Ernst Cassirer - Devlet Efsanesi

Page 25

Saltık bir tanrılığa, ölümden sonraki yargılanmaya, putlara tapınma­ ya ya da kurbanlar kesmeye duyulan inancı, bu tanımın içine soka­ mayız. Budunbilimsel verilerin daha yakından incelenmesi, tüm bu özelliklerin zorunlu önkoşullar olmadıkları konusunda bize güvence verir. Bu özellikler, dinsel yaşamın evrensel bir yönünü değil, yalnız­ ca özel bir görünümünü verirler.

Böylesi dar bir tanımın, dini, temelini oluşturan daha derin­ deki bir dürtü ile değil de, özel gelişmeleriyle özdeş tutan bir yan­ lışı vardır. Bu temel kaynağa hemen geri dönmek ve dinin ilk tanımı olarak, Tinsel varlıklara duyulan inancı savlamak, en iyi çare gibi görünüyor.

Tylor'ın kitabının amacı, Ruhçuluk (Animism) adı altında, de­ rinlerde yatan Tinsel Varlıklar öğretisini araştırmaktı. Bu öğreti, Öz­ dekçi felsefeye karşıt olan Tinci ·felsefenin asıl özünü dile getirmek­ teydi4. Burada Tylor'ın ünlü ruhçuluk kuramının ayrıntılarına girmemi­ ze gerek yok. Bizi onun vardığı sonuçlardan çok, kullandığı yöntem ilgilendiriyor. Critique of Pure Reason'da (Salt Usun Eleştirisi) « tür­ deşlik ilkesi» (Principle of homogeneity) diye adlandırılmış olan yön­ tembilimsel ilkeyi, Tylor en son sınırına değin kullanmıştır. Kitabın­ da ilkel anlıkla uygar insanın anlığı arasındaki ayrım hemen hemen ortadan kalkmıştır. Ona göre, ilkel insan, gerçek bir filozof gibi ey­ lemde bulunur ve düşünür. Duyusal yaşantılarının verilerini birleş­ tirip uyumlu ve dizgesel bir düzen içine sokmaya çalışır. Eğer Tvlor' ın betimlemesini benimsersek, Ruhçuluğun en kaba biçimleri ile en gelişmiş ve karmaşık felsefi ya da tanrıbilimsel dizgeler arasında yal­ nızca bir derece ayrımı bulunduğunu söylememiz gerekecektir. Onla­ rın ortak bir başlangıç noktaları vardır ve aynı merkez çevresinde hareket ederler. Ölüm olayı , (ister yabanıl ister felsefeci olsun) in­ san için, her zaman bir tansık (mucize) v� korku olayı olmuştur. Ruh­ çuluk ve metafizik, ölüm olgusuyla uzlaşmak. onu ussal ve anlaşıla­ bilir bir sekilde yorumlamak için yalnızca değişik girişimlerdir. İki­ sinin yöntemleri birbirinden çok farklıdır ama yöneldikleri erek, her zaman özdeştir.

İlkin, canlı bir bedenle ölü bir beden arasındaki ayrımı yapan nedir? Uyanmaya, uyumaya, kendinden gecmeye, hastalıifa, öli.i­ me ne neden oluyor? İkinci olarak, diişlerde ve hayalierde görii.­ nen insan şekilleri nedir? Eski yabanıl filozoflar, büvük bir ola­ sılıkla bu iki gurup olaya bakarak her insanın kendisine ait olan iki yanı, bir canlı bir de hayalet yanı bulunduğu çıkarımına doğ­ ru ilk adımlarını attılar. Bu iki yan, apaçık bir şekilde, bedenle yakından bağlantılıydı. Canlı yan, bedenin duymasını, düşünme25


Issuu converts static files into: digital portfolios, online yearbooks, online catalogs, digital photo albums and more. Sign up and create your flipbook.