‘Uit onderzoek blijkt dat wanneer bewoners meer invloed krijgen, er wel vaak iets positiefs ontstaat. Dat is een aspect waar wij ons hard voor maken.’
zelf neer te leggen. En daarmee de overheid te dwingen zich aan te passen. Dat vraagt om professionals die dat aanvoelen en het samen met bewoners willen ontwikkelen.’ Beter luisteren Lector Gebiedsontwikkeling en Transitiemanagement Kees Machielse, werkzaam bij de Hogeschool Rotterdam, kan een heel eind meegaan in de analyse van Cornelissen. In zijn eigen praktijk als sociaal-economisch onderzoeker liep hij er al tegenaan dat bewoners veel weten over hun omgeving, maar dat politici niet luisteren: ‘Te veel gericht op de korte termijn en te lastig’. Daar komt bij dat er vanuit ruimtelijke ordening heel anders naar een buurt of wijk wordt gekeken dan vanuit bijvoorbeeld economische zaken. ‘De hoofdvraag is echter: waarom wordt er niet geluisterd? Zeker in deze tijd, met de opkomst van allerlei social media, kunnen we heel gemakkelijk informatie uitwisselen en medestanders vinden. We kunnen heel snel communiceren. Mensen vinden elkaar daardoor ook fysiek, bundelen hun krachten en doorbreken vaste patronen. Wanneer je die ontwikkeling doordenkt, komt zelforganisatie wel degelijk in beeld. Daar kan de overheid als partij overigens ook bij zitten, maar zij is niet meer de partij die alles bedenkt.’ Machielse wijst in dit verband op media als Verbeterdebuurt.nl, dat in navolging van succesvolle buitenlandse initiatieven als Fixmystreet nu ook in Nederland aanslaat. ‘Het is een wat ander idee, maar de gedachte is interessant: vind 15
16
/ KEI-THEMA
medestanders en stuur je klacht door naar de gemeente, die dan verplicht is om te reageren. Dat zet druk!’ Een stapje verder zou kunnen zijn dat bewoners zelf een idee oppakken om de wijk te verbeteren en de organisatie zelf ter hand nemen. ‘We hebben de infrastructuur er nu voor.’ Fors snoeien De crisis speelt hier als belangrijke exogene variabele doorheen, zo blijkt al snel. Gemeenten die zich terugtrekken op hun kerntaken, corporaties die door geldgebrek terugmoeten naar de basics, ontwikkelaars die de eindgebruiker ontdekken als ‘co-creator’: hoe zien Cornelissen en Machielse dit? De laatste ziet dat organisatievormen als de coöperatie weliswaar aan een comeback bezig zijn, maar de vorm is voor hem niet zo belangrijk: ‘Het belangrijkste is dat je elkaar ergens op vindt en er een gezamenlijk nieuw verhaal ontstaat.’ Cornelissen zou het heilzaam vinden wanneer de crisis ertoe bijdraagt dat het uit de krachten gegroeide overheidsbeleid fors wordt teruggesnoeid: ‘In alles wordt voorzien. Is eenzaamheid een probleem, dan zetten we daar een directeur op met een projectorganisatie. Zo hebben we steeds meer professionals gekregen, die vooral met zichzelf bezig zijn. Neem een project als “achter de voordeur”: het kost een vermogen aan overleg om samenwerking met alle lokale partners die daarbij een rol spelen van de grond te krijgen. En zo lang we geld daarin blijven stoppen, blijven die processen doorgaan. Laten we dat niet meer doen. Het is allemaal zo instrumenteel