408
W. Jędrychowski i wsp.
gistycznej wielowymiarowej. Dla wartości ilorazu szans oznaczono także 95% przedziały ufności (PU). Dla wyliczenia ryzyka przypisanego w populacji, zmienne żywieniowe ciągłe skategoryzowano według wartości tercylowych. Dla czynników o działaniu korzystnym (np. witamin), jako punkt odniesienia, przyjęto najwyższą kategorię spożycia, dla czynników szkodliwych (np. alkohol) najniższą kategorię. Populacyjne ryzyko przypisane wyliczono dla każdego z poziomów ekspozycji osobno oraz dla kategorii połączonych (42). Wszystkie analizy statystyczne wykonano za pomocą programu BMDP New System 2.0 (Statistical Solutions Ltd., Cork, Ireland) (43). Za statystycznie istotne uznano wyniki o poziomie istotności 5%. WYNIKI Ogółem materiał obejmował 192 osoby z rakiem żołądka oraz taką samą liczbę kontroli dobranych parami pod względem wieku i płci. W każdej z grup było 124 mężczyzn oraz 68 kobiet. Wiek badanych zawierał się w przedziale 25 do 75 lat (w grupie przypadków średnia 56,6, SD: 9,9 w grupie kontrolnej: 56,9, SD: 10,5). W tab. 1 przedstawiono charakterystykę demograficzną, palenie tytoniu, podaż energii, spożycie błonnika oraz substancji balastowych, alkoholu oraz BMI (wskaźnik masy ciała). W grupie chorych na raka żołądka, w porównaniu do grupy kontrolnej, nie zaobserwowano różnic w poziomie wykształcenia, liczbie wypalanych papierosów, stwierdzono natomiast większą podaż energii i alkoholu, a mniejszą błonnika. W grupie przypadków stwierdzono także większy odsetek osób z nadwagą (BMI w zakresie 25,1 do 29,9) (47,1% vs 36,2%), natomiast mniejszy odsetek osób z otyłością (17,8% vs 30,9%). Energia i makroskładniki pokarmowe. W grupie przypadków zaobserwowano wyższą podaż energii (mediana: 2 238,03±470,58 kcal) w porównaniu do grupy kontrolnej (mediana: 2 129,71±573,63 kcal). W grupie tej stwierdzono także wyższe spożycie tłuszczów ogółem (mediana: 41,62±3,55 g/1000 kcal vs 41,41±4,04 g/ 1000 kcal), jednak obserwowane różnice pomiędzy grupami nie były statystycznie istotne (tab. 2). Wśród przypadków, w porównaniu do grupy kontrolnej, zaobserwowano niższe spożycie białka (mediana: 38,49±3,01 vs 38,78±3,98 g/1000 kcal) i węglowodanów (mediana: 101,18±12,13 vs 102,50±13,22 g/1000 kcal).
All statistical analysis were performed using the BMDP New System 2.0 (Statistical Solutions Ltd., Cork, Ireland) software (43). Testing for statistical significance was based on 5% level of significance. RESULTS The material included 192 cases and an equal number of controls matched by age and gender. In each group there were 124 males and 68 females. For the whole population, ages ranged from 25 to 75 years (the mean age of 56.6 (SD: 9.9) for the cases and 56.9 (SD: 10.5) for the controls). Table 1 presents the cross-tabulation of cases and controls by demographic variables, smoking habit, total energy, fibre and ballast substances intakes, alcohol consumption, BMI. Stomach cancer cases displayed about the same educational level as controls, reported about the same smoking habit status, higher amount of energy and less fibre intake and slightly higher alcohol consumption. There was a higher proportion of persons with overweight (47.1% vs 36.2%) but a lower proportion of obesity (17.8% vs 30.9%). Energy and macronutrients. There was reported a higher intake of energy (median: 2 238.03 ± 470.58 kcal) by stomach cases than by the controls (median: 2 129.71±573.63 kcal). Intake of total fat was also higher in the stomach cancer cases: median 41.62±3.55 g/1000 kcal vs 41.41±4.04 g/1000 kcal than in the control group, however. None of these results was statistically significant (tab. 2). Inversely, we have observed a lower intake of proteins (median: 38.49±3.01 g/1000 kcal) and carbohydrates (median: 101.18±12.13 g/1000 kcal) in the cases than among the controls (median intake: 38.78±3.98 g/1000 kcal and 102.50±13.22 g/1000 kcal, respectively). In the subsequent logistic analysis on the effect of macronutrients in the occurrence of stomach cancer, low intakes (by tertiles) of macronutrients have been used as potential risk factors. Neither intake of proteins, total fat nor carbohydrates were statistically significant effect in terms of OR estimates. Adjustment for place of residence and education did not change the OR estimates to a great extent (tab. 3). Fats. Energy-adjusted median intakes of saturated, monounsaturated fatty acids and cholesterol were higher in the cases, however,