#IKBENGEENROBOT by Klaas Burger

TITEL PAGINA

WAT BETEKENT DE TOENEMENDE DIGITALISERING VOOR ZORGNETWERKEN IN DE STAD? HOE BLIJFT LOKALE JOURNALISTIEK LEVENSVATBAAR? HOE GAAN WE OM MET MENSEN DIE DE STAP VAN OFFLINE NAAR ONLINE NIET WILLEN OF KUNNEN MAKEN? #IBGR - ZOEKVRAGEN

De redactie bijeen op 9 oktober 2018. Foto: Mike Harris.

#IBGR - INTRODUCTIE

Offline versus online Overzicht over zeven weken productie. Digitalisering gaat razendsnel. De mogelijkheden zijn

Leervragen

indrukwekkend en overdonderend tegelijk. Berichten

De drempels zijn vanaf het begin duidelijk: de dagelijkse

over Poetin en Trump, treitervlogs en poezenfoto’s

druk van een journalist is totaal anders dan de traag-

komen dagelijks op ons af. Tegelijk verdwijnt lokale

heid van het artistieke proces. Laat staan de wekelijkse

journalistiek. Internet wijst je de weg als je zorg of aan-

caseload van een zorgverlener. Nauwe samenwerking

dacht nodig hebt. Mijn DigiD geeft direct toegang tot

tussen journalistiek en professionals in zorg en welzijn

alle benodigde formulieren. Maar waar vind ik aandacht

is ook niet vanzelfsprekend. Journalistiek is een vrij

als iets opeens niet lukt?

beroep. De professional in zorg en welzijn start vanuit een methodisch concept en ontwikkelt zo eigen compe-

Tijdens BredaPhoto 2018 (5 september t/m 21 oktober)

tenties. Richting cliënten moet er rekening mee worden

onderzocht een redactie het effect van digitalisering

gehouden dat er binnen gemeenten afspraken zijn.

op Bredanaars. Onder de hashtag #ikbengeenrobot is tekst, fotografie en film geproduceerd. Deze publica-

Maar juist in Breda is er een behoefte gegroeid te ex-

tie biedt je een overzicht over wat er is gemaakt. En

perimenteren. Vandaar dat Zorg voor elkaar Breda zich

misschien nog wel belangrijker: over wat niet is gelukt

verbindt aan dit experiment, bouwend aan een breed

en over leervragen die achter blijven in het team van

en veerkrachtig netwerk in de stad. Hoe bouw je een

makers, journalisten en zorgprofessionals.

netwerk waardoor iedereen zich (digitaal en fysiek) kan informeren over de directe leefomgeving? Hoe ziet zo’n

Lokaal netwerk

gedeeld netwerk eruit? Hoe kan BredaPhoto als festi-

Sinds 2015 zijn lokale overheden verantwoordelijk voor

val platform bieden aan een tijdelijk experiment op dit

jeugdzorg, werk en inkomen en zorg aan langdurig zie-

spanningsveld?

ken en ouderen. Hierdoor is er grote behoefte aan een lokaal netwerk. Burgers kunnen zo de juiste loketten en

(On)mogelijkheden

zorgverleners vinden, als hulp nodig is. In Breda wordt

Vanaf de eerste voorbereidingen is de kennis van zorg-

dit netwerk deels digitaal georganiseerd door Zorg voor

professionals een verrijking. Opvallend is bijvoorbeeld

elkaar Breda.

de diepgaande kennis van Johan van der Valk (vrijwilliger Zorg voor elkaar Breda) op het terrein van laaggelet-

Ook lokale journalistiek heeft grote behoefte zo’n lokaal

terdheid. Sanne van den Elzen spreekt hem uitgebreid

netwerk om nieuws te delen. Maar verdienmodellen zijn

over de ambitie om een handboek laaggeletterdheid uit

onzeker. Adverteerders verdwijnen naar social media

te geven: een Roze boekje naast het Groene en Witte

zoals Facebook en Instagram. Deze ontwikkeling

boekje over Nederlandse spelling. Maar ja, deze ambitie

heeft tot gevolg dat in kleinere gemeenten in Neder-

overtreft de mogelijkheden van #ikbengeenrobot.

land nauwelijks meer nieuws wordt gedeeld over lokale politiek. In 2017 betekende dit bijna het einde voor BredaVandaag: ondanks 180.000 unieke bezoekers per maand lukte het niet voldoende inkomsten te genereren.

