MAART 2021
4
Op fotosafari door Schalkwijk
5
Nina en Isa helpen de insecten
8
Tips van Aleanora en Elisabeth
10 Kaartjes maken voor ouderen
POLITIEK LEIDERS INTERVIEWEN De interviewers hebben even pauze.
Moreno stelt vragen aan kamerlid Renske Leijten.
Christiaan (12), Mara (11) en Moreno (11) uit groep 8 van basisschool De Kring en Fadoua (12) van de Wadden Molenwijk gingen op 8 februari naar Den Haag. Ze interviewden mensen uit de politiek over hun plannen. Op 17 maart zijn er verkiezingen voor de Tweede Kamer. TEKST: JACQUELINE SCHADEE. FOTO’S: RENATE TROMP
D
e achtstegroepers vroegen aan mensen uit de Tweede Kamer wat zij de komende jaren willen doen voor kinderen, scholen en ouders. De moeder van Christiaan organiseerde het uitstapje. Ze is hulpjuf op de school van Fadoua en maakt filmpjes voor de organisatie Ouders & Onderwijs.
Goede beveiliging
“De Tweede Kamer is een megagroot gebouw
waar politici werken”, vertelt Mara. “Je merkt dat het een belangrijk gebouw is. Er lopen veel beveiligers rond.” Fadoua: “Toen we aankwamen, werden we grondig gecontroleerd. We moesten onze spullen op een lopende band leggen en door een scanner lopen. Zo voorkomen ze dat er wat naars gebeurt.”
Best spannend
Mara: “We interviewden elk half uur een andere politicus. We vroegen dingen over school en kinderopvang, zoals: ‘Hoe groot mag een klas zijn?’ en: ‘Hoelang moet een pauze duren?’. Ik vond het spannend om te doen. Politici zien er op tv soms een beetje streng uit, maar ze zijn in het echt heel aardig. Veel van hen hebben zelf kinderen. Ze begrepen ons heel goed.”
Posters voor politieke partijen.
Leuk avontuur
“De politici waren allemaal blij dat ze even niet over corona hoefden te praten”, lacht Fadoua. Het viertal deed meer dan alleen interviewen. Fadoua: “We hebben het torentje van Mark Rutte gezien. We zagen Jesse Klaver en Hugo de Jonge. En we leerden hoe het werkt in de Tweede Kamer. Heel interessant. Ik vond het een superleuk avontuur.”
Stemmen is belangrijk
Mara: “Het was bijzonder om te doen. Ik vind het belangrijk dat mensen gaan stemmen. Het gaat om de toekomst.” Het filmpje met de interviews van Mara, Fadoua, Christiaan en Moreno vind je op kieswijsouders.nl/meer-weten.
Een kieswijzer helpt mensen bij het kiezen van een politieke partij. Er zijn naast kieswijsouders.nl ook algemene kieswijzers, zoals stemwijzer.nl of kieskompas.nl én een kieswijzer voor kinderen: kieswijzervoorkinderen.nl. Leuk om in te vullen met je klas!
FOTO: EDITH BIJL
Christiaan, Mara, Moreno en Fadoua lopen over het Binnenhof.
VOLG ONS OOK OP INSTA! @k
MAART 2021
inderkrantjong023
& RAADSELS
STREEP ALLE WOORDEN DOOR IN DE PUZZEL. MAAK EEN WOORD VAN DE LETTERS DIE JE OVERHOUDT.
Waarom mogen koeien niet naar
2 APRIL NAAR REDACTIE@JONG023.NL EN MAAK KANS OP EEN GEWELDIGE PRIJS! STUUR JE OPLOSSING VOOR
voetbalwedstrijden kijken? Shania (9)
De oploss ing van januari w voer’. D as ‘vere winnaar is Milayla Martin L van de uther Kin gschool. ‘Natuurl Zij krijgt ijk Haarl em ’. Een pr leerzaam achtig, kleurboek van de H bioloog en aarlemse schrijver Yorick C oolen!
O
G
E
N
N
I
K
S
N
L
Jantje kijkt naar zijn moeder terwijl ze een
S
N
E
M
R
A
R
E
D
N
schoonheidsmasker op haar gezicht smeert.
C
B
N
E
K
E
R
N
E
G
H
U
I
T
G
O
O
U
H
O
O
I
C
N
E
M
S
S
O
O
U
K
I
G
G
N
L
H
O
B
D
V
U
N
H
E
E
A
F
E
E
R
O
A
G
A
M
N
D
L
R
T
A
A
N
E
N
E
B
L
S
R
N
V
O
E
T
E
N
E
Antwoord: Omdat ze alleen maar ‘boe’ roepen.
‘Waarom doe je dat mama?’, vraagt hij. ‘Om mezelf mooi te maken’, zegt zijn moeder. Ze veegt de crème weer van haar gezicht. ‘En nu dan?’, vraagt Jantje, ‘geef je het op?’ Imane (9) Jantje zit in bad. Zijn moeder roept: ‘Kom er maar snel uit en droog je af, anders krijg je kippenvel!’ Zegt Jantje: ‘Krijg ik dan ook veren?’ Ebrar (11)
OGEN OREN
ELLEBOOG TONG
VINGERS TENEN
NAGELS BUIK
BENEN ARMEN
HAAR KIN
HOOFD NEK SCHOUDERS VOETEN MOND NEUS
RUG
ANTWOORD (1 WOORD):
Waarom kan een ei niet bevriezen? Antwoord: Omdat er een dooier in zit.
