Het Kattengedragsadviesbureau: Onafhankelijk en 100% katvriendelijk Jaargang 10, nummer 11
November 2012
KGA Nieuwsbrief Katten en Gedrag Vanaf welke leeftijd kun je een kitten van zijn moeder scheiden? Er worden nogal wat verschillende leeftijden genoemd waarop je een kitten van diens moeder zou kunnen scheiden. Dat levert op internet en daarbuiten diverse discussies op. Daarom zetten wij eens helder op een rijtje hoe het zit en wat voor meningen hierover bestaan.
IN DIT NUMMER O.A. Leeftijd kitten van moeder af
Lotjes lontje wordt al langer
Waarom ronken katten? Kattencongres 24 november
Mijn kat braakt, en nu? L-methionine als urine verzuurder
Onderzoek naar trimsalons
Vuurwerkangst Hoe laat je katten aan elkaar wennen
Hordeur bij introductie Lezersreactie vroeg-
Dierenkliniek Amstel, Vecht en Venen: min.13 weken Deze dierenkliniek krijgt vaak kittens op de praktijk waarvan gezegd wordt dat ze 8/9 weken zijn. Deze blijken bij inspectie nog niet eens 6 weken oud te zijn. Ze wonen dan soms zelfs al ruim 1 week bij de nieuwe eigenaar. Wettelijk gezien mogen kittens jonger dan 7 weken NIET bij de moeder weggehaald worden. Het advies van deze kliniek is om alle kittens (ras- en rasloos) minimaal 13 weken bij de moeder te laten. Dit voorkomt niet alleen een hoop gedragsproblemen maar ook gezondheidsproblemen! Hoe schattig en lief ook, neem geen te jong kitten, dit voorkomt zoveel ellende! Als u weet wie kittens jonger dan 7 weken verkoopt, schakel dan de politie of dierenpolitie in. We moeten dit samen een halt toeroepen. Soms stelt men dat je een kitten juist eerder dan 16 weken van de moeder af moet nemen, zodat hij bijvoorbeeld goed went aan mensen en honden. Maar klopt dat idee eigenlijk wel?
castratie
Sophia Dierenspreekuren
Hoe de FWF katten helpt Onderzoek naar FIP English part: sweet treats
Elles Nijssen, kattengedragsdeskundige en professioneel schrijfster over katten: 16 weken 'Je kunt kittens niet beschadigen door ze 16 weken of langer bij de moeder te laten, wel door ze eerder weg te halen'. Voor meer info zie www.felinewelfarefoundation.org/welfare/gedrag/ scheiding/, www.kattengedragstherapie.nl > artikelen en mijn Facebook-pagina, bericht van 12 mei.
1
Kittens hebben hun moeder zeker 16 weken nodig. Kittens met 7 weken bij hun moeder weghalen is nonsens aangezien hun moeder degene is die ze het hardst nodig hebben. Om zich veilig te voelen, om van alles van te leren (van moeder leren ze het meest), voor hun gezondheid. Aan andere dieren zoals een hond wennen kan ook door een op katten gesocialiseerde hond een paar keer op bezoek te laten komen zodat de kitten daar in de eerste socialisatiefase (week 2 - 7 Ă 9) neutrale of liever nog positieve ervaringen mee krijgt. Permanent een hond om zich heen hebben is niet nodig.' Henrieke Groenwold-Grandia, kattenfokster: 16 weken 'De kittens die we op advies van Marcellina Stolting met 16 weken plaatsen wennen altijd sneller en relaxter aan hun nieuwe omgeving. Ze zijn gewoon sterker. Onze kittens zijn honden gewend. Maar als er een hond op het adres woont waar ze heen gaan moeten ze daar hard aan wennen. We kregen er zelfs een keer eentje terug die er niet aan kon wennen... Wij zijn helemaal voor de 16 weken periode. Maar ik moet er inderdaad bij zeggen dat wij in die 16 weken dan ook alles op het gebied van socialisatie proberen te doen.' Het is inderdaad correct wat de kattenfokster aangeeft: het is wel belangrijk om die eerste 16 weken te gebruiken om op een verantwoorde manier de kittens te verzorgen (vaccineren, ontwormen, socialiseren). Wat ons betreft zouden fokkers geregistreerd, geschoold en gecontroleerd worden. Dat zou al veel kattenleed schelen. Els Peeters, gedragsbioloog gespecialiseerd in katten: 16 weken Er circuleert ook een zogenaamd 'kittenkompas' op internet, waarin weer heel andere leeftijden worden aangegeven om een kitten van de moeder te scheiden. Wat vinden de professionals daarvan? We laten gedragsbioloog Els Peeters (gespecialiseerd in katten) van Universiteit Antwerpen aan het woord over het kittenkompas dat door Tinley wordt verspreid.
Foto: Š Linda Beumer
'Op die eerste link van Tinley zeggen ze dat je een kitten dat geen contact heeft gehad met mensen op 7 weken moet ophalen. Dan ben je feitelijk wel te laat, want de socialisatie op mensen loopt tot 7 weken. Als je al eens een wat trager kitten hebt, dan gaat dat op die korte periode van pakweg 2 extra weken ook niet nog behoorlijk gesocialiseerd geraken. Integendeel, zo'n kitten loopt een trauma op van de te vroege scheiding van de moeder, komt ineens tussen mensen terecht waar het doodsbang van is, in een omgeving met allemaal onbekende dingen. En dan zou dat arme ding plots ineens mensen fijn gaan vinden? Ziek worden door de verlaagde weerstand (7 weken is midden in de gevoelige periode!) van de stress lijkt me realistischer. Tinley doet veel goed, maar op een aantal punten verschillen we toch behoorlijk van mening.
Deze kittens van bijna 16 weken sabbelen bij hun tante. Moeder is ook in de buurt.
2
Facebook Alle actuele nieuwtjes over katten, gedrag en wetenschap vindt u op onze Facebookpagina. Ook te bekijken als u niet zelf op Facebook actief bent.
Kattenoppasservice Zoekt u een kattenoppas aan huis? Bel dan met: 020-4230947. De Kattenoppasservice wordt aanbevolen door dierenklinieken en dierenspeciaalzaken. Klik hier voor meer informatie.