#IBGR - INTRODUCTIE

Aram Voermans (Studio APVIS) worstelt met het vinden

Zelfstandige makers

van een ingang in de stad. Hij publiceert een oproep

De inbedding in een netwerk van journalisten en zorg-

om toegelaten te worden tot een aantal buurtapps. Het

professionals leveren voor beeldmakers verrassende

idee: portretten van deze groepen mensen, een heden-

ingangen op. Sanne ontmoet in de eerste dagen zoveel

daagse ‘nachtwacht’. Maar de oproep vindt geen ge-

verschillende mensen dat de veelheid aan perspectief

hoor. Via via blijkt wel dat er gediscussieerd wordt over

en belangen haar duizelt. Maar als de beginfase voorbij

de vraag of een vreemdeling tijdelijk toehoorder mag

is, groeit een verrassende betrokkenheid, zo ervaren

worden in de buurtapp. Maar het onderlinge contact

Barry en Rob van Dijck (Staynice). Tegelijk blijkt het

blijkt toch te intiem voor pottenkijkers.

moeilijk vanuit de samenwerking het interdisciplinaire experiment te zoeken. Elkaars perspectief leren kennen

Zorgprofessionals

en vertrouwen opbouwen is al een heleboel.

In de volgende weken begint het te lopen. Via het straatwerk van de Stichting Maatschappelijke Opvang

Offline - online

Breda ontmoet Sanne een vrouw die niet gefotografeerd

Voor zorgprofessionals, journalistiek en beeldmakers

wil worden. Ze bijt zich vast in dit – voor een fotograaf

geldt dat zichtbaarheid van het grootste belang is.

– hardnekkige dilemma. Aram wordt meegenomen naar

Digitale media bieden hier overweldigend veel mogelijk-

een wijk-inlooppunt. Hij neemt met zijn smartphone

heden, zo zeer dat het mensen soms te veel wordt.

gesprekken op met oudere bezoekers over de uitda-

Professionals of burgers, oud of jong, zijn hier in poten-

gingen van de digitale vooruitgang. Als zijn telefoon vol

tie even kwetsbaar. De zeven weken van

materiaal tijdens een nachtelijk gesprek in een snackbar

#ikbengeenrobot hebben duidelijk gemaakt dat de

wordt gestolen, heeft hij gelukkig een back-up gemaakt.

basis voor vernieuwing ligt in wederzijdse aandacht

Maar niet alle contacten met professionals uit de zorg-

en ontmoeting. De wekelijkse redactievergaderingen

en welzijnssector verlopen eenvoudig. Soms duurt een

boden hier een geconcentreerde structuur waarin een

antwoord op een vraag per mail enkele weken. En het is

multidisciplinair team van believers leervragen en net-

zoeken hoe de onderzoeksmatige insteek van beeldma-

werk deelde en elkaar inspireerde vanuit verschillende

kers aan te laten sluiten bij de praktische en doelgerich-

invalshoeken. Als tegenhanger van de versplintering van

te insteek van hulpverleners.

doelgroepen in de online overkill aan informatie, is deze offline structuur van grote waarde. De zeven weken van

Journalistiek

BredaPhoto zijn in deze zin een waardevolle verkenning

De onafhankelijke blik van makers en de samenwer-

van de potentie van interdisciplinaire samenwerking.

king met zorgprofessionals biedt ruimte ten opzichte van de werkdruk van lokale journalistiek. Wijnand Nijs

Klaas Burger / Academie voor Beeldvorming,

(BredaVandaag) zou hier graag meer mee doen. Maar

oktober 2018.

hoe onderzoeksjournalistiek of experiment met nieuwe technieken georganiseerd moet worden, is niet simpel. Er is nauwelijks tijd en geld. En als het een keer lukt iets vernieuwends te doen, dan is niet zomaar een lezerspubliek gevonden. Er is immers al zo’n overkill aan informatie. Wilma Schutten (Zorg voor elkaar Breda) ervaart de nauwe banden met journalistiek als een verrassing, die zich leent voor verdere ontwikkeling.