Een man woont op de 15e verdieping van een
-
flat. Als het regent, gaat hij met de lift tot de
OPLAGE:
Antwoord: De man is heel klein. Hij kan niet bij het knopje van de 15e verdieping. Hij kan wel bij het knopje van de 9e verdieping. Als het regent, heeft hij een paraplu bij zich. Met de paraplu kan hij bij het knopje van de 15e verdieping.
Heb jij een leuke mop of een goed raadsel ? Mail hem met je naam en je leeftijd naar redactie@jong023.nl
KRANTEN
EDITH BIJL, MARLOES KOMIN EN VEEL ANDEREN. VORMGEVING: KIRSTEN VERMEULEN EN PAULIEN JANSEN BEZORGING: WOUTER VAN AALDEREN
Meer informatie en contact: redactie@jong023.nl www.jong023.nl facebook.com/jong023.nl
JONG023 WORDT MEDE MOGELIJK GEMAAKT DOOR: K
STICHTING
KIND &
KUNST
KENNEMERLAND
K
STICHTING
KIND &
KUNST
STICHTING
KIND &
KUNST
KENNEMERLAND
KENNEMERLAND
STICHTING
KIND & KUNST KENNEMERLAND
K
Hoeveel bijtjes vind je in deze krant?
AMBASSADEUR: BERNT SCHNEIDERS
K
STICHTING
KIND & KUNST KENNEMERLAND
K
K
Mail redactie@jong023.nl!
2
K
HET THEMA IS: SPORT EN BEWEGEN. Hou jij van sporten? Of juist helemaal niet?
6500
EDITIE
K K
15 APRIL 2021
Zoek de insecten!
3,
AAN DEZE EDITIE WERKTEN MEE:
K
Mary (12)
DE NIEUWE JONG023 VERSCHIJNT DONDERDAG
JAARGANG
2021
K
de trap. Weet jij waarom?
HOOFDREDACTEUR: JACQUELINE SCHADEE
JONG023 – MAART
K
lift tot de 9e verdieping en loopt hij verder via
UITGEVER: STICHTING JONG023
K
15e verdieping. Als de zon schijnt, neemt hij de
Wil jij in de kinderkrant met je school, vrienden of hobby? Doe je iets leuks voor je buurt of de stad? Mail redactie@jong023.nl.
K
Janus (11)
Haarlem
MAART 2021
Wat doe jij met je zakgeld? “Ik krijg 2 euro zakgeld per week. Dat doe ik in mijn spaarpot. Er zit nu 65 euro in. Ik heb ook een bankrekening. Mijn opa en oma zetten daar geld op. Ik heb laatst een mintgroen horloge gekocht. Het kostte 30 euro. Als ik iets leuks zie, kan ik het meestal wel kopen. Dat komt doordat ik spaar.”
Van 22 tot en met 26 maart is de Week van het Geld. Kinderen die goed met geld kunnen omgaan, komen later minder snel in de problemen. Burgemeester Wienen stelt elke maand een vraag aan leerlingen van een Haarlemse basisschool. Deze maand wil hij graag weten of kinderen zakgeld krijgen en of ze ergens voor sparen. FOTO’S: JACQUELINE SCHADEE
“Krijg jij zakgeld? En zo ja, wat doe je ermee?”
Zanna (10) Burgemeester Jos Wienen FOTO: BIBI VETH
“Ik krijg af en toe geld. Mijn oma stopt dat in een spaarpotje. Ik weet niet waar dat potje staat. Ik denk dat er ongeveer 130 euro in zit. Als ik 16 jaar ben, kan ik van het spaargeld misschien mijn rijbewijs halen. Mijn stiefvader spaart ook voor mij. Hij zet geld op een bankrekening voor later.”
“Ik krijg zakgeld als ik erom vraag. Soms krijg ik 10 euro, soms 20. Ik vraag het meestal aan mijn zus. Zij is 24 jaar. Ik koop van het geld dingen die ik nodig heb voor school, zoals een leuk etui, potloden of een gum. Ik koop er ook wel eens snoep van. Sinds corona koop ik niet meer zo vaak iets.”
“Ik krijg 5 euro per maand. Ik krijg ook geld voor mijn verjaardag. Dat stop ik in mijn spaarpot. Ik weet niet precies hoeveel erin zit. Ik spaar voor een Nintendo. Die kost 300 euro. Ik koop soms Pokémon-kaarten via Marktplaats. Mijn moeder betaalt ze meestal. Voor 20 euro krijg ik een hele stapel.”
Rayan (9)
Youssra (11) Vul zelf in...
Christian (11) “Ik krijg 5 euro zakgeld per maand. Mijn moeder zet dat rechtstreeks op mijn bankrekening. Ik koop van het geld soms iets leuks, bijvoorbeeld op vakantie. Ik heb een eigen portemonnee en een bankpasje. Ik spaar voor ledstrips in mijn kamer en voor een discobol die je hele kamer verlicht."
Renske (10) “Ik krijg 25 euro per maand. Mijn vader en moeder zetten allebei 10 euro op mijn bankrekening. Mijn moeder geeft 5 euro extra als ik klusjes doe, zoals de vuilniszakken wegbrengen of de tafel dekken. Ik spaar niet echt ergens voor. Als ik een milkshake koop of iets lekkers bij de supermarkt, betaal ik met mijn pinpas."