Feit is dat er maar één onderzoek is gebeurd naar invloed van scheidingsleeftijd. Dat is dat van Seitz van 1959. Qua leeftijd ging het daar om scheiding op 2, 6 en 12 weken. De groep van 12 weken bleek duidelijk minder trauma's te hebben opgelopen. Verder heeft een studente van de KaHo een thesis gemaakt over oorzaak van probleemgedrag, gebaseerd op een analyse van de casussen van Marcellina Stolting van het Kattengedragsadviesbureau. Daar bleek scheidingsleeftijd een grote factor: hoe jonger een kitten gescheiden werd van diens moeder, hoe meer problemen.' 'Verder is er eigenlijk qua gedragsmatige effecten geen onderzoek gedaan. In de standaardwerken zal je ook nergens een leeftijd aantreffen waarop moeder en kittens best gescheiden worden. Dat weten we gewoon niet. Dat kan 12 weken zijn, dat kan 14 weken zijn, dat kan 16 weken zijn. We weten wel dat kittens in het wild ten vroegste met 16 weken bij de moeder weggaan en dan nog enkel in tijden van hongersnood. Anders blijven ze tot ze geslachtsrijp zijn en poezen vaak levenslang. We weten ook dat de piek van het sociale spel op 14 weken ligt. En dat katten geen periode hebben zoals honden die vanaf 6 of 7 weken ineens banger worden en minder interactie aangaan. We weten ook dat de gevoelige periode in de ontwikkeling van de eigen immuniteit tot grofweg 12 weken loopt. Als we dat allemaal samen nemen, dan zeggen wij inderdaad dat het op dit moment, tot er meer studies zijn gedaan, het beter is het zekere voor het onzekere te nemen en de kittens pas op 16 weken weg te doen. Zo hebben ze die piek van het sociale spel gehad, is hun weerstand in orde en volg je wat er onder natuurlijke omstandigheden gebeurt.' Het Kattengedragsadviesbureau: minimaal 16 weken Aangezien er bij de kat sprake is van een late natale dispersie en een doorlopende socialisatie (de belangrijkste perioden vormen de eerste 16 weken), vinden we dat doorslaggevende argumenten om voor kattenwelzijn te kiezen. Vele fokkers kunnen beamen dat kittens die later geplaatst worden makkelijker wennen en stabielere persoonlijkheden ontwikkelen. Onder de leeftijd van 16 weken worden kittens in de natuur niet verlaten door hun moeder, en dat doet zij alléén in geval van hongersnood. Anders blijven de kittens aanmerkelijk langer bij haar. De socialisatie van kittens loopt minimaal door tot 16 weken. Daarom adviseren wij om ze niet eerder dan met 16 weken van de moeder af te nemen. Te jong van de moeder afgenomen zijn, is helaas een kenmerk dat praktisch alle katten in onze praktijk gemeen hebben.
3
Klant aan het woord: Lotjes lontje wordt al langer! Kent u Lotje nog uit het juninummer van onze nieuwsbrief? (Klik hier voor het artikel, deze staat op pagina 9) Lotje had agressieproblemen. Dankzij de gedragstherapie gaat al een stuk beter met haar. Meer ‘kat’ zijn Lotjes baasje nam een consult bij gedragstherapeut Marcellina Stolting van het Kattengedragsadviesbureau. Dankzij het goed opvolgen van haar adviezen gaat het inmiddels een stuk beter. Lotje geniet meer van het leven dan ooit tevoren. Vroeger kon ze niet naar buiten. Marcellina adviseerde daar verandering in te brengen. Nu zit ze regelmatig lekker op het balkon, speelt en jaagt achter alles aan wat vliegt en kan meer ‘kat zijn’. Wat een welzijnsverbetering! Frustratiegevoelig Lotjes ‘lontje’ was aan het begin van de behandeling extreem kort. Dat gaat nu een stuk beter. Haar baasje heeft geleerd om Lotje meer duidelijkheid te geven, waardoor situaties nu hanteerbaarder en veiliger voor haar zijn. Dat geeft een enorme verbetering. Maar we zijn er nog niet, haar lontje verder laten groeien kost nu eenmaal tijd.* Lotje is nog tamelijk frustratiegevoelig; ze kan niet goed omgaan met situaties die anders lopen dan zij verwacht. Een van de oorzaken daarvan is dat ze met 8 weken (te jong) bij haar moeder en nestgenootjes is weggehaald, iets wat helaas de meeste katten overkomt. Daardoor is zij extra stressgevoelig. Doordat haar baasjes kennis over kattengedrag is toegenomen, kan zij haar nu beter helpen. Zo’n baasje is een lot uit de loterij! Met dank aan Ineke Hussem *Veel gedragsproblemen zijn in korte tijd te verhelpen. Lotje behandelen duurt langer, doordat ze tijdens de behandeling verschillende stressvolle situaties heeft meegemaakt.
4
Waarom ronken katten? Vraag: ‘Iedereen kent wel het fenomeen: als je een kat streelt gaat die ronken. Wil de kat op die manier gewoon communiceren dat ze zich goed voelt, of heeft dit ronken ook een biologische reden?’ Masha (28 jaar) Antwoord: Beste Masha, Katten spinnen in eerste instantie als kitten wanneer ze aandacht krijgen van hun moeder. Het is in feite een signaal dat Els is gedragsbioloog, gezegt: 'zorg voor mij'. Vandaar dat katten soms ook spinnen specialiseerd in katten, aan de Universiteit Antwanneer ze ziek zijn of pijn lijden, om anderen (mensen of katwerpen. Daarnaast is zij ten) duidelijk te maken dat ze zorg nodig hebben. In normale vicevoorzitter van de Feliomstandigheden is dit een signaal dat volwassen katten niet zo ne Welfare Foundation. vaak meer gebruiken ten opzichte van elkaar. Katten zijn echter slimme dieren en ze merken al vlug dat wij mensen goed reageren als zij spinnen. Bovendien vertonen veel katten ten opzichte van ons kinderlijk gedrag, alsof ze nog kittens zijn. Deze twee factoren samen maakt dat katten vaak wel spinnen voor mensen, maar niet voor mede-katten. Samengevat is het dus een contactsignaal dat katten gebruiken om aandacht en verzorging (bijvoorbeeld genegenheid) te krijgen.