#IBGR - INTRODUCTIE

Sanne van den Elzen op pad met Manuela Richards van het straatwerk van de Stichting Maatschappelijke Opvang Breda. Foto: Mike Harris.

#IBGR - FACTS & FIGURES

‘Laaggeletterd zijn is een last’ BREDA - 2.5 miljoen mensen in Nederland zijn laaggeletterd. Anita Ossewaarde (51) uit Klundert was één van deze mensen. Tot haar 31ste had ze moeite met lezen en schrijven. Tegenwoordig leest ze zonder problemen een boek van Dan Brown. Ze deelt haar verhaal tijdens BredaPhoto. Door Sanne van de Weerd. Gepubliceerd op maandag 24 september 2018, BredaVandaag.nl. ‘Vanaf mijn achttiende werkte ik bij een schoonmaakbe-

Omslagpunt

iets moest opschrijven. Daarbij was ik ontzettend verlegen,

werk. Uiteindelijk kostte de stress wel mijn gezondheid,

drijf. Ik schreef expres lelijk of ik vergat zogenaamd hoe ik dus ik kon mijn taalachterstand goed verschuilen. Niemand had op dat moment door dat ik moeite had met lezen en

schrijven. Na het schoonmaken wilde ik de elektrometaal

in. Mijn moeder schreef de sollicitatiebrief. Ik ben tot drie uur ’s nachts bezig geweest met het overschrijven van die

brief. Het moest foutloos, dat kostte me heel veel moeite.’ ‘Gelukkig kreeg ik wel een baan, maar ik had nog steeds

moeite met lezen en schrijven. Ik maakte grapjes, ik vergat woorden en ik verzon smoesjes. Het drong tot niemand

door dat ik continu dezelfde taalfouten maakte, simpelweg omdat ik het niet wist. Ik durfde het ook niet te zeggen.

Vanaf groep vijf volgde ik speciaal onderwijs, dus ik had al een stempel. Ik wilde niet nog een stempel erbij.’́

‘Op het speciaal onderwijs lag de nadruk niet op taal, maar op huishoudkunde. We leerden koken, luiers aantrekken;

we werden voorbereid op het moederschap. Ik zat niet op mijn plek. Ik wilde werken en andere dingen leren. Tot

mijn zestiende heb ik mijn tijd uitgezeten, met als gevolg dat ik niet goed kon lezen en schrijven.’

#IBGR - COLUMN BREDAVANDAAG

‘Tot op zekere hoogte kon ik goed meekomen met het

waardoor ik arbeidsongeschikt werd verklaard. Ik kwam

thuis te zitten. Om een arbeidsongeschiktheidsverzekering (WIA) te krijgen moest ik allemaal formulieren invullen.

Aangezien ik nog steeds niet goed kon lezen en schrijven was dat een enorme opgave. Toen kwam mijn moeder

met een telefoonnummer voor taalles. Ik heb nog zo’n

drie maanden getwijfeld, maar omdat mijn moeder ouder werd en mijn zus jonge kinderen had, besloot ik het toch te doen. Dat was voor mij het omslagpunt. Op mijn 31e

meldde ik me aan voor taallessen. Met lood in mijn schoenen liep ik richting de school. Toen ik binnenkwam en de bekende gezichten uit Klundert zag zitten viel alle zorg van mijn schouders.’

‘Door het volgen van taallessen realiseerde ik me dat ik

veel meer kon dan ik dacht. Ik bloeide op en ik werd zelfverzekerd. Ik heb lang gedacht dat het aan mij lag, dat ik

dom was. Nu zie ik in dat ik slecht onderwijs heb gehad en dat neem ik ze kwalijk. Ik heb altijd gevoeld dat ik meer

kon, maar ik kon het niet overbrengen. Dat was het ergste, ik werd niet gehoord.’

