig postkantoor, voor een gewoon patatje met snack of een heerlijke plate.

Oudebildtdijk 1226 9075 NR Westhoek Tel.: 0518-491760 / 06-13223427 www.gaya-indonesia.nl

Kade 1 9076 DP St. Annaparochie Tel.: 0518-402325 www.eethusdekaai.nl

Prof. J.C. Dorststraat 2 9079 KR Sint Jacobiparochie Tel.: 0518-491690 deoudepostduif@hotmail.com

55

54 ECHTE BAKKER NICO & AELTSJE

RESTAURANT DE MOLEN Aan Elfstedenroute, waar in 1940 vijf schaatsers besluiten samen over de finish te gaan. Waar u ook zomers geniet van authentieke gerechten.

50 WESTHOEK GAYA INDONESIA

49

48

EETCAFÉ DE WINZE EN FIETSPONT DE OERSET

53 DE WARMSTE BAKKER FAN MENAEM Bakkerij Huizenga bereidt alles ambachtelijk en vers.

Tevens koffie en thee buiten op terras of binnen.

Greatebuorren 8 9036 MG - Menaldum Tel.: 0518-451331

56

57

TÚNMANSWENTE – MARTENASTATE

CHINEES INDISCH REST. SHUN HING

Fryske specialiteiten suikerbrood, dúmkes, elfsteden- en oranjekoek.

Ook mogelijk: bestel ontbijtservice op maat, of een lunchpakketje.

Sfeervol dineren aan de waterkant!

Voor info fietspont Wynser Oerset zie: dewinze.nl/pont.

Ontwaken in een natuurlijke, historische omgeving. Bêd en Brochje, Streekproductenwinkel, Tourist Info, theetuin en groepsrestaurant.

Ervaar de overheerlijke Chinese keuken, binnen in het mooie restaurant, of afhalen.

It Achterbosk 5 9051 CS Stiens Tel.: 058-2571341 www.echtebakkerdegroot.nl

Wijns 30 9091 BE Wijns Tel.: 058-2561136 / 06-54310903 www.dewinze.nl

Martenawei 2 9056 PE Koarnjum Tel.: 058-2572190 www.tunmanswente.nl

Van Harenstraat 50 9076 BX St. Annaparochie Tel.: 0518-403078 www.shunhing.nl

58 EETCAFÉ HET GRAAUWE PAARD

59 DE PANNEKOEKTREIN

Lekker eten binnen of buiten op ons terras.

Ook praamvaren en groepsarrangementen.

De Pannekoektrein is niet zomaar pannenkoeken eten, maar een spoorse belevenis voor jong en oud!

Monnikebildtdijk 1 9078 VB Oudebildtzijl Tel.: 0518-421343 / 06-10014065 www.hetgraauwepaard.nl

Perron 1 Stasjonswei 24 9073 GJ Marrum Tel.: 0518-411750 www.depannekoektrein.nl

60

61

CAFE BAARD

CAFÉ DE BOAZUMER MJITTE

Café Baard is in het hoogseizoen de gehele week geopend vanaf 10.00 uur tot sluit. Tijdens de winterperiode zijn we maandags en dinsdag gesloten.

Uniek gelegen aan de Slachtedyk en de Elfstedenroute. zomers geopend vanaf 10.00 uur, maandag gesloten.

Dekemawei 9 8834 XA Baard Tel.: 06-57229627 www.cafebaard.nl

Waltawei 22 8635 MZ Boazum Tel.: 0515-521274 facebook boazumer mjitte

63

62 CAFE DE REE Gezelligheid en gastvrijheid in een authentieke, huiselijke sfeer…

Dat is Cafe de Ree in Reahûs (nabij Sneek en Bolsward).

Het café is op afspraak geopend.

Slypsterwei 1 8736 JD Reahus Tel: 0515-858813 email: info@cafederee.nl www.cafederee.nl

EETCAFE EN FAMILIERESTAURANT IT READE HYNDER 7 dagen per week open vanaf 10 uur. Ruime parkeergelenheid en Terrassen. Zeer goede keuken en geschikte prijzen.

It noard 6 8731BB Wommels Tel.: 0515-331224 www.itreadehynder.nl/

ECHTE BAKKER POSTHUMA

Ytkafee de Trilker ‘t plak foar alles wat mei iten en drinken te meitsjen hat!

Vestigingen in Wommels, Bolsward,Sneek en Scharnegoutum www.echtebakkerposthuma.nl

Marsherne 2 9013CG Poppenwier Tel.: 06-50472004 www.detrilker.nl

68

69

HERBERGH HET WAPEN VAN FRIESLAND

HOTEL EN RESTAURANT WEIDUMERHOUT

Even bijpraten in een gemoedelijke sfeer. Dat is het café van Jorwert.

Beleefd aanbevolen om te genieten in een nostalgische en gastvrije omgeving!!

Hegedyk 22 9026 BB Jellum Tel.: 058-2519569 www.jonkersikke.nl

Sluytermanwei 27 9023 AB Jorwert Tel.: 058-2519223 www.wapenvanbaarderadeel.nl

It Plein2 8835XB Easterlittens Tel.: 0517-342996 www.hetwapenvanfriesland.nl

Een eigenzinnig Hotel Restaurant (beide opgenomen in de Michelingids), gelegen aan de Zwette (Elfstedentocht-route). In het restaurant wordt veel gewerkt met vis. Pure smaken (zoutarm) en een Oosterse twist.

Dekemawei 9 - 9024 BE Weidum 058-2519888 - www.weidumerhout.nl

70

71

Een trouwfeest, bedrijfsfeest, vergadering, theaterdiner of een feest gecombineerd met een van onze vele arrangementen, u vertelt uw wensen aan gastvrouw Jolanda de Jong.

Het Bosk 41 - 8731 BK Wommels Tel.: 0515-331566 info@itdielshus.nl www.itdielshus.nl

De lekkerste pizzeria in de omtrek van Bolsward.

74

75

EETCAFE JONKER SIKKE Lekker en gezellig, binnen of op ons nieuwe terras.

IT DIELSHUS

PIZZORANTE PONTE VECCHIO

THEETUIN EN MINICAMPING DE DILLE Schitterende pleisterplaats,aan het water, langs de 11-stedenroute.

De Dille 3 9021BH Easterwierrum www.dedille.nl

HERBERGH HET WAPEN VAN BAARDERADEEL

EETCAFÉ DE TRILKER

Passie voor Vers/Echt, Puur en Eerlijk/ Kwaliteit en Servicegericht/ Specialist in Voedselallergie.

67

66

65

64

Wipstraat 10 Bolsward Tel.: 0515–57 48 28 www.pontevecchio.nl

72 RESTAURANT EN PARTYCENTRUM BERGSMA EASTEREIN Voel u van harte welkom in ons sfeervolle restaurant! Iets te vieren?

Naast ons restaurant beschikken we over vier zalen en een privé-tuin (capaciteit tot 1100 personen!).

Sibadawei 2 - 8734 HE, Easterein Tel.: 0515-331290 info@bergsmaeasterein.nl www.bergsmaeasterein.nl

73 EETCAFE POORT VAN FRANEKER Poort van Franeker is een gezellig eetcafé wat voor iedereen toegankelijk is en waar gasten kunnen genieten van de gezellige sfeer en een keuze kunnen maken uit een variërend menu.

Stationsweg 1 8801JL Franeker Tel.: 0517-392124 of 06-33690450 www.poortvanfraneker.nl

76

77

BAKKERIJ WIJNSMA

LOKAAL OP HATSUM

Puur brood en banket, een heerlijke smaak en maatwerk.

Met gezellige zithoek voor koffie en ambachtelijke lekkernij.

Een historische plek met waanzinnig uitzicht onder ‘zeeniveau’.

Sinds 1943 de 3de generatie bakkers met terras in Boksum specialiteit: ‘Preamke” (koffiecake).

AMBACHTSBAKKER SYBESMA

Buorren 10 9041 BA Berlikum Tel.: 0518-461406 www.bakkerijwijnsma.nl

Hatzum 13 9035 VK Dronrijp Tel.: 0517-231688 www.lokaalophatsum.nl

Hylaerderpaed 1 9031 XW Boksum Tel.: 058-2541323 www.ambachtsbakker.nl

78 FISKERIJBEDRIUW DE JAGER In het hart van Friesland vind u “Fiskerijbedriuw de Jager”. Hét adres voor de lekkerste gerookte paling.

Open: Vrijdag en zaterdag van 10.00 uur tot 17.00 uur.

Ale de Jager Oan it Swin 9 9008 SE Reduzum Tel.: 0566-602039 / 06-23690581 E-mail a.jager81@upcmail.nl www.praamvissenadejager.nl

VAN DER KLOET BROOD EN BANKET

DEJE CATERING

Passie voor Brood & Banket!

Winkels in Dronrijp, Sint Annaparochie, Leeuwarden, Ferwert en Franeker.

Voorstraat 2 8801 LC Franeker Tel.: 0517-392172 www.vanderkloet.echtebakker.nl

81 KANOVERHUUR DE VALBRUG

POPTASLOT OF HERINGASTATE Uniek landgoed, rond 1500 gesticht door de Heringa’s in 1712, nagelaten door Henricus Popta met mooi 17e eeuws interieur

85 KINDERBOERDERIJ DONIASTATE

Truerderdyk 14 9051 LC Stiens Tel.: 088-1663658 Tel.: www.doniastate.nl

BEZOEKERSCENTRUM AERDEN PLAATS

POLDERMOLEN DE PUOLLEN

ST. TERP HEGEBEINTUM, KENNISEN YNFORMAASJESINTRUM Bezoek het hoogtepunt van Fryslân, alleen al de klim naar boven maakt een bezoek aan Hegebeintum de moeite waard.

87 SUPER OAN ’E IE

Theeschenkerij, Archeologisch Steunpunt, Exposities, Kunst en Cultuur, Julianakerk, Toeristische Informatie en Vlindertuin.

Ds. Schuilingstraat 4-6 9078 WD Oude Bildtzijl Tel.: 0518-421012 www.aerdenplaats.nl

Hoofdweg 22 9112 HH Burdaard Tel.: 0519-332854 info@superoaneie.nl

MOLEN DE KORENAAR C.A. Sfeervol- romantisch- officiële trouwlocatie- prachtige tuin culinair vertoeven.

Hearewei 20 8855 AZ Sexbierum 06-20560060 Tel.: www.molendekorenaar.nl

DEKEMA STATE Beleef de geschiedenis in de historische tuin en het eeuwenoude huis!

Dekemawei 5 9057 LC Jelsum Tel.: 058-2570020 www.dekemastate.nl

Supermarkt direct aan het water en de hoofdweg.

Open; ma tm vr 8.00-18.00 za. 8.00-16.00 Juli en aug zo 8.30 – 13.30

90

84

83

86

89 Het Moundersplak. Een verdraait mooi rustpunt. Bedien uzelf in de Koffiekamer van de Molenaar en geniet van het landelijke uitzicht.

Bezoek molen de Puollen (als deze draait) en de naastgelegen vogelhut.