Desmond (11)
“Elke week krijg ik 3 euro zakgeld. Ik doe het in mijn spaarpot. Ik spaar voor een Nintendo Switch. Ik heb al 100 euro. Als ik iets wil hebben, zegt mijn moeder soms: ‘Haal het maar uit je spaarpot’. Ze leent wel eens geld van mij, als ze kleingeld nodig heeft. Ze betaalt dat dan later weer terug.”
Krijg jij zakgeld? En zo ja, wat doe jij ermee?
teken jezelf
Azra (11) “Als ik iets wil hebben dat niet te duur is, dan krijg ik het. Anders moet ik het zelf betalen. Ik kocht bijvoorbeeld laatst een mooie paardenborstel. Ik krijg geen zakgeld, maar ik krijg wel geld voor mijn verjaardag of voor een rapport. Later ga ik zelf geld verdienen. Ik wil dierenarts worden.”
“Ik krijg 1,50 euro zakgeld per week. Mijn ouders zetten het op een rekening. Als ik iets wil hebben, bestel ik het online. Mijn vader betaalt het van mijn rekening. Ik spaar nergens voor. Ik vind het leuker om dingen te kopen als corona voorbij is. Dan kan ik in de winkel kijken hoe het eruitziet.”
Sinem (10)
Fie (11)
MEER LEREN OVER GELD? KIJK OP EUROWIJSKIDS.NL OF WEEKVANHETGELD.NL. DE GEMEENTE HAARLEM GEEFT GRATIS GASTLESSEN OVER OMGAAN MET GELD, ZOWEL ONLINE ALS ‘LIVE’. SCHOLEN KUNNEN EEN GASTLES AANVRAGEN VIA GRIPOPGELD@HAARLEM.NL
Actueel’ Foto: Marisa Beretta
MAART 2021
Abudi, Mohammed, Chelsy, Jayden, Shukria, Tala, Kidisi en Asmayt maakten foto’s in de wijk.
FOTOGRAFEREN IN SCHALKWIJK Abudi (11), Mohammed (11), Chelsy (11), Jayden (10), Shukria (10), Tala (11), Kidisi (13) en Asmayt (13) uit Schalkwijk gingen in de voorjaarsvakantie op fotosafari. Ze kregen een echte camera te leen en trokken daarmee de wijk in.
De kinderen verzamelen om 13 uur aan de Athenestraat bij de stichting Kapsalon. Kunstjuf en fotografe Marisa Beretta geeft ze een camera. “We gaan eerst naar de supermarkt om fruit en mensen te fotograferen”, zegt Shukria. “Daarna portretteren we elkaar en andere mensen.”
TEKST: FLEUR LEEFLANG
Abudi houdt van fotografie. “Ik doe heel graag creatieve dingen’’, zegt hij na afloop van de safari. “Ik heb vandaag geleerd hoe ik licht gebruik in fotografie. Dat vind ik heel leuk. De mooiste foto die ik maakte is van een duif. Hij zat in een gat in een grote muur. Die duif springt echt uit het beeld.”
Licht gebruiken
Echte kunst maken
De foto’s die de junior-fotografen maakten, worden van 24 tot 27 juni tentoongesteld tijdens een kunstroute in Schalkwijk. Het thema van de route is ‘Het ongeziene gezien’.
Woon je in Schalkwijk en wil je leren fotograferen of echte kunst maken? Kijk op stichtingkapsalon.nl voor meer informatie.
Scherpstellen
Meneer Smit (85) vindt het leuk om op de foto te gaan.
Dit hondje is een goed fotomodel.
Abudi met medewerkster Sara van supermarkt ADL.
Tala ontmoette juf Marisa al eerder op school. “Ze leerde me toen hoe ik foto’s kan maken met de camera op de automatische stand. Nu heb ik geleerd hoe ik de camera met de hand kan scherpstellen. Ik heb foto’s gemaakt met scherpte op de achtergrond en een wazige voorgrond.” Foto: Asmayt
Foto: Chelsy
Foto: Jayden
De krokus vangt het zonlicht.
Mevrouw Goedhart eet lekker een kroketje.
Foto: Shukria
Foto: Chelsy
De duif heeft zijn eigen fotolijstje in de muur.
Camera is zo ingesteld, dat de voorgrond wazig werd en de achtergrond scherp.
Hille tussen de ananassen.
Foto: Abudi
Foto: Tala
Foto: Kidisi
Natuur en milieu
MAART 2021
WIJ HELPEN DE INSECTEN…
Stella (9), Rayen (9), Nina (9) en Isa (9) van de Ter Cleeffschool kwamen op 10 februari naar de Haarlemmer Kweektuin. Ze bouwden samen met Arjan van NME een insectenhotel. Een insectenhotel is een plaats waar bijen en andere insecten hun eitjes kunnen leggen. TEKST: JACQUELINE SCHADEE FOTO’S: FLOOR GODEFROY
…en insecten helpen ons
✿ I nsecten brengen stuifmeel van de ene naar de andere bloem. Daardoor kunnen de bloemen uitgroeien tot vruchten. ✿ Ze ruimen plantaardig en dierlijk afval op. ✿ Ze maken de grond los, zodat wortels van planten kunnen groeien. ✿ Ze zijn voedsel voor grotere dieren zoals vogels en egels.
Rayen, Nina en Isa aan het werk.
Stella, Rayen, Nina en Isa zijn trots op hun zelfgemaakte insectenhotel.
Lieveheersbeestje erbij.