Hokjes en drempels

‘Toch ervaar ik nu nog steeds last van mijn achtergrond.

Wat is laaggeletterdheid?

onderwijs staan en ze lachen me uit. Daarbij heb ik ook

grote moeite hebben met lezen en schrijven. In

Instanties kijken naar mijn achtergrond, ze zien speciaal

reuma, dus laten ze me liever ongebruikt thuis zitten. Mijn lichaam werkt misschien niet goed genoeg, maar mijn

hoofd werkt nog wel. Daar vragen ze helaas niet naar. Ik weet dat ik meer kan, maar het dringt niet tot de mensen door. Ze stoppen je meteen in een hokje, dat doet pijn.’

‘Laaggeletterd zijn is een last. Het belemmert je zelfred-

zaamheid. Het is alsof je in een vreemd land bent; je kan de borden niet lezen, de kaarten niet lezen. Dat is heel

moeilijk. Als je niemand naast je hebt om het op te vangen weet je gewoon niet wat je moet doen. Veel mensen dur-

ven er ook niet over te praten. Ze denken dat ze de enige

zijn en ze schamen zich dat ze hun eigen moedertaal niet

Nederland zijn er 2,5 miljoen mensen laaggeletterd. Twee derde hiervan is van Nederlandse afkomst.

Laaggeletterdheid komt met name voor bij mensen tussen de 16 en 65 jaar.

Wat is het verschil tussen laaggeletterdheid en analfabetisme?

Analfabetisme betekent dat je niet kunt lezen en/

of schrijven. Laaggeletterden kunnen wel lezen en/ of schrijven, maar beheersen niet het basisniveau,

wat noodzakelijk is om mee te kunnen doen in onze samenleving.

goed kunnen lezen en schrijven. Door gebrek aan informa-

Wat zijn de gevolgen van laaggeletterdheid?

ze stil en wordt de drempel alleen maar hoger. Hoe hoger

grote gevolgen. Wanneer je informatie niet goed

tie weten ze ook niet waar ze naartoe kunnen, dus blijven de drempels, hoe langer het probleem blijft bestaan.’ Andere mentaliteit

‘Naast het volgen van taallessen heb ik ook een cursus

tot taalambassadeur gevolgd. Dit doe ik nu achttien jaar.

Ik wil zo veel mogelijk informatie verspreiden door mijn

verhaal te delen. Vroeger was er vrijwel geen informatie te vinden over taallessen. Tegenwoordig hangen er posters in

de bibliotheek, bij de huisarts en op scholen. De laatste zes jaar wordt er veel meer over laaggeletterdheid gesproken,

daar ben ik blij om. Maar we zijn er nog niet. Er moet een andere mentaliteit komen. Het onderwijs moet beter, er

moet meer informatie komen en de stempels en drempels

moeten weg. Mensen hoeven niet te vrezen. In plaats van ze weg te stoppen in hokjes en ze belachelijk te maken,

moeten we naar ze luisteren en ze helpen. Alleen zo kunnen we het aantal laaggeletterden terugdringen.’

Laaggeletterdheid is een term voor mensen die

#IBGR - BREDAVANDAAG COLUMN

Moeite hebben met lezen en/of schrijven heeft

begrijpt, is de kans groot dat je minder zelfredzaam bent. Je vindt bijvoorbeeld minder snel een baan

en je hebt minder grip op geldzaken, papierwerk en

gezondheid. Daarnaast kampen laaggeletterden met

schaamte, onbegrip en afhankelijk zijn van anderen.

De redactieruimte in het festivalhart van BredaPhoto in bedrijf.