ELS PEETERS
Kattencongres 24 november Heeft u al een kaartje voor het kattencongres op 24 november?! Na de geslaagde congressen van april 2009 en november 2010 organiseert de Sterkliniek Dierenartsen Hillegom op 24 november 2012 het 3e kattencongres! De onderwerpen die ze aan u willen presenteren zijn: kattengedrag, acupunctuur, spoedeisende gevallen, hartaandoeningen, FIP, mogelijkheden van ziektekostenverzekeringen, de gang van zaken in een asiel. De onderwerpen van de lezingen over kattengedrag zijn: - De top vijf van gedragsproblemen - Katvriendelijke huisvesting Beide lezingen zullen worden gegeven door Marcellina Stolting van het Kattengedragsadviesbureau Entreebewijzen zijn verkrijgbaar in Hillegom en Nieuw Vennep. Een kaartje kost â‚Ź 7,50. U bent van harte welkom! Via de website of via de receptie van de verschillende vestigingen van Sterkliniek Dierenartsen Hillegom (lijfelijk, telefonisch of per e-mail) kunt u zich opgeven.
5
Mijn kat braakt. En nu? Sommige katteneigenaren vinden het normaal dat hun kat regelmatig braakt. Inderdaad is in veel gevallen de oorzaak van de misselijkheid en het braken relatief onschuldig en herstelt de kat zonder behandeling. Maar andere oorzaken van braken kunnen heel ernstig zijn! Het is dan ook belangrijk om te weten wanneer u met een brakende kat naar de dierenarts moet gaan. Overgeven, hoe ziet het eruit? Vrijwel iedere katteneigenaar ziet zijn kat weleens braken. Het begint met verschijnselen van misselijkheid. De kat wordt onrustig en gaat vaak heen en weer lopen of miauwen. Wie goed oplet, ziet dat hij meer gaat slikken en kleine kokhalsbewegingen maakt. Dan begint de buik krachtig samen te trekken. Die krachtsinspanning is nodig om het voedsel uit de maag de slokdarm in te krijgen. Tegelijkertijd kan hij het typische geluid van braken maken en zal hij de bek wijd openen en valt het braaksel eruit. Oorzaken van braken Braken kan veroorzaakt worden door het onvoldoende functioneren van de lever en de nieren. Deze organen spelen een rol bij het verwijderen van afvalstoffen uit de bloedbaan. Ophoping van afvalstoffen in het bloed prikkelt het braakcentrum in de hersenen. Datzelfde braakcentrum kan ook geprikkeld worden door problemen in de hersenen of het evenwichtsorgaan. Hiervan is wagenziekte een goed voorbeeld. De maag- en ook de darmwand kunnen wanneer ze aangetast zijn door ontsteking of tumorvorming ook een braakprikkel oproepen. Ontstekingen in de darmen kunnen veroorzaakt worden door verschillende soorten virussen, bacteriĂŤn en parasieten, zoals wormen, maar ook door vreemde voorwerpen zoals speeltjes of haarballen. De prikkel tot braken kan ook vanuit de buikholte komen, bijvoorbeeld een ontsteking van het buikvlies of de organen in de buikholte, zoals de alvleesklier en de baarmoeder. Een tumor in de organen van de buikholte gaat in veel gevallen gepaard met braken. Wanneer een kat een speeltje inslikt kan dit leiden tot een gedeeltelijke of complete obstructie van de maag of darmen. Dit leidt, zeker als er behalve een obstructie ook een ontsteking en perforatie (doorboren) van de maag of darmwand ontstaat, vaak tot heftig braken en een ernstig zieke kat. Wanneer naar de dierenarts? Als de kat frequent en heftig braakt, moet u niet wachten! Het dier neemt onvoldoende voedsel en onvoldoende vloeistof op waardoor het uitdroogt. Een kat kan in tegenstelling tot een hond geen dag zonder eten. Dit proces van uitdrogen en achteruitgaan in gezondheid gaat zeker bij oude en jonge katten snel. Als u twijfelt of het dier voldoende vocht binnen krijgt door het braken moet u echt even contact met de dierenarts opnemen. Als de kat naast het braken ook andere symptomen heeft zoals slomer worden, minder eten, meer plassen en drinken of een afwijkende ontlasting, is het devies ook om een afspraak met de dierenarts te maken. Ook bij twijfel! Bron: nieuwsbrief Het Dierenpunt (met toestemming geplaatst) http://www.auvadviesdigitalenieuwsbrief.nl/nieuwsbrief.php? kliniek_id=148&kliniekid=31997da68a61c3b6e4931cead9df65f60bb383e7&id=49
6
Urine verzuren? Hoe zit dat? Vraag: Ik heb wel eens gehoord dat je L-methionine kunt gebruiken om urine te verzuren. Hoe zit dat precies?
ESTHER PLANTINGA Esther Hagen - Plantinga is dierenarts, universitair docent en onderzoeker diervoeding aan de Faculteit diergeneeskunde te Utrecht. Zij is gespecialiseerd in voeding van honden en katten en heeft haar eigen diervoedingsadviesbureau, Nutrissues.