V
eel insecten hebben het moeilijk. Sommige kunnen geen eten vinden doordat veel bloemen en bomen moeten plaatsmaken voor stenen en gebouwen. Andere insecten sterven door gif uit de landbouw. “Ik wil de insecten graag een handje helpen”, zegt Isa. “Ik vind het fijn om iets voor ze te maken. Insecten zijn belangrijk voor ons, vooral de bijen.”
Holle takjes
Bijen bestuiven bloemen
Na een uurtje werken zijn de vier insectenhotels klaar. Isa gaat haar insectenhotel ophangen aan de schuur. “Dat is een zonnige plek met een afdakje. Insecten houden van de zon”, zegt ze. Stella: “Ik vond het superleuk om te doen.” Meer informatie: maakgrijsgroener.nl
Arjan legt uit: “Bijen brengen stuifmeel van de ene naar de andere bloem. De bloem wordt zo bevrucht. Er kan daardoor een vrucht uitgroeien, zoals een appel of een courgette. Zonder bijen zouden we bijna geen fruit of groente meer hebben.”
Rayen laat zien hoe hij het insectenhotel maakt. “Ik schroef eerst een blikje op mijn plank. Ik zet in mijn blikje zo veel mogelijk holle takjes. Insecten kunnen daar hun eitjes in leggen. Ik schroef op het plankje ook een boomstronk met gaatjes, een dennenappel en een bosje hout.”
Droog en zonnig
ZELF EEN 1 INSECTENHOTEL MAKEN Boor gaatjes in de boomstam. Boor ook een gat in je plankje waaraan je hem kunt ophangen.
4
Maak van je tuin een insectenparadijs
1. K oop zaadjes of plantjes waar insecten van houden, zoals duifkruid of duizendblad. 2. Kies biologische zaadjes uit onze streek. Daar zijn de insecten op aangepast. 3. Ga voor bloemen die in verschillende periodes bloeien. 4. Gebruik geen giftige bestrijdingsmiddelen. 5. Laat de tuin rommelig, met takjes en blaadjes. 6. Hang een insectenhotel op! Duizendblad.
2
Klop het zaagsel uit de gaatjes van je boomstam en bind het stro samen.
5
3
Schroef het blikje, de boomstammetjes en takjes op het plankje of kistje.
6
Je hebt nodig: - Een houten plankje of kistje. - Een blikje en een boomstammetje (eventueel). - Dennenappels, stro en holle stokjes zoals bamboe. Tip: vraag een volwassene om te helpen met boren en schroeven!
Zet zo veel mogelijk stokjes in het blikje. Gebruik een hamer voor de laatste stokjes.
Check of alles goed vastzit op het plankje.
Hang je insectenhotel op een zonnige, droge plaats in je tuin.
DEZE PAGINA WERD GEMAAKT MET DE GROENE MUG EN NATUUR- EN MILIEU-EDUCATIE (NME) HAARLEM.
MAART 2021
BEELDENSTORMERS
Felien (10) en Lize (11) van de Dreefschool en Anouk (9) en Mila (9) van de Bos en Vaartschool bekeken de beelden op de Dreef. De beelden zijn gemaakt van afvalmateriaal, zoals metaal, buizen en hout. De makers laten zien dat je meer kunt doen met afval dan je denkt. TEKST JACQUELINE SCHADEE EN MAARTJE VAN PEIJPE-ELIAS
FOTO’S: FLOOR GODEFROY
“D
e beelden staan tegenover onze school”, vertelt Felien. “Wij spelen er in de pauze vlakbij. Ik ken de beelden dus al een beetje.” Ook Anouk had de beelden al vaker gezien. “Ik fiets er altijd langs als ik naar dansles ga.” De kunstwerken staan sinds mei 2019 langs de Dreef, tussen het Houtplein en de Haarlemmerhout.
Kijken na
Mila, Anouk, Lize en Felien op de Dreef.
Verstopte verhalen
De meiden lopen met gids Maartje langs de elf grote kunstwerken. Felien: “We kijken hoe het kunstwerk is gemaakt. We kloppen erop en we voelen eraan. We vertellen elkaar wat we in de beelden zien. En we zoeken naar de verhalen die de kunstenaars erin hebben verstopt. Ik vind het leuk om mijn fantasie te laten gaan.”
Niet weggooien
De beelden zijn gemaakt van gebruikte materialen. “Eén kunstenaar gebruikte een kachel, een ander de uitlaat van een motor”, vertelt Felien. “Ik vind dat goed. We moeten onze spullen niet zomaar weggooien. Je kunt er van alles mee maken.” Anouk: “Ik heb eens een paardenstal gemaakt met karton en wcrollen. Dat is ook een soort kunst van afval.”
WILL WE SURVIVE? EILAND VOOR DE GEKOESTERDE STAND VAN ZAKEN Door: Hilke Walraven (1994) Gemaakt van: metaal, keramiek, aluminium, staal, gravel, gevonden materiaal.
Maartje: “Er zitten grappige dingen op dit eiland, zoals tegeltjes uit de badkamer.”
Door: Joanneke Meester (1966) Gemaakt van: verpakkingsmaterialen, coating. De kunstenaar vindt dat mensen een oplossing moeten vinden voor het afval dat ze produceren. Lize heeft ook wel eens iets gemaakt van afval. “Ik heb het piepschuim dat om een laptop zat verkruimeld voor een surprise”, vertelt ze.