Puoldyk 69 - 9035 VC Dronryp Tel. 06 - 41920443 www.moundersplak.nl

Kelvinstraat 3 8801 NA Franeker Tel.: 0518-451054 www.dejacatering.nl

Pypkedyk 4 9173 GC Hegebeinum Tel.: 0518-411783 www.hegebeintum.info

Slotleane 1 9034 HM Marssum Tel.: 058-2541231 www.poptaslot.nl

6 hectare speel-paradijs voor jong en oud met vele soorten dieren, een kabouterbos en gezellig restaurant.

Deje catering & events te Franeker is een cateraar met creativiteit en vakmanschap als uitgangspunt.

82

Met de kano varen over de Elfstedenvaarroute, een uurtje of de hele dag, telefonisch reserveren.

Hemmemaweg 17 9076 PH St.Annaparochie Tel.: 06-25253827

80

79

ZIEN, DOEN EN BELEVEN

88 RECREATIEBEDRIJF SEEDYKSTERTOER Beleef de natuur aan de rand van de Wadden (volg ANWB fietsroute).

Geniet op terrassen van heerlijke koffie. Beklim uitkijktoren. En meer.

Zeedijk 8 9073 TD Marrum Tel.: 0518-411434 www.seedykstertoer.nl email: info@seedykstertoer.nl

91 SONNEMA BEZOEKERSCENTRUM BOLSWARD Beleef Sonnema Berenburg en maak een afspraak voor een virtuele tour door de 160-jarige geschiedenis inclusief een kijkje in de fabriek. Uiteraard mag er ook worden geproefd!

Stoombootkade 12 8701 KA Bolsward 0515-572949 www.sonnema.nl

92 KLEINSTE GALLERIE VAN NEDERLAND Kleinste Gallerie van Nederland in BAARD bij de brug.

Groot in kleinwerk Elke 6 weken andere kunstenaars.

Open: April t/m september 11 tot 16 uur Info: Petra Tel.: 06-54142765

94

93 STICHTING KLOOSTERTUIN OOSTERBIERUM Rustpunt tussen Slachtedijk en Kloosterlidlum tussen vlinders en vogels.

Sint Jorisstrjitte 22 854 AL Oosterbierum

ZONNEPONT JONGE SEUN Diensten van half april tot half oktober in de Harlinger haven. Tussen 3 steigers: Willemskade/Badhuus, Zuiderpier/potvisfontein en Sassteiger/ station NS. Voor € 2 een rondje zee zien, voelen, ruiken.

GSM Jonge Seun Tel.: 06-39670686 www.harlingerpontje.nl

97 NAUTA’S BOTENVERHUUR & THEETUIN Botenverhuur – Theetuin a/h water – Rondvaarten - Arrangementen op maat.

MET NAUTA’S BOTEN VAART U WEL Oude Weg 5 8805 TL Hitzum Tel.: 0517-452530 / 06-11400607 www.nautabotenverhuur.nl

Veelzijdig museum in voormalig schoolgebouw.

Archeologisch Steunpunt en vroegmiddeleeuws zodenhuis.

Camstrawei 18 8852 RH Firdgum Tel.: 0517-591505 www.yebhettingamuseum.nl

FIETSPONT KEIMPETILLE

ATELIER “MANTGUMERHÚSKE”

Hegedyk 4 9022 BW Mantgum Tel.: 058-2519852 www.ateliermantgumerhuske.nl

Sint Janswei 3 9033 WN Deinum Tel.: 058-2542142 / 06-53977150 www.schoolplatendeinum.nl

Noarderleech 5a 9074 TG Hallum www.itfryskegea.nl

ZWEMBAD BLOEMKETERP

www.fietspontkeimpetille.nl

102

Tsjerkepaad 3 8857 BJ Wijnaldum Tel.: 0517-592549 www.archeologie.frl/steunpunten/wijnaldum

100

99

Burg. J. Dijkstraweg 3 8801 PG Franeker Tel.: 0517-395874 www.zwembadbloemketerp.nl

Informatie over de gouden mantelspeld (fibula). Expositie van terpvondsten.

KWELDERCENTRUM NOARDERLEECH Ontdek en beleef het buitendijkse Noord-Friese kustgebied met haar polders, kwelders, vele vogels en uitgestrekte landschap.

Het leukste zwembad van NWFriesland. 5 banen 25 meterbad, glijbaan, speelbad, bubbelbad en meer!

ARCHEOLOGISCH STEUNPUNT WIJNALDUM

96

In Deinum is het Schoolplatenmuseum. Je gaat terug naar de bijzondere wereld van de schoolplaat. Belt u voor een afspraak?

Bij Kingmatille tussen Franeker en Dronryp zet dit pontje u over het Van Harinxmakanaal. Terras met uitzicht en koffie.

105 Pottenbakkerij. U vindt hier gedraaid en handvormwerk, veelal geïnspireerd op de natuur.

SCHOOLPLATENMUSEUM DEINUM

98

101 YEB HETTINGAMUSEUM / ZODENHUIS

95

KULTUREEL SINTRUM DE GROATE KERK Cultureel centrum met diverse concerten en zomerexpositie.

Pelgrimsinformatiecentrum en beginpunt van het Jabikspaad.

Oosteinde 1 9079 KZ St.-Jacobiparochie www.groatekerk.nl

104

103 DEI DAGBESTEDING EN INTEGRATIE

SLOEPVERHUUR NOORD FRYSLÂN

Iedereen komt bij ons tot zijn recht, voor ieder wordt een gepaste activiteit gezocht contact: Aukje van der Meulen.

Wilt u Noord Fryslân verkennen vanaf het water?

U kunt bij ons een sloep huren in Burdaard langs de Dokkumer Ee.

Koudeweg 18 9079 PA St. Jacobiparochie Tel.: 0518-420166 / 06-48756373 www.dei.frl

Wanswerterdyk 23 9111 HD Burdaard Tel.: 0519-332360 www.sloepverhuurnoordfryslan.nl

106

107

BIOLOGISCHE STREEKWINKEL OP DE HIM

BIKE TOTAAL TWEEWIELERS DE JONG

Streekwinkel voor eigen biologische kaas, blaarkoppenvlees, yoghurt, melk, droge worst. En bezoek natuurboerderij.

Voor (electrische) fietsverhuur in de Greidhoeke.

Evt. Geleverd bij uw accommodatie!

Boerderijwinkel Op de Him De Him 4 9023 BC Jorwert www.opdehim.nl

De Iisbaan 2a 8731 DW WOMMELS Tel.: 0515-332565 www.tweewielersdejong.nl

108 FRIES LANDBOUWMUSEUM Het Fries Landbouwmuseum bewaart de waardevolle sporen die de landbouwactiviteiten de afgelopen eeuwen hebben nagelaten.

Het is gevestigd in de ‘gelede’ Rijksmonumentale W.C. de Groot boerderij ten zuiden van Leeuwarden.

Felling 6 - 8912 CG Leeuwarden Tel.: 0511-539420 www. frieslandbouwmuseum.nl

109 KEUNSTRÛTE LITTENSERADIEL Meer dan 40 open ateliers, kerken en dorpshuizen met exposities van lokale kunstenaars.

Zaterdag 16 en zondag 17 mei 2020

Omrin 22 Winsum www.friesekunstroute.nl

KREKT OP MAAT | KREKT WAT! Mooie interieur wensen worden waar bij Krekt op Maat! En laat je verrassen in onze sfeervolle winkel op wielen ‘Krekt Wat’ met originele én exclusieve cadeaus en woondecoraties.

Tsienzerbuorren 2 9008 TT Reduzum 0566-601939 www.krektopmaat.nl

113 MUMMIES WIUWERT In de kerk van Wiuwert bevinden zich in de grafkelder 4 mummies.

De mummies herinneren ons aan de rijke historie van de Walta’s en de Labadisten.

Labadistenkerk Terp 1 8637VH Wiuwert www.mummiekelder.nl

LETS PLAY BRIDEZILLA

Molepaed 10 8831 xj Winsum 06-43542617 www.letsplaybridezilla.nl

Oedsmawei 17 9031 XN Boksum Tel.: 058–2159796 / 06 - 23955309 www.loftboksum.nl

115

MUSEUM IT TSIISPAKHÛS

NATUURMONUMENTEN Grote aantallen weidevogels strijken jaarlijks in de weidevogelgebieden van Natuurmonumenten neer om er te broeden. Bezoek de vogelkijkhutten van Skrok, Skrins of het Hegewiersterfjild, of wandel door de oeroude Lionserpolder.

Skrok 11 Easterein www.natuurmonumenten.nl/ friesland

UNIASTATE

Doarpsstrjitte 2, 9021 CL Easterwierrum Tel.: 06-39498645 www.tsjerkebier.nl

Tsjerkepaad 3 9025 BM Bears Tel.: 058-2519263 www.uniastatebears.nl

116 SLOEPENVERHUUR EN STALLING WEIDUM Bij ons kunt u een sloep huren voor een mooie tocht door de Greidhoeke.

Wielsterdijk 33 9024BD Weidum Tel.: 06-25571618 www.bcweidum.nl/#Sloephuren

119

120

ZWEMBAD DE KLOMP

ZWEMBAD MOUNEWETTER

Op dinsdag en vrijdag al vanaf 8.00 uur ‘s ochtends open. Elke doordeweekse dag kun je van 13.00 tot 20.00 uur onder uitstekend toezicht zwemmen en ravotten in het schone en lekker warme water.

Walperterwei 27-A 8731 CD Wommels Tel.: 0515-331225 www.zwembaddeklomp.nl

Openluchtzwembad met meer dan voldoende ligplekken op de speelweide van 1500m2, een fantastisch waterpark met glijbanen, springkussen, klimrek, peuterbad & twee duikplanken.

Mouneplein 5 8748 DT Witmarsum Tel.: 0517–531704 www.zwembadmounewetter.nl

118 Uniastate, een cultuurhistorische belevenis met luchtspiegeling van oude state en toegangspoort.

De Mariakerk en State zijn tevens trouwlocatie.

LOFT BOKSUM Een bijzondere locatie voor een inspirerende vergadering.

De mooiste vergaderlocatie van Friesland vind je hier!

100 Jaar geleden zag men in heel Friesland naast de eeuwenoude kerktoren de schoorsteen van de melkfabriek staan. Waarom, waar en hoe deze ontstonden vertellen we u. En ook wat de boerin toen ging doen. Liet zij zich de boter van haar brood eten?

Ald Hiem 2 - 8731 BR Wommels 0515 - 331408 www.tsiispakhus.nl

Bezoek (op afspraak) onze mooie industriële brouwerij waar we ambachtelijk Fries ‘Bier met een Missie’ brouwen.

112

Voor de lol trouwjurken passen, onder het genot van koffie of thee met lekkers.

114

117 TSJERKEBIER

111

110

Meer verdieping?

121 VOGELKIJKHUT DRONRIJP E.O. Unieke vogelkijkhut met rijk aantal (ca 35) weidevogel soorten!

Puoldijk 67 9034 AE Dronrijp Tel.: 06-22558264

122 HAIJMA TWEEWIELERS

123 ZWEMBAD IT GRYN

Wilt u een tocht maken door de prachtige natuur in deze omgeving?

U kunt bij ons fietsen huren voor één of meerdere dagen. Kom gezellig langs!

Zwembad met 2 extra verwarmde buiten-bassins, royale lig- & speelweide, 3 binnen-bassins, glijbanen en peuterbaden.