1. Mag ik tabletten van Solgar voor humaan gebruik aan mijn kat geven? Of moet ik dan tabletten hebben voor veterinair gebruik? 2. Welke dosering per kg/gewicht dient dan aangehouden te worden? 3. Mag dit niet gegeven worden als de kat met antibiotica voor blaasontsteking wordt behandeld? 4. Zijn er andere medicijnen waarmee deze tabletten niet gelijktijdig gebruikt mogen worden? Katja
Antwoord: Beste Katja, Je zult eerst exact moeten weten wat er aan de hand is voor je met dit soort dingen aan de gang gaat. Allereerst, wat is de reden dat je L-methionine wilt geven? Heb je een kat die niet onder controle komt op normale verzurende diĂŤten en nog steeds veel blaasgruis vertoont? Of wil je dit ter vervanging van een verzurend dieet gaan geven? Dit maakt namelijk nogal uit. Als je al een verzurend dieet geeft dan zul je eerst zeker moeten weten dat dit niet voldoende werkt, anders wordt de urine van de kat wellicht chronisch te zuur, en dat kan calciumoxalaten in de hand werken. Bij een niet-verzurend dieet wordt wel aangehouden 0,5-1% van het dieet als L-methionine te geven. Oftewel, als je 70 gram brokken geeft dan geef je er 0,35-0,7 gram L-methionine bij. Let wel, het effect kan individueel verschillend zijn. Dus de urine -pH zal wel gecontroleerd moeten worden. De reden dat geadviseerd wordt dit niet aan katten met een blaasontsteking die behandeld worden, is omdat deze katten door de blaasontsteking een te hoge urine-pH hebben. De antibiotica wordt makkelijker uitgescheiden in een urine met een hoge pH en werkt daardoor goed. Als je de urine nu zuur maakt, dan werkt je antibiotica minder goed. In principe is het zo dat doordat L-methionine verzurend werkt het invloed kan hebben op alle medicijnen die via de urine uitgescheiden worden. De uitscheiding van medicatie in de urine hangt af van de urine-pH. Als je deze beĂŻnvloedt met L-methionine dan kan dit effecten hebben. Welk effect hangt af van de pH waarbij zo'n medicijn het beste uitgescheiden wordt. Het is in principe een aminozuur (red.: een stukje eiwit). Samenvattend, L-methionine werkt heel goed, maar de effecten op de urine-pH moeten wel gemonitord worden om er zeker van te zijn dat je niet te veel geeft, waardoor een chronisch te zure urine veroorzaakt wordt. Esther Hagen-Plantinga Heb jij ook een vraag aan Esther over kattenvoeding? Stel hem hier.
7
Onderzoek naar trimsalons Het Kattengedragsadviesbureau heeft een enquĂŞte gehouden onder trimsalons, waarbij vooral gevraagd werd naar kalmeringstechnieken. Voor dit onderzoek zijn 103 trimsalons aangeschreven. De respons was 27,1%. De resultaten van het onderzoek leest u hier. Hoe lang duurt een trimbeurt voor een kat? 30-45 minuten 17,8% 45-90 minuten 32,14% 90-120 minuten 14,28% Gebruikte kalmeringstechnieken voor de kat? 25% Feliway 43% roesje 7% kalmeringstabletten 7% TTouch 7% bachbloesems 3.6% valeriaan 3.6% reiki Hoe gaan trimmers om met angstige katten? 67.85% met rust en kalmte 7% een handdoek/kapje over de kop 7% van de trimmers gebruiken een roesje 3.6% trimt geen angstige katten 3.6% met een showlijn voor de hond 3.6% met een muilkorf en/of bokshandschoentjes 3.6% snel doorwerken met 2 personen Hoe gaan trimmers om met moeilijk hanteerbare katten? 21.4% trimt deze katten niet 17.8% trimt deze katten met veel geduld 17.8% gebruikt een roesje 14.28% trimt katten met een kapje tegen het bijten 7% trimt snel door 3.6% gebruikt een kalmeringstablet 3.6% trimt deze kat in de droogruimte 3.6% gebruikt een showlijn voor de hond 3.6% gebruikt bachbloesems Hoe gaan trimmers om met agressieve katten? 28.6% trimt geen agressieve katten 25% geeft een roesje 17.8% blijft rustig en geduldig 10.7% gebruiken een kapje tegen het bijten 3.6% gebruikt bachbloesem 3.6% gebruikt de waszak om te trimmen 3.6% trimt snel door
8
Wat gebruiken trimmers bij het wassen van katten? 71.4% gebruikt föhns 41.4 gebruikt een handdoek 28.6 gebruikt een bad 28.6 gebruikt de droogcabine 17.8% gebruikt een waskooi 14.28% wast liever geen katten Worden de nagels standaard geknipt? 60% van de trimmers knippen de nagels standaard 17.8 knipt liever niet de nagels 10.7% knipt de nagels niet standaard Is er een aparte kattenwachtruimte? 89% van de trimsalon heeft geen aparte kattenwachtruimte 10.7% er is geen sprake is van moeten wachten 10.7% trimt aan huis Fixeert u katten tijdens een trimbeurt? 50% fixeert de kat niet 32.1% fixeert de kat Wat heeft u aan deze informatie? Als uw kat getrimd moet worden is het zinnig van tevoren te overleggen met de trimsalon hoe hij wordt benaderd en behandeld. Overleg desgewenst of de mogelijkheid bestaat om hem een roesje te geven, zodat hij niet agressief of extreem angstig kan worden. Om de kat een trauma te besparen is het zinnig het naar de trimsalon gaan met hem te oefenen (reismand, auto en benaderen) of zelf de vachtverzorging ter hand te nemen. Getrimd worden kan voor een kat een zeer beangstigende ervaring zijn, onder meer door onbekende geuren en geluiden en beangstigende ingrepen of onkundige hantering. Een onkundige aanpak van angst en stress kan het voor de kat tot een zeer onaangename ervaring maken en verwondingen opleveren bij zowel kat als trimmer. Dit kunt u voorkomen door cursussen te volgen of boeken te lezen over de lichaamstaal van de kat, zodat angst en stress tijdig gereduceerd kunnen worden. Bij dezen veel dank aan alle trimsalons die aan het onderzoek hebben meegewerkt!
Het jaarlijkse vuurwerkgeweld staat weer voor de deur. Helaas is geen enkele kat ‘vuurwerk-proof’. Gelukkig kunt u verschillende dingen doen om ervoor te zorgen dat uw kat er zo min mogelijk last van krijgt. Elles Nijssen en Marcellina Stoling van het Kattengedragsadviesbureau schreven hier eerder een uitgebreid artikel over, dat is geactualiseerd. Lees nu de update!
Foto: © Elles Nijssen
Vuurwerkangst, wat kun je eraan doen?
9
Elles Nijssen in De Telegraaf De column van Elles verschijnt alleen in De Telegraaf. Op haar Facebookpagina (Elles Nijssen kattengedragsdeskundige) schrijft ze altijd nog een toelichting.
ELLES NIJSSEN Elles Nijssen is verbonden aan het Kattengedragsadviesbureau. Zij schrijft over kattengedrag voor De Telegraaf en kattenblad Majesteit en is bestuurslid van de FWF.
Hoe laat je katten aan elkaar wennen? Heel langzaam en heel voorzichtig Katten zijn sociale, maar sterk territoriale dieren. Daarom kun je er niet zo maar een nieuwe kat bij zetten als je al een of meer katten hebt. Dat is vragen om ellende. Wil je er een kat bij, zorg dan voor een goede en geleidelijke introductie. Dit kost zeker een paar weken.