Foto: Ron Magielse

#IBGR - PROCES

TITEL PAGINA

WANNEER KOMT ARAM WEER? Over Aram Voermans Hoe raken we elkaar in een digitale omgeving? ̀Kijk

Dus ik heb deze mensen bijvoorbeeld een VR-bril

maar naar die digitale omgeving. Een beeldscherm be-

opgezet. Dan zeggen ze: “Ik ben 91. Waarom zou ik?”

staat uit pixels met kleurcodes. OK, als je naar Youtube

Of: “Wat een drukdoenerij, met elke keer een nieuwe

gaat is er ook audio. En that’s it. Het is heel plat. Als je

Windows-versie of met je DigiD.” Maar de ander zegt:

kijkt naar nieuwe technieken, een 360 camera of een

“Wat fantastisch. Ik ben in Afrika, die neushoorn komt

VR-bril, is het misschien nog wel platter, want daar zit je

echt op je afgerend!”’

dan in je cocon: in je eentje rond te koekeloeren. De enige manier waarop we elkaar in deze omgeving kunnen

Aram lacht. ‘Een paar dagen later kreeg ik van Wilma

raken, is met een goed verhaal. Dus welk verhaal wil je

Schutten (Zorg Voor elkaar Breda) te horen dat ze naar

vertellen?’

me vroegen: “Waar is Aram? Wanneer komt hij weer?” Oftewel: mensen willen gewoon aandacht, een echte

Aram Voermans (1981) is audiovisueel vormgever en

ontmoeting. Als techniek de overhand krijgt en afbreuk

creatief producent en maakt deel uit van Studio APVIS.

doet aan ontmoeting en verhaal, dus bijdraagt aan min-

Hij woont en werkt wisselend in Amsterdam en Breda.

der aandacht voor elkaar, dan ben ik er tegen. Maar als

Binnen #ikbengeenrobot ging hij in gesprek met oudere

de techniek in dienst staat van die ontmoeting, dan is

bezoekers van Princenhof, een wijk-inlooppunt van Zorg

het een fantastisch middel.’

voor elkaar Breda. Hij legde alles vast met de camera van zijn telefoon. ‘Ik ben met deze mensen een dialoog aangegaan over techniek en digitalisering. Begrijp me goed, ik ben een groot voorstander van techniek.

#IBGR - WANNEER KOMT ARAM WEER?

Filmstill. Beeld: Aram Voermans.

Filmstill van beelden getoond op de VR-bril.

Op VR-safari in de Princenhof BREDA - Hoe ervaart de generatie aan wie de computer al grotendeels voorbij is gegaan een nieuwe techniek als Virtual Reality? En kan dit ouderen nu en in de toekomst helpen om hun wereld te vergroten? Door Wijnand Nijs. Gepubliceerd op maandag 8 oktober, BredaVandaag.nl. Deze donderdagmiddag gaat filmmaker Aram van Studio APVIS op pad met een 360-graden filmcamera en een VR-bril. Zijn doel bij wijkcentrum en ouderencomplex Princenhof? Ouderen filmen die met een Oculus Rift - een VR-bril - kijken naar een virtuele wereld. Het resultaat kan dan ook weer bekeken worden in zo’n bril. ‘360 kijken in 360 met 360, zoiets’, lacht hij. Een soort Droste-effect, maar dan anders.

Heel rustig zit ze te kijken. Hoofd stil. - ‘Een stuk of zes zijn het.’ - ‘Ziede bomen?’ - ‘Ja mooi.’ Haar hoofd gaat van links naar rechts. - ‘Nou zie ik de neushoorns al. Ze zijn heel dichtbij. Hier zijn ze al.’ Ze wijst naar een plek op de tafel.

Aan tafel zitten twee dames op leeftijd. Ze praten over de computers. - ‘Die jongelui kunnen de hele dag achter de computer zitten.’ - ‘En niks zeggen he. Dat vind ik hoor. Maar wie ben ik.’ - ‘Dat is de tijd he. Wij zijn niet meer zo met de computer opgegroeid, deze jeugd wel.’ - ‘De jeugd van vier jaar al tegenwoordig.’ - ‘Als ge 92 wordt, dan doe de dat toch niet meer he.’