Langebuorren 16 9051 BG Stiens Tel.: 058-2574200 info@haijmastiens.nl

Ieleane 1 9051 LP Stiens Tel.: 058-2677955 www.bvsport.nl

oudezee.nl

Verrijking

AANGENAAM VERPOZEN TEKST: NANCY HARLAAR FOTO’S: ORUS BREIDENBACH

Harlingen

71

Het is in Harlingen aangenaam verpozen.

Dankzij de vaarbewegingen in en rond de stad, maar zeker ook door de vele evenementen heeft Harlingen een levendig karakter.

D

e combi met de bijzondere speciaalzaken, gezellige cafés en restaurants maakt Harlingen aantrekkelijk voor een één- of meerdaags bezoek. Kom uitwaaien in de stad aan de Waddenzee en ervaar de relaxte sfeer, rust en ruimte…. plus gezelligheid.

Een bloemlezing van een aantal evenementen dat in 2020 op het programma staat:

Lanenkaatsen en Juni-feestweek (8 t/m 14 juni) De kaatswedstrijd met zachte bal op de Lanen is een echte Harlinger traditie. Een publiekstrekker mede dankzij de verbale strijd vol Harlinger humor op de perken. Meer info op www.lanenkaatsen.nl Het toernooi wordt verspeeld tijdens de Junifeestweek (met kermis). Op zaterdag 13 juni is het Straatfestival en op zondag live muziek.

Zomermarkten (donderdagen in juli en augustus) Op zes donderdagen in juli en augustus is er van 11.00 tot 19.00 zomermarkt in het centrum van Harlingen. Soms met een thema, maar altijd een bezoekje waard. Vaak opgeluisterd met live muziek en meer. De Zomermarkten zijn op 23 en 30 juli en op 6, 13, 20 en 27 augustus. (www.bengevenementen.nl)

61-ste editie Harlinger Visserijdagen Van 26 t/m 29 augustus is de 61e editie van de Harlinger Visserijdagen. Een publiekstrekker pur sang met meer dan zeventig onderdelen voor jong en oud. Op het programma staan o.a. het grootste Sambafestival van het Noorden, ringrijderij met Friese paarden, live muziek op diverse buitenpodia, kermis, markten, visserij, Open Dag op de Nieuwe Vissershaven enzovoort. Zie el-

ders dit magazine voor meer informatie of op www.visserijdagenharlingen.nl.

Harlingen Ongeschut (19 september 2019) Een zaterdag per jaar worden in Harlingen de sluizen opengezet om een bijzonder vaarspektakel alle ruimte te bieden. Alles wat varen kan, trekt als een groot verlicht lint door de grachten van Harlingen. Op de kades een keur aan optredens, acts, lichtjes en veel, veel meer. Meer informatie is te vinden op www.bengevenementen.nl.

Zoutsloterkerstmarkt (12 december) Eén van Nederlands meest sfeervolle kerstmarkten van Nederland vindt plaats op de bijzondere Zoutsloot op 12 december van 15.00 tot 21.00 uur. Dankzij de vele kraampjes, acts, sfeervolle verlichting van straat en huizen een must voor de echte liefhebber.

Shop bij de grote variatie aan kraampjes, drink een glühwein of warme chocolademelk bij een van de vuurkorven en geniet van heerlijke gerechten (www.bengevenementen.nl)

Markten Elke woensdagmorgen en zaterdag is er een kleine warenmarkt op de Voorstraat.

Shoppen?

Harlingen is niet alleen aantrekkelijk dankzij de vele evenementen. Het centrum telt allerlei leuke speciaalzaken, een must voor de shopaholics. Of het nu gaat mode, schoenen, koken, verlichting, lederwaren, interieurs, bloemen, sieraden, styling, eten, etc. in Harlingen slaag je.

Zeeverse Vismarkt Nieuw in Harlingen is de Zeeverse Vismarkt.

Dit betekent dat iedere vrijdag op de Nieuwe Vissershaven 23 tussen 11.00 en 18.00 uur een wisselend aanbod kakelverse vis te koop is. Optimaal genieten van het beste dat de zee biedt. Weten wat deze week in de ´schappen´ ligt? Kijk op de Facebookpagina zeeversevismarktharlingen.

Restaurants en cafés Uitrusten van de evenementen of het shoppen? Harlingen biedt op het gebied van eten

en drinken veel variatie. Je kunt aanschuiven bij een van de gezellige restaurants, grand cafés of eetcafés voor verrassende gerechten. Of laat een biertje tappen of wijntje inschenken in een van de vele sfeervolle cafés.

Gerechten en dranken vanuit allerlei windstreken staan op de kaart. De gastvrouwen en –heren vertellen er je graag over!

En wie nog even langer in Harlingen wil verblijven, er zijn in het centrum en daarbuiten diverse hotels en B&B´s te vinden om het verblijf te verlengen. Doen! Harlingen welkom aan zee.

A PLEASANT STAY Visit Harlingen for one or more days and enjoy everything the town has to offer. There are several hotels and B&B’s in and around the centre. You will be staying in a pleasant port city with an extensive calendar of events.

There are lots of special shops, attractive to every taste. If you’re weary of the events and the shopping Harlingen offers a great variety of foods and drinks. You might order a surprising dish in one of the companiable restaurants, grand cafés or eateries. Or get yourself a local beer or a glass of wine in a cozy café.

ANGENEHME PAUSE Besuchen Sie Harlingen für einen oder mehrere Tage. Es gibt verschiedene Hotels und B & Bs in und um das Zentrum, um alles, was Harlingen zu bieten hat, länger zu genießen.

Eine angenehme Hafenstadt mit einem vollen Veranstaltungskalender und besonderen Geschäften, in denen für jeden etwas dabei ist.

Ausruhen von den Events oder vom Shoppen?

Harlingen bietet viel Abwechslung beim Essen und Trinken. In einem der gemütlichen Restaurants, Grand Cafés oder Snackbars können Sie überraschende Gerichte genießen. Lassen Sie sich ein Bier zapfen oder genießen Sie einen Wein in einem der vielen stimmungsvollen Cafés.

Weten wat er nu speelt? www.harlingenwelkomaanzee.nl www.bestemmingnoardwest.nl

Ontdekking 72

FRIES BLAUW AARDEWERK

HARLINGEN ALS BAKERMAT VOOR CULTUUR TEKST: BIRGITTE JANSSEN FOTO: JOACHIM DE RUIJTER

Harlingen

73

Bij Delfts Blauw denkt iedereen meteen aan versierd aardewerk Fries Blauw is 100% handgemaakt aardewerk: uit Friesland!

U

it Harlingen en dat is overal te zien. Natuurlijk in het pand van de Aardewerk- & Tegelfabriek aan de Voorstraat 84. Daar ligt een enorme collectie tegels en sieraardewerk met tafereeltjes van spelende kinderen, vogels, ornamenten, zeilschepen op woeste zeeën en waddenflora en -fauna en eilander vuurtorens. Maak kennis met het productieproces, waaronder het vormen, glazuren en beschilderen van het aardewerk. Dat gaat nog steeds zoals in 1600.

Fries Blauw is sindsdien uitgegroeid tot een geliefd exportproduct. Ook voor restaura-

en Tegelfabriek worden de tegels bijeengebracht in een Harlinger tableau. Een bijzonder, ambachtelijk product. Groot plezier voor een ander of jezelf!

tie van oude tegeltableaus. Zo bijzonder dat er in Harlingen een bezoekers- en belevingscentrum aan de Nieuwe Willemshaven wordt gerealiseerd.

goed Waddenzee.

Arrangement FRIES BLAUW ROUTE Een stadswandeling langs markante locaties in de historische binnenstad inclusief een kijkje in monumenten waar Fries Blauw in keukens en kamers is verwerkt. Aan te vullen met een natuurwandeling door het voormalig kleiwingebied Hegewierserfjild en over de waddendijk in Unesco Werelderf-

Arrangement FRIES BLAUW WORKSHOP Maak je eigen Fries Blauw ambachtelijk product. Ga aan de slag met de Majolicatechniek en maak 100% handgemaakt aardewerk: van klei tot tegel.

Arrangementen op maat.

Informeer naar de mogelijkheden.

Informatie en boeken via Tourist Info Harlingen T (0517) 430 207 E toerismeharlingen@hetnet.nl Kijk voor meer informatie op: www.harlingenwelkomaanzee.nl www.harlinger.nl

Fries Blauw maakt alle dagen van het jaar onderdeel van Harlingen uit.

Wat de denken van speciale rondleidingen met stadsgidsen, Instawalks, natuurwandelingen door voormalig kleiwingebied Hegewiersterfjild en een kijkje in monumenten waar Fries Blauw in keukens, schouwen en hallen is verwerkt. Extra fijn, het hele jaar door serveert een aantal Harlinger restaurants Tegels & Tapas op Fries Blauw.

Ontdek Fries Blauw!

Arrangement FRIES BLAUW HARLINGEN Ervaar het ambacht en bewonder aardewerk en tegels. Breng een bezoek aan de oude Aardewerk- en Tegelfabriek, de Friese aardewerkzaal in het Hannemahuis en aan het expeditieschip De Witte Swaen bij de Willem Barentzswerf. Wandel ondertussen door de historische binnenstad. Bewonder de vele monumenten en geniet van al het moois en lekkers dat Harlingen biedt in bijzondere winkeltjes en restaurants.

Arrangement FRIES BLAUW TEGELS EN TAPAS Verzamel een tegeltableau en geniet van culinair lekkers. Geselecteerde restaurants serveren Tapas op een tegel van Fries Blauw. Negen tegels met herkenbare lokale taferelen verzameld? In de oude Aardewerk-

S POTLIGHT ON FRISIAN BLUE Mention Delft Blue, and one immediately thinks of decorated pottery. Frisian Blue is also 100% handmade pottery from Harlingen in Friesland. One of the places it can be seen is at the Pottery & Tile Factory (Aardewerk & Tegelfabriek) at Voorstraat 84, where you can find out everything about how it is made and decorated. The methods used have remained unchanged since 1600.

Frisian Blue will be under the spotlight in November during Frisian Cultural Month, with lots of special activities. Throughout the year, a number of restaurants in Harlingen serve Tiles & Tapas on Frisian Blue.

S POTLIGHTS AUF FRIESISCHES BLAU Jeder denkt bei Delfter Blau sofort an verziertes Keramik. Friesisches Blau ist auch 100% handgefertigtes Keramik aus Friesland, Harlingen. Unter anderem in der Fliesen & Fayencemanufaktur (Voorstraat 84) zu bewundern.

Lernen Sie den Produktionsprozess kennen, worunter das Bemalen. Dies wird immernoch wie damals im 16. Jahrhundert gemacht.

Im November (Friesischer Kulturmonat) wird dem Friesischen Blau durch zahlreiche Aktivitäten extra Beachtung geschenkt. Das ganze Jahr über wird in einigen Restaurants in Harlingen auf dem Friesischen Blau serviert.

Ontdekking

EEN STREEK MET EEN EIGEN KARAKTER

Uytland

75

De Elfstedentocht staat voor een emotie waar niemand aan schijnt te ontkomen.