Hoe dat werkt? Zet de nieuweling apart in een kamer die van alle katse gemakken voorzien is (kattenbakken, krabpalen, hoge en lage schuilplekken, lekkere ligplekjes). Dit is niet ‘zielig’, maar vanuit de kat bezien juist de beste manier om vertrouwen te krijgen in zijn nieuwe woonomgeving. Zorg dat hij het hier prettig heeft. Als hij contact zoekt, geef hem dan aandacht en speel met hem. Strijk na een paar dagen bij beide katten met een apart lapje over de wangen om hun wanggeur te oogsten. Wissel de lapjes uit zodat de dieren elkaars geur kunnen onderzoeken. Dring niks op, laat ze zelf hun gang gaan. Wissel regelmatig geurlapjes uit. Zet weer wat later de deur van de nieuwkomer eens op een kiertje. Zo klein dat de katten er absoluut niet doorheen kunnen. Nu kunnen ze elkaar voor het eerst even zien. Je kunt ze aan weerszijden van de deur allebei afleiden met spel of met iets lekkers. Alleen als ze allebei rustig blijven en geen tekenen van agressie of angst vertonen, mag de kier de volgende keer iets wijder en/of langer open. Op deze manier bouw je het contact heel langzaam op, meerdere keren per dag. Meestal duurt het een paar weken voordat de katten echt eens bij elkaar kunnen. Zet ze dan niet in één keer permanent bij elkaar, maar bouw ook deze contacttijd langzaam op. Als je het op deze manier aanpakt, heb je de grootste kans op succes.
Hordeur bij introductie: geen goed idee De essentie van een goede (= langzame!) introductie is dat katten elkaar niet kunnen zien. Elkaar in een vroeg stadium van de kennismaking volledig en gedurende langere tijd kunnen zien is veel te indringend en bedreigend. Dat vloeit voort uit hoe katten in elkaar zitten. Onverwante katten die verder niets met elkaar hebben kunnen gerust jachtgronden met elkaar delen. Zo lang ze elkaar maar niet zien. Elkaar ruiken en horen is geen probleem. Sterker nog, de gebruikers van een gebied laten op meerdere manieren geursignalen achter voor hun medegebruikers, zodat die kunnen ruiken wanneer wie langs is geweest, en ze een ontmoeting kunnen vermijden. Een
10
Adverteren? Wist u dat wij meer abonnees hebben dan de meeste kattenbladen? En dat het ook mogelijk is om te adverteren in onze nieuwsbrief? Advertentietarieven op aanvraag. Mail voor details naar: info@kattengedragstherapie.nl
ontmoeting kan namelijk leiden tot een conflict/vechten. Aangezien katten geen verzoeningsrituelen hebben is het in hun eigen belang om niet in vechtpartijen betrokken te raken. Helaas wordt bij de introductie van een nieuwe kat in huis nogal eens geadviseerd een hordeur of gaas te gebruiken. Daarbij kunnen de katten elkaar in één keer zien, en gedurende lange tijd. Het elkaar zien wordt niet langzaam opgebouwd. De kans is groot dat hiermee bij beide partijen meteen onrust wordt gecreëerd die een goede introductie bemoeilijkt. Ook kan het gebeuren dat ze elkaar beginnen te bedreigen. Dit werkt eerder vijandelijkheid dan vriendschap in de hand. Daarom adviseren wij nooit om te werken met een hordeur. Elles Nijssen, Marcellina Stolting en Els Peeters
Lezersreactie vroegcastratie
Vragen? Heeft u een vraag over uw kat en diens gedrag? Stel hem op het forum kattengedrag
Is uw kat beschoten? Beschietingen kunnen per mail en telefonisch bij ons gemeld worden. Mailen kan naar schietincidentkat@gmail.com. U kunt schietincidenten iedere maandag en woensdag doorbellen tussen 19.00 uur en 20.30 uur naar 06 - 12 67 20 74, vanuit België +31 6 12 67 20 74. Doen!
Artikelen over vroegcastratie (zie de vorige twee nummers van deze nieuwsbrief) roepen vaak reacties op. Anja de Vries, die als kattenknuffelaar betrokken is bij een asiel, schreef ons: ‘Mag ik even reageren op het artikel van het asiel in de Bommelerwaard? Ik doe vrijwilligerswerk als kattenknuffelaar in het asiel van Gouda en daar worden kittens als sinds vorig jaar gecastreerd vóór plaatsing. Het is dus niks nieuws! Mensen kregen vroeger een bon mee waarmee ze de kat gratis konden laten castreren, maar men kwam niet terug. Vandaar deze andere werkwijze (red.: uitsluitend gecastreerd plaatsen van katten). Bij ons worden kittens geplaatst in gastgezinnen om eventuele besmetting te voorkomen en om hen te socialiseren totdat ze 10 weken zijn, ondertussen krijgen ze hun injecties en sterilisatie met 10 weken en dan gaan ze naar het asiel voor plaatsing. Dat werkt uitstekend. Ook wij moesten eerst wennen: zo klein en dan al met hechtingen, maar het gaat eigenlijk altijd goed.’ Reactie KGA: Wat goed Anja, dat het asiel in Gouda ook aan vroegcastratie doet. Vroegcastratie is inderdaad niets nieuws. Sterker nog, in Amerika gebeurt het al tientallen jaren op grote schaal. In Nederland en België is men er helaas nog wat huiverig voor. Vandaar dat wij er in onze nieuwsbrief regelmatig aandacht aan besteden. De oproep in onze nieuwsbrief van Wilma de Joode van het asiel in de Bommelerwaard was niet bedoeld als ‘primeur’. Mede door de jarenlange inzet van Wilma de Joode, het Kattengedragsadviesbureau en de Feline Welfare foundation (FWF) zijn er al jarenlang wat dierenartsen/ asielen en asiels die aan vroegcastratie doen. Soms niet openlijk, vanwege de hardnekkige vooroordelen die erover bestaan. Dat vroegcastratie het achtuurjournaal gehaald heeft, is echter heel bijzonder. Eindelijk landelijke media-aandacht voor dit onderwerp. Dat is pas een primeur! We hopen van harte dat het asiel van Gouda vroegcastratie ook gaat promoten. Samen kunnen we het verschil maken.