Als toeschouwer van het geheel sta je midden in de ruimte. Met de VR-bril op zie je niet alleen de twee vrouwen gezellig keuvelen, maar kun je je ook omdraaien. Daar zie je de sjoelers en kun je het gesprek volgen tussen twee van de verzorgenden.

De krant. Die lezen ze nog wel. ‘Om te zien wie er dood is.’ Haar zoon, die weet wel hoe dat werkt. Computers. ‘Hij heeft F16’s getest met de computer. Zijn hele leven al. Maar die heeft HTS gedaan.’ Op de achtergrond klinkt het geluid van de sjoelbak. Dan krijgt een van de twee een VR-bril op. Ze ziet een safari, twee neushoorns. ‘Di’s een hele grote, o jee. Een kleintje erbij. Oe jakkes toch.’

#IBGR - BREDAVANDAAG COLUMN

Wat opvalt? ‘Dat de beleving van ouderen eigenlijk niet anders is dan van jongeren’, concludeert Aram. ‘Je hebt jongeren en ouderen die schrikken, en jongeren en ouderen voor wie het meteen natuurlijk is.’ Het volgende experiment lonkt. ‘Ik heb een man en vrouw ontmoet van wie de man graag nog terug wil naar Aruba. Ik heb al een tafereel gevonden dat er op lijkt. Ik ben benieuwd of hij na het zien van de film nog steeds wil reizen.’ Wordt vervolgd. ‘Want de man in kwestie heeft net een terugval gehad. Dan wordt dit misschien iets te spannend.’

Filmstills uit 360Â° filmopname. Beeld: Aram Voermans.

#IBGR - WANNEER KOMT ARAM WEER?

TITEL PAGINA

#IBGR - COLUMN BREDAVANDAAG

Hoe informeer je je, als je geen robot bent? BREDA - De wereld draait door. Zo is BredaPhoto al bijna twee weken onderweg en heeft #ikbengeenrobot de tweede redactievergadering achter de rug. Na laaggeletterdheid is het thema buurtjournalistiek. Door Wijnand Nijs. Gepubliceerd op 15 september 2018, BredaVandaag.nl. Daarom eerst maar een oproep van teamlid Aram. Ik plaats hem voor het gemak maar even helemaal:

Hoe weet je wat betrouwbaar is? Welke regels gelden er in een appgroep? Gelden er regels?

Wie voegt mij toe aan de buurtapp?

Buurtjournalistiek is een ruim thema. Het begint al bij de vraag wat journalistiek is. Is sinds de intrede van social media als Twitter en Facebook, maar ook Snapchat en Instagram, niet iedereen journalist? Stadgenoot Henk Voermans die al wandelend het Breda van nu in beeld brengt, elke dag weer, door foto’s in Facebookgroepen te plaatsen. Joep Peeters die in zijn nieuwsbrief De Wereld (lees Breda) volgens Joep onder zijn ontvangers verspreidt.

Aram Voermans: “Ik ben nieuwsgierig naar hoe informatie zich verspreidt door een buurt. Vroeger ging dat van mond tot mond, nu gaat het (ook) digitaal. Ik zoek daarom mensen die me willen toevoegen aan de buurtapp, straatapp of mantelzorgapp, om samen een groepsportret te maken.” Arams groepsportretten worden gearchiveerd door Stadsarchief Breda en zijn onderdeel van #Ikbengeenrobot, een samenwerking tussen BredaPhoto, BredaVandaag, Zorg voor elkaar Breda, en de Academie voor Beeldvorming. Meer weten? Bezoek de redactieruimte op BredaPhoto in Breda Botanique (gratis toegankelijk!) of bel Aram op 0614575730. Nog beter: voeg hem direct toe aan je appgroep! Aram is op zoek naar nieuwe netwerken. Zijn dat de nieuwsbronnen voor de buurt? Of is dat toch de bakker of slager op de hoek, voor zover die er nog is, of de buurtsupermarkt? Wisselen mensen online of gewoon in het echt leven informatie uit? Welke informatie?