TEKST: WIEBE WIELING (VOORZITTER KONINKLIJKE VERENIGING DE FRIESCHE ELF STEDEN) FOTO’S: WIEBE WIELING, ZIKO VAN DIJK, HANS MENNINGA

W

iebe Wieling: “In 2005 werd ik gevraagd het voorzitterschap van de Koninklijke Vereniging “de Friesche Elf Steden”over te nemen. Als je geboren en getogen bent in het noorden van Fryslân en de tocht twee maal hebt geschaatst; zeg je uiteindelijk ja op dit verzoek. Immers de Elfstedentocht staat voor een emotie waar niemand aan schijnt te ontkomen.“ De Vereniging telt momenteel ca. 33000 leden. En ondanks de, tot nu toe, uitblijvende strenge winters, komen er elk jaar 500 tot 1000 aanvragen om lid te mogen worden.

De tocht wordt in 48 uur georganiseerd; door vrijwilligers en zonder sponsoring.

Voor veel mensen is daarbij nog niet bekend dat het noorden van Fryslân erg de moeite waard is om te bezoeken. En het is juist déze regio, die mede door alle aanpassingen van de elfstedenroute, zeer toegankelijk is geworden voor de recreatievaart.

Varen (of schaatsen) op de binnenwateren biedt een gelegenheid om eens iets anders te beleven! Op loopafstand bevinden zich landschappen die u soms met de auto doorkruist, maar waar u nog nooit zo’n afwisseling, zo’n uitstraling van rust

en schoonheid had verwacht, waar alles samenkomt: water, gezelligheid, tradities, historie, platteland.

Ik ben er van overtuigd dat daardoor nog veel meer mensen deze prachtige streek zullen leren waarderen. Een streek met een eigen karakter; open, eerlijk en toegankelijk net als de mensen die er wonen.

Een vakantie is misschien wel te vergelijken met de voorbereiding op een Elfstedentocht. Je bestudeert de route; de plaatsen die je gaat bezoeken. En je zorgt er voor dat het materiaal; onderdak of schaatsen, in orde is. En dan is het zo ver; je gaat op pad en ontdekt allerlei nieuwe aspecten.

Dit magazine helpt u daarbij om het gebied goed te leren kennen. En of u nu vaart, fietst, wandelt of schaatst; ik weet zeker dat u weer terug zult komen.”

Meer informatie: www.elfstedentocht.frl www.uytland.nl www.fietselfstedentocht.frl

Verrijking

Franeker

77

ACADEMIE VAN FRANEKER HERLEEFT Steden hebben verhalen. Dat spreekt. Zeker oude steden en steden met een bijzonder verleden. Onlosmakelijk verbonden. Maar Franeker, als eeuwenoude universiteitsstad, is van de buitencategorie. Franeker heeft namelijk behoorlijk wat spraakmakende figuren voortgebracht. Ga er even rustig voor zitten. Lees de 11 academische verhalen en kijk voortaan met andere ogen naar Franeker. Wat een geschiedenis.

TEKST: JOSSE PIETERSMA FOTO: TRYNTSJE NAUTA & JEROEN ADEMA

De hakkende heelmeester Johannes Mulder (1769-1810) wordt geboren in Franeker en studeert er. Hij studeert ook in Leiden. Daarna wordt hij in Franeker hoogleraar in de geneeskunde. Op eenentwintig juli 1798 doet Mulder een beenamputatie bij een achttienjarig meisje uit Dronrijp; Gelske Wierts. Hij haalt het been helemaal uit het heupgewricht.

Mulder is de eerste arts bij wie de patiënt deze operatie overleeft. Gelske herstelt wonderlijk snel. Later trouwt zij en ze krijgt vijf kinderen. Mulder wil een wetenschappelijk artikel over de operatie schrijven. Maar het komt er niet van. In 1807 wordt hij hoogleraar in Groningen. Drie jaar later overlijdt hij op eenenveertig jarige leeftijd aan de gevolgen van een mislukte kaakoperatie.

Het natte pak van Nassau Johan Maurits van Nassau (1604-1679) is vorst van het Duitse vorstendom Nassau-Siegen. Op zijn zestiende wordt hij soldaat in het leger van de Nederlandse Republiek. Uiteindelijk wordt hij veldmaarschalk. In 1664 komt Johan Maurits naar Leeuwarden voor de begrafenis van zijn

neef, de Friese stadhouder Willem Frederik.

Op de terugweg zakt hij in Franeker met zijn paard door de brug in de Dijkstraat. Het ongeluk wordt hem bijna fataal. Johan Maurits beschrijft zijn avontuur heel persoonlijk en spannend in een brief aan zijn zus. Na het ongeluk wordt Johan Maurits maanden

vijftiende schrijft hij een wiskundeboek van ruim zeshonderdvijftig pagina’s! In 1774 beweert een anonieme auteur dat de wereld binnenkort zal vergaan. Enkele planeten komen aan de hemel dicht bij elkaar te staan.

Door hun aantrekkingskracht zal de wereld uit haar baan geslingerd worden. Eise weet dat dit verhaal onzin is. Daarom bouwt hij een bewegend model van het zonnestelsel om te laten zien hoe het werkelijk zit. Opvallend is dat Eise niet een eenvoudig tafelmodel maakt.

Hij bouwt een groot planetarium in het plafond van zijn woonkamer. Waarom hij dit doet is niet bekend. Ook weten we niet hoe zijn vrouw Pietsje op dit plan gereageerd heeft.

De Ballon van Van Swinden lang verzorgd in het Martenahuis, door slotvrouwe Saepck van Vervou. Ook krijgt hij geregeld bezoek van de professoren van de academie.

Planeten aan het plafond Eise Eisinga (1744-1828) is wolkammer en amateur-astronoom in Franeker. Op zijn

Jan Hendrik van Swinden (1746-1823) is wiskundige en natuurkundige. Na zijn studie in Leiden, wordt hij hoogleraar in de natuurkunde en filosofie in Franeker.

Van Swinden heeft grote belangstelling voor praktisch onderzoek.

In 1784 is Europa in de ban van de ‘ballongekte’. Overal worden heteluchtballons in alle soorten en maten opgelaten. Ook professor Van Swinden bouwt een ballon.

LODEWIJK MODE

FRANEKER

SHOP

D

A

M

E

24/7 ONLINE

S

H

E

R

E

N

LODEWIJKMODE.NL

PETRALODEWIJKMODE.NL

Bezoek een museum in Franeker met de combikaart!

Gean der hearlik op út yn ús moaie gemeente Beleef en geniet tussen wad en stad!

Bezoek Museum Martena, het Koninklijk Eise Eisinga Planetarium, of het Kaatsmuseum samen met een voordelige combikaart.

Hiermee krijgt u korting op de toegangsprijzen. De combikaart is te koop bij bovengenoemde musea en blijft een jaar geldig.

Koop nu je combikaart: Volwassenen € 8,50 Kinderen € 6,00

adres Harlingerweg 18 8801 PA Franeker

postadres Postbus 58 8800 AB Franeker

online www.waadhoeke.nl info@waadhoeke.nl

telefoon 0517 380 380

Franeker

79

Op 19 oktober 1784 laat de hoogleraar in zijn achtertuin een ballon opstijgen. Het gevaarte is ongeveer zes meter hoog. Vanaf de Heerengracht zweeft de ballon over de Martinikerk. Tenslotte komt de ballon terecht in de tuin van een zilversmid aan het Coudal (nu de Eise Eisingastraat).

De studenten en het grote Franeker dambord Dammen speelde je vroeger op een schaakbord met vierenzestig velden. Pas aan het eind van de zestiende eeuw ontstaat het aparte dambord met honderd velden. De eerste keer dat zo’n bord genoemd wordt, is in de nalatenschap van Johannes Velsius uit 1601. Johannes is een Leeuwarder burgemeester en zijn zoon Jacob studeert in Franeker. Opmerkelijk is dat de oudste damborden ter wereld allemaal uit de omgeving van Franeker komen. Wie het grote dambord bedacht heeft is niet bekend.

Maar het is goed denkbaar dat Franeker studenten met hun kennis van wiskunde en rekenkunde hierbij een rol hebben gespeeld.

De verliefde professor Jan van der Bildt (1709-1791) is een Franeker instrumentenmaker die voor de universiteit werkt. Zijn telescopen zijn tegenwoordig wereldberoemd.

Als Jan weer eens een nieuwe telescoop test, kan hij vanaf het bolwerk zien hoe professor Petrus Camper een patiënt bezoekt op Klein Lankum. Bij toeval ziet Jan ook dat de dokter naderhand nog de vrouw van de patiënt een privéonderzoek geeft.

Enkele dagen later ontmoeten de instrumentenmaker en de arts elkaar op de universiteit en al snel gaat het gesprek over telescopen. Dan geeft Jan de hoogleraar het welgemeende advies om de volgende keer de gordijnen te sluiten, als hij weer eens een bezoek aan Klein Lankum brengt... Kort na het overlijden van de patiënt is Petrus Camper met diens weduwe Johanna Bourboom getrouwd.

Het scheve krukje van Eise Eisinga Eise Eisinga (1744-1828) werkt zeven jaar aan zijn planetarium. In 1781 is het eindelijk af. Professor Van Swinden van de Franeker academie is zó enthousiast, dat hij een boek over het planetarium schrijft. Ook bezoekt hij het planetarium regelmatig met studenten. Over Eise en de studenten doet een mooi verhaal de ronde: Eens op een avond geeft Eise achter zijn huis college. Als hij even wegloopt om iets te halen, zagen de studenten snel een klein stukje van de poten van zijn kruk af. Bij terugkomst heeft

Eise dit al snel door, maar hij zegt niets. Hij merkt alleen droogjes op: ‘Blijkbaar is de

brieven met alle belangrijke wetenschappers van haar tijd.

hemel gestegen. Of anders is de aarde gedaald ...’.

De professor en de pokken

De knieval van Rembrandt Johannes Maccovius (1588-1644) is een Poolse theoloog. In 1615 wordt hij hoogleraar aan de Franeker universiteit. Maccovius raakt berucht vanwege zijn drankgebruik en bordeelbezoek. Ook de felheid waarmee hij wetenschappelijke discussies voert maakt hem niet erg geliefd bij zijn collega’s. Na een paar jaar trouwt Maccovius met Antje van Uylenburgh. Als Antje ziek wordt, komt haar zuster Saskia haar verzorgen. En wanneer Antje overlijdt, blijft Saskia nog een half jaar om het huishouden voor haar zwager te doen. In juni 1634 vertrekt Saskia weer uit Franeker. Zij trouwt dan met haar verloofde Rembrandt van Rijn.

We weten niet of Rembrandt ooit in Franeker is geweest. Ook weten we niet hoe het contact tussen de twee zwagers is geweest.

De belofte van Anna Maria van Schurman Anna Maria van Schurman (1607-1678) was een zeer begaafde taalkundige, theologe, dichteres en kunstenares. Van haar vader kreeg zij les in Latijn en Grieks, aardrijkskunde, wiskunde en theologie. Als meisje van 14 kwam Anna met haar familie naar Franeker. Haar broer ging hier aan de universiteit studeren. Anna’s vader werd ziek en kort na haar vijftiende verjaardag overleed hij. Aan zijn sterfbed moest Anna beloven dat zij nooit zou trouwen. Alleen op die manier zou haar enorme talent niet verloren gaan. Anna heeft zich aan deze belofte gehouden. Zij heeft haar leven in dienst gesteld van kunst, geloof en wetenschap. Zij was beroemd in heel Europa en zij schreef

Gadso Coopmans (1746-1810) is de zoon van een Franeker dokter. Zelf studeert hij ook medicijnen. In 1773 wordt hij hoogleraar scheikunde en medicijnen aan de Franeker universiteit.