OUT LOUD
Door: André Pielage (1975) Gemaakt van: staal, lachgas patronen.
Anouk: “Wat ik mooi vind, is het contrast tussen dit saaie beeld en de kleurrijke omgeving.” Felien: “Ik dacht dat de slinger bovenaan kerstversiering was maar het blijken lachgas-patronen te zijn!”
ESTRADE
Door: Niels Broszat (1980) Gemaakt van: gebruikt hout. In het hout zit een verhaal verwerkt. Het hout komt overal vandaan. Het kunstwerk is niet zo geslaagd, vinden de meiden, maar het is wel een leuk podium.
FINGERS CROSSED
Door: Frank Koolen (1978) Gemaakt van: staal, epoxy (een soort vernis), schuim, lak. Dit is het nieuwste beeld langs de Dreef. Twee figuren zoeken troost bij elkaar. ‘Fingers crossed’ betekent ‘duimen voor de goede afloop’. Het is ook een manier om iets te zeggen wat niet waar is. Anouk: “De poppetjes lijken net pinguïns.”
MAART 2021
aar kunst op de Dreef Het leuke van dit kunstwerk is dat het nergens op lijkt, vinden Mila, Anouk, Lize en Felien.
STAPELING
Door: Sjoerd Buisman (1948) Gemaakt van: staal en lak.
WALK OF SHAME
Door: Eline de Lange (2002) Gemaakt van: staal, tweehon derd schoenzolen, epoxy.
Dit kunstwerk is gemaakt door een leerling van het Coornhert Lyceum. Ze was toen zeventien. De schoenzolen vormen een boog. Als je eronder staat, voel je hoe het is om onder de voet gelopen te worden. Eline hoopt dat mensen daardoor beter nadenken over waar ze hun afval laten. Lize: “Jammer dat er epoxy op zit. Daardoor lijkt het minder echt.” Anouk: “Ik vind dat juist mooi.” Felien: “Ik vind de betekenis mooi. Mensen gooien inderdaad te veel weg.”
COVER-RE-COVER
Door: Marianne Lammersen (1984) Gemaakt van: oude metalen, textiel, glasvezel, zand en grind.
Favorie t van Felien
Lize: “Deze vind ik echt tof! Het lijkt alsof er een stad uit de berg komt. Het lijkt wel New York.” Mila: “Het lijken net bergen.” Felien: “Als ik dit zie, denk ik aan een Disney-film waarbij kabouters uit de berg komen.”
t
s,
”
GIROZOOM
Favorie t van Lize
Door: Willem Harbers (1967) Gemaakt van: staal, gietijzer, allerlei l akken. Felien: “Ik vind dit heel leuk. Het lijkt op iemand in het circus die een balanceer-act doet. Of een octopus.”
Favorie t van Mila en Anouk POWERPLANT
Door: Leonard van Munster (1972) Gemaakt van: hout, cement, spiraalbuizen, een drukvat, dennenbomen, geraniums, rookmachine. Lize: “Wat zit er in die luikjes? Dit kunstwerk maakt je nieuwsgierig.” Felien: “Het lijkt een beetje op de game Among Us.” ’s Avonds tussen tien en elf uur komt er rook uit dit kunstwerk, vertelt Maartje.
IN AWE
Door: Pieter W. Postma (1975) Gemaakt van: staal, hout, kunststof, lak. ‘In awe’ betekent: vol bewondering. Het poppetje kijkt vol bewondering naar de wereld. Anouk en Mila: “We vinden dit beeld leuk en grappig tegelijk. Het is grappig dat het mannetje maar één schoen aanheeft.”
8
MAART 2021
Sociaal Elisabeth en Aleanora hebben een hoortoestel én een CI. Een hoortoestel versterkt het geluid. Een CI verandert geluid in elektrische golven, die de hersenen vertalen in geluid. Buiten het hoofd zit een dopje met een piepklein microfoontje. Binnen het hoofd zit een computertje. De delen klikken met een magneet aan elkaar.
De CI van Aleanora.
Elisabeth en Aleanora kennen elkaar uit de kleuterklas.
ELISABETH EN ALEANORA ZIJN SLECHTHOREND Aleanora (12) en Elisabeth (12) zaten samen in de kleuterklas op de Auris Prof. Van Gilseschool in Haarlem. Dat is een school voor slechthorende kinderen. Aleanora zit daar nu in groep 8. Elisabeth ging naar de Vrije School. Ze zit in de zesde klas.
TEKST EN FOTO’S: JACQUELINE SCHADEE
“A
ls je slechthorend bent kun je nog íets horen, maar niet goed”, legt Aleanora uit. “Als je doof bent, hoor je vrijwel niets.”
Doof geboren
Toen Aleanora werd geboren, was ze doof. Dokters weten niet hoe dat kwam. “Het kan komen doordat mijn moeder ziek werd toen ze zwanger was”, zegt Aleanora. “Het virus heeft misschien mijn gehoor beschadigd.” Toen ze nog een baby was, kreeg ze een CI, een ‘cochleair implantaat’. Ze kon toen weer een beetje horen.
Heb geduld
Aleanora gaat na de zomer naar het Tender College in IJmuiden, Elisabeth naar het Schoter College in Haarlem. “Ik ga een spreekbeurt houden over doof-zijn”, vertelt Elisabeth. “Ik geef tips zoals: wees geduldig.” Aleanora: “Sommige mensen zeggen ‘Laat maar’ als ik iets niet meteen begrijp. Ik vind dat heel irritant. Het helpt als ze meer geduld hebben.”