#IBGR - COLUMN BREDAVANDAAG

Is dat journalistiek? En waarom wel of niet? Welk nieuws vertrouw je? En waarom? Is er dan verschil tussen buurtjournalistiek en andere journalistiek? Welke waarde hecht je aan nieuwsmedia, aan lokale nieuwsmedia? Veel vragen, waarschijnlijk ook veel antwoorden. Ik ben benieuwd naar die antwoorden. Voeg daarom ook vooral Aram toe aan Bredase WhatsApp-groepjes en laat mij weten hoe jij tegen buurtjournalistiek en het belang van journalistiek aankijkt. Dan kom ik daar volgende week zeker op terug in mijn derde blog als onderdeel van #ikbengeenrobot.

Twaalfjarige Youtuber Joris brengt geschiedenis Breda in beeld BREDA - Elke minuut komt er vierhonderd uur aan video bij op YouTube. Ook verschillende Bredanaars gebruiken het platform voor muziek, lollige maar ook informatieve filmpjes. Zoals de 12-jarige Joris uit Breda. Samen met zijn moeder maakt hij video’s over de geschiedenis van Breda, die op hun YouTube-kanaal Breda Toen te zien zijn. Moeder en zoon maken het uit liefhebberij voor de stad. Door Ankie Nederlof. Gepubliceerd op vrijdag 21 september, BredaVandaag.nl. Deze woensdag is het monument van de Tweede Wereldoorlog op de Grote Markt aan de beurt. Samen zetten Joris en zijn moeder het statief met de camera neer. Het is een beetje improviseren, want de marktkramen staan pal voor het monument. Uiteindelijk pakt Joris een stoel van een terras en gaat erop staan. Zo is hij goed in beeld is met het monument op de achtergrond. ‘Welkom bij Breda Toen, een serie om alles te zien en te weten over de geschiedenis van Breda’, begint hij de opname geroutineerd. Kort Zo beginnen alle filmpjes. Daarna filmt moeder Anita een paar shots van Joris die langs het monument loopt. Anita monteert er thuis de geschiedenis in de vorm van ondertiteling onder. De filmpjes duren gemiddeld anderhalve minuut. ‘We houden de filmpjes expres kort, anders kijkt niemand ze af’, vertelt Joris. Op het kanaal zijn al filmpjes te zien over de geschiedenis van het Kasteel Breda en het Begijnhof. Ook is er een filmpje van een ‘meet en greet’ met de beiaardier van de Grote Kerk.

#IBGR - COLUMN BREDAVANDAAG

Gat in de markt ‘Je moet YouTube filmpjes maken over een relatief onbekend onderwerp’, weet Joris. ‘Op mijn eigen kanaal ‘jo jo mensen’ had ik zo’n filmpje. Dus iedereen die op dat onderwerp zoekt, ziet mijn filmpje. Binnen een week had ik 100 views’, vertelt hij trots. ‘Filmpjes over de Bredase geschiedenis zijn er wel, maar heel weinig. Dus dat is wel een gat in de markt.’ Plezier Of ze zich buurtjournalisten kunnen noemen, weten ze niet. ‘We houden van de geschiedenis van onze stad en willen er graag over vertellen en laten zien via filmpjes’ zegt Anita. ‘We hebben geen vaste dag dat we een filmpje plaatsen, zoals andere grote kanalen wel hebben’, vertelt Joris. ‘Als we groter worden, moeten we dat misschien wel doen.’ Joris hoopt dat de filmpjes veel views krijgen en dat hij straks een beroemde Youtuber wordt. ‘Maar het belangrijkste blijft toch het plezier’, vult Anita aan. ‘Zolang we het nog leuk vinden, blijven we dit doen.’

#IBGR - FACTS & FIGURES

TITEL PAGINA

Hans Diks kruiste op een kaart de plekken aan waar Joke verbleef. Beeld: Sanne van den Elzen.