11
KGA Kattendag Ossendrecht 25 november a.s. De KGA-KATTENDAG is een cursusdag die we in Nederland en België regelmatig organiseren, met steeds verschillende verdiepingsthema’s op het gebied van kattengedrag. Het Kattengedragsadviesbureau organiseert op zondag 25 november 2012 een Kattendag in Ossendrecht met het thema ‘conflicten tussen katten en sociaal gedrag’. Programma:
Probleemgedrag en gedragsproblemen bij de kat. De volgende items komen aan bod: - basis voor gedragsproblemen in de kittentijd - oorzaken van probleemgedrag ( ziekte, verveling, ziekte, stress, behoeften, natuurlijke manier van communiceren) - katvriendelijke oplossingen voor veel voorkomend probleemgedrag
De invloed van probleemgedrag op de relatie met het baasje. Wat hebben baasjes over voor hun kat? Welke invloed heeft u als baasje op het geluk van uw kat? Info mensen met asielkatten, raskatten, Marktplaatskatten, boerderijkatten, verzorgers van zwerfkatten en baasjes van ondeugende katten. En kan een kat eigenlijk eenzaam zijn?
Socialisatie van kittens Hoe verloopt de gedragsmatige ontwikkeling van een kitten? Wat is socialisatie? Het belang van de moeder-kittenrelatie en het zoogproces.
Meerkatshuishouden Uitdagingen in groepshuisvesting en sociaal gedrag tussen katten. Wat is de optimale samenstelling van een kattengroep? Hoe om te gaan met veranderingen in de groep? Het begrijpen van stressfactoren. Wat kun je als mens doen om een kattenleven te veraangenamen?
Docenten: Marcellina Stolting, kattengedragstherapeut Kattengedragsadviesbureau. Els Peeters, gedragsbioloog Universiteit van Antwerpen, gespecialiseerd in katten. Beiden zijn bestuursleden van de Feline Welfare Foundation: een stichting die zich inzet voor kattenwelzijn. Zie www.fwf.nu. Of u nu gewoon kattenliefhebber of professional bent, de Kattendag is voor iedereen geschikt. Er is altijd gelegenheid voor vragen. De dag is inclusief lunch. De kosten bedragen € 77,50. Inschrijven kan via info@kattengedragstherapie.nl.
12
Vooraankondigingen Op 3 april 2013 houdt het Kattengedragsadviesbureau een lezing over kattengedrag in Den Helder. Veel later zullen specificaties volgen. Voor wie al animo heeft: zet deze avond alvast in uw agenda! In voorbereiding: Kattendag regio Leiden.
KGA KATTENDAG Amstelveen 24 maart 2013 Thema: Drachtpreventie Medische en gedragsmatige aspecten van drachtpreventie Welke onderwerpen komen aan de orde op deze KGA-Kattendag? - Castratie of sterilisatie? - Laparoscopisch? Via de midline of flank? - Wanneer castreren/steriliseren? Voor- en nadelen van verschillende tijdstippen. Vroeg castreren? En wat als je poes al zwanger is? - Hoe zit het met de operatietechniek en de pijnbestrijding? - En met de anesthesie? - Ongewenste zwangerschap, wat nu? - Wat is het best om te doen als je poes al snel weer krols is? - Poezenpil voor poes/kater? Waarom? - Meer over de Belgische aanpak t.a.v. (vroeg)castratie - De relatie tussen hormonen en gedragsproblemen (ook over preventie van gedragsproblemen!) - Suprelorin. Prijs: De dag is inclusief lunch. De kosten bedragen € 110-. Vraag een inschrijfformulier aan door een email te sturen naar info@kattengedragstherapie.nl
Spreekuur op afroepbasis In verband met veranderingen in onze werkzaamheden per 2013 zijn er vanaf dan geen vaste spreekuren van het Kattengedragsadviesbureau meer in de volgende klinieken: • • • • •
Dierenartspraktijk Kindermans te Vlaardingen Dierenkliniek Kusters in Maastricht Dierenkliniek Auwerda in Den Haag Dierenkliniek Blokker-Zwaag in Blokker Dierenkliniek Walenburg in Rotterdam
Uiteraard kunt u in deze klinieken nog wel terecht voor een afspraak met een kattengedragstherapeut van het Kattengedragsadviesbureau, maar dan op afspraak. Daarmee wordt het voor u alleen maar makkelijker! U kunt via uw dierenkliniek een afspraak maken. Deze klinieken blijven ook als vanouds naar ons doorverwijzen.
13
Verzorging huisdieren niet afgestemd op natuurlijke behoefte: veel vragen bij Sophia Dierenspreekuren
Oppasservice Benieuwd naar de belevenissen van de landelijk werkende Kattenopasservice? Volg ze dan op Facebook! http:// www.facebook.com/ Kattenoppasservice
Eén boodschap Marcellina Stolting: ‘Proberen om in sproeien slechts één bepaalde functie/ boodschap te zien, is net als proberen om in mensentaal slechts één boodschap te zien.’