Coopmans is een pionier op het gebied van inenting tegen pokken. In zijn tijd gebeurt dit door op een wondje wat pokken-vloeistof of een roofje van een pok te leggen. De ziekte die de patiënt zo krijgt, is vaak zwakker dan bij een natuurlijke besmetting.

Johanna, het dochtertje van Coopmans krijgt ook zo’n inenting, maar zij overleeft het niet. In het gedicht Varis vertelt Coopmans hierover. Het verdriet van de vader klinkt luid en duidelijk. Maar het gedicht is ook een vurig pleidooi om door te gaan met inenten.

De wiskundige wees Willem Loré (1679-1744) komt als twaalfjarige wees in het burgerweeshuis in Leeuwarden terecht. Het bestuur van het weeshuis ziet dat hij talent heeft voor wiskunde.

Daarom wordt Willem naar Franeker gestuurd. Hij kan geen student worden, want hij kent geen Latijn. Maar een professor neemt Loré onder zijn hoede en geeft hem gratis les. Later mag hij van de professor ook college geven.

Loré wordt landmeter en waterbouwkundige. Hij ontwerpt de Nieuwe Bildtdijk en de Dokkumer Nieuwe Zijlen. Zijn aanpak: maak dijken breder in plaats van hoger, daardoor worden ze sterker en zijn de kosten lager.

Ook houdt hij zich bezig met vestingbouw.

Aan het eind van zijn leven krijgt hij in Franeker de eretitel ‘buitengewoon hoogleraar in de wiskunde’.

Verdieping

UITGESTREKTE LEEGTE ALS EEN ONBESCHILDERD CANVAS

Uytland

81

“Op zondagmiddag ging mijn vader wel eens met ons naar buiten. Ik herinner mij vooral de keren dat we naar de zeedijk reden. Het was altijd herfst en ik vond het verschrikkelijk. Nu, bijna een half mensenleven later doe ik precies het zelfde.”

V

TEKST: JOSSE PIETERSMA (HISTORICUS EN PROGRAMMAMAKER) FOTO’S: JAN EDWIN GEERTSMA, PIET DOUMA

Vrienden die bij ons in Franeker komen, neem ik graag mee naar buiten. In het begin wandelden we gewoon wat door de stad. Maar dat kennen de meesten nu wel.

Tegenwoordig trekken we eropuit. ‘Gaan we weer naar de zee?’ vraagt mijn twaalfjarige zoon dan met weerzin. En ik negeer hem maar.

In het laatste weekend van de herfstvakantie hebben we bezoek uit Zuid Frankrijk.

Vrienden die we nog uit onze tijd in Den Haag kennen brengen jaarlijks een nieuwe voorraad wijn mee. We hebben dan veel te bepraten. Maar de pubers gaan al snel verveeld rondhangen. Een tochtje en een wandeling bieden dan uitkomst.

Dijkshoek Deze keer is ons startpunt Dijkshoek. Hier begint een fietspad van zo’n vier kilometer naar Minnertsga. In de zomer is het een pittoreske route. Links en rechts strekken de weilanden en akkers zich uit. Bieten, uien, aardappels, graan en gras. En in de berm groeien dan bloemen, kruiden, meidoorn en vlier. Maar op deze herfstige oktobermiddag zijn het alleen de meidoorns met hun rode bessenpracht die nog enige fleur aan het landschap geven.

Griene dyk De lucht is grijs, de meeste akkers kaal, de weilanden zijn leeg en de bermen uitgebloeid. Met de wind in de rug lopen we over het verlaten fietspad en ik vertel over de Griene dyk. Dat mensen hier eerst op terpen woonden en dat later deze dijk werd aangelegd. Zelf wordt ik iedere keer weer enthousiast van dit verhaal. Een terp bouwen doe je in je eentje. Maar voor een dijk moet je samenwerken. Je hebt je buurman nodig. Je moet van je heuvel komen en verbindingen aangaan.

Lange Dyk Op de kruising met de Lange Dyk gaan we naar het noorden, het Bildt op. Duizenden uien liggen kopergeel te drogen op een akker. De geur van uiensoep vermengt zich met die van vette klei. In de oogsttijd mag je hier als wandelaar een beetje delen in de rijkdom van het land. Een half-kapot-gereden suikerbiet kookte ik eens tot stroop.

Van grote aardappels uit de berm sneed ik

Kijk voor meer nformatie op : www.oudezee.nl

als klein jochie al lampionnetjes. En de ui die we dit keer vinden belandt in de hutspot.

Oudebildtdijk Aangekomen op de Oudebildtdijk lopen we richting Westhoek. In de beschutting van de dijk liggen de grote boerenbedrijven.

En aan de buitendijkse kant staan de oude arbeidershuisjes in weer en wind. Vroeger was het hier diepe armoede. Nu willen er kunstenaars en vrije geesten wonen. Voor hen is de uitgestrekte leegte als een onbeschilderd canvas.

Armendyk Bij het café/restaurant op de Westhoek komen we weer op temperatuur, met ‘Dockumer kofje’ en warme chocolademelk. Nog nagloeiend lopen we het laatste smalle stuk over de Armendyk terug naar ons beginpunt. ‘s Zomers grazen hier schapen die voor geen auto of fietser aan de kant gaan.

Vandaag is de lege dijk het speelterrein van een paar uitgelaten pubers. Ze laten zich naar beneden rollen, slaken oerkreten en imiteren, liggend in het gras een rups. Alleen onze zoon geeft zich niet over aan de vrijheid. Grommend verwijt hij mij dat ik zijn hele dag heb verpest.

• camperplaatsen • trekkerscabins • verhuur camping pod/trekkershut • dierenpark • stalling (vorstvrij) voor caravan,

Kassa afrekensystemen voor horeca en MKB in de cloud SUDERHAVEN 2 - 8731 BP WOMMELS TELEFOON: 085-4010386 E-MAIL: INFO@OLDENBURGER-AUTOMATISERING.NL

camper, boot, auto en inboedel

Hoeve Noordveld Trekkerscabins en camperplaatsen

Op een rustige plek met ruim uitzicht over het vruchtbare Bildtse land.

Genieten met een goed glas wijn van de geweldige ondergaande zon.

Of in de zwoele avond nog even een wandeling langs het mooie dierenpark.

De geschiedenis van boter- en kaasmaken in Friesland in het originele (1905) kaaspakhuis op de kaaszolder en beneden de expositie “Boer zoekt … fabriek” met door welke omstandigheden die vele schoorstenen naast de kerktorens verrezen. Melkbussen en zuivelarbeiders waren nodig maar … ook de positie van de boerin veranderde drastisch. Kortom een omwenteling op het Friese platteland.

Ald Hiem 2 8731BR Wommels dond. t/m zond. 13.30-16.30 uur

www.tsiispakhus.nl

Oudebildtdijk 6, Oudebildtzijl (0518) 421209 / (06)25253866

www.hoevenoordveld.nl

Twee re i a l u c a t c e sp glijbanen

t e r p Volop water cht u l n s e l p e in de o m m o W n i e d i Zonnewe

foto: Henk Bootsma grafisch ontwerp: Herman van der Weg drukwerksponsor: Drukkerij Van der Eems

Naast een speurtocht de puzzelkoe die laat zien: waar komt mijn melk vandaan?

en terras

zwembad

de klomp

Walperterwei 27a • 8731 CD Wommels • (0515) 331225 • www.zwembaddeklomp.nl

Welkom in NW-Friesland

83

ACCOMMODATIELIJST HARLINGEN Stadslogement Almenum

Logement Garjen

Recreatie ‘de Zeehoeve’

Kruisstraat 8 – 14

Noorderhaven 75

Camping/pension/zalen

Short Stay Appartments De Bank

8861 EB Harlingen

8861 AL Harlingen

Westerzeedijk 45

Noorderhaven 110

Tel: 06-25031173

Tel: 0517 – 43 06 27

8862 PK Harlingen

8861 AR Harlingen

www.stadslogementharlingen.nl

06-51628551

Tel: 0517 – 41 34 65

Tel: 0517 – 87 00 02

www.garjen.nl

www.zeehoeve.nl

www.shortstaydebank.nl

Herberg de Gekroonde Leeuw

Tel: 0517 – 41 20 65

B&B De Tuinkamer Het Dakhuis Het Schippershuys

www.annacasparii.nl

Hoogstraat 3

Tel: 06 – 44 47 68 66

8861 AD Harlingen

www.degekroondeleeuw.nl

Hotel restaurant Anna Casparii Noorderhaven 69 8861 AL Harlingen

Sytzamaweg 15 8822 VB Arum

Tel: 06 – 45 17 10 05

B&B De Bolle & de Hynst

www.bnb-detuinkamer.nl

Harlingerweg 17

www.hetdakhuis.nl

8821 LD Kimswerd Tel: 0517-642429 www.bollehynst.nl

B&B De Rode Kers Droogstraat 32 8861 SR Harlingen

Hotel Harlingen

Tel: 06-52479005

Voorstraat 18

www.derodekers.nl

8861 BK Harlingen Tel: 0517 – 85 20 00 www.hotelharlingen.com

B&B Oosterpark Jacob Catsstraat 14-16 8862 BS Harlingen

Boutique Hotel De Eilanden

Tel: 0517 – 39 66 96

Noorderhaven 24

06-31 68 17 91

8861 AN Harlingen

www.bnb-oosterpark.nl

Tel: 0517 – 21 00 02 www.hoteldeeilanden.nl

B&B ‘de Ruimte’ Grensweg 4

Hotel ’t Heerenlogement

8861 KH Harlingen

Franekereind 23

Tel: 06 – 23041945

8861 AA Harlingen

info@bedandbreakfastderuimte.nl

Tel: 0517 – 41 58 46

www.bedandbreakfastderuimte.nl

Voor boekingen en informatie

Tourist Info Harlingen Grote Bredeplaats 12, Harlingen T 0517 - 43 02 07 E toerismeharlingen@hetnet.nl W www.vvvharlingen.nl

Openingstijden Toerist Info Harlingen:

Maandag t/m zaterdag: 10.00-17.00 u.

In hoogseizoen zondag: 12.00-17.00 u.

In de wintermaanden aangepaste openingstijden. Kijk voor actuele info op www.vvvharlingen.nl.

www.heerenlogement.nl

Welkom bij

Slapen in een trekkershutje of zéér ruim appartementgedeelte

ETEN, DRINKEN & BELEVEN...

Stationsweg 1, 8801 JL Franeker 0517-392124

Heerlijk ontbijt en koffie/thee op uw kamer Kijk op onze site! www.bedandbreakfastderuimte.nl info@bedandbreakfastderuimte.nl Teuny en Gerard Bruin Grensweg 4 8861 KH HARLINGEN Tel. 0517 415625 Mobiel 06 23041945

Verrijking

WATERPRET TEKST: NANCY HARLAAR FOTO’S: DORUS BREIDENBACH

Harlingen

85

Harlingen welkom aan zee betekent genieten aan de border van werelderfgoed Waddenzee en natuurlijk op het water. Of het nu op de Waddenzee is of op en in de grachten van de waterrijke stad zelf. De watersportmogelijkheden zijn divers: van het afmeren van het eigen zeil- of motorjacht in de havens in de stad tot rondvaarten, kyten, surfen, zwemmen, suppen enzovoort.