VINGERSPELLING
Het hoortoestel van Elisabeth.
Geluiden klinken raar
“Een CI is een klein computertje in je hoofd”, legt Elisabeth uit. “Ik kreeg een CI toen ik vijf jaar oud was. De operatie duurde vier uur. Ik had na afloop een groot verband om mijn hoofd. De wond moest genezen. Ik moest erg wennen toen ik daarna geluiden hoorde. Het klonk heel vreemd. Ik kon pas na een tijdje de klanken herkennen.”
Wat staat hier?
Praten met je handen
Aleanora en Elisabeth leerden op de Van Gilseschool gebarentaal. Bij gebarentaal is elk woord een beweging. Je kent vast het gebaar voor ‘hamsteren’ nog uit de persconferenties. Aleanora gebruikt ook vingerspelling. Ze maakt daarbij letters met de vingers van één hand. “Ik gebruik vingerspelling voor lastige woorden waarvan ik het gebaar niet ken”, zegt ze.
Liplezen kost energie
Elisabeth en Aleanora kunnen goed liplezen. Ze kijken daarbij naar de lippen van mensen die praten. “Liplezen is best vermoeiend”, zegt Elisabeth. “Ik herken niet alle woorden. Woorden die ik niet zie of hoor, moet ik raden. Als ik lang ingespannen moet liplezen, krijg ik hoofdpijn.”
TIPS voor als je praat met een slechthorend of doof persoon. 1. Maak oogcontact. 2. Praat duidelijk. 3. Ga niet zomaar iets zeggen. Tik de ander even aan als hij/zij niet naar je kijkt. 4. Check of de ander je heeft begrepen. 5. Heb geduld.
GEBAREN Er zijn veel apps waarmee je gebaren kunt leren, zoals de app Kindergebaren.
MAART 2021
WIE VRAAG JIJ
OM HULP?
Voorbeeld 1
“Mijn ouders gaan scheiden en maken veel ruzie. Ik vind het niet leuk om thuis te zijn.”
Als er iets vervelends gebeurt in je leven, is het fijn om daar met
iemand over te praten. Je voelt je dan minder eenzaam en de ander
kan misschien helpen. De gemeente Haarlem wil graag weten naar wie
kinderen toegaan als ze ergens mee zitten. De Kinderraad besprak half
9
Jools, Alma, Kirsten en Demy: “Wij zouden het bespreken met onze beste vriend of vriendin. Je kunt het ook aan je opa en oma vertellen of een therapeut.”
Maryem: “De Don Boscoschool heeft een luisterjuf, juf Willy. Je kunt naar haar kamertje gaan als je problemen hebt. Ze probeert het samen met je op te lossen.”
februari wat voorbeeld-problemen. TEKST EN FOTO’S: JACQUELINE SCHADEE
Voorbeeld 3
Voorbeeld 2
“Mijn moeder wordt wel eens dronken. Ze slaat mij dan soms.”
“Ik wil op voetbal, maar mijn ouders hebben geen geld voor kleding en contributie.”
Jools, Demy, Alma en Kirsten van de Kinderraad denken mee met de gemeente.
Tjerk, Quinten: “Het Jeugdfonds Sport & Cultuur kan misschien helpen.”
Zit je ergens mee? Vraag het CJG! Een coach van het Centrum voor Jeugd en Gezin (CJG) beantwoordt elke maand een vraag in Jong023. Heb je een vraag? Mail redactie@jong023.nl.
Vraag
Een goede vriend of vrien din Mijn ouders of verzorge rs Mijn opa of oma De juf of meester De CJG-coach op school Ik bel of chat met de Kindertelefoon (08000432 of kindertelefoon.nl/chat) Iemand anders, namelijk
Robin (11):
“Ik ben verliefd op twee jongens. Kan dat eigenlijk wel?”
Hoi Robin,
FOTO: MIRANDA BRUINSMA ILLUSTRATIES: WILLEMIJN VAN BENTHEM
Maryem, Luke en Willem: “Je kunt het beste de Kindertelefoon bellen.”
Naar wie ga jij met een probleem?
Elsa geeft antwoord
Wat een leuke vraag! Verliefd zijn kan heel fijn zijn, maar ook heel spannend voelen. Soms word je er zelfs een beetje zenuwachtig van. Als je verliefd bent op twee jongens, voel je misschien wel dubbel zo veel vlinders in je buik!
Iedereen is uniek
Het is helemaal niet gek dat je verliefd bent op twee verschillende jongens. Dat gebeurt vaker. Er zijn ook zo veel leuke mensen op de wereld! Het is daarom heel normaal dat je soms twee mensen kent die je heel erg leuk vindt. Iedereen is uniek en op zijn of haar eigen manier leuk. Je kunt verliefd worden op die ene jongen omdat je hem bijvoorbeeld hartstikke lief vindt en jullie dezelfde dingen leuk vinden. En je kunt tegelijk verliefd zijn op die andere jongen, omdat je fijn met hem kunt praten en echt met hem kunt lachen.