Te vaak wordt een huisdier impulsief aangeschaft, met als gevolg dat veel dieren in een asiel of op straat belanden. Andere dieren krijgen niet de verzorging die zij nodig hebben. Wie meer wil weten over de aanschaf, de verzorging of het gedrag van huisdieren, kan terecht bij de online Sophia DierenSpreekuren. Voorlichting De huisdieren die wel met mensen kunnen leven, gaan vaak gebukt onder een slecht welzijn en/of een slechte gezondheid. Stroomer: “Veel mensen realiseren zich onvoldoende hoeveel tijd, energie, ruimte en geld een huisdier kost en schaffen het dier impulsief aan. Het gevolg is dat het baasje spijt krijgt en het dier naar een opvang brengt of op straat zet. Bij andere huisdieren is de verzorging niet afgestemd op hun natuurlijke behoeften. Er ontstaat stress, met als gevolg stereotiep gedrag, zelfbeschadiging en een vroegtijdig sterven.” Met voorlichtende activiteiten streeft de Sophia-Vereeniging naar een bewustzijns- en gedragsverandering bij (potentiële) eigenaren. Bij de Sophia DierenSpreekuren vinden zij uitgebreide informatie over de aanschaf, de verzorging en het gedrag van huisdieren en staan gedragsdeskundigen klaar om specifieke vragen te beantwoorden. Flora van Dijk, Marcellina Stolting en Yvonne Stroomer beantwoorden jaarlijks ruim 1300 vragen over honden, katten, konijnen en knaagdieren. Biologie “Veel van de welzijnsproblemen die zich voor kunnen doen, kunnen eenvoudig worden voorkomen door rekening te houden met de biologie van het dier”, zegt Stroomer. “De meeste dieren die als huisdier worden gehouden, zijn bijvoorbeeld sociale dieren. Van nature leven ze in groepen, maar als huisdier zit-
14
ten ze vaak alleen. Eenzaamheid kan dan een groot probleem worden. Door twee of meer dieren bij elkaar te houden, wordt een situatie gecreëerd die al meer lijkt op hun natuurlijke levenswijze.” Er zijn ook dieren die van nature solitair leven, zoals veel hamstersoorten. De kans is groot dat wanneer twee hamsters bij elkaar worden geplaatst, gevechten het gevolg zijn. Stroomer: “Hamsters willen vooral met rust gelaten worden, zeker overdag wanneer ze slapen. Dat maakt dat de dieren beter niet als huisdier gehouden kunnen worden.” Heeft u ook een vraag over huisdieren? Stel hem hier
Hoe de FWF katten helpt
Kijk voor meer informatie over de FWF op www.fwf.nu
Kleine moeite: meehelpen aan onderzoek naar FIP Oproep voor DNA-stalen (monsters) voor onderzoek naar FIP. Stalen van zowel katten met FIP, familie van katten met FIP als van katten uit FIP-vrije lijnen worden gevraagd. Het is een kleine moeite: met een wattenstaafje over de binnenkant van de wang wrijven, laten drogen, alle info bijvoegen en opsturen naar UC Davis in Californië. Het kost dus enkel het wattenstaafje, de envelop en de verzendkosten.
15
Please help! If you have a kitty with FIP, or relatives of kitties with FIP, or a breed line that has been totally FIP Free, UC Davis needs DNA samples from these cats for an important FIP genetics study. Dr. Niels Pedersen, who is well known as the "Father of Feline Infectious Disease Research" is conducting an extensive study in FIP genetics. He is especially interested in Burmese, Birman, Ragdolls, Bengals and exotics, but by all means not exclusive to those
breeds. He is very close to a breakthrough with his extensive FIP research. PLEASE, if you have a FIP kitty, or a relative of a FIP kitty, or a line of kitties that is known to have NO FIP at all, please take the time to do a quick and simple q-tip swab rub of the inside of their mouth cheek. All breeds are needed and appreciated. To collect a DNA Swab: Use double ended cotton swabs. Place swab head against the inside of the cheek and gums, swirl vigorously 8 - 10 times. Use both ends of the cotton swabs. Wave cotton swab in the air and set aside in dry protected place until thoroughly dried. Place inside a paper envelope (no plastic or baggies- they promote humidity and bacteria which ruins the DNA). Document on the outside of the envelope information about your kitty, cat's name, gender, breed, cat's registration if registered, birth/age, date of swab, -everything you know about the cat's origin or lineage. There is a submission form also, to fill out on the SOCKFIP.org web site that needs to be completed and sent in with your DNA samples - for each cat you send DNA. You can find form this here: (you may have to copy and paste the hyperlink) http://www.sockfip.org/pdf/FIP_Questionnaire_8-20-09.pdf Meer info: Please send your DNA Samples and Submission Forms together in a large envelope to: Dr. Niels Pedersen: UC Davis - Center for Companion Animal Health School of Veterinary Medicine One Shields Avenue Davis, CA. 95616-8782
16
ENGLISH PART
More sugar in cat treats Those Sweet Pet Treats May Foster Fatness Maryann Mott
Veterinarian Dr. Ward (founder of the Association for Pet Obesity Prevention) warns of the consequences and tells owners to avoid treats with any form of sugar (such as sucrose, dextrose, or fructose) listed as one of the top three ingredients.
A not-so surprising ingredient is now appearing in those treats your pet craves. Over the past five years, sugar has increasingly been added to some popular brands of dog and cat treats to make them more palatable and profitable, according to veterinarian Dr. Ernie Ward, founder of the Association for Pet Obesity Prevention. Noting that 90 million U.S. pets are considered overweight, Ward said, "If I could only point to one factor causing the modern-day pet obesity epidemic, it would have to be treats. It's that seemingly innocent extra 50 calories a day in the form of a chew or cookie that adds up to a pound or two each year." Americans spend more than $2 billion annually on dog and cat treats, according to Euromonitor International, a market research firm. In fact, some of the largest players in the pet food industry are companies also producing human snack foods, including Del Monte, Nestle, and Proctor & Gamble. To keep pets trim and healthy, Ward tells owners to avoid treats with any form of sugar (such as sucrose, dextrose, or fructose) listed as one of the top three ingredients. "The addition of sugar to pet treats has increased not only the calories but also the potential risk of insulin resistance and diabetes," he said. Veterinarian Dr. Jennifer Larsen, an assistant professor of clinical nutrition at the University of California's School of Veterinary Medicine in Davis, explained that sugar is used in foods and treats for a variety of reasons, and only some of those are related to palatability. For example, she said, corn syrup is used as a thickener and to suspend the dough for proper mixing of ingredients, and dextrose is used to evenly distribute moisture throughout a food. "Sugar has a role in the physical and taste characteristics of many products, helping to mask bitter flavors imparted by acidifying agents, or changing the texture of specific treat types," she said. Still, consumers remain in the dark as to how much sugar commercial pet treats contain. Unlike human foods, the amount of sugar isn't listed on the label. New labeling regulations are currently being considered, though, that would reveal maximum sugar and starch content. In response to questions about sugar in their pet food treats, Del Monte Foods released a prepared statement saying: "When used responsibly and in moderation, treats like [ours] add enjoyment and excitement to a dog's diet and foster the emotional bond between pets and pet parents, without contributing to weight gain. Nutritional needs vary based on factors such as breed, size and