WAAR IS JOKE? Over Sanne van den Elzen Hoe kunnen we passende zorg mogelijk maken in een

‘De afgelopen weken hebben we Joke opgezocht. Ik

digitale wereld? ‘Ik sprak laatst iemand die werkt bij

heb heel veel met haar gepraat. Maar ik kon Joke dus

Philips. Ze vertelde dat zorgrobots worden geprogram-

niet vastleggen. Het enige dat voor mij als fotograaf

meerd om sociaal wenselijk gedrag vertonen. Maar

overbleef waren de plekken waar ze de afgelopen jaren

wat is sociaal wenselijk? En wat als je daar niet aan

heeft gewoond. Die plekken geven een blauwdruk van

voldoet? Wie vertegenwoordigt dan je belang? Digitali-

haar pad en dus van haar denken.’ Hans en Manuela zijn

sering is fantastisch, maar ik vind dit grensgebied heel

blij dat er aandacht gegeven wordt aan dit onderwerp.

spannend.’

‘Ze zien de problematiek op straat steeds complexer worden. Mensen slapen buiten, zonder geld, zonder

Sanne Van Den Elzen (Nistelrode, 1986) is fotograaf en

eten. Het is heel makkelijk mensen weg te zetten als

woont in Amsterdam. In haar werk zoekt ze naar de ver-

daklozen die verward of onwenselijk gedrag vertonen.

beelding van menselijk gedrag. Ze trok zeven weken op

Maar dit is niet hetzelfde als onmenselijk. Hoe kun je

met Hans Diks en Manuela Richards, straatwerkers van

oprecht contact houden met mensen die we kennelijk

Stichting Maatschappelijke Opvang Breda. ‘Zij zoeken

niet zomaar kunnen helpen?’

de mensen op die niet het gedrag vertonen dat door ons als samenleving herkend wordt als wenselijk. Ze vertelden over Joke: ze heeft geen huis en past niet in een ziektebeeld, niet in een hokje, maar ook niet in onze standaardmaatschappij.’

#IBGR - WAAR IS JOKE?

Het is niet de eerste keer dat media aandacht besteden aan Joke. Verschillende kranten schreven over haar. Op sociale media leveren deze berichten vaak veel reacties op. Hiernaast een bericht uit BN De Stem van 16 november 2013. Hierboven enkele facebookreacties op 'Dakloze Joke wil geen huis, ze redt het zelf wel', gepubliceerd in BN De Stem op 7 juni 2017.

Manuela Richards, straatwerker en ervaringsdeskundige Stichting Maatschappelijke Opvang Breda

#IBGR - WAAR IS JOKE?

Hans Diks, straatwerker Stichting Maatschappelijke Opvang Breda

#IBGR - WAAR IS JOKE?

TITEL PAGINA

#IBGR - WAAR IS JOKE?

#IBGR - FACTS & FIGURES

De redactieruimte in het festivalhart van BredaPhoto in bedrijf.

#IBGR - OPBOUW EINDPRESENTATIE

#ikbengeenrobot is een project van de Academie voor Beeldvorming in samenwerking met Zorg voor elkaar Breda, BredaVandaag en BredaPhoto en vond plaats tijdens BredaPhoto 2018. Team: Fotografie: Sanne van den Elzen Film: Aram Voermans (Studio APVIS) Vormgeving: Rob en Barry van Dijck (Staynice) Journalistiek: Wijnand Nijs en Ankie Nederlof (BredaVandaag), Sanne van de Weerd (Fontys Hogeschool Journalistiek) Zorgnetwerk: Wilma Schutten (Zorg voor elkaar Breda) Verbinding BredaPhoto: Theo Andriessen, Geert van Eyck Zakelijke leiding: Monique van de Wijdeven (Academie voor Beeldvorming) Artistieke leiding en tekst: Klaas Burger (Academie voor Beeldvorming)

TITEL PAGINA

#ikbengeenrobot vond plaats tussen 5 september en 21 oktober tijdens BredaPhoto 2018. Een team, bestaande uit vormgevers, een fotograaf en een filmmaker, journalisten en zorgprofessionals, onderzocht de invloed van digitalisering op Bredanaars en experimenteerde met manieren om nieuws en informatie te delen.

TITEL PAGINA