Groot hart
Er zijn natuurlijk nog veel meer redenen waarom je verliefd op iemand kunt worden. Soms weet je niet eens precies waarom je verliefd bent. Je hebt een groot hart. De één is verliefd op twee jongens, de ander op één meisje. Soms ben je een beetje verliefd, een andere keer tot over je oren. Alles kan. Verliefd zijn is vooral heel leuk. Vooral als diegene ook op jou is... Geniet ervan! Lieve groetjes, Elsa
Bij het CJG werken mensen die jou en je ouders kunnen helpen met vragen over lastige dingen DIT ARTIKEL IS GEMAAKT IN SAMENWERKING MET thuis, op school, of ergens anders. Kijk voor meer informatie www.cjgkennemerland.nl. Ook ietsopdoen voor een ander? Schrijf je in op haarlem.buuv.nu.
10
MAART 2021
Zelf doen
KAARTJES TEGEN EENZAAMHEID Bayan, Aya, Najma, Salma, Raya en Hamd schreven kaartjes voor ouderen.
Enes (11) uit groep 7 van basisschool Al Ikhlaas wilde iets doen voor eenzame ouderen. Samen met de kinderwijkraad Schalkwijk schreef hij kaartjes voor ze. De wijkraadsleden brachten de kaarten naar de medewerkers van Zorgbalans. Zij gaven de kaarten aan ouderen. TEKST: JACQUELINE SCHADEE
FOTO’S: MARLOES KOMIN
“V
eel ouderen voelen zich alleen op de wereld”, vertelt Enes. “Bijna niemand mag bij ze op bezoek komen in coronatijd. Ik vind dat echt verdrietig voor ze. Ik wilde iets voor ze doen. Ik heb toen in de kinderwijkraad voorgesteld om ze een kaartje te sturen.”
Goed gevoel
“Iedereen vond het een goed idee. We kregen allemaal vier kaartjes. Daarop schreven we iets aardigs. Het was echt leuk om te doen. Het gaf mij een goed gevoel”, vertelt Enes. Hiba schreef: “Beste ouder, u staat niet alleen in deze moeilijke tijd, want wij staan achter u. We steunen iedereen, want samen staan we sterk!”
Enes had een goed idee.
Mooie woorden
Een ander wijkraadslid schreef: “We hopen dat de lockdown overgaat. Dan hebben jullie alle tijd om je familie te zien.” En weer een ander schreef: “Je moet niet denken dat niemand aan je denkt, want de kinderwijkraad en ik denken aan jou.”
Ik en mijn lievelingsboek Mert (11) uit groep 8 van de Willem van Oranjeschool: “Mijn lievelingsboek is
‘Koning van K atoren’ van
In de brievenbus
Enes: “We brachten de kaartjes naar Zorgbalans. De medewerkers gaven de kaartjes aan de ouderen. Ze zeiden dat de ouderen er heel blij mee zijn. Ik hoop dat ze nu weten dat ze niet alleen zijn.”
“IN MEXICO LIEP IK OP BLOTE VOETEN”
het spannend. Ik wilde
Iker (9) komt uit Mexico, een land in Midden-Amerika. Hij kwam een jaar geleden met zijn ouders en zijn broertje Erik (6) naar Nederland. Iker zit in Haarlem op de Internationale School.
steeds verder lezen.”
TEKST EN FOTO’S: JACQUELINE SCHADEE
Jan Terlouw. Ik vind het een spannend en verrassend
boek. Hoofdpersoon Stach
krijgt verschillende opdrachten. Je weet niet of hij die kan volbrengen. Dat maakt
TEKST: JACQUELINE SCHADEE FOTO: FLOOR GODEFROY
HOUD JE NET ALS MERT VAN DE 'KONING VAN KATOREN'? BOEKEN- DAN VIND JE DEZE BOEKEN VAST OOK LEUK! TIPS
“Het is hier veel kouder dan in Mexico”, vertelt Iker. “Ik droeg in Mexico meestal alleen een korte broek. Alleen in de winter had ik ook een T-shirt aan. Ik ging op blote voeten naar school. We woonden vlak bij school en vlak bij het strand.” De vader van Iker werkt als consultant. Hij weet veel van de zee. Hij wilde daarom graag een poosje in Nederland werken.
“Het is hier best koud.”
Toverspreuken
‘De schaduwen van Radovar’ door Marloes Morshuis.
De brief voor de koning’ door Tonke Dragt.
‘De spooktoren’ door Keir Graff.
Iker houdt van lezen en van de vechtsport hapkido. Hij heeft alle boeken van Harry Potter gelezen. Hij leest nu het ‘Book of Spells’, waarin alle toverspreuken van Harry Potter staan. Iker kan Spaans, Engels en een klein beetje Nederlands.
n van “Ik ben fa er.” tt o P Harry
Sport
BOKSEN
MAART 2021
11
Toni maakt een sprong zodat hij hoger kan schoppen.
MET TONI
Toni (7) zit op de Hannie Schaftschool. Hij deed op 24 februari mee aan de boksles in het Voortingplantsoen. SportSupport organiseerde die dag een sportmiddag voor kinderen uit Haarlem. TEKST: EDITH BIJL
Toni beschermt zijn gezicht met zijn handschoenen.
FOTO’S: SANDRA REEB-GRUBER
“J
e mag bij boksen de ander schoppen en slaan. Maar als iemand ‘au’ zegt, stop je meteen”, legt Toni uit. “Ik vind boksen heel leuk. Als ik boos ben, kan ik mijn boosheid eruit slaan.”
Toni doet een uppercut bij zijn vriend Jovey. “Ik beweeg mijn arm van onder naar boven.”