17
activity level." The statement added, "Del Monte recommends that consumers consult their veterinarian for snack-feeding guidelines that will give their pets the nutrition they need and the taste and excitement they crave." Ward, the author of Chow Hounds: Why Our Dogs Are Getting Fatter, said that he's not anti -sugar or anti-snack for pets. He just wants people to make better choices when it comes to the foods they give their pets. One way to do that is by ditching calorie-dense cookies for what's in the refrigerator, Larsen added. "Owners forget that human foods, especially fruits and vegetables, make excellent and healthy treats, which are more cost-effective than commercial pet treats," she said. Apples, berries and carrots are nutritious and low-calorie snacks for dogs. Salmon or tuna flakes are healthy options for cats. But, she added, pet owners should always avoid food known to be harmful to pets such as garlic, onions, grapes, macadamia nuts, and chocolate. At the end of the day, treats should only make up 10 percent of calories consumed by your pet. As a general rule, Ward advised against giving any pet treat containing more than 15 calories unless it's a special occasion such as a birthday or Christmas. Better yet, instead of giving your pet a sugary treat, spend some quality time together, he advised. Grab a leash and go for a walk with your dog; take out a toy and play with your cat. "Replace confection with affection whenever possible," Ward said. "Both you and your pet will benefit from eating fewer snacks and more playtime." SOURCES: Ernie Ward, D.V.M., veterinarian, founder of Association for Pet Obesity Prevention, Calabash, N.C., and author, Chow Hounds: Why Our Dogs Are Getting Fatter; Jennifer Larsen, D.V.M, assistant professor of clinical nutrition, University of California, Davis, School of Veterinary Medicine
Cats and sweet tastes Believe it or not, the ability to taste sweets is not universal. Sweetness is detected by a specific receptor protein (‘taste bud’) in the tongue. Cats are known to be insensitive to sweet tastes, at least behaviorally, but the specific reason was not known until a few years ago. These researchers analyzed the genes encoding the taste buds in twelve different carnivorous species, including cats. They found that those species such as cats, whose diet is exclusively meatbased, had lost the gene encoding the taste bud for sweetness. Other affected species included dolphins, sea lions, seals, otters, and hyenas. It appears that the ability to taste sweets has been lost in most carnivorous species – what a terrible loss! Jiang P, Josue J, Li X, et al. Major taste loss in carnivorous mammals. Proc Natl Acad Sci U S A 2012;109:49564961.
18
Spreekuren kattengedrag In diverse dierenklinieken in heel Nederland Klik hier voor de volledige agenda NB: Deze spreekuren zijn zonder kat, u hoeft uw dier dus niet mee te nemen.
KGA Kattendagen We organiseren regelmatig KGA-Kattendagen. Dit zijn cursusdagen in Nederland en BelgiÍ, met steeds verschillende verdiepingsthema’s op het gebied van kattengedrag. Hieronder vindt u ons cursusprogramma voor het komende jaar. Voor deze Kattendagen is inschrijven nog mogelijk tot 2 dagen voor aanvang. Ons cursusaanbod voor 2012 Datum
Plaats (link met programma) Thema
25 november
KGA Kattendag Ossendrecht
Conflicten tussen katten en sociaal gedrag.
Ons cursusaanbod voor 2013 Datum
Plaats (link met programma)
Thema
12 januari
KGA Kattendag Groningen
Socialisatie en katvriendelijkheid
10 maart
KGA Kattendag Scherpenheuvel
Emoties bij katten
23 maart
KGA Kattendag Amsterdam
Katten verzorging in de praktijk
24 maart
KGA Kattendag Amstelveen
Drachtpreventie
Inschrijven kan door een email te sturen naar: info@kattengedragstherapie.nl. De dag is incl. thee/koffie/lunch. Geef ook op of je vegetarisch wilt lunchen of niet. Er zal een informatiestand aanwezig zijn met voorlichtingsmateriaal, boeken en welzijnsproducten voor katten.
19
Nieuwsbrief De digitale nieuwsbrief wordt 12 keer per jaar kosteloos verspreid vanaf 2002. Onze lezers zijn zowel professionals als niet-professionals. Onder de professionals zijn dierenspeciaalzaken, asiels, kattentrimmers, dierenartsenpraktijken, kattenfokkers en producenten en toeleveranciers van kattenbenodigdheden. Meer lezers dan het een na grootste kattenblad van Nederland. Via onze Facebookpagina, Twitter, website en Youtube houden wij u continu op de hoogte van de belangrijke ontwikkelingen op het gebied van Katten, Gedrag & Welzijn. Door deze bundeling van nieuws, achtergrondinformatie en expertise is deze nieuwsbrief dé onmisbare kennisbron in uw branche.
COLOFON Deze nieuwsbrief is een uitgave van het Kattengedragsadviesbureau. M.m.v.: Anja de Vries Ayleen Rademakers Elles Nijssen Els Peeters Het Dierenpunt Ineke Hussem Marcellina Stolting Maryann Mott Winn Feline Foundation
CONTACTGEGEVENS Websites: http://www.kattengedragstherapie.nl http://www.kattengedragcentrum.nl Forum: http://kattengedrag.forumup.nl E-mailadressen: info@kattengedragstherapie.nl kattengedragstherapie@gmail.com (voor grote bestanden: foto’s en filmpjes) Cursusinformatie en inschrijvingen: info@kattengedragstherapie.nl Skype: kattengedragstherapie.nl (op afspraak) Katten Advies Lijn telefonisch spreekuur: 020 - 4160883 (dinsdag van 17.00-18.00 uur) Kattengedragsadviesbureau: 020 - 3308780
© Kattengedragsadviesbureau. Overname van artikelen is niet toegestaan zonder onze schriftelijke toestemming. Wilt u de nieuwsbrief niet meer ontvangen? Stuur ons dan een e-mail met in de berichtregel ‘Uit adresbestand verwijderen’. Indien u juist abonnee wilt worden, is het sturen van een e-mail eveneens voldoende.
Katten Cursus Centrum: 020 - 4160547 Spoed: 06 - 43477941 U kunt natuurlijk ook altijd sms’en naar deze nummers. Website Kattenoppasservice: http://www.kattenoppasservice.nl Telefoonnummer Kattenoppasservice: 020 - 4230947
Het Kattengedragsadviesbureau is een Aequor erkend leerbedrijf
20