32
พื้นที่รับผิดชอบของด่านศุลกากรช่องจอมยังคงเป็นไปตามปกติ แม้จะมี สถานการณ์ความขัดแย้งกรณีเขาพระวิหาร ระหว่าง 2 ประเทศ เกิดขึน้ ก็ตาม ทั้งนี้นักธุรกิจพ่อค้า ประชาชนชาวกัมพูชา ใน จ.อุดรมีชัย จ.พระวิหาร และ จ.เสียมราฐ ซึง่ เป็นจังหวัดชายแดนติดกับไทยด้าน จ.สุรนิ ทร์ และ จ.ศรีสะเกษ ได้ซื้อสินค้าไทยเข้าไปจ�าหน่ายให้แก่ประชาชนในประเทศอย่างต่อเนื่อง ซึ่ง ส่วนใหญ่เป็นสินค้าอุปโภค บริโภค เช่น เนื้อหมู เนื้อวัว ไก่สด ผัก ผลไม้ น�้าตาล น�้าพริก น�้าปลา และ ของใช้ในครัวเรือน เป็นต้น9 2) ชายแดน พรมแดน รัฐชาติ และ หลังรัฐชาติ ชายแดน (Border) พรมแดน (Boundaries) รัฐชาติ (Nation state) และ หลังรัฐชาติ (Post nation state) มักถูกตีความหมายและอธิบายภายใต้ ข้อถกเถียงในเรื่อง ความสัมพันธ์ข้ามชาติในบริบทการค้าเสรีนิยม ความ มั่นคง และอ�านาจอธิปไตยของรัฐเหนือดินแดน Berg and Houtum (2003) อธิบายว่า “ชายแดน” มักถูกอ้างและถูกสร้างโดยรัฐในฐานะที่รัฐชาติยัง เป็นผู้แสดงส�าคัญในระบบความสัมพันธ์ระหว่างประเทศอยู่ ดังนั้น รัฐจึง น�าแนวคิดชายแดนมาถกเถียงในประเด็นความสัมพันธ์ระหว่างประเทศ ใน ฐานะที่เป็นพื้นที่ความมั่นคง (the security border) โดยใช้เส้นเขตแดนตาม หลักกฎหมายระหว่างประเทศ ท�าหน้าที่กั้นประเทศหนึ่งออกจากประเทศ หนึ่ง ป้องกันและอนุญาตให้ก้าวผ่านหรือไม่ให้ผ่าน ควบคุม อนุญาต หรือ อ�านวยการเคลื่อนย้ายของผู้คนและสินค้า Berg and Houtum (2003) แบ่งรูปแบบของชายแดนออกเป็น 4 แบบ คือ 1) ชายแดนในฐานะพื้นที่ของความเป็นศัตรูกัน (alienated borders) โดยเมื่อ เกิดปัญหาระหว่างประเทศชายแดนจะท�าหน้าทีป่ ดิ กัน้ แบ่งแยกทุกอย่างออก จากกัน ซึ่งมีแนวโน้มสู่การใช้ก�าลังทางทหารและอื่นๆ 2) ชายแดนในรูป แบบที่มีการด�ารงอยู่ร่วมกัน (co-existent borderlands) จากการมีปฏิสัมพันธ์ ระหว่ า งกั น แต่ อ าจไม่ มี เ สถี ย รภาพมากนั ก ปรั บ เปลี่ ย นไปได้ ต ามบริ บ ท 3) ชายแดนในฐานะทีเ่ ป็นแหล่งพึง่ พาอาศัยกัน (interdependent borderlands) 9
ใน ttp://www.easytimesradio.com/index.php?option
ชายแดนอีสานกับเพื่อนบ้าน ข้อค้นพบทางวิชาการและนัยเชิงนโยบาย กรณีศึกษา กัมพูชามองไทย คนไร้รัฐ และ เมืองคู่มิตร