Alleen op de billen
Voor de boksles in het Voortingplantsoen gelden een paar regels. “We mogen alleen schoppen op de rug of op de billen”, zegt Toni. “En we mogen alleen op de schouders slaan, niet in het gezicht. Alleen als iemand een bitje en een masker draagt, mag je slaan op de wangen.”
Jezelf verdedigen
GRATIS BOKSLES
Boksen is geen gevaarlijke sport, vindt Toni. “Je leert hoe je jezelf kunt verdedigen. Je moet bijvoorbeeld altijd je bokshandschoenen voor je gezicht houden. En als de ander slaat, kun je wegduiken.”
Wil jij ook eens boksen? Kom dan maandagmiddag 15, 22, 29 maart naar het Voortingplantsoen in het Rozenprieel. SportSupport geeft daar van 13.30 tot 15.30 uur gratis boksles. Je hoeft je niet aan te melden.
DIT ARTIKEL IS GEMAAKT IN SAMENWERKING MET
Eindelijk weer samen dansen De meiden van de streetdancegroep van De Vos Dansstudio’s zijn superblij. Op 4 maart mochten ze eindelijk weer samen dansen. Ze kregen les op het schoolplein van de Wilhelminaschool in Overveen. Hun dansschool op de Zijlweg is nog dicht. “Koud, maar superleuk”, zegt Jette (10) na afloop.
De meiden zijn superblij dat ze weer mogen dansen.
TEKST: JACQUELINE SCHADEE
FOTO’S: FLOOR GODEFROY
De meiden komen van veel verschillende scholen: de Ark, de Peppelaer, de Argonauten, de Vrije School Kleverpark en de Julianaschool. Ze vinden het heerlijk om te dansen. De afgelopen maanden was er online les, maar daar kon niet iedereen aan meedoen.
Zelf dansjuf zijn
Juf Noa begint de les met een warming-up. Na een kort dansje mogen de meiden om de beurt voor de groep staan om dansjuf te zijn. Daarna leren de meiden nog een streetdancehiphop-dans. De les eindigt met een memoryspel met dans.
Muts op
De zusjes Coco (6) en Juno (8) worden heel vrolijk van dansen.
Juf Noa doet de dans eerst voor.
Feline (9) en Zoey (8) zijn net als de andere meiden heel dik aangekleed. “Ik heb twee broeken aan”, zegt Feline. Emiliano (10): “Ik heb een muts op en veel warme kleren aan. Anders zou ik bevriezen!”
12
BIJ ONS
MAART 2021
Fietsen met de meester Meester Ingmar van de
Bavoschool bezorgde tijdens de
lockdown elke week het huiswerk
Jayda, Lisa en Maja, klaar voor de start.
bij zijn leerlingen thuis. Hij deed
dat rennend. De leerlingen gingen om de beurt mee op de fiets. TEKST EN FOTO'S: JACQUELINE SCHADEE
J
ayda (12), Lida (12) en Maja (11) mogen op maandag 25 januari mee. Ze doen het huiswerk in het krat op hun fiets. Zij mogen bepalen wat de slimste route is langs hun klasgenootjes uit groep 8. Lisa is vandaag jarig. Ze heeft daarom ook een traktatie meegenomen.
Huiswerk door het raam
Maja: “Vorig jaar moesten we tijdens de lockdown ons huiswerk op school ophalen. We liepen buiten langs het lokaal. De meester gaf het huiswerk door het raam.” Jayda: “Ik vind het fijner als de meester thuis langskomt.” Lisa: “Het is ook leuk om mee te fietsen.”
Fijn om te sporten
Meester Ingmar is heel sportief. Hij rent halve marathons. Hij zat bij de marine voordat hij meester werd bij de Bavoschool Reviusstraat. “Ik vind het fijn om te sporten”, legt hij uit. “Ik breng daarom het huiswerk hardlopend langs. De meeste ouders en leerlingen vinden het leuk als hun meester aan de deur komt.”
Dexter krijgt Jong023.
Meester Ingmar.
Evy met jarige Lisa.
PUZZEL
Schrijf je antwoord in de witte vakjes. De letters in de gele balk vormen een woord. Mail dit woord, samen met je voornaam, je school en je leeftijd voor 2 april naar redactie@jong023.nl.
Cato heeft de puzzelprijsvraag van januari gewonnen. Van harte gefeliciteerd! Ook Myla, Milayla, Deon, Stef, Raaf (4 jaar!), Mare, Tess, Hiba, Zayd en Yune stuurden het goede antwoord: fietswiel. Goed gedaan!
In welke wijk gingen acht
Hoe heet het favoriete
Welke organisatie kun je
kinderen fotograferen?
beeld van Mila en
bellen als je ergens mee zit
PAGINA 4
Anouk? PAGINA 7
via 0800 – 0432?
Wie interviewden
Waarom zijn bijen en
Christian, Fadoua, Moreno
andere insecten
Wie bedacht een
en Mila? …….. leiders.
belangrijk? Ze ……….
kaartenactie voor ouderen?
PAGINA 1
de bloemen. PAGINA 5
PAGINA 10
In welke stad staat de
Hoe heet het apparaatje
Welke stoot doet
Tweede Kamer?
dat Eline en Aleanora
Toni voor? PAGINA 11
PAGINA 1
helpt met horen?
PAGINA 9
We verloten onder de goede inzendingen een boekenbon van Kinderboekhandel Kiekeboek. Alleen de winnaar krijgt bericht.
PAGINA 8
De antwoorden op de vragen vind je in deze krant!