D

e Ouwe Seun verzorgt met de Suupsloat Prinses rondvaarten door het centrum van Harlingen, waarbij de schipper op smakelijk wijze de bijzondere verhalen van de stad uit de doeken doet. Als het weer het toelaat, vetrekt de sloep elke middag vanaf het stadspodium (Kleine Voorstraat) voor

Of maak een rondvaart met de Regina Andrea. Door de Harlinger havens en over de Waddenzee. Actuele informatie over de prijzen en de afvaarten is verkrijgbaar via www. partyvaart-harlingen.nl of bij de Havenbrug over de Zuiderhaven.

tochten van een uur. De vertrektijden zijn op het hele uur. Informatie is te vinden bij de steiger.

re rondvaarten ook allerlei arrangementen samengesteld, waarbij een vaartocht met de Singel Prinses of de Regina Andrea centraal staat. Bijvoorbeeld een high tea, lunch of diner aan boord van de Amsterdamse rondvaartboot Singel Prinses. De Regina Andrea wordt onder meer ingezet voor dagtochten, bijvoorbeeld naar Terschelling, Vlieland, Texel, Enkhuizen en Medemblik. Verder biedt de rederij specials aan, zoals een nachtarrangement, het Willem Barentsz-arrangement, een tocht over de Waddenzee met droogvallen en sportvissen op de Waddenzee. Meer over deze bijzondere aanbiedingen is ook te vinden op www.partyvaart-harlingen.nl Tickets voor de rondvaarten zijn verkrijgbaar bij het Tourist Info Harlingen aan de Grote Bredeplaats 12.

Zelf aan het roer plaatsnemen? Kijk dan eens naar de mogelijkheden die de armada van de Ouwe Seun biedt voor een relaxte tocht door Harlingen en de omgeving. Stabiele, gebruiksvriendelijke sloepen (geen vaarbewijs nodig) met allerlei bijzondere namen zijn per uur of per (halve) dag te huur, voor grote en kleine groepen. Zwemvesten, hengels, kussens, lekkere stoelen, parasols en zelfs tweezitsbanken zijn indien gewenst aan boord.

Een stukje Elfstedenroute varen is ook mogelijk. Combineer een vaartochtje door de pure natuur met een picknick op een van de ‘protte daalderse plekjes’ langs het water. Geniet op een bijzondere manier van de rust en ruimte in en rond Harlingen én van de vele pleisterplaatsen – lees kroegjes – onderweg.

Meer informatie: 06-24 23 51 15 of op www. ouweseun.nl.

Zeehonden kijken En wil je vanuit Harlingen zeehondjes kijken?

Dat kan! Regelmatig vaart de Regina Andrea naar de zeehondenbank in de Waddenzee.

Honderd procent garantie dat je de zeehonden in hun natuurlijke omgeving kunt bekijken. De afvaarttijden zijn afhankelijk van het tij, dus verschillen per dag. Meer informatie is te vinden op www.partyvaart-harlingen.nl.

Singel Prinses en Regina Andrea Met een Amsterdamse rondvaartboot door de Harlinger grachten (en havens) varen, dat kan ook. De Singel Prinses voert belangstellenden met regelmaat over het water, waarbij onder het varen allerlei bijzonderheden over onze Friese havenstad worden verteld.

De Harlinger rederij heeft naast de regulie-

Harlinger Zeilvloot Harlingen is de thuishaven van de grootste zeilvloot van historische schepen. Ruim zeventig klippers, tjalken en aken varen vanuit Harlingen met groepen gasten over met name de Waddenzee, bijvoorbeeld naar de eilanden Vlieland en Terschelling. Ze liggen afgemeerd op diverse locaties in Harlingen, waaronder de Nieuwe Willemshaven, het Dok, het Plankenpad en de Zuiderhaven. Een prachtig schouwspel ook als je niet aan boord gaat. Voor meer informatie over de mogelijkheden van het maken van een zeiltocht: - Schipperscoöperatie Historische Zeilvaart Harlingen: tel.: 0517-413242 www.historischezeilvaart.nl -T raditional Sailing Charter: tel.: 0517430969 www.tsc-nederland.nl -Z onnewind Zeilreizen: tel.: 0517-419078 www.zonnewind.nl - Rederij Vooruit: tel.: 0515-531485

www.rederij-vooruit.nl - Koh-I-Noor: tel.: 0517-384838 www.koh-i-noor.nl

AQUATIC FUN ‘Harlingen welcome at sea’ means enjoyment on the borders of Wadden Sea World Heritage and as a matter of course around the town’s harbours and canals. Harlingen provides a lot of watersport facilities, from mooring one’s own sailing or motor yacht in the harbours to city cruises, kyting, surfing, sailing and swimming. The ‘Singelprinces’ and the ‘Suupsloatprinses’ take you around the city, across the Wadden Sea... and to the seals. More information is available at Tourist Info Harlingen.

WASSERSPASS Harlingen willkommen am Meer, bedeutet Genuss an der Grenze zum Weltnaturerbe Wattenmeer und natürlich auf und in den Kanälen der Stadt. Die Wassersportmöglichkeiten sind vielfältig, vom Anlegen einer eigenen Segeloder Motoryacht in den Häfen der Stadt über Rundfahrten, Kitesurfen, Surfen, Schwimmen usw. Es gibt verschiedene Rundfahrten durch die Stadt, mit der Singel Princess und der Suupsloat Princess, aber auch über das Wattenmeer ... und zu den Robben. Weitere Informationen erhalten Sie in der Tourist Info Harlingen.

Recreatiebedrijf de Blikvaart Groepsaccommodatie Feest- en Vergaderlocatie

Solex en Boot verhuur

Camping Vakantiewoningen

Project4_Opmaak 1 11-10-2018 13:35 Pagina 1

D UW REGIO VAKHANDEL www.platstanne.nl Z Voor

Recreatiebedrijf de Blikvaart Hemmemaweg 12 9076PH St. Annaparochie Tel. 0518461260 - info@blikvaart.nl WWW.BLIKVAART.NL Project5_Opmaak 1 11-10-2018 13:51 Pagina 1

Van Harenstraat 20 St.-Annaparochie Tel. 0518-401437 IJZERWAREN, GEREEDSCHAPPEN EN MACHINES VOOR INDUSTRIE, LAND- EN TUINBOUW

aaien w t i u r e k Lek nzee e d d a W e aan d te Haan bij Zwar landelijk terras koffie met iets lekkers lunch ala carte buffetten catering service high tea high wine groeps arrangementen bruiloften en partijen kinderfaciliteiten

• IJZERWAREN • GEREEDSCHAPPEN • ELECTR. GEREEDSCHAP • VERF • BOUWMATERIALEN • TUIN- EN PARKMACHINES • TUINHOUT • TUINGEREEDSCHAP • ZEILMAKERIJ

MET INSTALLATIE EN SERVICE VLOTTE LEVERING FRANCO THUIS

de kjes n a v e ple nd n e e oist iesla mo n Fr va

Goudeerlijk genieten van Wadden en streekproducten

volg ons op facebook en twitter - Maandags gesloten dinsdags tot zondags vanaf 12:00 geopend Café-restaurant De Zwarte Haan Nieuwebildtdijk 428 - Sint Jacobiparochie - tel.: 0518 - 40 16 49 - www.dezwartehaan.nl

Uytland

87

WAAR REMBRANDT ZIJN GELIEFDE SASKIA TROUWDE TEKST: FROUKJE DE JONG FOTO: FOPPE ERRIT DE VRIES

Sint Annaparochie, waar de schilder Rembrandt met zijn grote liefde Saskia in de kerk trouwde. In de Van Harenskerk zijn nog elementen terug te vinden. In de zomermaanden wordt er op zaterdagmiddag enthousiast over verteld. Een beeld naast de kerk doet ook aan het beroemde bruidspaar herinneren. Kuier door de mooie straatjes, waar informatietegels verwijzen naar bijzondere plekken. In de levendige dorpskern, voorzien van een verscheidenheid aan winkels en horeca, is het goed toeven en uitrusten. Bezoekers worden graag aangesproken in de unieke Bildtse streektaal: in de 16e eeuw meegebracht door inpolderaars uit Zuid en Noord Holland en vermengd met Fries.

Verdieping

“MIGGESTRONTSJES OP ‘E KAART”

Uytland

89

“Klein maar fijn, een draak van een cliché, maar voor mij is het waar. De eerste 18 jaar van mijn leven bracht ik mijn dagen door in het dorpje Skingen, samen met Slappeterp “twa miggestrontsjes op ‘e kaart”. Zo noemde mijn beppe het hier.

Sterker nog, waarschijnlijk moet er een vergrootglas aan te pas komen voor we überhaupt te zien zijn op de kaart.”

TEKST: SIMEN HOFMAN FOTO’S: FOTO KOOPMANS, PIET DOUMA

M

aar ik ben het gewend, dat kleine. Pas als je er op let merk je hoe speciaal die kleine dorpjes kunnen zijn. Skingen-Slappeterp bijvoorbeeld, is prachtig, al ben ik misschien wat bevooroordeeld. Met slechts 200 inwoners zijn er toch maar mooi twee kerken (die regelmatig open zijn), een theetuin, een minicamping, een zwemvijver en een wandelpad. Het “centrum” van Schingen ademt gezelligheid.

En dan is er buiten het dorp ook nog een prachtig uitzicht.

Op het eerste gezicht lijkt het land hier leeg, maar als je goed kijkt zie je dat er altijd wat gebeurt. Reeën en hazen die een ommetje maken, vogels die een plekje zoeken of zelfs een verdwaalde vos, het loopt hier allemaal.

Een stukje verderop ligt het dorpje Peins, niet veel groter maar bijna net zo mooi. Met een kerk die over de oude straatjes uitkijkt, een vaart die door het dorp kronkelt en zelfs een klein hertenkamp is het ook hier fijn vertoeven. Buiten het dorp liggen allerlei fietspaden om je verder door het ruime landschap te brengen, naar andere mooie plekjes.

Een van die paden loopt naar Zweins en Keimpetille (van oudsher Kingmatille genoemd). Het fietsen over de smalle landweggetjes, krullend door het akkerland, geeft toch een speciaal gevoel. Het pontje uit Keimpetille brengt u over het Van Harinxmakanaal. Dit is niet alleen een fijne plek voor een kopje koffie of om eens rustig het water over te kijken, aan beide kanten liggen ook nog eens prachtige fietsroutes die door de wijde wereld en langs historische molens leiden.

Op de andere kant van Peins ligt Ried, vernoemd naar de vaart De Rie, vroeger een zeearm van de Middelsee maar nu een rustig vaarwater. In het midden van Ried en ingesloten in de bomen ligt een jachthaventje.

Er is een camping vlak naast het water en er

Huur uw fiets bij haijmastiens.nl tweewielersdejong.nl

zijn zelfs hutten te huur om in te overnachten. Maar er zijn ook bankjes om gewoon te genieten van het uitzicht over het water.

Langs het water van De Rie, onderdeel van de Elfstedenroute, ligt een fietspad dat je door het ongerepte Friese landschap voert.

