Metody usprawniania po rekonstrukcji ścięgien prostowników – przegląd piśmiennictwa
511
Tabela 1. Plan ćwiczeń w metodzie usprawniania przez szynowanie dynamiczne (Ip i Chow 1997, Brüner i wsp. 2003) Table 1. Dynamic splinting protocol (Ip and Chow 1997, Brüner and al. 2003)
Czas æwiczeñ / Zakres æwiczeñ / Range of exercise Exercise time 1 tydzieñ / week Czynne zgiêcie MCP do 30°, stawy PIP i DIP pe³ne zgiêcie. Wyprost tylko przez napiêty wyci¹g. Czêstotliwo æ æwiczeñ 10 ruchów na godzinê / MCP active flexion to 30°, PIP and DIP in full flexion. Extension only by tension traction. Frequency 10 movements per hour 2 tydzieñ / week Czynne zgiêcie MCP do 45°, stawy PIP i DIP pe³ne zgiêcie. Wyprost jak wy¿ej / MCP active flexion to 45°, PIP and DIP in full flexion. Extension as above 3 tydzieñ / week Czynne zgiêcie MCP do 60°, stawy PIP i DIP pe³ne zgiêcie. Wyprost jak wy¿ej / MCP active flexion to 60°, PIP and DIP in full flexion. Extension as above 4 tydzieñ / week Czynne zgiêcie MCP do 90°, stawy PIP i DIP pe³ne zgiêcie. Czynny wyprost stawach PIP i DIP. Pacjent powinien z³o¿yæ rêkê w piê æ przy protekcji szyny / MCP active flexion to 90°, PIP and DIP in full flexion. PIP and DIP active extension. Patient should clench his fist with splint protection 5 tydzieñ i dalej Zdjêcie szyny. Mobilizacja nadgarstka. Dalszy program æwiczeñ czynnych, biernych i oporowych / week and later palców do uzyskania pe³nego zakresu ruchu / Splint removal. Wrist mobilization. Further active, passive and resistance finger exercise programs, until achievement of full range of motion MCP – stawy śródręczno-palcowe, PIP – stawy międzypaliczkowe bliższe, DIP – stawy międzypaliczkowe dalsze / MCP – metacarpophalangeal joint, PIP–proximal interphalangeal joint, DIP – distal interphalangeal joint
od 2 tyg. pacjent rozpoczynał czynne ćwiczenia nadgarstka bez szyny, a od 3 tyg. czynne zgięcie palców w pięść i czynny wyprost w stawach międzypaliczkowych (5). Khandwala i wsp. rozpoczynali usprawnianie już następnego dnia po operacji, a ćwiczenia dynamiczne obejmowały także dwa palce sąsiadujące z operowanym (7). Kombinowany program, składający się z szynowania dynamicznego uzupełnionego o wczesną mobilizację bierną, zastosowali Crosby i wsp. w leczeniu 50 uszkodzeń aparatu wyprostnego w strefach III-VII (8). Podstawą w tym systemie była szyna dynamiczna utrzymywana przez 4 tyg. z podobną jak w tab. 1 progresją ruchów. Innowacja polegała na tym, że od 2 do 5 razy w tygodniu szyna była zdejmowana i terapeuta wykonywał bierne ruchy zgięcia i wyprostu w stawie międzypaliczkowym bliższym, przy wyprostowanych stawach MCP i międzypaliczkowym dalszym oraz bierne zgięcie i wyprost w stawie MCP, przy wyprostowanych stawach międzypaliczkowych. W trakcie ćwiczeń biernych nadgarstek był utrzymywany w maksymalnym zgięciu grzbietowym. Program dynamiczny obejmował 10 ruchów czynnego zgięcia w szynie na godzinę w ciągu całego dnia. Zależnie od stwierdzonego śródoperacyjnie napięcia zespolenia ścięgna, autorzy stosowali elementy blokujące możliwość wykonania nadmiernego zgięcia palców ponad bezpieczny zakres (8). We wszystkich opisanych metodach cały program ćwiczeń był monitorowny przez terapeu-
for 4 weeks with increasing mobilization (tab.1) was essential for this system. The splint was removed 2-5 times a week and passive flexion and extension movements in the proximal interphalangeal joints were supervised by the therapist with metacarpophalangeal and distal interphalangeal joints extended. Additionally, passive flexion and extension movements of metacarpophalangeal joints with proximal and distal interphalangeal joints extended were observed. The above-mentioned proved innovative in this method. The wrist was maintained in maximal dorsal flexion during this rehabilitation manoeuvre. The dynamic schedule comprised 10 active flexion movements per hour with the application of the splint. The authors used elements restricting digital hyperflexion over secure limits, which was assessed during the repair (8). Considering all aforementioned rehabilitation protocols the execution of the program was supervised by experienced hand therapists. Table 2 summarized the results extracted from 7 studies. Khandwala et al. applied Kleinert and Verdan’s classification, when assessing treatment results. Results were as follows: 50% of patients regained full range of active and passive digital motion (very good result), while 50% regained a 195°-255° range of motion (good result) (7, 9). One should underline the satisfactory active range of motion in most cases. Only three patients were diagnosed with secondary tendon rupture during mobilization. Five patients (6%) from Brüner’s group requ-