Niet ver van waar het fietspad langs De Rie ophoud ligt het oude terpdorpje Wier.

Al in het jaar 0 woonden er mensen, toen nog op het randje van de Middelsee. In de 12e eeuw werd de Ioannis Kerk gebouwd, tegenwoordig vooral gebruikt voor theater en muziek. Sinds 1946 hangt er buiten de kerk ook een astronomisch uurwerk, gemaakt door een onderduiker om het dorp te bedanken. En er is naast een theetuin, camping, een nachttuin met wandelpaden en oude bomenrijen, ook een vleermuizentoren, waar je met een vleermuizendetector kunt luisteren naar wat zich in de toren afspeelt. ...kleine, mooie plekjes in het hart van Noordwest-Friesland. Wedden dat u het landschap ook gaat waarderen?

7 dagen per week open vanaf 10 uur.

Ruime parkeergelenheid en Terrassen.

“Hier ben je vrij�

Zeer goede keuken en geschikte prijzen. reservering is gewenst.

It Noard 6 8731BB Wommels 0515-331224 www.itreadehynder.nl

Uniastate Bears: een cultuurhistorische belevenis!

Rondleidingen in Mariakerk, poarte en luchtspiegeling | Natuurtochten | Festiviteiten Fiets-, wandel- en vaararrangementen | Picknicks | Theater & zang | vergaderingruimte

www.uniastatebears.nl

BELEVINGS FIETSROUTE

91

onderweg met de Greidhoeke App

TEKST: TJITSKE BOOTSMA FOTO: TJITSKE BOOTSMA, PIET DOUMA

W

ommels

In It Tsiispakhus, voormalig kaaspakhuis en rijksmonument, kun je alles zien over de historie van de zuivel in Friesland. In de app een klein detail daarvan. Nieuwsgierig geworden? Bezoek dan het museum.

Skrok Een van de Vogelreservaten van Natuurmonumenten in dit gebied. Bij de vogelkijkhut krijg je verschillende vogels te zien die hier, in het seizoen verblijven, met de bijpassende geluiden. In de hut kun je met een verrekijker het gebied afstruinen, naar aanwezige vogels.

Easterein Het dorp met een indrukwekkende kerk uit de 14e eeuw, de Martinikerk. Gelegen op een omgrachte ophoging. Staand bij het hek van de kerk, vertelt de koster over de historie ervan.

Boazum De kerk is een van de oudste Romaans kerkgebouwen van Friesland uit de 12e eeuw. Bijzonder is het fresco in het gewelf, gevonden bij een restauratie in 1941. De schildering stelt een baardloze Christus voor, omringd

door de symbolen van de vier evangelisten.

Vertelt door Henk Kroes.

Easterwierrum In 1837 werd de Zwette uitgebaggerd. Over een lengte van 6 kilometer werd de vaart drooggelegd en door 500 arbeiders leeggeschept. Hoe dat er aan toe ging hoor je hier.

Gezien door de ogen van een kind, verteld door Ineke.

Wiuwert Bij de ingang van de kerk komt Anna Maria van Schuurman tevoorschijn, de eerste vrouwelijke studente in Nederland die aan de universiteit toegelaten werd. Ze vertelt over haar leven, wat zich deels in Wiuwert afspeelde. In de kerk is een grafkelder met mummies, jaarlijks bezocht door toeristen vanuit de hele wereld.

Bears Al vanuit de verte is de stalen replica te zien, van de Uniatate die in 1756 werd afgebroken. Alleen de poort is bewaard gebleven. Je kunt nu de state zien die hier vroeger stond.

Easterlittens Op het plein in het dorp staat It pealtsje fan Easterlittens. Bij dit paaltje hoort een verhaal. Over een arme schoenmaker die een welgesteld man werd, verteld door Romke Toering.

Winsum Het dorp wat velen kennen door de fierljep wedstrijden die daar worden gehouden. Bij het café in Winsum (bordje hangt hier aan de muur) was vroeger de Schans. Het filmpje wat je ziet is van een wedstrijd van zo’n 50 jaar geleden.

Mantgum

Spannum

Aan de voet van de Skillaarder Toren bevinden zich de graven van de RAF bemanning van een Short Stirling bommenwerper welke omkwam bij de crash op 2 maart 1943. Wat er die dag gebeurde hoor je hier, verteld door Douwe de Bildt.

Rond 1500 woonde Sybrant Roorda op Doniastate, buiten het dorp. Als je bij de kerk staat komt hij in beeld en vertelt deze vooraanstaand man over zijn leven in Spannum.

Deze Greidhoeke fietstocht valt onder de app MeAr Fryslân en staat in de appstore/ playstore.

Verrijking

Noordwest Friesland

93

PELGRIMEREN IN NOORDWEST FRIESLAND HET JABIKSPAAD, DE FRIESE PELGRIMSROUTE VAN SINT JACOBUS In Europa ligt een netwerk van pelgrimsroutes naar de Spaanse bedevaartsplaats Santiago de Compostela, waar -volgens overleveringde heilige Sint Jacobus in de kathedraal begraven ligt. Al meer dan 1000 jaar gaan mensen uit heel Europa op pelgrimstocht naar Santiago de Compostela. De Jacobus-pelgrimswegen zijn erg belangrijk geweest voor de ontwikkeling van de Europese cultuur. De Raad van Europa heeft daarom in 1987 de Jacobswegen uitgeroepen tot de eerste Culturele Route van Europa. Het Jabikspaad is het Friese deel van de Sint Jacobuspelgrimsroute. In het Spaans wordt de Jacobuspelgrimsroute “Camino” genoemd, dat in het Nederlands “de weg” betekent.

TEKST: JANNEKE SCHIEVINK EN HANS DE JONG FOTO’S: JAN DE BOER (ST. ALDE FRYSKE TSJERKEN) / HANS DE JONG

Pelgrimeren; loslaten en nieuwe ervaringen opdoen Pelgrimeren is op weg gaan en je dagelijkse leven loslaten: familie, huis, werk, vrienden, alle dagelijkse beslommeringen laat je achter. Door te lopend of rustig te fietsen vertraagt je levenstempo en kom je los van onze snelle gejaagde maatschappij. Iedere dag lopen of fietsen maakt je lichamelijk en mentaal sterker. Door op de manier van de pelgrim onderweg te zijn komt er ruimte voor nieuwe ontdekkingen en ervaringen: tijd voor jezelf en wie jij bent, tijd om anderen te ontmoeten, tijd om open te staan voor alles wat op je weg komt.

Het Jabikspaad; een uniek manier om de regio te verkennen Het Jabikspaad is niet exclusief voor pelgrims die op weg naar Santiago de Com-

postela gaan, maar ook voor iedereen die op een ontspannen manier onze streek wil ontdekken. Geniet van de rust en ruimte van het landschap, de bijzondere ontmoetingen onderweg, de leuke dorpjes en stadjes. Het Jabikspaad hoeft niet in één keer in het geheel afgelegd te worden. Je kunt ook deeltrajecten lopen of fietsen.

Jabikspaad; de route Het Jabikspaad is een wandelroute en een fietsroute. De fietsroute is ook geschikt voor een handbike of rolstoel. De route is 150 km lang en loopt van Sint-Jacobiparochie tot aan het Hanzestadje Hasselt in de kop van Overijssel. De Groate kerk in Sint-Jacobiparochie is het startpunt van het Jabikspaad. De Jacobsschelp in de bestrating voor de kerk en het monument van Henk Rusman (zwarte metalen boog) mar-

keren het begin van het Jabikspaad. Op de tuinmuur om de kerk staan de belangrijkste etappeplaatsen van de pelgrimsroute vanaf Sint-Jacobiparochie tot aan Santiago de Compostela. De Groate Kerk biedt een pelgrimsinformatiecentrum met alle info over pelgrimeren tussen Sint Jacobiparochie en Santiago de Compostela.

In het noorden van Friesland heeft de route een westelijke variant via Franeker en komt met de oostelijke variant samen in het dorp Jirnsum. Het Jabikspaad is in beide richtingen (noord-zuid en zuid-noord) goed bewegwijzerd. Alle informatie over de route, stempelkaarten en -adressen, overnachten vind je op www.jabikspaad.nl

Zichtbare pelgrimstraditie In juli en augustus is de Groate Kerk iedere zaterdagmiddag open. In de kerk is dan een

Rozengracht 31, 8861 EX Harlingen, T 088 7333 745 (088-REDERIJ) E info@rederij-vooruit.nl

Noordwest Friesland

tentoonstelling over het Jabikspaad en de pelgrimage naar Santiago de Compostela te zien. Enthousiaste ervaren pelgrims vertellen u dan graag over hun ervaringen onderweg. In de Martinikerk van Franeker is de pelgrimstraditie ook zichtbaar. De brede zijbeuken en de kooromgang zijn kernmerken van een bedevaartskerk. Op de pilaren van de kooromgang zijn fresco’s van Sint Jacobus en de pelgrimsheilige Sint Rochus te zien.

gio’s. Nederland kende ook refugio’s, ondermeer bij kloosters die vroeger in grote getale in Friesland stonden. In Noordwest Friesland zijn 5 refugio’s: de kerken van Zurich, Jorwerd, Boksum, Blessum en Britsum.

Vrijwilligers beheren de kerken en delen

Word één met jezelf en de omgeving

Wulk en Jacobsschelp

95 icoon van ‘’Pelgrims voor pelgrims’’.

Wie in het bezit is van 1 van een pelgrimspas (Nederlands Genootschap van Sint Jacob), een stempelkaart/routeboekje (St. Jabikspaad Frysln) of een routeboekje van het Odulphuspad, Bonifatiuspad of het Claercamppad, mag overnachten in een refugio. Een nachtje in een refugio kost € 15 pppn. Een hele bijzondere ervaring.

Voor meer informatie:

Het symbool van de Jacobuspelgrimsroutes is de Jacobsschelp. De Jacobsschelp wordt gevonden aan de Spaanse Atlantische kust, niet ver van Santiago de Compostela. In de middeleeuwen namen pelgrims deze schelp mee terug als bewijs dat ze de tocht hadden voltooid. Het symbool van het Ja-

graag hun kennis en verhalen met gasten.

De kerken liggen langs of in de buurt van de Friese pelgrimsroutes: het Jabikspaad, Sint-Odulphuspad, Bonifatius Kloosterpad, Claercamppad en de routes van Wandelnet of wandelknooppunten. Je hoeft niet perse routes te lopen of te fietsen; je kunt ook

Grote Kerk Sint Jacobiparochie: www.groatekerk.nl Stichting Alde Fryske Tsjerken: www.aldefrysketsjerken.nl Stichting Jabikspaad: www.jabikspaad.nl Sint-Odulphuspad:

bikspaad is ook een schelp: de wulk. Deze hoornvormige schelp wordt aan de Friese kust bij Zwarte Haan gevonden.

een nacht een refugio boeken en de omgeving verkennen en een deel van een route volgen. Of een rondje maken.

www.odulphuspad.nl Bonifatius Klosterpad: www.bonifatiuskloosterpad.nl Claercamppad: www.kloosterclaercamp.nl Stichting Santiago aan het Wad: www.santiagoaanhetwad.nl

Een refugio biedt onderdak aan maximaal vier pelgrims en is van april tot en met september toegankelijk. Er is water en een toilet; geen douche. Je kunt er niet koken.

Refugio’s, overnachten in Friese kerken.

Refugio’s zijn overnachtingsmogelijkheden in Friese kerken. Ze bieden eenvoudige slaapplekken tegen een bescheiden vergoeding. Pelgrimswegen kenden in middeleeuwse tijden refugio’s (vluchtplaatsen).

Vaak aangeboden door kerken, kloosters, boeren, herbergen of welgestelde burgers.

In Zuid-Europese landen kan de hedendaagse pelgrim nog steeds terecht in refu-

Aankomst ná 18.00 uur; vertrek vóór 10 uur. Je kunt het beste 24 uur van tevoren telefonisch even overleggen met de contactpersoon van de kerk. Houdt er rekening mee dat je zelfvoorzienend bent en in elk geval beschikt over een slaapzak. In de kerk zijn 4 veldbedden. Soms is er plaatselijk horeca of zijn er vrijwilligers van de kerk, die een ontbijt of warme maaltijd kunnen aanbieden. De deelnemende kerken zijn herkenbaar door het internationale blauw-gele

PILGRIMING People have been pilgriming to Santiago de Compostela for over 1000 years. Europe has a network of routes to the place of pilgrimage. The Jabikspaad is the Frisian part of the St. Jacobs pilgrim route. The route starts in Sint Jacobiparochie. During the walk you will experience of leaving your daily life behind and you slow down your way of life. Along the way you can spend the night at special places; You are more than welcome to stay in various churches (refugios) on presentation of your pilgrim’s license. Simple and for a modest fee.

PILGERN Seit über 1000 Jahren pilgern Menschen nach Santiago de Compostela. Europa verfügt über ein Wegenetz zum Wallfahrtsort. Der Jabikspaad ist der friesische Teil des Jakobsweges.

Die Route beginnt in Sint Jacobiparochie.

Wenn Sie gehen, lassen Sie Ihren Alltag hinter sich und verlangsamen Ihr Lebenstempo.

Unterwegs können Sie an besonderen Orten übernachten. Gegen Vorlage Ihres Pilgerausweises können Sie gerne in verschiedenen Kirchen (Refugios) übernachten. Einfach und für eine bescheidene Gebühr.

EVENEMENTEN 2020

13 juni

SLACHTEMARATHON

26 t/m 29 augustus

VISSERIJDAGEN HARLINGEN

Stinzentuin................................................................................. voorjaar Vlootdag Harlingen met Bonte Markt...................................... 18 april Voorstelling Rembrandt en Saskia St. Anna........... 23, 24 en 25 april Franeker Oldies Festival.........................................................15-17 mei Friese Keunstroรปte (Winsum)...........................................16 en 17 mei 11-Stedenwandeltocht...........................................................19-23 mei HT Zeilrace..........................................................................23 en 24 mei Bloemetjesmarkt Leeuwarden................................................... 21 mei Oldtimer Elfstedentocht............................................................. 23 mei Tsjillen in de sloep Bolsward..................................................... 29 mei Trekker Elfstedentocht......................................................12 en 13 juni Vaar Elfstedentocht..................................................................... 29 juni Fiets en motor Elfstedentocht...................................................... 1 juni Lanenkaatsen Harlingen (en feestweek)................................ 8-14 juni Straatfestival Harlingen............................................................... 13 juni Atelierroute Slikwerk.......................................................... 11 en 12 juli

27 juni

HJOED YN IT PARK

27 en 28 juni

DAG VAN HET WAD

97 Verdieping

CULTUURSNUIVEN IN HARLINGEN!

17 september

HARLINGEN ONGESCHUT

16 t/m 20 september

AGRARISCHE DAGEN FRANEKER

Welcome tot he Village Leeuwarden..................................... 17-19 juli PC Franeker................................................................................... 29 juli Tsjerkepaad........................................................................juli-augustus Openstelling Poptaslot......................................................juli-augustus Freule Kaatspartij Wommels............................................... 5 augustus FK Fierljeppen Winsum....................................................... 8 augustus Paradepaadje................................................................ 28-30 augustus Open Monumentendag........................................ 12 en 13 september Brandarisrace Harlingen........................................... 17 en 18 oktober Nacht van de nacht.............................................................. 25 oktober Noordelijk Filmfestival Leeuwarden......................... 11-15 november

26 mei

LAMMETSYMET ST. ANNAPAROCHIE

Explorer the North Leeuwarden............................... 20-22 november Levende Etalages Franeker................................................... december Zoutsloterkerstmarkt Harlingen..................................... 12 december Slikwerk in de winter............................................................. december Midwinterjรปn Franeker.......................................................... december Voor actuele informatie over de evenementen in Noordwest-Friesland kijk op: oudezee.nl en friesland.nl

18 t/m 25 september

WADOPERA

Colofon Dit magazine is een uitgave van Stichting Bestemming Noardwest

Oplage 25.000 Acquisitie Flevodruk Harlingen, Maartje Nauta, Christina Ytsma, Eelkje Hilarides, Acronius Zeinstra, Piet Heeringa, Catharina Veenstra, Christina Ytsma, Tjitske Bootsma Redactie Harlingen HA Teksten Harlingen Tourist Info Harlingen Greidhoeke Catharina Veenstra Uytland Maartje Nauta , Jogiena Zeinstra, Froukje de Jong-Krap Vormgeving en druk Flevodruk Harlingen Kanaalweg 72 - 8861 KG Harlingen 0517 - 43 00 43 - www.fh.nl Vormgeving Papermaker Duizendblad 35 – 8607 EC Sneek 0515-427502 - www.papermaker.nl PO

WERED BY

Foto’s Jeroen Adema, Tjitske Bootsma, Karin de Boer, Joan van de Brug, Jan de Boer, Henk Bootsma, Dorus Breidenbach, Ziko van Dijk, Piet Douma, Flickr Cc, Jan Edwin Geertsma, Tom van Huisstede, Jopie Huisman museum, Guido Hibma, Lutz Jacobi, Hans de Jong, Jan Keizer, Petra Kroon, Foto Koopmans, Hans Menninga, Tryntsje Nauta, Planetarium, Joachim de Ruijter, Arthur Smeets, Foppe Errit de Vries, Catrinus van der Veen, Catharina Veenstra, Wiebe Wieling, Anna Zuidema Voorpagina Foto Koopmans Tourist Info Harlingen Grote Bredeplaats 12- 8861 BB Harlingen T 0517 - 43 02 07 E toerismeharlingen@hetnet.nl W www.harlingenwelkomaanzee.nl Aanmelden als donateur Voorzitter Ben van der Ham, T: 06 - 52 61 04 54 VVV Franeker Museum Martena Voorstraat 35- 8801 LA Franeker T 0517 - 39 21 92 E info@museummartena.nl Aanmelden als lid van Uytland?

Uytland Recreatie Ondernemers voorzitter Froukje de Jong-Krap tel. 06-38385830 secretaresse Jogiena Zeinstra, info@uytland.nl Deelnemer van de Greidhoeke?

Stichting De Greidhoeke Catharina Veenstra/Tjitske Bootsma tel. 06-41004149, secretaris@greidhoeke.com

BEZOEKERS TIP MARRUM Recreatiebedrijf Seedykstertoer TIP HITZUM Nauta’s botenverhuur en theetuin TIP OUDE BILDTZIJL Bezoekerscentrum Aerden Paats TIP DEINUM Schoolplatenmuseum Deinum TIP HEGEBEINTUM Kennis & Ynformaasjesintrum Hegebeintum TIP JELSUM Dekemastate TIP STIENS Echte Bakker Nico en Aeltsje de Groot TIP WYNS Eetcafé De Winze/De Oerset TIP SINT ANNAPAROCHIE Recreatiebedrijf De Blikvaart TIP KOARNJUM Túnmanswente TIP SLAPPETERP Minicamping & Theetuin Slappeterp TIP KEIMPETILLE Fietspontje Keimpetille TIP BERLTSUM Bakkerij Wijsma TIP BURDAAD super oan ‘e Ie TIP ST. JACOBIPAROCHIE Restaurant de Zwarte Haan TIP TZUMMARUM B&B Pension Poortstra TIP WIJNALDUM Archeologisch steunpunt Wijnaldum TIP LEEUWARDEN Fries Landbouwmuseum

TIP BEARS Uniastate TIP WEIDUM Hotel Weidumerhout TIP HILAARD Tankstation Gulf TIP WOMMELS It Reade Hynder TIP EASTERWIERRUM Theetuin en minicamping de Dille TIP MANTGUM Lyts Kanaän TIP BRITSWERT Minicamping de Greidhoeke TIP BOAZUM Café Boazumer Mjitte TIP EASTERLITTENS 1 Herberg Wapen van Friesland TIP EASTERLITTENS 2 It Krúswetter TIP WJELSRYP Minicamping de Slypstien TIP REAHÛS Camping De Finne Reahûs

INFORMATIE Stap eens binnen bij Tourist Info Harlingen aan de Grote Bredeplaats 12. We maken je graag wegwijs in onze karakteristieke stad. Bij ons krijg je tips over bijzondere restaurants, hotels, bezienswaardigheden en leuke shops. Ook kun je terecht voor arrangementen, stadswandelingen, cadeauartikelen en souvenirs. Daarnaast boeken we accommodaties, rondvaarten en overtochten naar Terschelling en Vlieland.

Kom langs voor: - Tickets voor Harlinger evenementen; - Wandel-, fiets- en vaarkaarten; - De collectie Ouwe Seun: t-shirts, vesten, mutsen en rompertjes;

Je bezoek aan Franeker begint bij de VVV in de monumentale Martenastins aan de Voorstraat 35! In het museum Martena staan we klaar voor bezoekers met verschillende vragen. We hebben stadswandelingen door onze oude universiteitsstad, maar ook regionale wandel-, fiets- en vaarroutes.

Kom langs voor: • Alle informatie over Franeker • Stadswandelingen • Wandel-, fiets- en vaarkaarten Openingstijden Dinsdag tot en met zondag van 11.00 tot 17.00 uur. Maandags gesloten.

Openingstijden: Maandag t/m zaterdag: 10.00 – 17.00 uur In het hoogseizoen zondag: 12.00 – 16.00 uur.

In de wintermaanden gelden aangepaste openingstijden. Kijk voor actuele informatie op: www.harlingenwelkomaanzee.nl

Verhalen, verdieping en inspiratie:

www.oudezee.nl

NOORDWEST FRIESLAND:

ADEMBENEMEND LANDSCHAP

Rust, ruimte, natuur en een rijke cultuurhistorie; je vindt het allemaal in Noordwest Friesland. Dit prachtige stukje waddengebied, voorheen bekend als het eiland Westergo, staat er bekend om. Hier ontdek je drie van de elf steden, eeuwenoude terpen en natuurlijk de imposante waddendijk. Eenvoudig naar Vlieland

Wil je meer ontdekken over dit unieke stukje waddengebied?

Kijk op www.visitwadden.nl

of Terschelling? Vanuit havenstad Harlingen voel je binnen twee uur het waddenzand tussen je tenen knisperen.

Liever het kustgebied ontdekken? In Noordwest Friesland ontdek je een ongekende weidsheid, pittoreske dorpjes en de rijke geschiedenis van universiteitsstad Franeker. Ga mee op een adembenemende ontdekkingsreis!